- 1377/11/3 شنبه درس شمارۀ (53) کتاب النکاح/سال اول 1
- اشاره 1
- 2) نظر کلینی (ره) 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- الف): نگاهی به اقوال فقها در مسئلۀ استثناء وجه و کفین 1
- 1) فایدۀ مراجعۀ به اقوال فقها 1
- 3) نظر شیخ صدوق (ره) 2
- 4) نظر شیخ مفید (ره) 3
- 5) نظر شیخ طوسی (ره) 6
- ب):: نتیجه بحث 7
- 7) قائلین به عدم استثناء وجه و کفین و تفصیل در مسئله 7
- 1) خلاصۀ کلام اسداء الرغاب 8
- الف): بررسی آیه غضّ 8
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- اشاره 8
- 1) متن آیۀ شریفه 12
- 2) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدّس سرّه 12
- 3) نتیجۀ بحث 12
- ب):: بررسی آیۀ حجاب 12
- 4) نتیجۀ بحث 16
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- الف): آیۀ «جلباب» 17
- اشاره 17
- 1) استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه 18
- اشاره 18
- ترجمۀ آیه 18
- 2) نقد کلام مرحوم آقای مطهری (ره) توسط استاد 20
- * خلط در ترجمه آیه 20
- * معنای جلباب 20
- اشاره 20
- * اشکالی بر مفسران 20
- * دفاع از مفسران 22
- ب مختار استاد در تفسیر آیۀ شریفه و علت دستور استفاده از «جلباب» 24
- اشاره 25
- 1) ادامۀ استدلال به آیۀ «جلباب» و «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ» 25
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- الف): ادامۀ ادلۀ حرمت نظر به وجه و کفین 25
- 2 - نقد استاد مد ظله 26
- 3 - اشکال استاد به استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه: 27
- 1 - مؤلف محقق کتاب وزین (اسداء الرغاب) یکی از ادلۀ تحریم نظر به وجه و کفین را آیۀ حجاب دانسته بودند، 28
- ب تکمله ای بر آیۀ جلباب 28
- 2 - نقد استاد مد ظله 28
- اشاره 28
- دو تذکر مهم: 29
- 1 - طائفه اول: النساء عوره؛ 30
- ج روایات حرمت نظر به وجه و کفین: 30
- اشاره 30
- 2 - تقریب استدلال 30
- 3 - نقد استاد مد ظله: 31
- 5 - نقد استاد مد ظله: 32
- 4 - طائفه دوم ما دل علی المنع من النظر الی الاجنبیه مطلقاً 32
- اشاره 33
- د - چند روایت دیگر 33
- تقریب استدلال 34
- نقد استاد مد ظله 34
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- 2) توضیح عبارت حدیث 35
- الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار: 35
- 1) متن روایت 35
- اشاره 35
- 3) تفسیر «ما وصفت الثیاب» 37
- 4) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدس سرّه - در استدلال به روایت 38
- 5) ردّ استدلال فوق توسط استاد - مد ظلّه - 39
- 1) متن حدیث 42
- 6) نتیجه بحث 42
- ب): بررسی روایه خثعمیه: 42
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه - 43
- 2) تقریب استدلال به روایت بر حرمت نظر به وجه و کفین 43
- 4) استدلال به روایت بر استثنای وجه و کفین 44
- 5) نظر استاد - مد ظلّه - در بارۀ دو بیان فوق 45
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- الف): بررسی مکاتبۀ صفار: 46
- اشاره 46
- 1) متن روایت 46
- 3) پاسخ شیخ انصاری - قدس سرّه - به تقریب فوق 47
- 5) تقریب دیگری در استفادۀ استثنای وجه از مکاتبۀ صفّار 49
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه - به تقریب فوق 50
- 7) نتیجۀ بحث در بارۀ مکاتبۀ صفار 50
- 1) توضیح استاد - مد ظلّه - در بارۀ استدلال فوق 51
- ب): بررسی روایات دیگر استدلال شده بر عدم استثنای وجه و کفین: 51
- اشاره 51
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه - نسبت به استدلال فوق 52
- اشاره 53
- 2) بررسی اشکال کلامی در متن حدیث: (فقه الحدیث) 53
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 53
- الف): بررسی استدلال به روایت حماد بن عثمان برای اثبات حکم حرمت نظر به وجه و کفین: 53
- 1) متن روایت 53
- 3) چگونگی استدلال صاحب «اسداء الرغاب» به روایت: 56
- 4) پاسخ استاد - مد ظلّه - 56
- ب): روایات دیگر مورد استناد برای حرمت نظر به وجه و کفین: 57
- 1) روایت عباد بن صهیب و روایات مشابه: 57
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه -: 58
- 2) روایت دعائم الاسلام: 58
- 4) ادلّۀ دیگر: 59
- 2) لزوم دفع ضرر دنیوی یا اخروی در کلام مرحوم آخوند (ره) 60
- الف): استدلال به حکم عقل برای لزوم ستر وجه و کفین: 60
- اشاره 60
- 1) دفع ضرر محتمل و مظنون لازم است 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- اشاره 63
- * تطبیق مطلب فوق بر مورد بحث 63
- 3) بیان استاد «مد ظله» در جمع کلمات مرحوم آخوند (ره) 63
- پاسخ استاد به استدلال فوق 64
- اشاره 64
- * بنابراین در ما نحن فیه بعد از فقد ادله شرعی باید به احتیاط عمل کرد نه برائت: 66
- ج): اخبار باب: - صحیحه فضیل بن سیار 66
- الف): دو نکته در تکمیل بحث گذشته: 68
- 1 - نکتۀ اول یکی از ادلۀ وجوب ستر وجه و کفین (و در نتیجه حرمت نگاه کردن به این مواضع) مکاتبه صفار بود. 68
- اشاره 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- * کلام صاحب جواهر (ره) 68
- اشاره 68
- * نقد کلام آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) 69
- اشاره 70
- 2 - نکته دوم توضیحی پیرامون روایت سماعه که چند جلسۀ پیش بیان شد: 70
- ب صحیحۀ فضیل بن یسار 71
- اشاره 71
- * اشکال استدلال: 71
- * تفسیر اول 72
- * تفسیر دوم 72
- * نقد کلام مسالک الافهام: 72
- * تفسیر سوم 73
- * نقد کلام قلائد الدرر: 73
- * تفسیر چهارم 74
- دفاع از صاحب حدائق (ره) 75
- نکته اول 75
- * نکته دوم 75
- اشکال اوّل 76
- اشاره 76
- اشکال دوم 76
- 2 - بررسی تفسیر چهارم 76
- نقد کلام اسداء الرغاب 76
- اشکال سوم 77
- منابع بحث: 77
- اشاره 78
- الف): اشکالات صاحب اسداء الرغاب به معنای وافی در بارۀ صحیحۀ فضیل بن یسار: 78
- 1) اصل کلام وافی و حدائق و اشکال اول اسداء الرغاب (یادآوری) 78
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- 2) اشکال دوم کتاب اسداء الرغاب 79
- 4) اثبات مقدمۀ دوم و سوم 81
- اشاره 82
- 1) ردّ مقدمه اول 82
- ب): بررسی کلام اسداء الرغاب توسط استاد - مد ظلّه -: 82
- 2) ردّ مقدمه دوم 84
- 3) ردّ مقدمه سوم 85
- 4) نتیجه بحث 85
- الف): ادامۀ اشکالات اسداء الرغاب برای استدلال به صحیحۀ فضیل بر استثنای وجه و کفین: 86
- 2) اشکال چهارم 86
- اشاره 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- 1) اشکال سوم 86
- 3) تلفیق این دو اشکال توسط استاد - مد ظلّه 87
- 4) بررسی اشکال توسط استاد - مد ظلّه 88
- 5) اشکال پنجم صاحب اسداء الرغاب 89
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه 90
- 7 - اشکال ششم صاحب اسداء الرغاب و پاسخ استاد - مدّ ظله 92
- ب): کلام استاد - مد ظلّه - در تفسیر صحیحۀ فضیل 93
- 2) مقدمه ای در استفاده استثنای وجه و کفین بنا بر تفسیر دون به اسفل 93
- 1) معنای مناسب «دون» در صحیحه فضیل 93
- ج): نتیجۀ بحث 96
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 97
- الف): بررسی دو دلیل مذکور در جواهر برای حرمت نظر به وجه و کفین: 97
- اشاره 97
- 1) دلیل اول (با توضیح استاد - مد ظلّه -): 97
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه - به دلیل اول: 98
- 2) چرا صاحب جواهر (ره) تعبیر به «ما تَشْعُرُ» کرده است؟ 98
- 5) پاسخ استاد - مد ظلّه 99
- 4) دلیل دوم: (روایت سعد اسکاف) 99
- ب): بررسی امکان استدلال به برخی روایات برای حرمت نظر به وجه و کفین: 100
- 1) روایتی از جعفریات 100
- 4) اشکالات استاد - مد ظلّه -: 102
- ج): بررسی ادلۀ مجوّزین نظر به وجه و کفین: 102
- 1) مقدمه: 102
- 2) اشتباه در ضبط نام راوی در روایت أبو سعید: 103
- اشاره 106
- اشاره 106
- 1) روایت اول: 106
- الف): روایات مورد استناد محقق نراقی (ره): 106
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 106
- 2) نقد استاد مد ظله - به استدلال از روایت 107
- 3) روایت دوم: 108
- 5) روایت سوم: 109
- 1) روایاتی که سماع صوت اجنبی را جایز دانسته اند، 110
- ب): روایاتی که شیخ انصاری (ره) بر جواز به آنها استدلال کرده: 110
- 4) پاسخ استاد - مد ظله 111
- 3) روایاتی که در مورد معالجه مریض وارد شده است 111
- اشاره 113
- 1) جواب اجمالی صاحب جواهر به ادله مجوزین نظر به وجه و کفین: 113
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 113
- اشاره 113
- الف): نقل کلام صاحب جواهر - قدس سرّه -: 113
- 3) ادلۀ جواز نظر به وجه و کفین و پاسخ صاحب جواهر به آنها 114
- 2) پاسخ استاد - مدّ ظله - به جواب اجمالی صاحب جواهر - قدس سرّه 114
- 1) جواب اجمالی استاد - مد ظلّه - نسبت به پاسخ جواهر به دلیل دوم 119
- اشاره 119
- ب): بررسی کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد - مد ظلّه -: 119
- اشاره 120
- روایت اول: صحیحه فضیل بن یسار 120
- 2) نقل روایت مفسّره «ما ظَهَرَ» 120
- روایت دوم: موثقه بکیر 120
- اصل روایت: 120
- اصل روایت: 122
- فقه الحدیث: 122
- اصل روایت: 122
- بحث سندی: 122
- روایت چهارم: روایه أبی الجارود 122
- توضیح سندی: 123
- فقه الحدیث: 123
- بحث سندی: 123
- روایت پنجم: مرسله محاسن 123
- توضیح متنی: 124
- روایت ششم: مرسلۀ جوامع الجامع. 124
- اشاره 125
- اشاره 125
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- 1) حل تعارض صحیحۀ فضیل با موثقۀ زراره و مصحّحۀ أبی بصیر 125
- الف): بررسی روایات مفسره «ما ظَهَرَ» : 125
- 2) مقایسۀ مصحّحه ابی بصیر و مرسلۀ علی بن ابراهیم با روایات دیگر 127
- 3) بررسی کلام صاحب ریاض - قدس سرّه 128
- 1) نقد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه 129
- اشاره 129
- ب): بررسی مجدّد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه: 129
- 4) اشاره به سایر روایات بحث 129
- 2) نقل اشکال دیگر از صاحب جواهر - قدس سرّه - و بررسی آن 130
- 3) بررسی این اشکال توسط استاد - مد ظلّه 131
- 4) نتیجۀ بحث تا این جلسه 132
- اشاره 133
- اوّل روایت مسعده بن زیاد (یادآوری و تکمیل): 133
- 1) متن روایت: 133
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 133
- الف): بررسی دلالت برخی روایات بر استثنای وجه و کفین: 133
- 2) استدلال صاحب جواهر (ره): 134
- 3) نقد استاد - مد ظلّه 134
- 2) بحث دربارۀ سند و دلالت این حدیث: 135
- 1) متن روایت: 135
- 3) نظر صاحب ریاض (ره) و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 4) استدلال مرحوم شیخ انصاری و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 1) ادعای اجماع در کلام برخی فقها: 137
- ب): آیا اجماعی بر حرمت نظر به «قدمین» وجود دارد؟ 137
- 3) انظار و آراء مخالف در کلمات فقها (جواب نقضی): 138
- 2) تحلیل استاد - مد ظلّه - دربارۀ اجماعات مذکور: (جواب حلّی) 138
- ج): نحوۀ جمع بین روایت مروک بن عبید و روایات دیگر 141
- اشاره 142
- 1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید: 142
- الف): روایات مورد استناد مجوّزین 142
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 142
- 3 - مناقشۀ استاد «مدّ ظله» 143
- 2 - وجه اعتماد به مرسله از سوی کلینی و صدوق (رحمه الله علیهما) 143
- 1 - بیان صاحب جواهر (ره) در دلالت روایت 144
- ب): روایت صحیحه مسعده بن زیاد: 144
- اشاره 144
- 2 - پاسخ استاد (مد ظلّه) 145
- 1) تعارض با صحیحۀ فضیل 145
- ج): روایت علی بن جعفر 145
- اشاره 145
- 3) مناقشۀ در راه حل فوق و طرح روایت 146
- 1) بیان آقای خوئی (ره) و صاحب جواهر (ره) 147
- اشاره 147
- 2) نکاتی دیگر در بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 147
- د) صحیحۀ علی بن سوید: 147
- 3) پاسخ مرحوم شیخ انصاری (ره) از کلام صاحب جواهر (ره) 148
- 4) پاسخ استاد (مد ظلّه) به بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 148
- اشاره 149
- 1) پاسخ صاحب جواهر (ره) 149
- ه) دلیلی دیگر در کلام صاحب ریاض (ره) 149
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در کلام صاحب جواهر (ره) 150
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- الف) روایات موهم استثنای وجه و کفین از حکم حرمت نظر: 151
- اشاره 151
- ب) روایات دال بر استثنای وجه و کفین 154
- اول: روایات مربوط به جواز کشف 154
- اشاره 154
- دوم: روایات مربوط به جواز نظر: 156
- نتیجه بحث: 156
- دوم: مراد از روایات مزبور: 157
- ج) بحث درباره روایاتی که میان نظر اول و دوم فرق گذاشته است: 157
- اول: روایاتی از پیامبر 9 خطاب به امیر المؤمنین 7: 157
- سوم: روایات دیگر: 158
- چهارم: تحقیق استاد - مد ظله - درباره این روایات: 159
- اشاره 160
- 2) توضیح مسئله 160
- 1) متن مسئله 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- الف): بررسی مسئلۀ 32: 160
- 3) بررسی حکم مسئله 162
- 2 - تقریب استدلال: 164
- 3 - بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 164
- 1 - متن روایت: 164
- ب): تفسیر عورت 164
- اشاره 164
- الف): بحث دربارۀ روایات مؤیّد نظر مرحوم آقای خوئی (که عورت را ما بین السره و الرکبه دانسته اند) 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- اشاره 167
- ب) بررسی روایات مزبور 168
- ج) ادلّۀ مورد نظر استاد - مد ظلّه - (که مراد از عورت سوأتین است): 169
- 1 - کاربرد واژۀ «عورت» در لغت و متفاهم عرفی از آن: 169
- 2 - همچنین در کتب تواریخ و اشعار نیز چه بسا کلمۀ عورت و گاه واژۀ سوأه تعبیر شده است. 170
- اشاره 171
- د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه 171
- نتیجه: 173
- اشاره 174
- 1) روایت اول: 174
- اشاره 174
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 174
- الف): بقیّه روایات دالّ بر اینکه ما بین السرّه و الرکبه، عورت است: 174
- اشاره 174
- * نظر استاد - سند روایت - 175
- اشاره 176
- * نظر استاد مد ظله - دلالت روایت 176
- 2) روایت دوم، حدیث اربعمائه 176
- 3) برخورد آقای خوئی (ره) با روایت فوق از نظر سند و مناقشۀ استاد - دام ظلّه 177
- * نظر استاد 177
- اشاره 177
- * توثیق قاسم بن یحیی و حسن بن راشد 178
- ب): اقوال در مسئله نظر به محارم: 179
- اشاره 179
- 2) سخنی از ریاض و دلالت آیه شریفه 180
- 1) قول مخالف و مناقشه استاد 180
- اشاره 180
- * مناقشۀ استاد 181
- اشاره 182
- اشاره 182
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 182
- الف): تفصیل آیه الله خویی (ره) در مقام: 182
- 1) نقد تفصیل 183
- ب): تفصیل آیه الله حکیم (ره) در مورد محرّمات رضاعی: 183
- اشاره 183
- 1) ذکر توضیحی برای بیان تفصیل آیه الله حکیم (ره) 184
- 2) اشکال مرحوم آیه الله خویی (ره) به صاحب مستمسک 185
- نقد کلام مرحوم آیه الله حکیم (ره) 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله خویی (ره) 186
- 3) نقد استاد - مد ظلّه - نسبت به بیانات عَلَمین 186
- تتمّه ای مربوط به جلسۀ قبل 188
- ج): مناقشۀ در کلام آیه الله خویی (ره) در مقام: 188
- الف): بررسی حکم جواز نظر به محارم رضاعی: 191
- 1) مقدمۀ بحث 191
- اشاره 191
- خلاصۀ دروس قبل و این جلسه: 191
- اشاره 196
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) به صاحب عروه (ره) و جواب مرحوم آقای خوئی (ره) (یادآوری) 196
- 3) بررسی کلام بزرگان توسط استاد - مد ظلّه 196
- احتمال دوم در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- احتمال اول در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- 1) اشاره به ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر ملازمه بین حرمت نکاح و جواز نظر (یادآوری) 198
- ب): ادلۀ دیگر جواز نظر به محارم رضاعی: 198
- اشاره 198
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در بارۀ کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 199
- اشاره 202
- 1) نگاهی دیگر به روایت 202
- الف): بررسی صحیحۀ عبید بن زراره: 202
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 202
- 2) اشکال بدوی روایت 203
- 3) پاسخ اشکال توسط استاد - مد ظلّه 204
- 1) اصل کلام آقای خوئی (ره) و اشکال استاد - مد ظلّه - (یادآوری) 205
- ب): بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 205
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه 206
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- 1) متن عروه: 208
- اشاره 208
- الف): حکم نگاه به مملوکه: 208
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه 209
- 4) دلیل مسئله - آیا اجماعی ثابت است یا نه؟ 210
- اشاره 210
- * مناقشه مرحوم آقای خوئی در اجماع مورد نظر علامه و محقق کرکی 210
- * نقد استاد (دام ظله) بر کلام مرحوم آقای خوئی 211
- * عبائر فقهاء عظام 212
- ب - وجه تعدی از «حرمت وطی» به «حرمت نظر» 214
- 1) تحلیل اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) 216
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- الف): بحثی در بارۀ اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) به اجماع مورد ادعای مرحوم علامه (قدس سرّه): 216
- اشاره 216
- 2) پاسخ استاد - مد ظله - به اشکال مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- 1) مراد از نظر در مسئلۀ مورد بحث 218
- ب): آیا دلیلی بر حرمت نظر به کافرۀ مملوکه (از غیر اهل کتاب) وجود دارد؟: 218
- 2) تقریب استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) برای حرمت نظر: (با توضیح استاد مد ظلّه) 218
- 3) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در استدلال مذکور: 219
- 4) برای حرمت نظر به چه دلیلی می توان استناد کرد؟ 219
- ج): بحث در بارۀ حرمت نظر به امۀ مزوّجه: 220
- 2) صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج که از نظر سندی اشکالی ندارد: 220
- 1) ادلۀ اقامه شده برای حرمت نظر: 220
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) در دلالت صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 221
- 3) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 221
- 4) نظر استاد - مد ظلّه 221
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- اشاره 222
- الف): حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی (ره) ذیل کلام سید در عروه «اذا لم تکن مشرکه»: 222
- ب): احتمالات حضرت استاد در مورد کلام سیّد: 223
- ج): جواز نگاه کردن به زوجه معتدّه از وطی به شبهه 224
- اشاره 224
- 1) کلام مرحوم سید (ره) در ملحقات عروه در بحث عدّه 225
- 2) جواب مرحوم آقای خویی بر کلام سید در بحث عدد ملحقات عروه و نقد حضرت استاد بر کلام حضرت آقای خویی: 226
- * اولین روایتی را که آقای خوئی نیز به آن تمسک جسته اند و قائل به منع مطلق استمتاعات شده اند صحیحۀ محمد بن مسلم است. 227
- 3) بررسی روایات مستند برای منع مطلق استمتاعات بر جواب حضرت استاد: 227
- * روایت دوم موثّقۀ أبی بصیر است 228
- اشاره 230
- الف): توضیح جواب استدلال آقای خویی - قدس سرّه - در حرمت نظر به زوجۀ معتدّه: 230
- 1 - تکرار استدلال آقای خویی - قدس سرّه - دربارۀ حکمت عدّه 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 230
- اشاره 230
- 2 - استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - به صحیحه محمّد بن مسلم 231
- * پاسخ استاد - مد ظلّه 231
- اشاره 231
- اشاره 232
- ب): استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - درباره حرمه نظر به امۀ معتدّه به وطی شبهه: 232
- ج): جواز نظر مطلقۀ رجعیه در مدّت عدّه 233
- * پاسخ استاد مد ظله به استدلال مرحوم آقای خویی به دو روایت مسمع و مسعده 233
- اشاره 233
- * دو نکته در اینجا وجود دارد: 234
- 2 - جواز نظر در مقام معالجه 235
- د) بررسی مسئله 35 235
- 3 - توضیح و بررسی روایت ابو حمزۀ ثمالی 235
- 1 - اصل مسئله: 235
- 4 - توضیح متن حدیث 236
- اشاره 236
- 5 - فقه الحدیث «مرجع ضمیر اضطرت الیه» 236
- * توضیح کلمۀ «فلیعالجها» 237
- 1) اطلاق لفظ و مخصص متصل و منفصل 238
- اشاره 238
- اشاره 238
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 238
- الف): حکم مراجعۀ بیمار زن به طبیب مرد: 238
- مناقشۀ استاد - مد ظله 239
- اشاره 241
- استدراک 242
- ب): حکم معالجۀ بیمار زن توسط طبیب مرد: 243
- 1) طرح مسئله 243
- اشاره 243
- 2) دلیل مسئله 244
- اشاره 244
- الف): مجوّز معالجۀ بیمار توسط طبیب غیر مماثل چیست؟ 246
- اشاره 246
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (ره) 246
- اشاره 246
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 246
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظلّه - بر بیان حاج شیخ (ره) 247
- 3 - بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 248
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 249
- 5 - نظر استاد - مد ظلّه 250
- ب): معنای قید «ان شاءت» در روایت ابو حمزۀ ثمالی: 251
- 2 - مناقشۀ آقای آشتیانی (ره) 251
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 251
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 253
- اشاره 253
- 1) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 253
- الف): بررسی استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) و مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (قدس سرّه) (یادآوری و تکمیل): 253
- 2) آیا فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) می تواند ناقض فرمودۀ مرحوم حاج شیخ (ره) باشد؟ 254
- 3) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به فرمودۀ مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 255
- 4) نظر نهایی استاد - مد ظلّه - دربارۀ موضوع مورد بحث: 256
- 1) دلیل وجوب تحمل شهادت و ادای شهادت 257
- 2) دلیل جواز نظر به اجنبی در مقام شهادت 257
- ج): بررسی اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای حاج شیخ (قدس سرّه) دربارۀ دلالت آیۀ شریفه «وَ لا یَأْبَ الشُّهَداءُ...» : 259
- اشاره 259
- 1) اشکال مشترک در هر دو تقریرات 259
- 3) اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای اراکی (ره) 260
- 2) اشکال مطرح شده در تقریرات مرحوم آشتیانی (ره): 260
- 2) صورت دوم: و گاهی دو دلیل با هم تکاذب ندارند 262
- اشاره 262
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- 1) صورت اول: گاهی دو دلیل با هم تکاذب دارند، 262
- الف) تفاوت تعارض و تزاحم و ملاک ترجیح در آن: 262
- 1) نظر مرحوم آقای سید محمد فشارکی رحمه الله 263
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای فشارکی و مرحوم امام خمینی (رضوان اللّه علیهم) 263
- 2) نظر مرحوم امام خمینی رحمه الله 264
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادله مرحوم امام خمینی رحمه الله 266
- اشاره 268
- الف): نقل فرمایش مرحوم آقای داماد (ره): 268
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- 1) لزوم استیفای غرض مولی 268
- ب): پاسخ به فرمایش مرحوم آقای داماد (ره) 269
- 1) مقدمه: در بارۀ قبح عقاب بلا بیان 269
- 2) نتیجۀ بحث در مسئله خروج اطراف شبهه از محلّ ابتلا 269
- 2) نقد استدلال به وسیله لزوم استیفای غرض مولی 270
- 3) نقد احتیاط در مسئله خروج از محل ابتلا 271
- ج): نقد استدلال دوم مرحوم امام (ره) 272
- 1) توضیح کلام ایشان 272
- اشاره 273
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه 273
- نتیجۀ سخن 273
- اشاره 275
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 275
- 1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات 275
- الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟ 275
- اشاره 276
- * اشکال دور 276
- 2) پاسخ استاد 276
- پاسخ اشکال دور 277
- * اشکال دیگری بر اختصاص خطاب به عالمین 278
- 1) پاسخ استاد - مد ظلّه 280
- اشاره 280
- ج): بیان آقای خمینی (ره) در عدم انحلال خطابات: 281
- 1) پاسخ استاد 281
- اشاره 281
- پاسخ استاد 282
- اشاره 282
- 2) شاهدی بر تفاوت احکام شخصی با احکام قانونی در بیان آقای خمینی رحمه الله 282
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 284
- 1) فرمایش آقای خمینی (ره) 284
- الف): آیا خطاب به عصاه جایز است؟: 284
- اشاره 284
- 2) مناقشۀ استاد (دام ظله) 285
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 286
- 1) نظر مرحوم آقا سید محمد فشارکی (ره) 286
- ب): راه کشف ملاک: 286
- اشاره 286
- 1) مبنای آقایان در تفکیک بین انقسامات قبل الحکم و انقسامات بعد الحکم 287
- اشاره 287
- ج): تزاحم و تمسک به اطلاق 287
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 288
- 3) رفع یک محذور و مختار استاد 289
- د) بازگشت به بحث و نتیجه گیری 291
1377/11/27 سه شنبه درس شمارۀ (69) کتاب النکاح/سال اول
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس قبل و این جلسه:
در جلسۀ گذشته، بعضی از روایاتی را که برای جواز کشف وجه و کفین و یا جواز نظر به وجه و کفین مورد استدلال قرار گرفته بود، مورد بحث و بررسی قرار دادیم، در این جلسه نیز به بعضی از روایات دیگر که در لسان فقها مورد استدلال قرار گرفته، می پردازیم و دلالت یا عدم دلالت آنها را مورد بررسی قرار می دهیم و از مجموعۀ روایات معتبر به این نتیجه می رسیم که «وجه و کفین» از حکم لزوم ستر و بالملازمه از حرمت نظر به اجنبیه، استثناست، به طوری که اطلاق روایات، صورتی را که شخص، علم به وجود ناظر هم دارد، شامل می شود.
***
الف): روایات مورد استناد مجوّزین
1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید:
ظاهر نقل کافی و خصال این است که فتوای کلینی و صدوق استثنای وجه و کفین و قدمان است. در خصال بابی تحت عنوان «ما یحل النظر بخمسه» منعقد شده(1) و بنای صدوق بر جمع هر روایتی نبوده است، مثلاً در باب استحباب خضاب دو روایت از پیامبر (صلی الله علیه و آله) از طریق زبیر و أبو هریره نقل می کند، سپس عذرخواهی می کند که چرا من این روایات را نقل کردم، معلوم می شود که بنای ایشان بر نقل هر روایتی نبوده است، سپس می فرماید: چون عامه در خصوص استحباب خضاب شیعه را مورد طعن
1- (1) خصال ص 302 / باب ان للرجل ان یری من المرأه التی لیست له بمحرم خمسه اشیاء