نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 1 صفحه 256

فرموده اند که غض یعنی چشم ها را روی هم بگذارید ولی این حرف مساعد با کتب لغت نیست.

د) معنای «مِن» در آیۀ غضّ (یادآوری و تکمیل)

1 - نقل اقوال:

اخفش گفته است که «من» زائده است، سیبویه گفته است که «من» زائده نیست. صاحب کشاف هم می گوید: زائد نیست و معنای «من» این را افهام می کند که باید غضّ بصر بشود «عما یحرم و الاقتصار علی ما یحل»، زبده البیان (آیات الاحکام محقق اردبیلی) هم این مطلب را از کشّاف نقل می کند.

2 - مناقشۀ محقق اردبیلی

ایشان می فرمایند اگر «من» بر سر مبصرات در آمده بود، می توان گفت در مبصرات تبعیض است و بعضی از مبصرات را می شود نگاه کرد (محارم) و بعضی از مبصرات را نمی شود نگاه کرد (غیر محارم) ولی «من» بر سرِ بصر در آمده نه مبصر پس «من» اگر تبعیضیه باشد باید بصر تبعض پیدا کند و چون معقول نیست تبعض بصر، حرف اخفش اولی است که «من» زائده است.

3 - رد مناقشه از طرف استاد مد ظله العالی و نظر ایشان در معنای «مِن»

اشاره

در دفاع از کشاف عرض می کنیم که تبعیض درست است و اشکالی هم ندارد که بر سر بصر در بیاید بنابراین معنای آیه این است که عین خائنه را غضّ کنید نه عین امینه را و این به خود بصر می خورد نه مبصر.

منتها این که عین چه عینی است؟ صغرایش باید از خارج پیدا شود که آیا به حسب علل (نگاه از روی شهوت) خائنه حساب کنیم یا بر حسب متعلقات نظر (نگاه به بعضی از مواضع) و یا این که هر دو با هم خائنه حساب می شود. خلاصه