کتابخانه بالقرآن

نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 1 صفحه 368

صفحه 368

غَضّ غضّاً، و اغضی اغضاءً أی دانی بین جفنیه و لم یلاق.»

ازهری در تهذیب اللغه 35:16 این جملات را همانند سایر موارد کتاب العین از لیث نقل می کند. مراد از این تفسیر اگر وجود نگاه باشد می بایست با عنایت به عدم سازگاری آن با موارد استعمال تصحیح گردد(1).

جمهره اللغه (ابن درید):

«146، غضّ بصره یغضّه غضاً، اذا اطرق و ضمّ أجفانه...»

در این تفسیر هم اطراق و هم ضمّ اجفان در مفهوم غضّ أخذ شده که امر دوم در هیچ کتاب لغوی دیگر سابقه ندارد و احتمالاً از خلط این کلمه با غمض ناشی شده یا این که چون غضّ بصر در موارد ندیدن بکار می رود و ضمّ اجفان نیز سبب ندیدن است، این تفسیر ذکر شده است که در واقع نوعی تفسیر کلمه به لازم آن است، یا این که مراد از ضمّ اجفان، نزدیکی آنها به هم باشد که با مطلب کتاب العین یکی است

بسمه تعالی

ضمیمه درس شماره (44)

تهذیب اللغه 35:16

«یقال غضّ من بصرک و غضّ من صوتک، قال الله جلّ و عزّ: وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ ای اخفض الصوت، و یقال: غُضَّ الطرف ای کُفَّ النظر قال جریر:

فغض الطرف انّک من غیر فلا کعباً بلغت و لا کلاباً

معناه غضّ نظرک ذلاًّ و مهانه

(ص 36) و یقال: غضّ من لحام فرسک ای صوّبه، و انقص من غربه و حدّته و یقال: ما غضضتک شیئاً و ما نقصتک ای ما نقصتک شیئاً

دیوان الادب للفارابی م 350: «غضّ الطرف و الصوت: خفضهما و غضّ الملامه:

کفّها و أصل الغضّ الخفض تا آخر عبارت.

معجم مقاییس اللغه 383:4 (ابن فارس)

«غضّ اصلان صحیحان یدل احدهما علی کفّ و نقص و الآخر علی طراواه. فالاول الغض: غض البصر، و کل شیء کففته

1- (1) تهذیب اللغه 35:16 یقال غضّ من بصرک و غضّ من صوتک، قال الله عز و جلّ: «وَ اغْضُضْ مِنْ صَوْتِکَ أی أخفض الصوت»، و یقال: غضّ الطرف أی کف النظر قال جریر: فغض الطرف انّک من غیرفلا کعباً بلغت و لا کلباً معناه غضّ نظرک ذلاًّ و مهانه