- الف): نگاهی به اقوال فقها در مسئلۀ استثناء وجه و کفین 1
- 1) فایدۀ مراجعۀ به اقوال فقها 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 2) نظر کلینی (ره) 1
- اشاره 1
- 1377/11/3 شنبه درس شمارۀ (53) کتاب النکاح/سال اول 1
- 3) نظر شیخ صدوق (ره) 2
- 4) نظر شیخ مفید (ره) 3
- 5) نظر شیخ طوسی (ره) 6
- ب):: نتیجه بحث 7
- 7) قائلین به عدم استثناء وجه و کفین و تفصیل در مسئله 7
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- 1) خلاصۀ کلام اسداء الرغاب 8
- اشاره 8
- الف): بررسی آیه غضّ 8
- ب):: بررسی آیۀ حجاب 12
- 2) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدّس سرّه 12
- 3) نتیجۀ بحث 12
- 1) متن آیۀ شریفه 12
- 4) نتیجۀ بحث 16
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- اشاره 17
- الف): آیۀ «جلباب» 17
- اشاره 17
- 1) استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه 18
- ترجمۀ آیه 18
- اشاره 18
- * معنای جلباب 20
- * اشکالی بر مفسران 20
- * خلط در ترجمه آیه 20
- 2) نقد کلام مرحوم آقای مطهری (ره) توسط استاد 20
- اشاره 20
- * دفاع از مفسران 22
- ب مختار استاد در تفسیر آیۀ شریفه و علت دستور استفاده از «جلباب» 24
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- 1) ادامۀ استدلال به آیۀ «جلباب» و «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ» 25
- اشاره 25
- الف): ادامۀ ادلۀ حرمت نظر به وجه و کفین 25
- 2 - نقد استاد مد ظله 26
- 3 - اشکال استاد به استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه: 27
- 1 - مؤلف محقق کتاب وزین (اسداء الرغاب) یکی از ادلۀ تحریم نظر به وجه و کفین را آیۀ حجاب دانسته بودند، 28
- اشاره 28
- ب تکمله ای بر آیۀ جلباب 28
- 2 - نقد استاد مد ظله 28
- دو تذکر مهم: 29
- 1 - طائفه اول: النساء عوره؛ 30
- 2 - تقریب استدلال 30
- ج روایات حرمت نظر به وجه و کفین: 30
- اشاره 30
- 3 - نقد استاد مد ظله: 31
- 4 - طائفه دوم ما دل علی المنع من النظر الی الاجنبیه مطلقاً 32
- 5 - نقد استاد مد ظله: 32
- اشاره 33
- د - چند روایت دیگر 33
- تقریب استدلال 34
- نقد استاد مد ظله 34
- 2) توضیح عبارت حدیث 35
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- 1) متن روایت 35
- الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار: 35
- اشاره 35
- 3) تفسیر «ما وصفت الثیاب» 37
- 4) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدس سرّه - در استدلال به روایت 38
- 5) ردّ استدلال فوق توسط استاد - مد ظلّه - 39
- 1) متن حدیث 42
- ب): بررسی روایه خثعمیه: 42
- 6) نتیجه بحث 42
- 2) تقریب استدلال به روایت بر حرمت نظر به وجه و کفین 43
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه - 43
- 4) استدلال به روایت بر استثنای وجه و کفین 44
- 5) نظر استاد - مد ظلّه - در بارۀ دو بیان فوق 45
- اشاره 46
- 1) متن روایت 46
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- الف): بررسی مکاتبۀ صفار: 46
- 3) پاسخ شیخ انصاری - قدس سرّه - به تقریب فوق 47
- 5) تقریب دیگری در استفادۀ استثنای وجه از مکاتبۀ صفّار 49
- 7) نتیجۀ بحث در بارۀ مکاتبۀ صفار 50
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه - به تقریب فوق 50
- اشاره 51
- 1) توضیح استاد - مد ظلّه - در بارۀ استدلال فوق 51
- ب): بررسی روایات دیگر استدلال شده بر عدم استثنای وجه و کفین: 51
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه - نسبت به استدلال فوق 52
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 53
- اشاره 53
- 2) بررسی اشکال کلامی در متن حدیث: (فقه الحدیث) 53
- الف): بررسی استدلال به روایت حماد بن عثمان برای اثبات حکم حرمت نظر به وجه و کفین: 53
- 1) متن روایت 53
- 3) چگونگی استدلال صاحب «اسداء الرغاب» به روایت: 56
- 4) پاسخ استاد - مد ظلّه - 56
- 1) روایت عباد بن صهیب و روایات مشابه: 57
- ب): روایات دیگر مورد استناد برای حرمت نظر به وجه و کفین: 57
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه -: 58
- 2) روایت دعائم الاسلام: 58
- 4) ادلّۀ دیگر: 59
- الف): استدلال به حکم عقل برای لزوم ستر وجه و کفین: 60
- 2) لزوم دفع ضرر دنیوی یا اخروی در کلام مرحوم آخوند (ره) 60
- 1) دفع ضرر محتمل و مظنون لازم است 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- اشاره 60
- اشاره 63
- 3) بیان استاد «مد ظله» در جمع کلمات مرحوم آخوند (ره) 63
- * تطبیق مطلب فوق بر مورد بحث 63
- پاسخ استاد به استدلال فوق 64
- اشاره 64
- ج): اخبار باب: - صحیحه فضیل بن سیار 66
- * بنابراین در ما نحن فیه بعد از فقد ادله شرعی باید به احتیاط عمل کرد نه برائت: 66
- اشاره 68
- 1 - نکتۀ اول یکی از ادلۀ وجوب ستر وجه و کفین (و در نتیجه حرمت نگاه کردن به این مواضع) مکاتبه صفار بود. 68
- * کلام صاحب جواهر (ره) 68
- الف): دو نکته در تکمیل بحث گذشته: 68
- اشاره 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- * کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) 69
- * نقد کلام آقای خوئی (ره): 69
- اشاره 70
- 2 - نکته دوم توضیحی پیرامون روایت سماعه که چند جلسۀ پیش بیان شد: 70
- * اشکال استدلال: 71
- ب صحیحۀ فضیل بن یسار 71
- اشاره 71
- * تفسیر اول 72
- * تفسیر دوم 72
- * نقد کلام مسالک الافهام: 72
- * تفسیر سوم 73
- * نقد کلام قلائد الدرر: 73
- * تفسیر چهارم 74
- دفاع از صاحب حدائق (ره) 75
- * نکته دوم 75
- نکته اول 75
- اشکال اوّل 76
- اشاره 76
- اشکال دوم 76
- 2 - بررسی تفسیر چهارم 76
- نقد کلام اسداء الرغاب 76
- منابع بحث: 77
- اشکال سوم 77
- اشاره 78
- الف): اشکالات صاحب اسداء الرغاب به معنای وافی در بارۀ صحیحۀ فضیل بن یسار: 78
- 1) اصل کلام وافی و حدائق و اشکال اول اسداء الرغاب (یادآوری) 78
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- 2) اشکال دوم کتاب اسداء الرغاب 79
- 4) اثبات مقدمۀ دوم و سوم 81
- ب): بررسی کلام اسداء الرغاب توسط استاد - مد ظلّه -: 82
- 1) ردّ مقدمه اول 82
- اشاره 82
- 2) ردّ مقدمه دوم 84
- 3) ردّ مقدمه سوم 85
- 4) نتیجه بحث 85
- اشاره 86
- 1) اشکال سوم 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- الف): ادامۀ اشکالات اسداء الرغاب برای استدلال به صحیحۀ فضیل بر استثنای وجه و کفین: 86
- 2) اشکال چهارم 86
- 3) تلفیق این دو اشکال توسط استاد - مد ظلّه 87
- 4) بررسی اشکال توسط استاد - مد ظلّه 88
- 5) اشکال پنجم صاحب اسداء الرغاب 89
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه 90
- 7 - اشکال ششم صاحب اسداء الرغاب و پاسخ استاد - مدّ ظله 92
- ب): کلام استاد - مد ظلّه - در تفسیر صحیحۀ فضیل 93
- 1) معنای مناسب «دون» در صحیحه فضیل 93
- 2) مقدمه ای در استفاده استثنای وجه و کفین بنا بر تفسیر دون به اسفل 93
- ج): نتیجۀ بحث 96
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 97
- اشاره 97
- الف): بررسی دو دلیل مذکور در جواهر برای حرمت نظر به وجه و کفین: 97
- 1) دلیل اول (با توضیح استاد - مد ظلّه -): 97
- 2) چرا صاحب جواهر (ره) تعبیر به «ما تَشْعُرُ» کرده است؟ 98
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه - به دلیل اول: 98
- 5) پاسخ استاد - مد ظلّه 99
- 4) دلیل دوم: (روایت سعد اسکاف) 99
- 1) روایتی از جعفریات 100
- ب): بررسی امکان استدلال به برخی روایات برای حرمت نظر به وجه و کفین: 100
- 1) مقدمه: 102
- ج): بررسی ادلۀ مجوّزین نظر به وجه و کفین: 102
- 4) اشکالات استاد - مد ظلّه -: 102
- 2) اشتباه در ضبط نام راوی در روایت أبو سعید: 103
- اشاره 106
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 106
- اشاره 106
- الف): روایات مورد استناد محقق نراقی (ره): 106
- 1) روایت اول: 106
- 2) نقد استاد مد ظله - به استدلال از روایت 107
- 3) روایت دوم: 108
- 5) روایت سوم: 109
- ب): روایاتی که شیخ انصاری (ره) بر جواز به آنها استدلال کرده: 110
- 1) روایاتی که سماع صوت اجنبی را جایز دانسته اند، 110
- 3) روایاتی که در مورد معالجه مریض وارد شده است 111
- 4) پاسخ استاد - مد ظله 111
- اشاره 113
- الف): نقل کلام صاحب جواهر - قدس سرّه -: 113
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 113
- 1) جواب اجمالی صاحب جواهر به ادله مجوزین نظر به وجه و کفین: 113
- اشاره 113
- 3) ادلۀ جواز نظر به وجه و کفین و پاسخ صاحب جواهر به آنها 114
- 2) پاسخ استاد - مدّ ظله - به جواب اجمالی صاحب جواهر - قدس سرّه 114
- 1) جواب اجمالی استاد - مد ظلّه - نسبت به پاسخ جواهر به دلیل دوم 119
- ب): بررسی کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد - مد ظلّه -: 119
- اشاره 119
- روایت اول: صحیحه فضیل بن یسار 120
- روایت دوم: موثقه بکیر 120
- 2) نقل روایت مفسّره «ما ظَهَرَ» 120
- اصل روایت: 120
- اشاره 120
- روایت چهارم: روایه أبی الجارود 122
- فقه الحدیث: 122
- اصل روایت: 122
- بحث سندی: 122
- اصل روایت: 122
- توضیح سندی: 123
- روایت پنجم: مرسله محاسن 123
- بحث سندی: 123
- فقه الحدیث: 123
- توضیح متنی: 124
- روایت ششم: مرسلۀ جوامع الجامع. 124
- اشاره 125
- 1) حل تعارض صحیحۀ فضیل با موثقۀ زراره و مصحّحۀ أبی بصیر 125
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- الف): بررسی روایات مفسره «ما ظَهَرَ» : 125
- اشاره 125
- 2) مقایسۀ مصحّحه ابی بصیر و مرسلۀ علی بن ابراهیم با روایات دیگر 127
- 3) بررسی کلام صاحب ریاض - قدس سرّه 128
- اشاره 129
- 1) نقد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه 129
- ب): بررسی مجدّد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه: 129
- 4) اشاره به سایر روایات بحث 129
- 2) نقل اشکال دیگر از صاحب جواهر - قدس سرّه - و بررسی آن 130
- 3) بررسی این اشکال توسط استاد - مد ظلّه 131
- 4) نتیجۀ بحث تا این جلسه 132
- اشاره 133
- الف): بررسی دلالت برخی روایات بر استثنای وجه و کفین: 133
- 1) متن روایت: 133
- اوّل روایت مسعده بن زیاد (یادآوری و تکمیل): 133
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 133
- 3) نقد استاد - مد ظلّه 134
- 2) استدلال صاحب جواهر (ره): 134
- 1) متن روایت: 135
- 2) بحث دربارۀ سند و دلالت این حدیث: 135
- 4) استدلال مرحوم شیخ انصاری و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 3) نظر صاحب ریاض (ره) و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- ب): آیا اجماعی بر حرمت نظر به «قدمین» وجود دارد؟ 137
- 1) ادعای اجماع در کلام برخی فقها: 137
- 3) انظار و آراء مخالف در کلمات فقها (جواب نقضی): 138
- 2) تحلیل استاد - مد ظلّه - دربارۀ اجماعات مذکور: (جواب حلّی) 138
- ج): نحوۀ جمع بین روایت مروک بن عبید و روایات دیگر 141
- الف): روایات مورد استناد مجوّزین 142
- 1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید: 142
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 142
- اشاره 142
- 3 - مناقشۀ استاد «مدّ ظله» 143
- 2 - وجه اعتماد به مرسله از سوی کلینی و صدوق (رحمه الله علیهما) 143
- 1 - بیان صاحب جواهر (ره) در دلالت روایت 144
- ب): روایت صحیحه مسعده بن زیاد: 144
- اشاره 144
- 2 - پاسخ استاد (مد ظلّه) 145
- 1) تعارض با صحیحۀ فضیل 145
- ج): روایت علی بن جعفر 145
- اشاره 145
- 3) مناقشۀ در راه حل فوق و طرح روایت 146
- د) صحیحۀ علی بن سوید: 147
- اشاره 147
- 2) نکاتی دیگر در بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 147
- 1) بیان آقای خوئی (ره) و صاحب جواهر (ره) 147
- 3) پاسخ مرحوم شیخ انصاری (ره) از کلام صاحب جواهر (ره) 148
- 4) پاسخ استاد (مد ظلّه) به بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 148
- اشاره 149
- ه) دلیلی دیگر در کلام صاحب ریاض (ره) 149
- 1) پاسخ صاحب جواهر (ره) 149
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در کلام صاحب جواهر (ره) 150
- اشاره 151
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- الف) روایات موهم استثنای وجه و کفین از حکم حرمت نظر: 151
- اشاره 154
- ب) روایات دال بر استثنای وجه و کفین 154
- اول: روایات مربوط به جواز کشف 154
- دوم: روایات مربوط به جواز نظر: 156
- نتیجه بحث: 156
- دوم: مراد از روایات مزبور: 157
- اول: روایاتی از پیامبر 9 خطاب به امیر المؤمنین 7: 157
- ج) بحث درباره روایاتی که میان نظر اول و دوم فرق گذاشته است: 157
- سوم: روایات دیگر: 158
- چهارم: تحقیق استاد - مد ظله - درباره این روایات: 159
- 2) توضیح مسئله 160
- 1) متن مسئله 160
- اشاره 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- الف): بررسی مسئلۀ 32: 160
- 3) بررسی حکم مسئله 162
- 3 - بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 164
- ب): تفسیر عورت 164
- اشاره 164
- 2 - تقریب استدلال: 164
- 1 - متن روایت: 164
- الف): بحث دربارۀ روایات مؤیّد نظر مرحوم آقای خوئی (که عورت را ما بین السره و الرکبه دانسته اند) 167
- اشاره 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- ب) بررسی روایات مزبور 168
- ج) ادلّۀ مورد نظر استاد - مد ظلّه - (که مراد از عورت سوأتین است): 169
- 1 - کاربرد واژۀ «عورت» در لغت و متفاهم عرفی از آن: 169
- 2 - همچنین در کتب تواریخ و اشعار نیز چه بسا کلمۀ عورت و گاه واژۀ سوأه تعبیر شده است. 170
- اشاره 171
- د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه 171
- نتیجه: 173
- اشاره 174
- 1) روایت اول: 174
- الف): بقیّه روایات دالّ بر اینکه ما بین السرّه و الرکبه، عورت است: 174
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 174
- اشاره 174
- اشاره 174
- * نظر استاد - سند روایت - 175
- اشاره 176
- * نظر استاد مد ظله - دلالت روایت 176
- 2) روایت دوم، حدیث اربعمائه 176
- اشاره 177
- * نظر استاد 177
- 3) برخورد آقای خوئی (ره) با روایت فوق از نظر سند و مناقشۀ استاد - دام ظلّه 177
- * توثیق قاسم بن یحیی و حسن بن راشد 178
- ب): اقوال در مسئله نظر به محارم: 179
- اشاره 179
- اشاره 180
- 2) سخنی از ریاض و دلالت آیه شریفه 180
- 1) قول مخالف و مناقشه استاد 180
- * مناقشۀ استاد 181
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 182
- الف): تفصیل آیه الله خویی (ره) در مقام: 182
- اشاره 182
- اشاره 182
- اشاره 183
- 1) نقد تفصیل 183
- ب): تفصیل آیه الله حکیم (ره) در مورد محرّمات رضاعی: 183
- 1) ذکر توضیحی برای بیان تفصیل آیه الله حکیم (ره) 184
- 2) اشکال مرحوم آیه الله خویی (ره) به صاحب مستمسک 185
- 3) نقد استاد - مد ظلّه - نسبت به بیانات عَلَمین 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله خویی (ره) 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله حکیم (ره) 186
- ج): مناقشۀ در کلام آیه الله خویی (ره) در مقام: 188
- تتمّه ای مربوط به جلسۀ قبل 188
- خلاصۀ دروس قبل و این جلسه: 191
- 1) مقدمۀ بحث 191
- اشاره 191
- الف): بررسی حکم جواز نظر به محارم رضاعی: 191
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) به صاحب عروه (ره) و جواب مرحوم آقای خوئی (ره) (یادآوری) 196
- اشاره 196
- 3) بررسی کلام بزرگان توسط استاد - مد ظلّه 196
- احتمال دوم در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- احتمال اول در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- ب): ادلۀ دیگر جواز نظر به محارم رضاعی: 198
- اشاره 198
- 1) اشاره به ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر ملازمه بین حرمت نکاح و جواز نظر (یادآوری) 198
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در بارۀ کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 199
- 1) نگاهی دیگر به روایت 202
- الف): بررسی صحیحۀ عبید بن زراره: 202
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 202
- اشاره 202
- 2) اشکال بدوی روایت 203
- 3) پاسخ اشکال توسط استاد - مد ظلّه 204
- 1) اصل کلام آقای خوئی (ره) و اشکال استاد - مد ظلّه - (یادآوری) 205
- ب): بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 205
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه 206
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- اشاره 208
- 1) متن عروه: 208
- الف): حکم نگاه به مملوکه: 208
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه 209
- 4) دلیل مسئله - آیا اجماعی ثابت است یا نه؟ 210
- * مناقشه مرحوم آقای خوئی در اجماع مورد نظر علامه و محقق کرکی 210
- اشاره 210
- * نقد استاد (دام ظله) بر کلام مرحوم آقای خوئی 211
- * عبائر فقهاء عظام 212
- ب - وجه تعدی از «حرمت وطی» به «حرمت نظر» 214
- الف): بحثی در بارۀ اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) به اجماع مورد ادعای مرحوم علامه (قدس سرّه): 216
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- 1) تحلیل اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) 216
- اشاره 216
- 2) پاسخ استاد - مد ظله - به اشکال مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- 2) تقریب استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) برای حرمت نظر: (با توضیح استاد مد ظلّه) 218
- ب): آیا دلیلی بر حرمت نظر به کافرۀ مملوکه (از غیر اهل کتاب) وجود دارد؟: 218
- 1) مراد از نظر در مسئلۀ مورد بحث 218
- 4) برای حرمت نظر به چه دلیلی می توان استناد کرد؟ 219
- 3) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در استدلال مذکور: 219
- ج): بحث در بارۀ حرمت نظر به امۀ مزوّجه: 220
- 1) ادلۀ اقامه شده برای حرمت نظر: 220
- 2) صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج که از نظر سندی اشکالی ندارد: 220
- 4) نظر استاد - مد ظلّه 221
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) در دلالت صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 221
- 3) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 221
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- اشاره 222
- الف): حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی (ره) ذیل کلام سید در عروه «اذا لم تکن مشرکه»: 222
- ب): احتمالات حضرت استاد در مورد کلام سیّد: 223
- ج): جواز نگاه کردن به زوجه معتدّه از وطی به شبهه 224
- اشاره 224
- 1) کلام مرحوم سید (ره) در ملحقات عروه در بحث عدّه 225
- 2) جواب مرحوم آقای خویی بر کلام سید در بحث عدد ملحقات عروه و نقد حضرت استاد بر کلام حضرت آقای خویی: 226
- 3) بررسی روایات مستند برای منع مطلق استمتاعات بر جواب حضرت استاد: 227
- * اولین روایتی را که آقای خوئی نیز به آن تمسک جسته اند و قائل به منع مطلق استمتاعات شده اند صحیحۀ محمد بن مسلم است. 227
- * روایت دوم موثّقۀ أبی بصیر است 228
- اشاره 230
- الف): توضیح جواب استدلال آقای خویی - قدس سرّه - در حرمت نظر به زوجۀ معتدّه: 230
- 1 - تکرار استدلال آقای خویی - قدس سرّه - دربارۀ حکمت عدّه 230
- اشاره 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 230
- * پاسخ استاد - مد ظلّه 231
- 2 - استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - به صحیحه محمّد بن مسلم 231
- اشاره 231
- ب): استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - درباره حرمه نظر به امۀ معتدّه به وطی شبهه: 232
- اشاره 232
- * پاسخ استاد مد ظله به استدلال مرحوم آقای خویی به دو روایت مسمع و مسعده 233
- ج): جواز نظر مطلقۀ رجعیه در مدّت عدّه 233
- اشاره 233
- * دو نکته در اینجا وجود دارد: 234
- د) بررسی مسئله 35 235
- 3 - توضیح و بررسی روایت ابو حمزۀ ثمالی 235
- 1 - اصل مسئله: 235
- 2 - جواز نظر در مقام معالجه 235
- اشاره 236
- 5 - فقه الحدیث «مرجع ضمیر اضطرت الیه» 236
- 4 - توضیح متن حدیث 236
- * توضیح کلمۀ «فلیعالجها» 237
- اشاره 238
- اشاره 238
- الف): حکم مراجعۀ بیمار زن به طبیب مرد: 238
- 1) اطلاق لفظ و مخصص متصل و منفصل 238
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 238
- مناقشۀ استاد - مد ظله 239
- اشاره 241
- استدراک 242
- 1) طرح مسئله 243
- اشاره 243
- ب): حکم معالجۀ بیمار زن توسط طبیب مرد: 243
- 2) دلیل مسئله 244
- اشاره 244
- اشاره 246
- الف): مجوّز معالجۀ بیمار توسط طبیب غیر مماثل چیست؟ 246
- اشاره 246
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (ره) 246
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 246
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظلّه - بر بیان حاج شیخ (ره) 247
- 3 - بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 248
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 249
- 5 - نظر استاد - مد ظلّه 250
- ب): معنای قید «ان شاءت» در روایت ابو حمزۀ ثمالی: 251
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 251
- 2 - مناقشۀ آقای آشتیانی (ره) 251
- اشاره 253
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 253
- الف): بررسی استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) و مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (قدس سرّه) (یادآوری و تکمیل): 253
- 1) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 253
- 2) آیا فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) می تواند ناقض فرمودۀ مرحوم حاج شیخ (ره) باشد؟ 254
- 3) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به فرمودۀ مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 255
- 4) نظر نهایی استاد - مد ظلّه - دربارۀ موضوع مورد بحث: 256
- 1) دلیل وجوب تحمل شهادت و ادای شهادت 257
- 2) دلیل جواز نظر به اجنبی در مقام شهادت 257
- ج): بررسی اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای حاج شیخ (قدس سرّه) دربارۀ دلالت آیۀ شریفه «وَ لا یَأْبَ الشُّهَداءُ...» : 259
- اشاره 259
- 1) اشکال مشترک در هر دو تقریرات 259
- 2) اشکال مطرح شده در تقریرات مرحوم آشتیانی (ره): 260
- 3) اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای اراکی (ره) 260
- اشاره 262
- 2) صورت دوم: و گاهی دو دلیل با هم تکاذب ندارند 262
- 1) صورت اول: گاهی دو دلیل با هم تکاذب دارند، 262
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- الف) تفاوت تعارض و تزاحم و ملاک ترجیح در آن: 262
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای فشارکی و مرحوم امام خمینی (رضوان اللّه علیهم) 263
- 1) نظر مرحوم آقای سید محمد فشارکی رحمه الله 263
- 2) نظر مرحوم امام خمینی رحمه الله 264
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادله مرحوم امام خمینی رحمه الله 266
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- الف): نقل فرمایش مرحوم آقای داماد (ره): 268
- اشاره 268
- 1) لزوم استیفای غرض مولی 268
- 1) مقدمه: در بارۀ قبح عقاب بلا بیان 269
- ب): پاسخ به فرمایش مرحوم آقای داماد (ره) 269
- 2) نتیجۀ بحث در مسئله خروج اطراف شبهه از محلّ ابتلا 269
- 2) نقد استدلال به وسیله لزوم استیفای غرض مولی 270
- 3) نقد احتیاط در مسئله خروج از محل ابتلا 271
- ج): نقد استدلال دوم مرحوم امام (ره) 272
- 1) توضیح کلام ایشان 272
- نتیجۀ سخن 273
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه 273
- اشاره 273
- اشاره 275
- 1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات 275
- الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟ 275
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 275
- * اشکال دور 276
- اشاره 276
- 2) پاسخ استاد 276
- پاسخ اشکال دور 277
- * اشکال دیگری بر اختصاص خطاب به عالمین 278
- 1) پاسخ استاد - مد ظلّه 280
- اشاره 280
- اشاره 281
- 1) پاسخ استاد 281
- ج): بیان آقای خمینی (ره) در عدم انحلال خطابات: 281
- پاسخ استاد 282
- 2) شاهدی بر تفاوت احکام شخصی با احکام قانونی در بیان آقای خمینی رحمه الله 282
- اشاره 282
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 284
- 1) فرمایش آقای خمینی (ره) 284
- الف): آیا خطاب به عصاه جایز است؟: 284
- اشاره 284
- 2) مناقشۀ استاد (دام ظله) 285
- 1) نظر مرحوم آقا سید محمد فشارکی (ره) 286
- ب): راه کشف ملاک: 286
- اشاره 286
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 286
- اشاره 287
- 1) مبنای آقایان در تفکیک بین انقسامات قبل الحکم و انقسامات بعد الحکم 287
- ج): تزاحم و تمسک به اطلاق 287
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 288
- 3) رفع یک محذور و مختار استاد 289
- د) بازگشت به بحث و نتیجه گیری 291
137/12/24 دوشنبه درس شمارۀ (86) کتاب النکاح/سال اول
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس قبل و این جلسه:
در جلسۀ گذشته در بارۀ اختصاص خطابات به قادرین بحث کردیم و پاره ای از اشکالاتی را که مرحوم آقای خمینی (ره) در این زمینه فرموده اند، و خطایات را اعم از قادرین و عاجزین دانسته اند، مطرح کرده و پاسخ دادیم. در این جلسه به ادامۀ بیانات ایشان می پردازیم و نکاتی را در این باره عرض می کنیم. بنظر ما اشکالات نقضی ایشان در این باره وارد نیست. چنانچه تفکیک بین خطایات شخصی و خطایات عمومی و قانونی در این بحث و شواهدی که بر آن اقامه کرده اند، نیز ناتمام است، همچنین دلیل ایشان بر عدم انحلال خطابات نیز بنظر ما صحیح نیست که در این درس تفصیلاً مورد بررسی قرار می گیرد.
***
الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟
1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات
یکی از اشکالاتی که فرمودند این بود که چنانچه قدرت به حکم عقل، در خطایات دخیل باشد، لازمه اش آن است که علم هم دخیل بوده و خطابات مخصوص عالمین باشد زیرا علتی که سبب شده که خطابات را متوجه جاهل ندانند، در مورد عاجز هم وجود دارد و آن این است که جاهل و عاجز قابل انبعاث نیستند. و چون در بین آقایان مسلم است که تکلیف بین عالم و جاهل مشترک است، در اینجا نیز تکلیف اختصاص به قادر ندارد. صرف استهجان خطاب به