نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 1 صفحه 432

و تبصره نسبت به کسی که قصد ازدواج با زنی یا خریدن کنیزی را دارد، گفته اند که می تواند به وجه و کفین آنها نگاه کند و در غیر این صورت حکم به جواز نکرده اند. 3 - محقق کرکی در جامع المقاصد و شهید ثانی در مسالک و صاحب مدارک در نهایه المرام گفته اند: «لا ریب أن اجتناب النظر الی الاجنبیه، احوط» و شیخ طوسی در تبیان نیز احتیاط کرده است.

4 - نظر استاد مدّ ظلّه

بنابراین می توان گفت اکثر قدماء اصحاب قائل به حرمت نظر به وجه و کفین هستند بر خلاف شرح شرایع صیمری که به اکثر قدماء، قول به جواز را نسبت داده است و این نسبت درست نیست. آری تعبیر به این که: کثیری از قدماء قائل به جوازند، صحیح است کما اینکه در قلائد الدرر چنین است.

نظر سوم: تفصیل بین نظره اولی و ثانیه

محقق در شرایع می فرماید: «یجوز أن ینظر الی وجهها و کفّیها علی کراهیه فیه مره و لا یجوز معاوده النظر» علامه در بسیاری از کتابهایش جون قواعد و تحریر، و شهید در لمعه و فاضل مقداد در تنقیح و کنز العرفان از محقق تبعیت کرده اند و محقق ثانی در جامع المقاصد وجه این تفصیل را بیان کرده است.

3) بررسی کلام صاحب ریاض

صاحب ریاض(1) می گویند: شیخ در نهایه و تبیان و دو کتاب حدیثی اش قائل به جواز نظر به وجه و کفین شده است. کلام ایشان نسبت به تهذیب و استبصار صحیح است، ولی شیخ در تبیان(2) در نظر به وجه و کفین احتیاط کرده است و در نهایه(3) می فرماید: «لا بأس أن ینظر الرجل الی وجه امرأه یرید العقد علیها و ینظر الی محاسنها: یدیها و وجهها و یجوز أن ینظر الی مشیها و الی جسدها من فوق ثیابها و لا یجوز له شیء من ذلک اذا

1- (1) ریاض ج 2 ص 74
2- (2) تبیان ج 7 ص 429
3- (3) النهایه و نکتها ج 2 ص 355