- 1377/11/3 شنبه درس شمارۀ (53) کتاب النکاح/سال اول 1
- الف): نگاهی به اقوال فقها در مسئلۀ استثناء وجه و کفین 1
- اشاره 1
- 1) فایدۀ مراجعۀ به اقوال فقها 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 2) نظر کلینی (ره) 1
- 3) نظر شیخ صدوق (ره) 2
- 4) نظر شیخ مفید (ره) 3
- 5) نظر شیخ طوسی (ره) 6
- 7) قائلین به عدم استثناء وجه و کفین و تفصیل در مسئله 7
- ب):: نتیجه بحث 7
- الف): بررسی آیه غضّ 8
- اشاره 8
- 1) خلاصۀ کلام اسداء الرغاب 8
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- 2) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدّس سرّه 12
- 1) متن آیۀ شریفه 12
- 3) نتیجۀ بحث 12
- ب):: بررسی آیۀ حجاب 12
- 4) نتیجۀ بحث 16
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- اشاره 17
- الف): آیۀ «جلباب» 17
- 1) استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه 18
- اشاره 18
- ترجمۀ آیه 18
- * معنای جلباب 20
- 2) نقد کلام مرحوم آقای مطهری (ره) توسط استاد 20
- * خلط در ترجمه آیه 20
- * اشکالی بر مفسران 20
- اشاره 20
- * دفاع از مفسران 22
- ب مختار استاد در تفسیر آیۀ شریفه و علت دستور استفاده از «جلباب» 24
- 1) ادامۀ استدلال به آیۀ «جلباب» و «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ» 25
- اشاره 25
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- الف): ادامۀ ادلۀ حرمت نظر به وجه و کفین 25
- 2 - نقد استاد مد ظله 26
- 3 - اشکال استاد به استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه: 27
- 1 - مؤلف محقق کتاب وزین (اسداء الرغاب) یکی از ادلۀ تحریم نظر به وجه و کفین را آیۀ حجاب دانسته بودند، 28
- 2 - نقد استاد مد ظله 28
- اشاره 28
- ب تکمله ای بر آیۀ جلباب 28
- دو تذکر مهم: 29
- ج روایات حرمت نظر به وجه و کفین: 30
- اشاره 30
- 2 - تقریب استدلال 30
- 1 - طائفه اول: النساء عوره؛ 30
- 3 - نقد استاد مد ظله: 31
- 5 - نقد استاد مد ظله: 32
- 4 - طائفه دوم ما دل علی المنع من النظر الی الاجنبیه مطلقاً 32
- اشاره 33
- د - چند روایت دیگر 33
- نقد استاد مد ظله 34
- تقریب استدلال 34
- اشاره 35
- 2) توضیح عبارت حدیث 35
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- 1) متن روایت 35
- الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار: 35
- 3) تفسیر «ما وصفت الثیاب» 37
- 4) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدس سرّه - در استدلال به روایت 38
- 5) ردّ استدلال فوق توسط استاد - مد ظلّه - 39
- 1) متن حدیث 42
- ب): بررسی روایه خثعمیه: 42
- 6) نتیجه بحث 42
- 2) تقریب استدلال به روایت بر حرمت نظر به وجه و کفین 43
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه - 43
- 4) استدلال به روایت بر استثنای وجه و کفین 44
- 5) نظر استاد - مد ظلّه - در بارۀ دو بیان فوق 45
- اشاره 46
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- الف): بررسی مکاتبۀ صفار: 46
- 1) متن روایت 46
- 3) پاسخ شیخ انصاری - قدس سرّه - به تقریب فوق 47
- 5) تقریب دیگری در استفادۀ استثنای وجه از مکاتبۀ صفّار 49
- 7) نتیجۀ بحث در بارۀ مکاتبۀ صفار 50
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه - به تقریب فوق 50
- اشاره 51
- ب): بررسی روایات دیگر استدلال شده بر عدم استثنای وجه و کفین: 51
- 1) توضیح استاد - مد ظلّه - در بارۀ استدلال فوق 51
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه - نسبت به استدلال فوق 52
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 53
- اشاره 53
- الف): بررسی استدلال به روایت حماد بن عثمان برای اثبات حکم حرمت نظر به وجه و کفین: 53
- 2) بررسی اشکال کلامی در متن حدیث: (فقه الحدیث) 53
- 1) متن روایت 53
- 3) چگونگی استدلال صاحب «اسداء الرغاب» به روایت: 56
- 4) پاسخ استاد - مد ظلّه - 56
- ب): روایات دیگر مورد استناد برای حرمت نظر به وجه و کفین: 57
- 1) روایت عباد بن صهیب و روایات مشابه: 57
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه -: 58
- 2) روایت دعائم الاسلام: 58
- 4) ادلّۀ دیگر: 59
- الف): استدلال به حکم عقل برای لزوم ستر وجه و کفین: 60
- 2) لزوم دفع ضرر دنیوی یا اخروی در کلام مرحوم آخوند (ره) 60
- اشاره 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- 1) دفع ضرر محتمل و مظنون لازم است 60
- 3) بیان استاد «مد ظله» در جمع کلمات مرحوم آخوند (ره) 63
- * تطبیق مطلب فوق بر مورد بحث 63
- اشاره 63
- پاسخ استاد به استدلال فوق 64
- اشاره 64
- ج): اخبار باب: - صحیحه فضیل بن سیار 66
- * بنابراین در ما نحن فیه بعد از فقد ادله شرعی باید به احتیاط عمل کرد نه برائت: 66
- * کلام صاحب جواهر (ره) 68
- اشاره 68
- اشاره 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- الف): دو نکته در تکمیل بحث گذشته: 68
- 1 - نکتۀ اول یکی از ادلۀ وجوب ستر وجه و کفین (و در نتیجه حرمت نگاه کردن به این مواضع) مکاتبه صفار بود. 68
- * نقد کلام آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) 69
- اشاره 70
- 2 - نکته دوم توضیحی پیرامون روایت سماعه که چند جلسۀ پیش بیان شد: 70
- ب صحیحۀ فضیل بن یسار 71
- * اشکال استدلال: 71
- اشاره 71
- * نقد کلام مسالک الافهام: 72
- * تفسیر اول 72
- * تفسیر دوم 72
- * تفسیر سوم 73
- * نقد کلام قلائد الدرر: 73
- * تفسیر چهارم 74
- دفاع از صاحب حدائق (ره) 75
- نکته اول 75
- * نکته دوم 75
- اشکال اوّل 76
- اشکال دوم 76
- 2 - بررسی تفسیر چهارم 76
- نقد کلام اسداء الرغاب 76
- اشاره 76
- منابع بحث: 77
- اشکال سوم 77
- 1) اصل کلام وافی و حدائق و اشکال اول اسداء الرغاب (یادآوری) 78
- اشاره 78
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- الف): اشکالات صاحب اسداء الرغاب به معنای وافی در بارۀ صحیحۀ فضیل بن یسار: 78
- 2) اشکال دوم کتاب اسداء الرغاب 79
- 4) اثبات مقدمۀ دوم و سوم 81
- اشاره 82
- 1) ردّ مقدمه اول 82
- ب): بررسی کلام اسداء الرغاب توسط استاد - مد ظلّه -: 82
- 2) ردّ مقدمه دوم 84
- 3) ردّ مقدمه سوم 85
- 4) نتیجه بحث 85
- اشاره 86
- 2) اشکال چهارم 86
- الف): ادامۀ اشکالات اسداء الرغاب برای استدلال به صحیحۀ فضیل بر استثنای وجه و کفین: 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- 1) اشکال سوم 86
- 3) تلفیق این دو اشکال توسط استاد - مد ظلّه 87
- 4) بررسی اشکال توسط استاد - مد ظلّه 88
- 5) اشکال پنجم صاحب اسداء الرغاب 89
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه 90
- 7 - اشکال ششم صاحب اسداء الرغاب و پاسخ استاد - مدّ ظله 92
- 2) مقدمه ای در استفاده استثنای وجه و کفین بنا بر تفسیر دون به اسفل 93
- ب): کلام استاد - مد ظلّه - در تفسیر صحیحۀ فضیل 93
- 1) معنای مناسب «دون» در صحیحه فضیل 93
- ج): نتیجۀ بحث 96
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 97
- اشاره 97
- الف): بررسی دو دلیل مذکور در جواهر برای حرمت نظر به وجه و کفین: 97
- 1) دلیل اول (با توضیح استاد - مد ظلّه -): 97
- 2) چرا صاحب جواهر (ره) تعبیر به «ما تَشْعُرُ» کرده است؟ 98
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه - به دلیل اول: 98
- 5) پاسخ استاد - مد ظلّه 99
- 4) دلیل دوم: (روایت سعد اسکاف) 99
- ب): بررسی امکان استدلال به برخی روایات برای حرمت نظر به وجه و کفین: 100
- 1) روایتی از جعفریات 100
- 1) مقدمه: 102
- ج): بررسی ادلۀ مجوّزین نظر به وجه و کفین: 102
- 4) اشکالات استاد - مد ظلّه -: 102
- 2) اشتباه در ضبط نام راوی در روایت أبو سعید: 103
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 106
- اشاره 106
- 1) روایت اول: 106
- الف): روایات مورد استناد محقق نراقی (ره): 106
- اشاره 106
- 2) نقد استاد مد ظله - به استدلال از روایت 107
- 3) روایت دوم: 108
- 5) روایت سوم: 109
- ب): روایاتی که شیخ انصاری (ره) بر جواز به آنها استدلال کرده: 110
- 1) روایاتی که سماع صوت اجنبی را جایز دانسته اند، 110
- 3) روایاتی که در مورد معالجه مریض وارد شده است 111
- 4) پاسخ استاد - مد ظله 111
- اشاره 113
- الف): نقل کلام صاحب جواهر - قدس سرّه -: 113
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 113
- 1) جواب اجمالی صاحب جواهر به ادله مجوزین نظر به وجه و کفین: 113
- اشاره 113
- 3) ادلۀ جواز نظر به وجه و کفین و پاسخ صاحب جواهر به آنها 114
- 2) پاسخ استاد - مدّ ظله - به جواب اجمالی صاحب جواهر - قدس سرّه 114
- 1) جواب اجمالی استاد - مد ظلّه - نسبت به پاسخ جواهر به دلیل دوم 119
- ب): بررسی کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد - مد ظلّه -: 119
- اشاره 119
- روایت اول: صحیحه فضیل بن یسار 120
- اشاره 120
- 2) نقل روایت مفسّره «ما ظَهَرَ» 120
- روایت دوم: موثقه بکیر 120
- اصل روایت: 120
- اصل روایت: 122
- اصل روایت: 122
- بحث سندی: 122
- فقه الحدیث: 122
- روایت چهارم: روایه أبی الجارود 122
- فقه الحدیث: 123
- توضیح سندی: 123
- بحث سندی: 123
- روایت پنجم: مرسله محاسن 123
- توضیح متنی: 124
- روایت ششم: مرسلۀ جوامع الجامع. 124
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- اشاره 125
- 1) حل تعارض صحیحۀ فضیل با موثقۀ زراره و مصحّحۀ أبی بصیر 125
- الف): بررسی روایات مفسره «ما ظَهَرَ» : 125
- اشاره 125
- 2) مقایسۀ مصحّحه ابی بصیر و مرسلۀ علی بن ابراهیم با روایات دیگر 127
- 3) بررسی کلام صاحب ریاض - قدس سرّه 128
- ب): بررسی مجدّد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه: 129
- اشاره 129
- 4) اشاره به سایر روایات بحث 129
- 1) نقد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه 129
- 2) نقل اشکال دیگر از صاحب جواهر - قدس سرّه - و بررسی آن 130
- 3) بررسی این اشکال توسط استاد - مد ظلّه 131
- 4) نتیجۀ بحث تا این جلسه 132
- اشاره 133
- 1) متن روایت: 133
- اوّل روایت مسعده بن زیاد (یادآوری و تکمیل): 133
- الف): بررسی دلالت برخی روایات بر استثنای وجه و کفین: 133
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 133
- 2) استدلال صاحب جواهر (ره): 134
- 3) نقد استاد - مد ظلّه 134
- 2) بحث دربارۀ سند و دلالت این حدیث: 135
- 1) متن روایت: 135
- 4) استدلال مرحوم شیخ انصاری و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 3) نظر صاحب ریاض (ره) و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- ب): آیا اجماعی بر حرمت نظر به «قدمین» وجود دارد؟ 137
- 1) ادعای اجماع در کلام برخی فقها: 137
- 3) انظار و آراء مخالف در کلمات فقها (جواب نقضی): 138
- 2) تحلیل استاد - مد ظلّه - دربارۀ اجماعات مذکور: (جواب حلّی) 138
- ج): نحوۀ جمع بین روایت مروک بن عبید و روایات دیگر 141
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 142
- الف): روایات مورد استناد مجوّزین 142
- 1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید: 142
- اشاره 142
- 2 - وجه اعتماد به مرسله از سوی کلینی و صدوق (رحمه الله علیهما) 143
- 3 - مناقشۀ استاد «مدّ ظله» 143
- اشاره 144
- 1 - بیان صاحب جواهر (ره) در دلالت روایت 144
- ب): روایت صحیحه مسعده بن زیاد: 144
- 1) تعارض با صحیحۀ فضیل 145
- 2 - پاسخ استاد (مد ظلّه) 145
- ج): روایت علی بن جعفر 145
- اشاره 145
- 3) مناقشۀ در راه حل فوق و طرح روایت 146
- اشاره 147
- د) صحیحۀ علی بن سوید: 147
- 2) نکاتی دیگر در بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 147
- 1) بیان آقای خوئی (ره) و صاحب جواهر (ره) 147
- 4) پاسخ استاد (مد ظلّه) به بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 148
- 3) پاسخ مرحوم شیخ انصاری (ره) از کلام صاحب جواهر (ره) 148
- 1) پاسخ صاحب جواهر (ره) 149
- اشاره 149
- ه) دلیلی دیگر در کلام صاحب ریاض (ره) 149
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در کلام صاحب جواهر (ره) 150
- الف) روایات موهم استثنای وجه و کفین از حکم حرمت نظر: 151
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- اشاره 151
- اشاره 154
- اول: روایات مربوط به جواز کشف 154
- ب) روایات دال بر استثنای وجه و کفین 154
- نتیجه بحث: 156
- دوم: روایات مربوط به جواز نظر: 156
- ج) بحث درباره روایاتی که میان نظر اول و دوم فرق گذاشته است: 157
- دوم: مراد از روایات مزبور: 157
- اول: روایاتی از پیامبر 9 خطاب به امیر المؤمنین 7: 157
- سوم: روایات دیگر: 158
- چهارم: تحقیق استاد - مد ظله - درباره این روایات: 159
- الف): بررسی مسئلۀ 32: 160
- 1) متن مسئله 160
- اشاره 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- 2) توضیح مسئله 160
- 3) بررسی حکم مسئله 162
- 2 - تقریب استدلال: 164
- 1 - متن روایت: 164
- 3 - بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 164
- ب): تفسیر عورت 164
- اشاره 164
- الف): بحث دربارۀ روایات مؤیّد نظر مرحوم آقای خوئی (که عورت را ما بین السره و الرکبه دانسته اند) 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- اشاره 167
- ب) بررسی روایات مزبور 168
- ج) ادلّۀ مورد نظر استاد - مد ظلّه - (که مراد از عورت سوأتین است): 169
- 1 - کاربرد واژۀ «عورت» در لغت و متفاهم عرفی از آن: 169
- 2 - همچنین در کتب تواریخ و اشعار نیز چه بسا کلمۀ عورت و گاه واژۀ سوأه تعبیر شده است. 170
- د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه 171
- اشاره 171
- نتیجه: 173
- الف): بقیّه روایات دالّ بر اینکه ما بین السرّه و الرکبه، عورت است: 174
- اشاره 174
- اشاره 174
- اشاره 174
- 1) روایت اول: 174
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 174
- * نظر استاد - سند روایت - 175
- * نظر استاد مد ظله - دلالت روایت 176
- اشاره 176
- 2) روایت دوم، حدیث اربعمائه 176
- اشاره 177
- * نظر استاد 177
- 3) برخورد آقای خوئی (ره) با روایت فوق از نظر سند و مناقشۀ استاد - دام ظلّه 177
- * توثیق قاسم بن یحیی و حسن بن راشد 178
- ب): اقوال در مسئله نظر به محارم: 179
- اشاره 179
- 1) قول مخالف و مناقشه استاد 180
- اشاره 180
- 2) سخنی از ریاض و دلالت آیه شریفه 180
- * مناقشۀ استاد 181
- اشاره 182
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 182
- الف): تفصیل آیه الله خویی (ره) در مقام: 182
- اشاره 182
- ب): تفصیل آیه الله حکیم (ره) در مورد محرّمات رضاعی: 183
- 1) نقد تفصیل 183
- اشاره 183
- 1) ذکر توضیحی برای بیان تفصیل آیه الله حکیم (ره) 184
- 2) اشکال مرحوم آیه الله خویی (ره) به صاحب مستمسک 185
- 3) نقد استاد - مد ظلّه - نسبت به بیانات عَلَمین 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله خویی (ره) 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله حکیم (ره) 186
- تتمّه ای مربوط به جلسۀ قبل 188
- ج): مناقشۀ در کلام آیه الله خویی (ره) در مقام: 188
- الف): بررسی حکم جواز نظر به محارم رضاعی: 191
- خلاصۀ دروس قبل و این جلسه: 191
- 1) مقدمۀ بحث 191
- اشاره 191
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) به صاحب عروه (ره) و جواب مرحوم آقای خوئی (ره) (یادآوری) 196
- اشاره 196
- 3) بررسی کلام بزرگان توسط استاد - مد ظلّه 196
- احتمال اول در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- احتمال دوم در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- 1) اشاره به ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر ملازمه بین حرمت نکاح و جواز نظر (یادآوری) 198
- ب): ادلۀ دیگر جواز نظر به محارم رضاعی: 198
- اشاره 198
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در بارۀ کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 199
- اشاره 202
- الف): بررسی صحیحۀ عبید بن زراره: 202
- 1) نگاهی دیگر به روایت 202
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 202
- 2) اشکال بدوی روایت 203
- 3) پاسخ اشکال توسط استاد - مد ظلّه 204
- 1) اصل کلام آقای خوئی (ره) و اشکال استاد - مد ظلّه - (یادآوری) 205
- ب): بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 205
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه 206
- 1) متن عروه: 208
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- الف): حکم نگاه به مملوکه: 208
- اشاره 208
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه 209
- 4) دلیل مسئله - آیا اجماعی ثابت است یا نه؟ 210
- * مناقشه مرحوم آقای خوئی در اجماع مورد نظر علامه و محقق کرکی 210
- اشاره 210
- * نقد استاد (دام ظله) بر کلام مرحوم آقای خوئی 211
- * عبائر فقهاء عظام 212
- ب - وجه تعدی از «حرمت وطی» به «حرمت نظر» 214
- اشاره 216
- الف): بحثی در بارۀ اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) به اجماع مورد ادعای مرحوم علامه (قدس سرّه): 216
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- 1) تحلیل اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) 216
- 2) پاسخ استاد - مد ظله - به اشکال مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- 2) تقریب استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) برای حرمت نظر: (با توضیح استاد مد ظلّه) 218
- 1) مراد از نظر در مسئلۀ مورد بحث 218
- ب): آیا دلیلی بر حرمت نظر به کافرۀ مملوکه (از غیر اهل کتاب) وجود دارد؟: 218
- 3) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در استدلال مذکور: 219
- 4) برای حرمت نظر به چه دلیلی می توان استناد کرد؟ 219
- 2) صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج که از نظر سندی اشکالی ندارد: 220
- 1) ادلۀ اقامه شده برای حرمت نظر: 220
- ج): بحث در بارۀ حرمت نظر به امۀ مزوّجه: 220
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) در دلالت صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 221
- 4) نظر استاد - مد ظلّه 221
- 3) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 221
- اشاره 222
- الف): حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی (ره) ذیل کلام سید در عروه «اذا لم تکن مشرکه»: 222
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- ب): احتمالات حضرت استاد در مورد کلام سیّد: 223
- ج): جواز نگاه کردن به زوجه معتدّه از وطی به شبهه 224
- اشاره 224
- 1) کلام مرحوم سید (ره) در ملحقات عروه در بحث عدّه 225
- 2) جواب مرحوم آقای خویی بر کلام سید در بحث عدد ملحقات عروه و نقد حضرت استاد بر کلام حضرت آقای خویی: 226
- * اولین روایتی را که آقای خوئی نیز به آن تمسک جسته اند و قائل به منع مطلق استمتاعات شده اند صحیحۀ محمد بن مسلم است. 227
- 3) بررسی روایات مستند برای منع مطلق استمتاعات بر جواب حضرت استاد: 227
- * روایت دوم موثّقۀ أبی بصیر است 228
- اشاره 230
- 1 - تکرار استدلال آقای خویی - قدس سرّه - دربارۀ حکمت عدّه 230
- اشاره 230
- الف): توضیح جواب استدلال آقای خویی - قدس سرّه - در حرمت نظر به زوجۀ معتدّه: 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 230
- 2 - استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - به صحیحه محمّد بن مسلم 231
- * پاسخ استاد - مد ظلّه 231
- اشاره 231
- ب): استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - درباره حرمه نظر به امۀ معتدّه به وطی شبهه: 232
- اشاره 232
- * پاسخ استاد مد ظله به استدلال مرحوم آقای خویی به دو روایت مسمع و مسعده 233
- اشاره 233
- ج): جواز نظر مطلقۀ رجعیه در مدّت عدّه 233
- * دو نکته در اینجا وجود دارد: 234
- 2 - جواز نظر در مقام معالجه 235
- 3 - توضیح و بررسی روایت ابو حمزۀ ثمالی 235
- د) بررسی مسئله 35 235
- 1 - اصل مسئله: 235
- اشاره 236
- 5 - فقه الحدیث «مرجع ضمیر اضطرت الیه» 236
- 4 - توضیح متن حدیث 236
- * توضیح کلمۀ «فلیعالجها» 237
- اشاره 238
- اشاره 238
- 1) اطلاق لفظ و مخصص متصل و منفصل 238
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 238
- الف): حکم مراجعۀ بیمار زن به طبیب مرد: 238
- مناقشۀ استاد - مد ظله 239
- اشاره 241
- استدراک 242
- ب): حکم معالجۀ بیمار زن توسط طبیب مرد: 243
- 1) طرح مسئله 243
- اشاره 243
- اشاره 244
- 2) دلیل مسئله 244
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (ره) 246
- اشاره 246
- اشاره 246
- الف): مجوّز معالجۀ بیمار توسط طبیب غیر مماثل چیست؟ 246
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 246
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظلّه - بر بیان حاج شیخ (ره) 247
- 3 - بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 248
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 249
- 5 - نظر استاد - مد ظلّه 250
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 251
- ب): معنای قید «ان شاءت» در روایت ابو حمزۀ ثمالی: 251
- 2 - مناقشۀ آقای آشتیانی (ره) 251
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 253
- اشاره 253
- الف): بررسی استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) و مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (قدس سرّه) (یادآوری و تکمیل): 253
- 1) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 253
- 2) آیا فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) می تواند ناقض فرمودۀ مرحوم حاج شیخ (ره) باشد؟ 254
- 3) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به فرمودۀ مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 255
- 4) نظر نهایی استاد - مد ظلّه - دربارۀ موضوع مورد بحث: 256
- 2) دلیل جواز نظر به اجنبی در مقام شهادت 257
- 1) دلیل وجوب تحمل شهادت و ادای شهادت 257
- ج): بررسی اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای حاج شیخ (قدس سرّه) دربارۀ دلالت آیۀ شریفه «وَ لا یَأْبَ الشُّهَداءُ...» : 259
- اشاره 259
- 1) اشکال مشترک در هر دو تقریرات 259
- 2) اشکال مطرح شده در تقریرات مرحوم آشتیانی (ره): 260
- 3) اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای اراکی (ره) 260
- اشاره 262
- 1) صورت اول: گاهی دو دلیل با هم تکاذب دارند، 262
- 2) صورت دوم: و گاهی دو دلیل با هم تکاذب ندارند 262
- الف) تفاوت تعارض و تزاحم و ملاک ترجیح در آن: 262
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای فشارکی و مرحوم امام خمینی (رضوان اللّه علیهم) 263
- 1) نظر مرحوم آقای سید محمد فشارکی رحمه الله 263
- 2) نظر مرحوم امام خمینی رحمه الله 264
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادله مرحوم امام خمینی رحمه الله 266
- اشاره 268
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- الف): نقل فرمایش مرحوم آقای داماد (ره): 268
- 1) لزوم استیفای غرض مولی 268
- ب): پاسخ به فرمایش مرحوم آقای داماد (ره) 269
- 1) مقدمه: در بارۀ قبح عقاب بلا بیان 269
- 2) نتیجۀ بحث در مسئله خروج اطراف شبهه از محلّ ابتلا 269
- 2) نقد استدلال به وسیله لزوم استیفای غرض مولی 270
- 3) نقد احتیاط در مسئله خروج از محل ابتلا 271
- ج): نقد استدلال دوم مرحوم امام (ره) 272
- 1) توضیح کلام ایشان 272
- نتیجۀ سخن 273
- اشاره 273
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه 273
- اشاره 275
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 275
- 1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات 275
- الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟ 275
- * اشکال دور 276
- 2) پاسخ استاد 276
- اشاره 276
- پاسخ اشکال دور 277
- * اشکال دیگری بر اختصاص خطاب به عالمین 278
- 1) پاسخ استاد - مد ظلّه 280
- اشاره 280
- ج): بیان آقای خمینی (ره) در عدم انحلال خطابات: 281
- 1) پاسخ استاد 281
- اشاره 281
- پاسخ استاد 282
- 2) شاهدی بر تفاوت احکام شخصی با احکام قانونی در بیان آقای خمینی رحمه الله 282
- اشاره 282
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 284
- 1) فرمایش آقای خمینی (ره) 284
- الف): آیا خطاب به عصاه جایز است؟: 284
- اشاره 284
- 2) مناقشۀ استاد (دام ظله) 285
- ب): راه کشف ملاک: 286
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 286
- 1) نظر مرحوم آقا سید محمد فشارکی (ره) 286
- اشاره 286
- 1) مبنای آقایان در تفکیک بین انقسامات قبل الحکم و انقسامات بعد الحکم 287
- ج): تزاحم و تمسک به اطلاق 287
- اشاره 287
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 288
- 3) رفع یک محذور و مختار استاد 289
- د) بازگشت به بحث و نتیجه گیری 291
ب): تنظیر احکام تکلیفی به احکام وضعی در کلام آقای خمینی رحمه الله:
اشاره
سپس می فرمایند: استهجان خطاب به عاجز، در خطابات شخصی است نه خطابات قانونی، چنانچه خطاب شخصی به امری غیر مبتلا به قبیح است ولی خطاب کلی و قانونی بلامانع است. آنگاه از احکام وضعی مشاهدی ذکر می کنند و می فرمایند: حکم وضعی هم مثل حکم تکلیفی است. اگر خروج از محل ابتلاء مانع خطاب باشد، پس عین نجسی که در خارج از محل ابتلاست، محکوم به نجاست نباشد در حالی که این مطلب واضح البطلان است.
کفاری که خارج از محل ابتلا هستند، محکوم به نجاستند، بنابراین خروج از محل ابتلا مانع از صحت خطاب نیست احکام وضعیه - بخصوص بنا بر مبنای کسانی که آنها را مجعول می دانند - تفاوتی با احکام تکلیفیه ندارند، همانطور که احکام وضعیه در خارج از محل ابتلا ثابتند، احکام تکلیفیه نیز ثابتند. هم محکوم به نجاستند و هم واجب الاجتناب.
1) پاسخ استاد - مد ظلّه
چرا باید حکم تکلیفی را به حکم وضعی خلط کرد؟ ایشان خودشان خطاب شخصی را به موارد خارج از محل ابتلا، صحیح نمی دانند، اگر بگویند: چیزی که شما به آن شخصی که در لندن است، میته بوده و نجس است و پولی که در برابر آن دریافت کردید، مالک نیستند، چه مانعی دارد؟ چون از محل ابتلا خارج شده، محکوم بر نجاست نیست؟ خود ایشان قبول دارند که خطاب مشخصی به فرد، خارج از محل ابتلا به نحو حکم تکلیفی جایز نیست، درحالی که حکم وضعی جایز است نسخۀ مجعولات با یکدیگر متفاوت است. اگر مجعول در احکام تکلیفی که مخصوص قادرین باشد، چه ملازمه دارد در احکام وضعی نیز چنین باشد؟ لذا ملاحظه می کنید اگر به شخص بگویند: «از فلان میته که خارج از محل ابتلای