- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 1) فایدۀ مراجعۀ به اقوال فقها 1
- الف): نگاهی به اقوال فقها در مسئلۀ استثناء وجه و کفین 1
- 1377/11/3 شنبه درس شمارۀ (53) کتاب النکاح/سال اول 1
- اشاره 1
- 2) نظر کلینی (ره) 1
- 3) نظر شیخ صدوق (ره) 2
- 4) نظر شیخ مفید (ره) 3
- 5) نظر شیخ طوسی (ره) 6
- ب):: نتیجه بحث 7
- 7) قائلین به عدم استثناء وجه و کفین و تفصیل در مسئله 7
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- اشاره 8
- الف): بررسی آیه غضّ 8
- 1) خلاصۀ کلام اسداء الرغاب 8
- 1) متن آیۀ شریفه 12
- 2) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدّس سرّه 12
- 3) نتیجۀ بحث 12
- ب):: بررسی آیۀ حجاب 12
- 4) نتیجۀ بحث 16
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- اشاره 17
- اشاره 17
- الف): آیۀ «جلباب» 17
- 1) استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه 18
- ترجمۀ آیه 18
- اشاره 18
- * معنای جلباب 20
- 2) نقد کلام مرحوم آقای مطهری (ره) توسط استاد 20
- * اشکالی بر مفسران 20
- اشاره 20
- * خلط در ترجمه آیه 20
- * دفاع از مفسران 22
- ب مختار استاد در تفسیر آیۀ شریفه و علت دستور استفاده از «جلباب» 24
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- الف): ادامۀ ادلۀ حرمت نظر به وجه و کفین 25
- 1) ادامۀ استدلال به آیۀ «جلباب» و «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ» 25
- اشاره 25
- 2 - نقد استاد مد ظله 26
- 3 - اشکال استاد به استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه: 27
- 1 - مؤلف محقق کتاب وزین (اسداء الرغاب) یکی از ادلۀ تحریم نظر به وجه و کفین را آیۀ حجاب دانسته بودند، 28
- اشاره 28
- 2 - نقد استاد مد ظله 28
- ب تکمله ای بر آیۀ جلباب 28
- دو تذکر مهم: 29
- ج روایات حرمت نظر به وجه و کفین: 30
- 2 - تقریب استدلال 30
- 1 - طائفه اول: النساء عوره؛ 30
- اشاره 30
- 3 - نقد استاد مد ظله: 31
- 5 - نقد استاد مد ظله: 32
- 4 - طائفه دوم ما دل علی المنع من النظر الی الاجنبیه مطلقاً 32
- اشاره 33
- د - چند روایت دیگر 33
- نقد استاد مد ظله 34
- تقریب استدلال 34
- اشاره 35
- 2) توضیح عبارت حدیث 35
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- 1) متن روایت 35
- الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار: 35
- 3) تفسیر «ما وصفت الثیاب» 37
- 4) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدس سرّه - در استدلال به روایت 38
- 5) ردّ استدلال فوق توسط استاد - مد ظلّه - 39
- 1) متن حدیث 42
- 6) نتیجه بحث 42
- ب): بررسی روایه خثعمیه: 42
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه - 43
- 2) تقریب استدلال به روایت بر حرمت نظر به وجه و کفین 43
- 4) استدلال به روایت بر استثنای وجه و کفین 44
- 5) نظر استاد - مد ظلّه - در بارۀ دو بیان فوق 45
- اشاره 46
- الف): بررسی مکاتبۀ صفار: 46
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- 1) متن روایت 46
- 3) پاسخ شیخ انصاری - قدس سرّه - به تقریب فوق 47
- 5) تقریب دیگری در استفادۀ استثنای وجه از مکاتبۀ صفّار 49
- 7) نتیجۀ بحث در بارۀ مکاتبۀ صفار 50
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه - به تقریب فوق 50
- اشاره 51
- ب): بررسی روایات دیگر استدلال شده بر عدم استثنای وجه و کفین: 51
- 1) توضیح استاد - مد ظلّه - در بارۀ استدلال فوق 51
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه - نسبت به استدلال فوق 52
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 53
- 1) متن روایت 53
- 2) بررسی اشکال کلامی در متن حدیث: (فقه الحدیث) 53
- اشاره 53
- الف): بررسی استدلال به روایت حماد بن عثمان برای اثبات حکم حرمت نظر به وجه و کفین: 53
- 3) چگونگی استدلال صاحب «اسداء الرغاب» به روایت: 56
- 4) پاسخ استاد - مد ظلّه - 56
- 1) روایت عباد بن صهیب و روایات مشابه: 57
- ب): روایات دیگر مورد استناد برای حرمت نظر به وجه و کفین: 57
- 2) روایت دعائم الاسلام: 58
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه -: 58
- 4) ادلّۀ دیگر: 59
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- 2) لزوم دفع ضرر دنیوی یا اخروی در کلام مرحوم آخوند (ره) 60
- اشاره 60
- الف): استدلال به حکم عقل برای لزوم ستر وجه و کفین: 60
- 1) دفع ضرر محتمل و مظنون لازم است 60
- اشاره 63
- 3) بیان استاد «مد ظله» در جمع کلمات مرحوم آخوند (ره) 63
- * تطبیق مطلب فوق بر مورد بحث 63
- پاسخ استاد به استدلال فوق 64
- اشاره 64
- ج): اخبار باب: - صحیحه فضیل بن سیار 66
- * بنابراین در ما نحن فیه بعد از فقد ادله شرعی باید به احتیاط عمل کرد نه برائت: 66
- اشاره 68
- 1 - نکتۀ اول یکی از ادلۀ وجوب ستر وجه و کفین (و در نتیجه حرمت نگاه کردن به این مواضع) مکاتبه صفار بود. 68
- * کلام صاحب جواهر (ره) 68
- الف): دو نکته در تکمیل بحث گذشته: 68
- اشاره 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- * کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 69
- * نقد کلام آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) 69
- اشاره 70
- 2 - نکته دوم توضیحی پیرامون روایت سماعه که چند جلسۀ پیش بیان شد: 70
- * اشکال استدلال: 71
- ب صحیحۀ فضیل بن یسار 71
- اشاره 71
- * تفسیر اول 72
- * تفسیر دوم 72
- * نقد کلام مسالک الافهام: 72
- * تفسیر سوم 73
- * نقد کلام قلائد الدرر: 73
- * تفسیر چهارم 74
- دفاع از صاحب حدائق (ره) 75
- نکته اول 75
- * نکته دوم 75
- اشکال اوّل 76
- 2 - بررسی تفسیر چهارم 76
- اشکال دوم 76
- نقد کلام اسداء الرغاب 76
- اشاره 76
- منابع بحث: 77
- اشکال سوم 77
- اشاره 78
- الف): اشکالات صاحب اسداء الرغاب به معنای وافی در بارۀ صحیحۀ فضیل بن یسار: 78
- 1) اصل کلام وافی و حدائق و اشکال اول اسداء الرغاب (یادآوری) 78
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- 2) اشکال دوم کتاب اسداء الرغاب 79
- 4) اثبات مقدمۀ دوم و سوم 81
- اشاره 82
- 1) ردّ مقدمه اول 82
- ب): بررسی کلام اسداء الرغاب توسط استاد - مد ظلّه -: 82
- 2) ردّ مقدمه دوم 84
- 3) ردّ مقدمه سوم 85
- 4) نتیجه بحث 85
- اشاره 86
- الف): ادامۀ اشکالات اسداء الرغاب برای استدلال به صحیحۀ فضیل بر استثنای وجه و کفین: 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- 1) اشکال سوم 86
- 2) اشکال چهارم 86
- 3) تلفیق این دو اشکال توسط استاد - مد ظلّه 87
- 4) بررسی اشکال توسط استاد - مد ظلّه 88
- 5) اشکال پنجم صاحب اسداء الرغاب 89
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه 90
- 7 - اشکال ششم صاحب اسداء الرغاب و پاسخ استاد - مدّ ظله 92
- ب): کلام استاد - مد ظلّه - در تفسیر صحیحۀ فضیل 93
- 1) معنای مناسب «دون» در صحیحه فضیل 93
- 2) مقدمه ای در استفاده استثنای وجه و کفین بنا بر تفسیر دون به اسفل 93
- ج): نتیجۀ بحث 96
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 97
- اشاره 97
- الف): بررسی دو دلیل مذکور در جواهر برای حرمت نظر به وجه و کفین: 97
- 1) دلیل اول (با توضیح استاد - مد ظلّه -): 97
- 2) چرا صاحب جواهر (ره) تعبیر به «ما تَشْعُرُ» کرده است؟ 98
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه - به دلیل اول: 98
- 5) پاسخ استاد - مد ظلّه 99
- 4) دلیل دوم: (روایت سعد اسکاف) 99
- 1) روایتی از جعفریات 100
- ب): بررسی امکان استدلال به برخی روایات برای حرمت نظر به وجه و کفین: 100
- 1) مقدمه: 102
- ج): بررسی ادلۀ مجوّزین نظر به وجه و کفین: 102
- 4) اشکالات استاد - مد ظلّه -: 102
- 2) اشتباه در ضبط نام راوی در روایت أبو سعید: 103
- اشاره 106
- 1) روایت اول: 106
- اشاره 106
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 106
- الف): روایات مورد استناد محقق نراقی (ره): 106
- 2) نقد استاد مد ظله - به استدلال از روایت 107
- 3) روایت دوم: 108
- 5) روایت سوم: 109
- ب): روایاتی که شیخ انصاری (ره) بر جواز به آنها استدلال کرده: 110
- 1) روایاتی که سماع صوت اجنبی را جایز دانسته اند، 110
- 3) روایاتی که در مورد معالجه مریض وارد شده است 111
- 4) پاسخ استاد - مد ظله 111
- اشاره 113
- اشاره 113
- الف): نقل کلام صاحب جواهر - قدس سرّه -: 113
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 113
- 1) جواب اجمالی صاحب جواهر به ادله مجوزین نظر به وجه و کفین: 113
- 3) ادلۀ جواز نظر به وجه و کفین و پاسخ صاحب جواهر به آنها 114
- 2) پاسخ استاد - مدّ ظله - به جواب اجمالی صاحب جواهر - قدس سرّه 114
- 1) جواب اجمالی استاد - مد ظلّه - نسبت به پاسخ جواهر به دلیل دوم 119
- ب): بررسی کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد - مد ظلّه -: 119
- اشاره 119
- روایت اول: صحیحه فضیل بن یسار 120
- روایت دوم: موثقه بکیر 120
- 2) نقل روایت مفسّره «ما ظَهَرَ» 120
- اصل روایت: 120
- اشاره 120
- فقه الحدیث: 122
- اصل روایت: 122
- اصل روایت: 122
- روایت چهارم: روایه أبی الجارود 122
- بحث سندی: 122
- توضیح سندی: 123
- بحث سندی: 123
- روایت پنجم: مرسله محاسن 123
- فقه الحدیث: 123
- توضیح متنی: 124
- روایت ششم: مرسلۀ جوامع الجامع. 124
- اشاره 125
- اشاره 125
- 1) حل تعارض صحیحۀ فضیل با موثقۀ زراره و مصحّحۀ أبی بصیر 125
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- الف): بررسی روایات مفسره «ما ظَهَرَ» : 125
- 2) مقایسۀ مصحّحه ابی بصیر و مرسلۀ علی بن ابراهیم با روایات دیگر 127
- 3) بررسی کلام صاحب ریاض - قدس سرّه 128
- اشاره 129
- 1) نقد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه 129
- 4) اشاره به سایر روایات بحث 129
- ب): بررسی مجدّد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه: 129
- 2) نقل اشکال دیگر از صاحب جواهر - قدس سرّه - و بررسی آن 130
- 3) بررسی این اشکال توسط استاد - مد ظلّه 131
- 4) نتیجۀ بحث تا این جلسه 132
- اشاره 133
- اوّل روایت مسعده بن زیاد (یادآوری و تکمیل): 133
- 1) متن روایت: 133
- الف): بررسی دلالت برخی روایات بر استثنای وجه و کفین: 133
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 133
- 3) نقد استاد - مد ظلّه 134
- 2) استدلال صاحب جواهر (ره): 134
- 1) متن روایت: 135
- 2) بحث دربارۀ سند و دلالت این حدیث: 135
- 4) استدلال مرحوم شیخ انصاری و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 3) نظر صاحب ریاض (ره) و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 1) ادعای اجماع در کلام برخی فقها: 137
- ب): آیا اجماعی بر حرمت نظر به «قدمین» وجود دارد؟ 137
- 2) تحلیل استاد - مد ظلّه - دربارۀ اجماعات مذکور: (جواب حلّی) 138
- 3) انظار و آراء مخالف در کلمات فقها (جواب نقضی): 138
- ج): نحوۀ جمع بین روایت مروک بن عبید و روایات دیگر 141
- الف): روایات مورد استناد مجوّزین 142
- 1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید: 142
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 142
- اشاره 142
- 3 - مناقشۀ استاد «مدّ ظله» 143
- 2 - وجه اعتماد به مرسله از سوی کلینی و صدوق (رحمه الله علیهما) 143
- 1 - بیان صاحب جواهر (ره) در دلالت روایت 144
- اشاره 144
- ب): روایت صحیحه مسعده بن زیاد: 144
- 2 - پاسخ استاد (مد ظلّه) 145
- 1) تعارض با صحیحۀ فضیل 145
- ج): روایت علی بن جعفر 145
- اشاره 145
- 3) مناقشۀ در راه حل فوق و طرح روایت 146
- 2) نکاتی دیگر در بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 147
- 1) بیان آقای خوئی (ره) و صاحب جواهر (ره) 147
- د) صحیحۀ علی بن سوید: 147
- اشاره 147
- 4) پاسخ استاد (مد ظلّه) به بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 148
- 3) پاسخ مرحوم شیخ انصاری (ره) از کلام صاحب جواهر (ره) 148
- اشاره 149
- 1) پاسخ صاحب جواهر (ره) 149
- ه) دلیلی دیگر در کلام صاحب ریاض (ره) 149
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در کلام صاحب جواهر (ره) 150
- اشاره 151
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- الف) روایات موهم استثنای وجه و کفین از حکم حرمت نظر: 151
- اول: روایات مربوط به جواز کشف 154
- اشاره 154
- ب) روایات دال بر استثنای وجه و کفین 154
- نتیجه بحث: 156
- دوم: روایات مربوط به جواز نظر: 156
- دوم: مراد از روایات مزبور: 157
- اول: روایاتی از پیامبر 9 خطاب به امیر المؤمنین 7: 157
- ج) بحث درباره روایاتی که میان نظر اول و دوم فرق گذاشته است: 157
- سوم: روایات دیگر: 158
- چهارم: تحقیق استاد - مد ظله - درباره این روایات: 159
- اشاره 160
- 1) متن مسئله 160
- الف): بررسی مسئلۀ 32: 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- 2) توضیح مسئله 160
- 3) بررسی حکم مسئله 162
- 2 - تقریب استدلال: 164
- 1 - متن روایت: 164
- 3 - بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 164
- ب): تفسیر عورت 164
- اشاره 164
- الف): بحث دربارۀ روایات مؤیّد نظر مرحوم آقای خوئی (که عورت را ما بین السره و الرکبه دانسته اند) 167
- اشاره 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- ب) بررسی روایات مزبور 168
- ج) ادلّۀ مورد نظر استاد - مد ظلّه - (که مراد از عورت سوأتین است): 169
- 1 - کاربرد واژۀ «عورت» در لغت و متفاهم عرفی از آن: 169
- 2 - همچنین در کتب تواریخ و اشعار نیز چه بسا کلمۀ عورت و گاه واژۀ سوأه تعبیر شده است. 170
- اشاره 171
- د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه 171
- نتیجه: 173
- اشاره 174
- اشاره 174
- الف): بقیّه روایات دالّ بر اینکه ما بین السرّه و الرکبه، عورت است: 174
- اشاره 174
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 174
- 1) روایت اول: 174
- * نظر استاد - سند روایت - 175
- اشاره 176
- * نظر استاد مد ظله - دلالت روایت 176
- 2) روایت دوم، حدیث اربعمائه 176
- اشاره 177
- * نظر استاد 177
- 3) برخورد آقای خوئی (ره) با روایت فوق از نظر سند و مناقشۀ استاد - دام ظلّه 177
- * توثیق قاسم بن یحیی و حسن بن راشد 178
- ب): اقوال در مسئله نظر به محارم: 179
- اشاره 179
- اشاره 180
- 1) قول مخالف و مناقشه استاد 180
- 2) سخنی از ریاض و دلالت آیه شریفه 180
- * مناقشۀ استاد 181
- اشاره 182
- الف): تفصیل آیه الله خویی (ره) در مقام: 182
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 182
- اشاره 182
- ب): تفصیل آیه الله حکیم (ره) در مورد محرّمات رضاعی: 183
- 1) نقد تفصیل 183
- اشاره 183
- 1) ذکر توضیحی برای بیان تفصیل آیه الله حکیم (ره) 184
- 2) اشکال مرحوم آیه الله خویی (ره) به صاحب مستمسک 185
- 3) نقد استاد - مد ظلّه - نسبت به بیانات عَلَمین 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله حکیم (ره) 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله خویی (ره) 186
- ج): مناقشۀ در کلام آیه الله خویی (ره) در مقام: 188
- تتمّه ای مربوط به جلسۀ قبل 188
- خلاصۀ دروس قبل و این جلسه: 191
- 1) مقدمۀ بحث 191
- اشاره 191
- الف): بررسی حکم جواز نظر به محارم رضاعی: 191
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) به صاحب عروه (ره) و جواب مرحوم آقای خوئی (ره) (یادآوری) 196
- اشاره 196
- 3) بررسی کلام بزرگان توسط استاد - مد ظلّه 196
- احتمال دوم در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- احتمال اول در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- 1) اشاره به ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر ملازمه بین حرمت نکاح و جواز نظر (یادآوری) 198
- اشاره 198
- ب): ادلۀ دیگر جواز نظر به محارم رضاعی: 198
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در بارۀ کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 199
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 202
- اشاره 202
- الف): بررسی صحیحۀ عبید بن زراره: 202
- 1) نگاهی دیگر به روایت 202
- 2) اشکال بدوی روایت 203
- 3) پاسخ اشکال توسط استاد - مد ظلّه 204
- 1) اصل کلام آقای خوئی (ره) و اشکال استاد - مد ظلّه - (یادآوری) 205
- ب): بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 205
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه 206
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- 1) متن عروه: 208
- الف): حکم نگاه به مملوکه: 208
- اشاره 208
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه 209
- 4) دلیل مسئله - آیا اجماعی ثابت است یا نه؟ 210
- * مناقشه مرحوم آقای خوئی در اجماع مورد نظر علامه و محقق کرکی 210
- اشاره 210
- * نقد استاد (دام ظله) بر کلام مرحوم آقای خوئی 211
- * عبائر فقهاء عظام 212
- ب - وجه تعدی از «حرمت وطی» به «حرمت نظر» 214
- اشاره 216
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- الف): بحثی در بارۀ اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) به اجماع مورد ادعای مرحوم علامه (قدس سرّه): 216
- 1) تحلیل اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) 216
- 2) پاسخ استاد - مد ظله - به اشکال مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- 2) تقریب استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) برای حرمت نظر: (با توضیح استاد مد ظلّه) 218
- ب): آیا دلیلی بر حرمت نظر به کافرۀ مملوکه (از غیر اهل کتاب) وجود دارد؟: 218
- 1) مراد از نظر در مسئلۀ مورد بحث 218
- 4) برای حرمت نظر به چه دلیلی می توان استناد کرد؟ 219
- 3) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در استدلال مذکور: 219
- ج): بحث در بارۀ حرمت نظر به امۀ مزوّجه: 220
- 1) ادلۀ اقامه شده برای حرمت نظر: 220
- 2) صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج که از نظر سندی اشکالی ندارد: 220
- 4) نظر استاد - مد ظلّه 221
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) در دلالت صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 221
- 3) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 221
- اشاره 222
- الف): حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی (ره) ذیل کلام سید در عروه «اذا لم تکن مشرکه»: 222
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- ب): احتمالات حضرت استاد در مورد کلام سیّد: 223
- ج): جواز نگاه کردن به زوجه معتدّه از وطی به شبهه 224
- اشاره 224
- 1) کلام مرحوم سید (ره) در ملحقات عروه در بحث عدّه 225
- 2) جواب مرحوم آقای خویی بر کلام سید در بحث عدد ملحقات عروه و نقد حضرت استاد بر کلام حضرت آقای خویی: 226
- * اولین روایتی را که آقای خوئی نیز به آن تمسک جسته اند و قائل به منع مطلق استمتاعات شده اند صحیحۀ محمد بن مسلم است. 227
- 3) بررسی روایات مستند برای منع مطلق استمتاعات بر جواب حضرت استاد: 227
- * روایت دوم موثّقۀ أبی بصیر است 228
- 1 - تکرار استدلال آقای خویی - قدس سرّه - دربارۀ حکمت عدّه 230
- الف): توضیح جواب استدلال آقای خویی - قدس سرّه - در حرمت نظر به زوجۀ معتدّه: 230
- اشاره 230
- اشاره 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 230
- 2 - استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - به صحیحه محمّد بن مسلم 231
- * پاسخ استاد - مد ظلّه 231
- اشاره 231
- ب): استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - درباره حرمه نظر به امۀ معتدّه به وطی شبهه: 232
- اشاره 232
- * پاسخ استاد مد ظله به استدلال مرحوم آقای خویی به دو روایت مسمع و مسعده 233
- ج): جواز نظر مطلقۀ رجعیه در مدّت عدّه 233
- اشاره 233
- * دو نکته در اینجا وجود دارد: 234
- د) بررسی مسئله 35 235
- 3 - توضیح و بررسی روایت ابو حمزۀ ثمالی 235
- 1 - اصل مسئله: 235
- 2 - جواز نظر در مقام معالجه 235
- اشاره 236
- 5 - فقه الحدیث «مرجع ضمیر اضطرت الیه» 236
- 4 - توضیح متن حدیث 236
- * توضیح کلمۀ «فلیعالجها» 237
- اشاره 238
- اشاره 238
- الف): حکم مراجعۀ بیمار زن به طبیب مرد: 238
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 238
- 1) اطلاق لفظ و مخصص متصل و منفصل 238
- مناقشۀ استاد - مد ظله 239
- اشاره 241
- استدراک 242
- ب): حکم معالجۀ بیمار زن توسط طبیب مرد: 243
- 1) طرح مسئله 243
- اشاره 243
- 2) دلیل مسئله 244
- اشاره 244
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (ره) 246
- الف): مجوّز معالجۀ بیمار توسط طبیب غیر مماثل چیست؟ 246
- اشاره 246
- اشاره 246
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 246
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظلّه - بر بیان حاج شیخ (ره) 247
- 3 - بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 248
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 249
- 5 - نظر استاد - مد ظلّه 250
- 2 - مناقشۀ آقای آشتیانی (ره) 251
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 251
- ب): معنای قید «ان شاءت» در روایت ابو حمزۀ ثمالی: 251
- الف): بررسی استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) و مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (قدس سرّه) (یادآوری و تکمیل): 253
- اشاره 253
- 1) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 253
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 253
- 2) آیا فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) می تواند ناقض فرمودۀ مرحوم حاج شیخ (ره) باشد؟ 254
- 3) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به فرمودۀ مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 255
- 4) نظر نهایی استاد - مد ظلّه - دربارۀ موضوع مورد بحث: 256
- 1) دلیل وجوب تحمل شهادت و ادای شهادت 257
- 2) دلیل جواز نظر به اجنبی در مقام شهادت 257
- ج): بررسی اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای حاج شیخ (قدس سرّه) دربارۀ دلالت آیۀ شریفه «وَ لا یَأْبَ الشُّهَداءُ...» : 259
- 1) اشکال مشترک در هر دو تقریرات 259
- اشاره 259
- 2) اشکال مطرح شده در تقریرات مرحوم آشتیانی (ره): 260
- 3) اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای اراکی (ره) 260
- اشاره 262
- 2) صورت دوم: و گاهی دو دلیل با هم تکاذب ندارند 262
- 1) صورت اول: گاهی دو دلیل با هم تکاذب دارند، 262
- الف) تفاوت تعارض و تزاحم و ملاک ترجیح در آن: 262
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای فشارکی و مرحوم امام خمینی (رضوان اللّه علیهم) 263
- 1) نظر مرحوم آقای سید محمد فشارکی رحمه الله 263
- 2) نظر مرحوم امام خمینی رحمه الله 264
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادله مرحوم امام خمینی رحمه الله 266
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- الف): نقل فرمایش مرحوم آقای داماد (ره): 268
- اشاره 268
- 1) لزوم استیفای غرض مولی 268
- 1) مقدمه: در بارۀ قبح عقاب بلا بیان 269
- ب): پاسخ به فرمایش مرحوم آقای داماد (ره) 269
- 2) نتیجۀ بحث در مسئله خروج اطراف شبهه از محلّ ابتلا 269
- 2) نقد استدلال به وسیله لزوم استیفای غرض مولی 270
- 3) نقد احتیاط در مسئله خروج از محل ابتلا 271
- ج): نقد استدلال دوم مرحوم امام (ره) 272
- 1) توضیح کلام ایشان 272
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه 273
- اشاره 273
- نتیجۀ سخن 273
- اشاره 275
- 1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات 275
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 275
- الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟ 275
- * اشکال دور 276
- اشاره 276
- 2) پاسخ استاد 276
- پاسخ اشکال دور 277
- * اشکال دیگری بر اختصاص خطاب به عالمین 278
- 1) پاسخ استاد - مد ظلّه 280
- اشاره 280
- اشاره 281
- 1) پاسخ استاد 281
- ج): بیان آقای خمینی (ره) در عدم انحلال خطابات: 281
- پاسخ استاد 282
- 2) شاهدی بر تفاوت احکام شخصی با احکام قانونی در بیان آقای خمینی رحمه الله 282
- اشاره 282
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 284
- 1) فرمایش آقای خمینی (ره) 284
- الف): آیا خطاب به عصاه جایز است؟: 284
- اشاره 284
- 2) مناقشۀ استاد (دام ظله) 285
- 1) نظر مرحوم آقا سید محمد فشارکی (ره) 286
- ب): راه کشف ملاک: 286
- اشاره 286
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 286
- اشاره 287
- 1) مبنای آقایان در تفکیک بین انقسامات قبل الحکم و انقسامات بعد الحکم 287
- ج): تزاحم و تمسک به اطلاق 287
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 288
- 3) رفع یک محذور و مختار استاد 289
- د) بازگشت به بحث و نتیجه گیری 291
1377/11/27 سه شنبه درس شمارۀ (69) کتاب النکاح/سال اول
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس قبل و این جلسه:
در جلسۀ گذشته، بعضی از روایاتی را که برای جواز کشف وجه و کفین و یا جواز نظر به وجه و کفین مورد استدلال قرار گرفته بود، مورد بحث و بررسی قرار دادیم، در این جلسه نیز به بعضی از روایات دیگر که در لسان فقها مورد استدلال قرار گرفته، می پردازیم و دلالت یا عدم دلالت آنها را مورد بررسی قرار می دهیم و از مجموعۀ روایات معتبر به این نتیجه می رسیم که «وجه و کفین» از حکم لزوم ستر و بالملازمه از حرمت نظر به اجنبیه، استثناست، به طوری که اطلاق روایات، صورتی را که شخص، علم به وجود ناظر هم دارد، شامل می شود.
***
الف): روایات مورد استناد مجوّزین
1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید:
ظاهر نقل کافی و خصال این است که فتوای کلینی و صدوق استثنای وجه و کفین و قدمان است. در خصال بابی تحت عنوان «ما یحل النظر بخمسه» منعقد شده(1) و بنای صدوق بر جمع هر روایتی نبوده است، مثلاً در باب استحباب خضاب دو روایت از پیامبر (صلی الله علیه و آله) از طریق زبیر و أبو هریره نقل می کند، سپس عذرخواهی می کند که چرا من این روایات را نقل کردم، معلوم می شود که بنای ایشان بر نقل هر روایتی نبوده است، سپس می فرماید: چون عامه در خصوص استحباب خضاب شیعه را مورد طعن
1- (1) خصال ص 302 / باب ان للرجل ان یری من المرأه التی لیست له بمحرم خمسه اشیاء