نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 1 صفحه 278

اگر کسی «نِسائِهِنَّ» را مطلق نساء دانست، چه مؤمنه و چه کافره، چه حرّه و چه أمه، چنان چه «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» را خصوص اماء بداند، عطف آن بر «نسائهن» لغو خواهد بود، زیرا نسائهن شامل اماء هم می شود. به ناچار باید «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» را اعم از اماء و عبید بداند تا لغویت لازم نیاید.

2) تنافی در کلام صاحب جواهر در تفسیر «نِسائِهِنَّ» و «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ»

اشاره

صاحب جواهر در اینجا، احتمال داده که مراد از نسائهنّ، مطلق نساء است یعنی ابداء زینت برای مماثل جایز است.(1)

این سخن، با بیان ایشان در بحث «نگاه خصی به مالکش یا اجنبیه»(2) ظاهراً منافات دارد. در آن بحث در بارۀ «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» به طور قاطع و با مبالغه آن را بر «اماء» تفسیر کرده و با این که بزرگانی چون شهید ثانی و افراد متعدد دیگر «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» را اعم از عبید و اماء شمرده اند، مع ذلک صاحب جواهر با شدت مخالفین اختصاص به اماء را گویی تفسیق کرده و مرتکب حرام دانسته است.

توجیه کلام صاحب جواهر

بین این دو سخن صاحب جواهر در این بحث و آن بحث تهافتی به چشم می خورد، ولی می توان از این تنافی ظاهری پاسخ داد.

همان طور که مرحوم آخوند در بحث واجب مطلق و مشروط می فرماید که