- اشاره 1
- 1) فایدۀ مراجعۀ به اقوال فقها 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 1377/11/3 شنبه درس شمارۀ (53) کتاب النکاح/سال اول 1
- 2) نظر کلینی (ره) 1
- الف): نگاهی به اقوال فقها در مسئلۀ استثناء وجه و کفین 1
- 3) نظر شیخ صدوق (ره) 2
- 4) نظر شیخ مفید (ره) 3
- 5) نظر شیخ طوسی (ره) 6
- 7) قائلین به عدم استثناء وجه و کفین و تفصیل در مسئله 7
- ب):: نتیجه بحث 7
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- الف): بررسی آیه غضّ 8
- اشاره 8
- 1) خلاصۀ کلام اسداء الرغاب 8
- 2) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدّس سرّه 12
- 1) متن آیۀ شریفه 12
- ب):: بررسی آیۀ حجاب 12
- 3) نتیجۀ بحث 12
- 4) نتیجۀ بحث 16
- اشاره 17
- الف): آیۀ «جلباب» 17
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- ترجمۀ آیه 18
- 1) استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه 18
- اشاره 18
- * خلط در ترجمه آیه 20
- * معنای جلباب 20
- اشاره 20
- * اشکالی بر مفسران 20
- 2) نقد کلام مرحوم آقای مطهری (ره) توسط استاد 20
- * دفاع از مفسران 22
- ب مختار استاد در تفسیر آیۀ شریفه و علت دستور استفاده از «جلباب» 24
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- الف): ادامۀ ادلۀ حرمت نظر به وجه و کفین 25
- اشاره 25
- 1) ادامۀ استدلال به آیۀ «جلباب» و «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ» 25
- 2 - نقد استاد مد ظله 26
- 3 - اشکال استاد به استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه: 27
- ب تکمله ای بر آیۀ جلباب 28
- 1 - مؤلف محقق کتاب وزین (اسداء الرغاب) یکی از ادلۀ تحریم نظر به وجه و کفین را آیۀ حجاب دانسته بودند، 28
- 2 - نقد استاد مد ظله 28
- اشاره 28
- دو تذکر مهم: 29
- 2 - تقریب استدلال 30
- 1 - طائفه اول: النساء عوره؛ 30
- اشاره 30
- ج روایات حرمت نظر به وجه و کفین: 30
- 3 - نقد استاد مد ظله: 31
- 5 - نقد استاد مد ظله: 32
- 4 - طائفه دوم ما دل علی المنع من النظر الی الاجنبیه مطلقاً 32
- د - چند روایت دیگر 33
- اشاره 33
- تقریب استدلال 34
- نقد استاد مد ظله 34
- اشاره 35
- الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار: 35
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- 2) توضیح عبارت حدیث 35
- 1) متن روایت 35
- 3) تفسیر «ما وصفت الثیاب» 37
- 4) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدس سرّه - در استدلال به روایت 38
- 5) ردّ استدلال فوق توسط استاد - مد ظلّه - 39
- ب): بررسی روایه خثعمیه: 42
- 6) نتیجه بحث 42
- 1) متن حدیث 42
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه - 43
- 2) تقریب استدلال به روایت بر حرمت نظر به وجه و کفین 43
- 4) استدلال به روایت بر استثنای وجه و کفین 44
- 5) نظر استاد - مد ظلّه - در بارۀ دو بیان فوق 45
- اشاره 46
- الف): بررسی مکاتبۀ صفار: 46
- 1) متن روایت 46
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- 3) پاسخ شیخ انصاری - قدس سرّه - به تقریب فوق 47
- 5) تقریب دیگری در استفادۀ استثنای وجه از مکاتبۀ صفّار 49
- 7) نتیجۀ بحث در بارۀ مکاتبۀ صفار 50
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه - به تقریب فوق 50
- 1) توضیح استاد - مد ظلّه - در بارۀ استدلال فوق 51
- اشاره 51
- ب): بررسی روایات دیگر استدلال شده بر عدم استثنای وجه و کفین: 51
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه - نسبت به استدلال فوق 52
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 53
- اشاره 53
- 1) متن روایت 53
- الف): بررسی استدلال به روایت حماد بن عثمان برای اثبات حکم حرمت نظر به وجه و کفین: 53
- 2) بررسی اشکال کلامی در متن حدیث: (فقه الحدیث) 53
- 4) پاسخ استاد - مد ظلّه - 56
- 3) چگونگی استدلال صاحب «اسداء الرغاب» به روایت: 56
- ب): روایات دیگر مورد استناد برای حرمت نظر به وجه و کفین: 57
- 1) روایت عباد بن صهیب و روایات مشابه: 57
- 2) روایت دعائم الاسلام: 58
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه -: 58
- 4) ادلّۀ دیگر: 59
- 1) دفع ضرر محتمل و مظنون لازم است 60
- الف): استدلال به حکم عقل برای لزوم ستر وجه و کفین: 60
- 2) لزوم دفع ضرر دنیوی یا اخروی در کلام مرحوم آخوند (ره) 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- اشاره 60
- 3) بیان استاد «مد ظله» در جمع کلمات مرحوم آخوند (ره) 63
- * تطبیق مطلب فوق بر مورد بحث 63
- اشاره 63
- پاسخ استاد به استدلال فوق 64
- اشاره 64
- ج): اخبار باب: - صحیحه فضیل بن سیار 66
- * بنابراین در ما نحن فیه بعد از فقد ادله شرعی باید به احتیاط عمل کرد نه برائت: 66
- * کلام صاحب جواهر (ره) 68
- اشاره 68
- 1 - نکتۀ اول یکی از ادلۀ وجوب ستر وجه و کفین (و در نتیجه حرمت نگاه کردن به این مواضع) مکاتبه صفار بود. 68
- الف): دو نکته در تکمیل بحث گذشته: 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- اشاره 68
- * کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) 69
- * نقد کلام آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 69
- 2 - نکته دوم توضیحی پیرامون روایت سماعه که چند جلسۀ پیش بیان شد: 70
- اشاره 70
- اشاره 71
- ب صحیحۀ فضیل بن یسار 71
- * اشکال استدلال: 71
- * تفسیر اول 72
- * تفسیر دوم 72
- * نقد کلام مسالک الافهام: 72
- * نقد کلام قلائد الدرر: 73
- * تفسیر سوم 73
- * تفسیر چهارم 74
- دفاع از صاحب حدائق (ره) 75
- نکته اول 75
- * نکته دوم 75
- نقد کلام اسداء الرغاب 76
- 2 - بررسی تفسیر چهارم 76
- اشکال اوّل 76
- اشاره 76
- اشکال دوم 76
- منابع بحث: 77
- اشکال سوم 77
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- اشاره 78
- الف): اشکالات صاحب اسداء الرغاب به معنای وافی در بارۀ صحیحۀ فضیل بن یسار: 78
- 1) اصل کلام وافی و حدائق و اشکال اول اسداء الرغاب (یادآوری) 78
- 2) اشکال دوم کتاب اسداء الرغاب 79
- 4) اثبات مقدمۀ دوم و سوم 81
- 1) ردّ مقدمه اول 82
- ب): بررسی کلام اسداء الرغاب توسط استاد - مد ظلّه -: 82
- اشاره 82
- 2) ردّ مقدمه دوم 84
- 4) نتیجه بحث 85
- 3) ردّ مقدمه سوم 85
- 1) اشکال سوم 86
- الف): ادامۀ اشکالات اسداء الرغاب برای استدلال به صحیحۀ فضیل بر استثنای وجه و کفین: 86
- اشاره 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- 2) اشکال چهارم 86
- 3) تلفیق این دو اشکال توسط استاد - مد ظلّه 87
- 4) بررسی اشکال توسط استاد - مد ظلّه 88
- 5) اشکال پنجم صاحب اسداء الرغاب 89
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه 90
- 7 - اشکال ششم صاحب اسداء الرغاب و پاسخ استاد - مدّ ظله 92
- 1) معنای مناسب «دون» در صحیحه فضیل 93
- ب): کلام استاد - مد ظلّه - در تفسیر صحیحۀ فضیل 93
- 2) مقدمه ای در استفاده استثنای وجه و کفین بنا بر تفسیر دون به اسفل 93
- ج): نتیجۀ بحث 96
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 97
- اشاره 97
- 1) دلیل اول (با توضیح استاد - مد ظلّه -): 97
- الف): بررسی دو دلیل مذکور در جواهر برای حرمت نظر به وجه و کفین: 97
- 2) چرا صاحب جواهر (ره) تعبیر به «ما تَشْعُرُ» کرده است؟ 98
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه - به دلیل اول: 98
- 4) دلیل دوم: (روایت سعد اسکاف) 99
- 5) پاسخ استاد - مد ظلّه 99
- 1) روایتی از جعفریات 100
- ب): بررسی امکان استدلال به برخی روایات برای حرمت نظر به وجه و کفین: 100
- 1) مقدمه: 102
- ج): بررسی ادلۀ مجوّزین نظر به وجه و کفین: 102
- 4) اشکالات استاد - مد ظلّه -: 102
- 2) اشتباه در ضبط نام راوی در روایت أبو سعید: 103
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 106
- الف): روایات مورد استناد محقق نراقی (ره): 106
- 1) روایت اول: 106
- اشاره 106
- اشاره 106
- 2) نقد استاد مد ظله - به استدلال از روایت 107
- 3) روایت دوم: 108
- 5) روایت سوم: 109
- 1) روایاتی که سماع صوت اجنبی را جایز دانسته اند، 110
- ب): روایاتی که شیخ انصاری (ره) بر جواز به آنها استدلال کرده: 110
- 4) پاسخ استاد - مد ظله 111
- 3) روایاتی که در مورد معالجه مریض وارد شده است 111
- اشاره 113
- 1) جواب اجمالی صاحب جواهر به ادله مجوزین نظر به وجه و کفین: 113
- الف): نقل کلام صاحب جواهر - قدس سرّه -: 113
- اشاره 113
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 113
- 3) ادلۀ جواز نظر به وجه و کفین و پاسخ صاحب جواهر به آنها 114
- 2) پاسخ استاد - مدّ ظله - به جواب اجمالی صاحب جواهر - قدس سرّه 114
- 1) جواب اجمالی استاد - مد ظلّه - نسبت به پاسخ جواهر به دلیل دوم 119
- ب): بررسی کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد - مد ظلّه -: 119
- اشاره 119
- اشاره 120
- روایت دوم: موثقه بکیر 120
- اصل روایت: 120
- روایت اول: صحیحه فضیل بن یسار 120
- 2) نقل روایت مفسّره «ما ظَهَرَ» 120
- اصل روایت: 122
- روایت چهارم: روایه أبی الجارود 122
- فقه الحدیث: 122
- اصل روایت: 122
- بحث سندی: 122
- فقه الحدیث: 123
- بحث سندی: 123
- روایت پنجم: مرسله محاسن 123
- توضیح سندی: 123
- روایت ششم: مرسلۀ جوامع الجامع. 124
- توضیح متنی: 124
- اشاره 125
- 1) حل تعارض صحیحۀ فضیل با موثقۀ زراره و مصحّحۀ أبی بصیر 125
- اشاره 125
- الف): بررسی روایات مفسره «ما ظَهَرَ» : 125
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- 2) مقایسۀ مصحّحه ابی بصیر و مرسلۀ علی بن ابراهیم با روایات دیگر 127
- 3) بررسی کلام صاحب ریاض - قدس سرّه 128
- 4) اشاره به سایر روایات بحث 129
- 1) نقد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه 129
- ب): بررسی مجدّد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه: 129
- اشاره 129
- 2) نقل اشکال دیگر از صاحب جواهر - قدس سرّه - و بررسی آن 130
- 3) بررسی این اشکال توسط استاد - مد ظلّه 131
- 4) نتیجۀ بحث تا این جلسه 132
- الف): بررسی دلالت برخی روایات بر استثنای وجه و کفین: 133
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 133
- 1) متن روایت: 133
- اشاره 133
- اوّل روایت مسعده بن زیاد (یادآوری و تکمیل): 133
- 3) نقد استاد - مد ظلّه 134
- 2) استدلال صاحب جواهر (ره): 134
- 2) بحث دربارۀ سند و دلالت این حدیث: 135
- 1) متن روایت: 135
- 3) نظر صاحب ریاض (ره) و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 4) استدلال مرحوم شیخ انصاری و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- ب): آیا اجماعی بر حرمت نظر به «قدمین» وجود دارد؟ 137
- 1) ادعای اجماع در کلام برخی فقها: 137
- 3) انظار و آراء مخالف در کلمات فقها (جواب نقضی): 138
- 2) تحلیل استاد - مد ظلّه - دربارۀ اجماعات مذکور: (جواب حلّی) 138
- ج): نحوۀ جمع بین روایت مروک بن عبید و روایات دیگر 141
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 142
- الف): روایات مورد استناد مجوّزین 142
- 1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید: 142
- اشاره 142
- 3 - مناقشۀ استاد «مدّ ظله» 143
- 2 - وجه اعتماد به مرسله از سوی کلینی و صدوق (رحمه الله علیهما) 143
- ب): روایت صحیحه مسعده بن زیاد: 144
- اشاره 144
- 1 - بیان صاحب جواهر (ره) در دلالت روایت 144
- 1) تعارض با صحیحۀ فضیل 145
- 2 - پاسخ استاد (مد ظلّه) 145
- ج): روایت علی بن جعفر 145
- اشاره 145
- 3) مناقشۀ در راه حل فوق و طرح روایت 146
- اشاره 147
- 2) نکاتی دیگر در بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 147
- د) صحیحۀ علی بن سوید: 147
- 1) بیان آقای خوئی (ره) و صاحب جواهر (ره) 147
- 3) پاسخ مرحوم شیخ انصاری (ره) از کلام صاحب جواهر (ره) 148
- 4) پاسخ استاد (مد ظلّه) به بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 148
- اشاره 149
- 1) پاسخ صاحب جواهر (ره) 149
- ه) دلیلی دیگر در کلام صاحب ریاض (ره) 149
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در کلام صاحب جواهر (ره) 150
- الف) روایات موهم استثنای وجه و کفین از حکم حرمت نظر: 151
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- اشاره 151
- اشاره 154
- اول: روایات مربوط به جواز کشف 154
- ب) روایات دال بر استثنای وجه و کفین 154
- دوم: روایات مربوط به جواز نظر: 156
- نتیجه بحث: 156
- اول: روایاتی از پیامبر 9 خطاب به امیر المؤمنین 7: 157
- ج) بحث درباره روایاتی که میان نظر اول و دوم فرق گذاشته است: 157
- دوم: مراد از روایات مزبور: 157
- سوم: روایات دیگر: 158
- چهارم: تحقیق استاد - مد ظله - درباره این روایات: 159
- اشاره 160
- الف): بررسی مسئلۀ 32: 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- 1) متن مسئله 160
- 2) توضیح مسئله 160
- 3) بررسی حکم مسئله 162
- ب): تفسیر عورت 164
- 3 - بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 164
- اشاره 164
- 2 - تقریب استدلال: 164
- 1 - متن روایت: 164
- اشاره 167
- الف): بحث دربارۀ روایات مؤیّد نظر مرحوم آقای خوئی (که عورت را ما بین السره و الرکبه دانسته اند) 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- ب) بررسی روایات مزبور 168
- 1 - کاربرد واژۀ «عورت» در لغت و متفاهم عرفی از آن: 169
- ج) ادلّۀ مورد نظر استاد - مد ظلّه - (که مراد از عورت سوأتین است): 169
- 2 - همچنین در کتب تواریخ و اشعار نیز چه بسا کلمۀ عورت و گاه واژۀ سوأه تعبیر شده است. 170
- د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه 171
- اشاره 171
- نتیجه: 173
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 174
- اشاره 174
- اشاره 174
- الف): بقیّه روایات دالّ بر اینکه ما بین السرّه و الرکبه، عورت است: 174
- اشاره 174
- 1) روایت اول: 174
- * نظر استاد - سند روایت - 175
- 2) روایت دوم، حدیث اربعمائه 176
- * نظر استاد مد ظله - دلالت روایت 176
- اشاره 176
- 3) برخورد آقای خوئی (ره) با روایت فوق از نظر سند و مناقشۀ استاد - دام ظلّه 177
- اشاره 177
- * نظر استاد 177
- * توثیق قاسم بن یحیی و حسن بن راشد 178
- اشاره 179
- ب): اقوال در مسئله نظر به محارم: 179
- 2) سخنی از ریاض و دلالت آیه شریفه 180
- 1) قول مخالف و مناقشه استاد 180
- اشاره 180
- * مناقشۀ استاد 181
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 182
- اشاره 182
- الف): تفصیل آیه الله خویی (ره) در مقام: 182
- اشاره 182
- 1) نقد تفصیل 183
- ب): تفصیل آیه الله حکیم (ره) در مورد محرّمات رضاعی: 183
- اشاره 183
- 1) ذکر توضیحی برای بیان تفصیل آیه الله حکیم (ره) 184
- 2) اشکال مرحوم آیه الله خویی (ره) به صاحب مستمسک 185
- نقد کلام مرحوم آیه الله حکیم (ره) 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله خویی (ره) 186
- 3) نقد استاد - مد ظلّه - نسبت به بیانات عَلَمین 186
- تتمّه ای مربوط به جلسۀ قبل 188
- ج): مناقشۀ در کلام آیه الله خویی (ره) در مقام: 188
- اشاره 191
- الف): بررسی حکم جواز نظر به محارم رضاعی: 191
- خلاصۀ دروس قبل و این جلسه: 191
- 1) مقدمۀ بحث 191
- اشاره 196
- 3) بررسی کلام بزرگان توسط استاد - مد ظلّه 196
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) به صاحب عروه (ره) و جواب مرحوم آقای خوئی (ره) (یادآوری) 196
- احتمال اول در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- احتمال دوم در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- 1) اشاره به ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر ملازمه بین حرمت نکاح و جواز نظر (یادآوری) 198
- ب): ادلۀ دیگر جواز نظر به محارم رضاعی: 198
- اشاره 198
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در بارۀ کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 199
- الف): بررسی صحیحۀ عبید بن زراره: 202
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 202
- 1) نگاهی دیگر به روایت 202
- اشاره 202
- 2) اشکال بدوی روایت 203
- 3) پاسخ اشکال توسط استاد - مد ظلّه 204
- ب): بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 205
- 1) اصل کلام آقای خوئی (ره) و اشکال استاد - مد ظلّه - (یادآوری) 205
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه 206
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- اشاره 208
- 1) متن عروه: 208
- الف): حکم نگاه به مملوکه: 208
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه 209
- 4) دلیل مسئله - آیا اجماعی ثابت است یا نه؟ 210
- اشاره 210
- * مناقشه مرحوم آقای خوئی در اجماع مورد نظر علامه و محقق کرکی 210
- * نقد استاد (دام ظله) بر کلام مرحوم آقای خوئی 211
- * عبائر فقهاء عظام 212
- ب - وجه تعدی از «حرمت وطی» به «حرمت نظر» 214
- الف): بحثی در بارۀ اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) به اجماع مورد ادعای مرحوم علامه (قدس سرّه): 216
- 1) تحلیل اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) 216
- اشاره 216
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- 2) پاسخ استاد - مد ظله - به اشکال مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- ب): آیا دلیلی بر حرمت نظر به کافرۀ مملوکه (از غیر اهل کتاب) وجود دارد؟: 218
- 1) مراد از نظر در مسئلۀ مورد بحث 218
- 2) تقریب استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) برای حرمت نظر: (با توضیح استاد مد ظلّه) 218
- 4) برای حرمت نظر به چه دلیلی می توان استناد کرد؟ 219
- 3) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در استدلال مذکور: 219
- 1) ادلۀ اقامه شده برای حرمت نظر: 220
- ج): بحث در بارۀ حرمت نظر به امۀ مزوّجه: 220
- 2) صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج که از نظر سندی اشکالی ندارد: 220
- 4) نظر استاد - مد ظلّه 221
- 3) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 221
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) در دلالت صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 221
- الف): حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی (ره) ذیل کلام سید در عروه «اذا لم تکن مشرکه»: 222
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- اشاره 222
- ب): احتمالات حضرت استاد در مورد کلام سیّد: 223
- اشاره 224
- ج): جواز نگاه کردن به زوجه معتدّه از وطی به شبهه 224
- 1) کلام مرحوم سید (ره) در ملحقات عروه در بحث عدّه 225
- 2) جواب مرحوم آقای خویی بر کلام سید در بحث عدد ملحقات عروه و نقد حضرت استاد بر کلام حضرت آقای خویی: 226
- 3) بررسی روایات مستند برای منع مطلق استمتاعات بر جواب حضرت استاد: 227
- * اولین روایتی را که آقای خوئی نیز به آن تمسک جسته اند و قائل به منع مطلق استمتاعات شده اند صحیحۀ محمد بن مسلم است. 227
- * روایت دوم موثّقۀ أبی بصیر است 228
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 230
- اشاره 230
- اشاره 230
- 1 - تکرار استدلال آقای خویی - قدس سرّه - دربارۀ حکمت عدّه 230
- الف): توضیح جواب استدلال آقای خویی - قدس سرّه - در حرمت نظر به زوجۀ معتدّه: 230
- 2 - استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - به صحیحه محمّد بن مسلم 231
- اشاره 231
- * پاسخ استاد - مد ظلّه 231
- ب): استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - درباره حرمه نظر به امۀ معتدّه به وطی شبهه: 232
- اشاره 232
- اشاره 233
- * پاسخ استاد مد ظله به استدلال مرحوم آقای خویی به دو روایت مسمع و مسعده 233
- ج): جواز نظر مطلقۀ رجعیه در مدّت عدّه 233
- * دو نکته در اینجا وجود دارد: 234
- 2 - جواز نظر در مقام معالجه 235
- 1 - اصل مسئله: 235
- د) بررسی مسئله 35 235
- 3 - توضیح و بررسی روایت ابو حمزۀ ثمالی 235
- 5 - فقه الحدیث «مرجع ضمیر اضطرت الیه» 236
- 4 - توضیح متن حدیث 236
- اشاره 236
- * توضیح کلمۀ «فلیعالجها» 237
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 238
- اشاره 238
- الف): حکم مراجعۀ بیمار زن به طبیب مرد: 238
- اشاره 238
- 1) اطلاق لفظ و مخصص متصل و منفصل 238
- مناقشۀ استاد - مد ظله 239
- اشاره 241
- استدراک 242
- اشاره 243
- 1) طرح مسئله 243
- ب): حکم معالجۀ بیمار زن توسط طبیب مرد: 243
- 2) دلیل مسئله 244
- اشاره 244
- اشاره 246
- الف): مجوّز معالجۀ بیمار توسط طبیب غیر مماثل چیست؟ 246
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (ره) 246
- اشاره 246
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 246
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظلّه - بر بیان حاج شیخ (ره) 247
- 3 - بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 248
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 249
- 5 - نظر استاد - مد ظلّه 250
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 251
- 2 - مناقشۀ آقای آشتیانی (ره) 251
- ب): معنای قید «ان شاءت» در روایت ابو حمزۀ ثمالی: 251
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 253
- اشاره 253
- الف): بررسی استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) و مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (قدس سرّه) (یادآوری و تکمیل): 253
- 1) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 253
- 2) آیا فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) می تواند ناقض فرمودۀ مرحوم حاج شیخ (ره) باشد؟ 254
- 3) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به فرمودۀ مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 255
- 4) نظر نهایی استاد - مد ظلّه - دربارۀ موضوع مورد بحث: 256
- 1) دلیل وجوب تحمل شهادت و ادای شهادت 257
- 2) دلیل جواز نظر به اجنبی در مقام شهادت 257
- 1) اشکال مشترک در هر دو تقریرات 259
- اشاره 259
- ج): بررسی اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای حاج شیخ (قدس سرّه) دربارۀ دلالت آیۀ شریفه «وَ لا یَأْبَ الشُّهَداءُ...» : 259
- 3) اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای اراکی (ره) 260
- 2) اشکال مطرح شده در تقریرات مرحوم آشتیانی (ره): 260
- 1) صورت اول: گاهی دو دلیل با هم تکاذب دارند، 262
- اشاره 262
- الف) تفاوت تعارض و تزاحم و ملاک ترجیح در آن: 262
- 2) صورت دوم: و گاهی دو دلیل با هم تکاذب ندارند 262
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- 1) نظر مرحوم آقای سید محمد فشارکی رحمه الله 263
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای فشارکی و مرحوم امام خمینی (رضوان اللّه علیهم) 263
- 2) نظر مرحوم امام خمینی رحمه الله 264
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادله مرحوم امام خمینی رحمه الله 266
- الف): نقل فرمایش مرحوم آقای داماد (ره): 268
- 1) لزوم استیفای غرض مولی 268
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- اشاره 268
- ب): پاسخ به فرمایش مرحوم آقای داماد (ره) 269
- 2) نتیجۀ بحث در مسئله خروج اطراف شبهه از محلّ ابتلا 269
- 1) مقدمه: در بارۀ قبح عقاب بلا بیان 269
- 2) نقد استدلال به وسیله لزوم استیفای غرض مولی 270
- 3) نقد احتیاط در مسئله خروج از محل ابتلا 271
- ج): نقد استدلال دوم مرحوم امام (ره) 272
- 1) توضیح کلام ایشان 272
- نتیجۀ سخن 273
- اشاره 273
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه 273
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 275
- 1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات 275
- الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟ 275
- اشاره 275
- * اشکال دور 276
- 2) پاسخ استاد 276
- اشاره 276
- پاسخ اشکال دور 277
- * اشکال دیگری بر اختصاص خطاب به عالمین 278
- اشاره 280
- 1) پاسخ استاد - مد ظلّه 280
- 1) پاسخ استاد 281
- اشاره 281
- ج): بیان آقای خمینی (ره) در عدم انحلال خطابات: 281
- پاسخ استاد 282
- 2) شاهدی بر تفاوت احکام شخصی با احکام قانونی در بیان آقای خمینی رحمه الله 282
- اشاره 282
- 1) فرمایش آقای خمینی (ره) 284
- الف): آیا خطاب به عصاه جایز است؟: 284
- اشاره 284
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 284
- 2) مناقشۀ استاد (دام ظله) 285
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 286
- ب): راه کشف ملاک: 286
- 1) نظر مرحوم آقا سید محمد فشارکی (ره) 286
- اشاره 286
- ج): تزاحم و تمسک به اطلاق 287
- 1) مبنای آقایان در تفکیک بین انقسامات قبل الحکم و انقسامات بعد الحکم 287
- اشاره 287
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 288
- 3) رفع یک محذور و مختار استاد 289
- د) بازگشت به بحث و نتیجه گیری 291
حاضری «المسجد الحرام» شخصی را که تا فاصلۀ چهل و هفت میل از مسجد الحرام سکونت دارد، حاضر و افراد دیگر را نائی دانسته اند و مقرّر کرده اند که شخص حاضر نمی تواند حج خود را به صورت تمتّع به جا آورد، ولی در جایی دیگر، می گویند که طواف از حاضر جایز نیست و حاضر را تا فاصلۀ ده میلی تفسیر می کنند، یا دربارۀ حد مسافر و حاضر در باب نماز و روزه می گویند که فرد با خروج از حدّ ترخص مسافر می شود و دیگر حاضر نیست. می بینیم که «حضور» در ابواب و موارد مختلف به گونه های مختلف تفسیر شده و اگر حضور در موردی به نحوی خاصّ تفسیر شود، مفهوم آن این نیست که در همۀ موارد که حکمی روی موضوع حضور بیاید، آن را این گونه باید تفسیر کرد. به همین ترتیب در ما نحن فیه نمی توان گفت که عورت را در تمامی احکام باید به نحوی که دو روایت مذکور آمده تفسیر کرد، همچنان که مثلاً نمی توان به استناد ادلّه ای که تمام اندام زن را عورت دانسته، عورت را در ما نحن فیه به همۀ بدن اطلاق نمود. بنابراین دلیلی بر رفع ید از مفهوم متعارف و معهود واژۀ عورت در حکم جواز نظر به محارم وجود ندارد.
د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه
اشاره
علاوه بر اطلاق متعارف و تبادر عرفی از واژۀ عورت، در برخی روایات نیز عورت به سوأتین تفسیر شده است، از جمله:
1 - محمد بن علی بن محبوب عن العباس عن علی بن اسماعیل عن محمد بن حکم، قال المیثمی: لا أعلمه الاّ قال: رایت ابا عبد الله - علیه السلام - او من رآه متجرّداً و علی عورته ثوبٌ، فقال:
انّ الفخذ لیست من العوره»(1)
مراد از عباس، عباس بن معروف یا (به احتمال بعید) عباس بن موسی وراق است که در هر حال ثقه می باشند. علی بن اسماعیل نیز علی بن اسماعیل میثمی از اجلاء متکلمین است. محمد بن حکم (یا حُکَیْم) خثعمی از متکلمان بزرگ و معروف بوده
1- (1) وسائل الشیعه، کتاب الطهاره، باب 4 از ابواب آداب الحمام، طبع آل البیت، ج 2، ص 34، ح 1.