نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 1 صفحه 26

مرحوم نائینی می فرمایند(1): واجب مشروط پس از حصول شرط، مطلق نمی شود، بلکه فعلی می شود و مشروط به آن شرط نیز باقی می ماند. مطلق آن است که بر بودن و نبودن شرط، متوقف نباشد.

بنابراین حصول شرط، شرطیت را از بین نمی برد. بلکه شرطیت دارد منتها شرط حاصل شده است. در علت و معلول نیز همین طور است که معلول بعد از حصول علت نیز به علت خودش باقی و بر آن متوقف است.

3) اشکال و جواب:

توضیح اشکال:

با توجه به مقدمۀ فوق عبارت مرحوم سید که می فرمایند: «و فیما اذا کان مقدمه لواجب مطلق» مورد اشکال است. زیرا این عبارت، واجب مشروطی که شرطش حاصل شده است را شامل نمی شود. پس اگر بجای واجب مطلق، واجب فعلی تعبیر می شد، بهتر بود.

جواب اشکال:

دفع اشکال بنا بر مبنای مرحوم آخوند:

مرحوم آخوند می فرمایند(2): واجب مطلق و مشروط نسبی است، بنابراین این طور نیست که نماز واجب مطلق باشد و یا حج واجب مشروط، بلکه نماز و حج هم واجب مطلق هستند و هم واجب مشروط. فقط بالاضافه فرق می کند. مثلاً نماز نسبت به وضو واجب مطلق است چون مشروط است. با توجه به این مبنا در بحث مقدمۀ واجب می فرمایند: بحث در این است که آیا مقدمۀ واجب مطلق از آن حیثیتی که اطلاق دارد، آیا واجب است یا واجب نیست؟ مثلاً نماز از ناحیۀ وضو اطلاق دارد یعنی وجوب نماز تقیدی به وضو ندارد. پس از ناحیۀ وضو، نماز واجب مطلق است. بنابراین مورد بحث این است که آیا وضو که مقدمۀ واجب مطلق است واجب است یا خیر؟