- دیباچه 1
- پیش گفتار 3
- فصل اول: کلیات 5
- هدف های کلی پژوهش 5
- اهمیت پژوهش 5
- پرسش های پژوهش 6
- پرسش های فرعی 6
- پرسش اصلی 6
- تعریف مفاهیم 6
- مهریه 6
- پیشینه پژوهش 6
- جهیزیه 7
- اشاره 8
- فصل دوم: مهریه در اسلام 8
- 1. مهریه در قرآن 9
- الف) پرداخت مهریه 9
- اشاره 9
- ب) مهریه؛ عطیه الهی 11
- د) رعایت تناسب در مهریه 13
- ج) مهریه؛ هدیه ای از روی شوق 13
- ه_) استقلال حقوق زن 14
- و) مشروعیت ضمنی مهر زیاد 18
- اشاره 21
- الف) اهمیت مهر 21
- 2. مهریه در حدیث 21
- ب) ضرورت وجود مهر در ازدواج 22
- ج) پیامدهای پرداخت نکردن مهریه 23
- ه_) شرایط مهر 25
- د) پاداش بخشش مهریه 25
- و) میزان مهریه 27
- ز) مقدار مهرالسنه 29
- ح) میزان مهر حضرت فاطمه علیهاالسلام 30
- ط) تعیین مهرالسنه به نرخ روز 32
- شرایط مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- الف) مهرالمسمّی 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- 1. دسته بندی مهر 34
- فصل سوم: احکام فقهی مهریه 34
- یک _ مال بودن 34
- دو _ قابلیت تملک 35
- سه _ داشتن منفعت عقلایی و مشروع 35
- چهار _ تعیین نمونه 35
- ب) مهرالمثل 36
- دو _ امثال و مهر امثال از دیدگاه فقیهان 36
- سه _ معیار مشابهت 36
- اشاره 36
- یک _ تعریف مهرالمثل 36
- چهار _ موارد تعلق مهرالمثل 37
- 2. مالکیت مهریه 38
- ج) مهر واگذار شده 38
- الف) نقدی یا نسیه بودن مهریه 39
- ب) پرداخت مهریه به نرخ روز 39
- 3. شیوه پرداخت مهریه 39
- اشاره 39
- یک _ دیدگاه فقیهان 40
- دو _ دیدگاه قانون مدنی ایران 41
- 4. عوامل استقرار مهر 42
- 5. مهر در ازدواج موقت 43
- الف) نشانه اهمیت عقد 44
- اشاره 44
- 1. نقش مهریه در عقد 44
- اشاره 44
- فصل چهارم: کارکردهای اجتماعی مهریه 44
- ب) تقویت جنبه معنوی عقد 45
- ج) مانع طلاق 46
- اشاره 48
- 2. آثار مهریه برای موقعیت زن 48
- الف) کسب رضایت و ارزش بخشی به موقعیت معنوی زن 49
- ب) دریافت هدیه 52
- ج) پشتوانه ای در برابر حوادث 54
- د) نشانه شخصیت زن 55
- ه_ ) جبران جایگاه از دست رفته 56
- و) پاداش کار در خانه 58
- ز) جبران کمبود حقوق مالی زن 59
- ط) زمینه ساز فعالیت اقتصادی 61
- ح) نشان حق مالکیت زن 61
- 3. آثار مهریه برای مرد 62
- اشاره 63
- 4. مهریه بدون کارکرد 63
- 1. ارزیابی عرفی 64
- 2. ارزیابی ارزشی 65
- اشاره 67
- فصل پنجم: عوامل افزایش مهریه و راه حل های کاهش آن 67
- الف) نمایش طبقاتی 69
- 1. علل افزایش مهریه 69
- ب) نسیه بودن مهر 70
- ج) حسادت یا چشم و هم چشمی 72
- د) بیم از آینده 73
- ه) موقعیت زن در گذشته 75
- و) ساختار زندگی مدرن 76
- ز) سن و ویژگی های ظاهری 77
- الف) جدی نگرفتن مهریه 79
- 2. راهکارهای حل مشکل مهریه 79
- ب) تغییر شیوه پرداخت مهریه 80
- ج) جای گزینی نگرش انسانی به جای نگرش اقتصادی 81
- د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین 83
- ه_) آموزش جوانان 84
- و) توجه به الگوهای مناسب 85
- فصل ششم: جهیزیه 87
- 1. تعریف جهیزیه 87
- اشاره 87
- 3. دیدگاه فقهی درباره جهیزیه 88
- 2. مسئول تهیه جهیزیه 88
- 4. الگوی جهیزیه در اسلام 89
- 6. پیامدهای جهیزیه سنگین 92
- 5. مصداق جهیزیه 92
- 7. مالک جهاز 93
- 8. برگرداندن جهیزیه 93
- کتاب نامه 96
آرامش خانوادگی، مورد نظر اسلام است.(1)
چانه زدن روی مهریه، پس از ابراز خرسندی دو طرف از اصل ازدواج، کاری ناشایست است و از آن بدتر این است که نامزدی به واسطه توافق نکردن بر سر مهریه به هم بخورد. درحالی که از دیدگاه اسلامی این مسائل، فرعی است و اصل، توجه به شرافت و کرامت وجودی انسان است.
د) توجه به پیامدهای منفی مهریه های سنگین
هر چند بالابردن مهریه، تا حدودی می تواند امنیت زندگی زناشویی را تأمین کند، برای رسیدن به این منظور، راه های اصولی دیگری نیز وجود دارد. یکی از این راه ها اطمینان یافتن خانواده زن از ایمان و پایبندی مرد است. اگر این شرط اساسی نباشد، مهریه زیاد به تنهایی، امنیت زندگی و آسایش زن را فراهم نمی کند. باید پی برد که این هدف به چه قیمتی به دست می آید؟ بسیاری از اندیشمندان، از آثار منفی مهریه زیاد اظهار نگرانی می کنند و معتقدند مهریه های سرسام آور، آثار زیان بار بسیاری به دنبال دارد. از دید یکی از نویسندگان، آثار منفی مهریه های زیاد چنین است:
یک _ جنبه معنوی و هدف اصلی مهریه که ابراز عشق و محبت است، از بین رفته و تنها جنبه مادی یافته است.
دو _ از آنجا که ضمانت اجرایی برای پرداخت مهریه وجود ندارد، به راحتی این حق جنبه شعاری می یابد و هیچ گاه به زن پرداخت نمی شود. بدین صورت، حق زن تباه می شود.
سه _ اگر خانواده ای با بحران جدی روبه رو شد، از آنجا که مهریه بالاست، مرد دو راه در پیش دارد:
اول _ اینکه به زندگی بی روح و سرد با زن ادامه دهد و فضای دوزخی زندگی را تحمل کند.
1- نک: ابراهیم امینی، انتخاب همسر، قم، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، 1369، چ 1، ص 197.