- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 1377/11/3 شنبه درس شمارۀ (53) کتاب النکاح/سال اول 1
- اشاره 1
- 2) نظر کلینی (ره) 1
- 1) فایدۀ مراجعۀ به اقوال فقها 1
- الف): نگاهی به اقوال فقها در مسئلۀ استثناء وجه و کفین 1
- 3) نظر شیخ صدوق (ره) 2
- 4) نظر شیخ مفید (ره) 3
- 5) نظر شیخ طوسی (ره) 6
- ب):: نتیجه بحث 7
- 7) قائلین به عدم استثناء وجه و کفین و تفصیل در مسئله 7
- 1) خلاصۀ کلام اسداء الرغاب 8
- الف): بررسی آیه غضّ 8
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- اشاره 8
- 3) نتیجۀ بحث 12
- 1) متن آیۀ شریفه 12
- ب):: بررسی آیۀ حجاب 12
- 2) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدّس سرّه 12
- 4) نتیجۀ بحث 16
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- اشاره 17
- الف): آیۀ «جلباب» 17
- 1) استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه 18
- ترجمۀ آیه 18
- اشاره 18
- 2) نقد کلام مرحوم آقای مطهری (ره) توسط استاد 20
- * خلط در ترجمه آیه 20
- * معنای جلباب 20
- * اشکالی بر مفسران 20
- اشاره 20
- * دفاع از مفسران 22
- ب مختار استاد در تفسیر آیۀ شریفه و علت دستور استفاده از «جلباب» 24
- اشاره 25
- 1) ادامۀ استدلال به آیۀ «جلباب» و «یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ» 25
- الف): ادامۀ ادلۀ حرمت نظر به وجه و کفین 25
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- 2 - نقد استاد مد ظله 26
- 3 - اشکال استاد به استدلال مرحوم آقای مطهری (ره) به آیۀ شریفه: 27
- اشاره 28
- ب تکمله ای بر آیۀ جلباب 28
- 2 - نقد استاد مد ظله 28
- 1 - مؤلف محقق کتاب وزین (اسداء الرغاب) یکی از ادلۀ تحریم نظر به وجه و کفین را آیۀ حجاب دانسته بودند، 28
- دو تذکر مهم: 29
- 1 - طائفه اول: النساء عوره؛ 30
- 2 - تقریب استدلال 30
- اشاره 30
- ج روایات حرمت نظر به وجه و کفین: 30
- 3 - نقد استاد مد ظله: 31
- 5 - نقد استاد مد ظله: 32
- 4 - طائفه دوم ما دل علی المنع من النظر الی الاجنبیه مطلقاً 32
- د - چند روایت دیگر 33
- اشاره 33
- نقد استاد مد ظله 34
- تقریب استدلال 34
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- اشاره 35
- الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار: 35
- 2) توضیح عبارت حدیث 35
- 1) متن روایت 35
- 3) تفسیر «ما وصفت الثیاب» 37
- 4) کلام صاحب اسداء الرغاب - قدس سرّه - در استدلال به روایت 38
- 5) ردّ استدلال فوق توسط استاد - مد ظلّه - 39
- ب): بررسی روایه خثعمیه: 42
- 6) نتیجه بحث 42
- 1) متن حدیث 42
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه - 43
- 2) تقریب استدلال به روایت بر حرمت نظر به وجه و کفین 43
- 4) استدلال به روایت بر استثنای وجه و کفین 44
- 5) نظر استاد - مد ظلّه - در بارۀ دو بیان فوق 45
- اشاره 46
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- الف): بررسی مکاتبۀ صفار: 46
- 1) متن روایت 46
- 3) پاسخ شیخ انصاری - قدس سرّه - به تقریب فوق 47
- 5) تقریب دیگری در استفادۀ استثنای وجه از مکاتبۀ صفّار 49
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه - به تقریب فوق 50
- 7) نتیجۀ بحث در بارۀ مکاتبۀ صفار 50
- 1) توضیح استاد - مد ظلّه - در بارۀ استدلال فوق 51
- ب): بررسی روایات دیگر استدلال شده بر عدم استثنای وجه و کفین: 51
- اشاره 51
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه - نسبت به استدلال فوق 52
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 53
- 2) بررسی اشکال کلامی در متن حدیث: (فقه الحدیث) 53
- 1) متن روایت 53
- اشاره 53
- الف): بررسی استدلال به روایت حماد بن عثمان برای اثبات حکم حرمت نظر به وجه و کفین: 53
- 3) چگونگی استدلال صاحب «اسداء الرغاب» به روایت: 56
- 4) پاسخ استاد - مد ظلّه - 56
- 1) روایت عباد بن صهیب و روایات مشابه: 57
- ب): روایات دیگر مورد استناد برای حرمت نظر به وجه و کفین: 57
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه -: 58
- 2) روایت دعائم الاسلام: 58
- 4) ادلّۀ دیگر: 59
- الف): استدلال به حکم عقل برای لزوم ستر وجه و کفین: 60
- اشاره 60
- 1) دفع ضرر محتمل و مظنون لازم است 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- 2) لزوم دفع ضرر دنیوی یا اخروی در کلام مرحوم آخوند (ره) 60
- اشاره 63
- 3) بیان استاد «مد ظله» در جمع کلمات مرحوم آخوند (ره) 63
- * تطبیق مطلب فوق بر مورد بحث 63
- اشاره 64
- پاسخ استاد به استدلال فوق 64
- * بنابراین در ما نحن فیه بعد از فقد ادله شرعی باید به احتیاط عمل کرد نه برائت: 66
- ج): اخبار باب: - صحیحه فضیل بن سیار 66
- اشاره 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- الف): دو نکته در تکمیل بحث گذشته: 68
- * کلام صاحب جواهر (ره) 68
- اشاره 68
- 1 - نکتۀ اول یکی از ادلۀ وجوب ستر وجه و کفین (و در نتیجه حرمت نگاه کردن به این مواضع) مکاتبه صفار بود. 68
- * کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 69
- * کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) 69
- * نقد کلام آقای خوئی (ره): 69
- اشاره 70
- 2 - نکته دوم توضیحی پیرامون روایت سماعه که چند جلسۀ پیش بیان شد: 70
- ب صحیحۀ فضیل بن یسار 71
- * اشکال استدلال: 71
- اشاره 71
- * تفسیر اول 72
- * تفسیر دوم 72
- * نقد کلام مسالک الافهام: 72
- * تفسیر سوم 73
- * نقد کلام قلائد الدرر: 73
- * تفسیر چهارم 74
- دفاع از صاحب حدائق (ره) 75
- * نکته دوم 75
- نکته اول 75
- اشکال اوّل 76
- اشکال دوم 76
- 2 - بررسی تفسیر چهارم 76
- نقد کلام اسداء الرغاب 76
- اشاره 76
- اشکال سوم 77
- منابع بحث: 77
- اشاره 78
- الف): اشکالات صاحب اسداء الرغاب به معنای وافی در بارۀ صحیحۀ فضیل بن یسار: 78
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- 1) اصل کلام وافی و حدائق و اشکال اول اسداء الرغاب (یادآوری) 78
- 2) اشکال دوم کتاب اسداء الرغاب 79
- 4) اثبات مقدمۀ دوم و سوم 81
- اشاره 82
- 1) ردّ مقدمه اول 82
- ب): بررسی کلام اسداء الرغاب توسط استاد - مد ظلّه -: 82
- 2) ردّ مقدمه دوم 84
- 3) ردّ مقدمه سوم 85
- 4) نتیجه بحث 85
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- 2) اشکال چهارم 86
- اشاره 86
- الف): ادامۀ اشکالات اسداء الرغاب برای استدلال به صحیحۀ فضیل بر استثنای وجه و کفین: 86
- 1) اشکال سوم 86
- 3) تلفیق این دو اشکال توسط استاد - مد ظلّه 87
- 4) بررسی اشکال توسط استاد - مد ظلّه 88
- 5) اشکال پنجم صاحب اسداء الرغاب 89
- 6) پاسخ استاد - مد ظلّه 90
- 7 - اشکال ششم صاحب اسداء الرغاب و پاسخ استاد - مدّ ظله 92
- 2) مقدمه ای در استفاده استثنای وجه و کفین بنا بر تفسیر دون به اسفل 93
- 1) معنای مناسب «دون» در صحیحه فضیل 93
- ب): کلام استاد - مد ظلّه - در تفسیر صحیحۀ فضیل 93
- ج): نتیجۀ بحث 96
- اشاره 97
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 97
- الف): بررسی دو دلیل مذکور در جواهر برای حرمت نظر به وجه و کفین: 97
- 1) دلیل اول (با توضیح استاد - مد ظلّه -): 97
- 2) چرا صاحب جواهر (ره) تعبیر به «ما تَشْعُرُ» کرده است؟ 98
- 3) پاسخ استاد - مد ظلّه - به دلیل اول: 98
- 5) پاسخ استاد - مد ظلّه 99
- 4) دلیل دوم: (روایت سعد اسکاف) 99
- ب): بررسی امکان استدلال به برخی روایات برای حرمت نظر به وجه و کفین: 100
- 1) روایتی از جعفریات 100
- ج): بررسی ادلۀ مجوّزین نظر به وجه و کفین: 102
- 1) مقدمه: 102
- 4) اشکالات استاد - مد ظلّه -: 102
- 2) اشتباه در ضبط نام راوی در روایت أبو سعید: 103
- اشاره 106
- اشاره 106
- 1) روایت اول: 106
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 106
- الف): روایات مورد استناد محقق نراقی (ره): 106
- 2) نقد استاد مد ظله - به استدلال از روایت 107
- 3) روایت دوم: 108
- 5) روایت سوم: 109
- ب): روایاتی که شیخ انصاری (ره) بر جواز به آنها استدلال کرده: 110
- 1) روایاتی که سماع صوت اجنبی را جایز دانسته اند، 110
- 4) پاسخ استاد - مد ظله 111
- 3) روایاتی که در مورد معالجه مریض وارد شده است 111
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 113
- 1) جواب اجمالی صاحب جواهر به ادله مجوزین نظر به وجه و کفین: 113
- الف): نقل کلام صاحب جواهر - قدس سرّه -: 113
- اشاره 113
- اشاره 113
- 3) ادلۀ جواز نظر به وجه و کفین و پاسخ صاحب جواهر به آنها 114
- 2) پاسخ استاد - مدّ ظله - به جواب اجمالی صاحب جواهر - قدس سرّه 114
- ب): بررسی کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد - مد ظلّه -: 119
- 1) جواب اجمالی استاد - مد ظلّه - نسبت به پاسخ جواهر به دلیل دوم 119
- اشاره 119
- روایت اول: صحیحه فضیل بن یسار 120
- 2) نقل روایت مفسّره «ما ظَهَرَ» 120
- روایت دوم: موثقه بکیر 120
- اشاره 120
- اصل روایت: 120
- اصل روایت: 122
- فقه الحدیث: 122
- اصل روایت: 122
- روایت چهارم: روایه أبی الجارود 122
- بحث سندی: 122
- توضیح سندی: 123
- روایت پنجم: مرسله محاسن 123
- بحث سندی: 123
- فقه الحدیث: 123
- توضیح متنی: 124
- روایت ششم: مرسلۀ جوامع الجامع. 124
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- اشاره 125
- الف): بررسی روایات مفسره «ما ظَهَرَ» : 125
- اشاره 125
- 1) حل تعارض صحیحۀ فضیل با موثقۀ زراره و مصحّحۀ أبی بصیر 125
- 2) مقایسۀ مصحّحه ابی بصیر و مرسلۀ علی بن ابراهیم با روایات دیگر 127
- 3) بررسی کلام صاحب ریاض - قدس سرّه 128
- ب): بررسی مجدّد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه: 129
- 1) نقد کلام صاحب جواهر - قدس سرّه 129
- اشاره 129
- 4) اشاره به سایر روایات بحث 129
- 2) نقل اشکال دیگر از صاحب جواهر - قدس سرّه - و بررسی آن 130
- 3) بررسی این اشکال توسط استاد - مد ظلّه 131
- 4) نتیجۀ بحث تا این جلسه 132
- اشاره 133
- اوّل روایت مسعده بن زیاد (یادآوری و تکمیل): 133
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 133
- 1) متن روایت: 133
- الف): بررسی دلالت برخی روایات بر استثنای وجه و کفین: 133
- 3) نقد استاد - مد ظلّه 134
- 2) استدلال صاحب جواهر (ره): 134
- 2) بحث دربارۀ سند و دلالت این حدیث: 135
- 1) متن روایت: 135
- 4) استدلال مرحوم شیخ انصاری و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 3) نظر صاحب ریاض (ره) و پاسخ استاد - مد ظلّه -: 136
- 1) ادعای اجماع در کلام برخی فقها: 137
- ب): آیا اجماعی بر حرمت نظر به «قدمین» وجود دارد؟ 137
- 3) انظار و آراء مخالف در کلمات فقها (جواب نقضی): 138
- 2) تحلیل استاد - مد ظلّه - دربارۀ اجماعات مذکور: (جواب حلّی) 138
- ج): نحوۀ جمع بین روایت مروک بن عبید و روایات دیگر 141
- 1 - ادامه بحث در بارۀ مرسلۀ مروک بن عُبید: 142
- الف): روایات مورد استناد مجوّزین 142
- اشاره 142
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 142
- 3 - مناقشۀ استاد «مدّ ظله» 143
- 2 - وجه اعتماد به مرسله از سوی کلینی و صدوق (رحمه الله علیهما) 143
- 1 - بیان صاحب جواهر (ره) در دلالت روایت 144
- اشاره 144
- ب): روایت صحیحه مسعده بن زیاد: 144
- ج): روایت علی بن جعفر 145
- 2 - پاسخ استاد (مد ظلّه) 145
- اشاره 145
- 1) تعارض با صحیحۀ فضیل 145
- 3) مناقشۀ در راه حل فوق و طرح روایت 146
- 1) بیان آقای خوئی (ره) و صاحب جواهر (ره) 147
- اشاره 147
- د) صحیحۀ علی بن سوید: 147
- 2) نکاتی دیگر در بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 147
- 4) پاسخ استاد (مد ظلّه) به بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 148
- 3) پاسخ مرحوم شیخ انصاری (ره) از کلام صاحب جواهر (ره) 148
- 1) پاسخ صاحب جواهر (ره) 149
- اشاره 149
- ه) دلیلی دیگر در کلام صاحب ریاض (ره) 149
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در کلام صاحب جواهر (ره) 150
- الف) روایات موهم استثنای وجه و کفین از حکم حرمت نظر: 151
- اشاره 151
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- اشاره 154
- اول: روایات مربوط به جواز کشف 154
- ب) روایات دال بر استثنای وجه و کفین 154
- نتیجه بحث: 156
- دوم: روایات مربوط به جواز نظر: 156
- اول: روایاتی از پیامبر 9 خطاب به امیر المؤمنین 7: 157
- دوم: مراد از روایات مزبور: 157
- ج) بحث درباره روایاتی که میان نظر اول و دوم فرق گذاشته است: 157
- سوم: روایات دیگر: 158
- چهارم: تحقیق استاد - مد ظله - درباره این روایات: 159
- 2) توضیح مسئله 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- اشاره 160
- 1) متن مسئله 160
- الف): بررسی مسئلۀ 32: 160
- 3) بررسی حکم مسئله 162
- 3 - بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 164
- 2 - تقریب استدلال: 164
- ب): تفسیر عورت 164
- 1 - متن روایت: 164
- اشاره 164
- الف): بحث دربارۀ روایات مؤیّد نظر مرحوم آقای خوئی (که عورت را ما بین السره و الرکبه دانسته اند) 167
- اشاره 167
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 167
- ب) بررسی روایات مزبور 168
- ج) ادلّۀ مورد نظر استاد - مد ظلّه - (که مراد از عورت سوأتین است): 169
- 1 - کاربرد واژۀ «عورت» در لغت و متفاهم عرفی از آن: 169
- 2 - همچنین در کتب تواریخ و اشعار نیز چه بسا کلمۀ عورت و گاه واژۀ سوأه تعبیر شده است. 170
- د) ادلۀ روایی برای نظر مقبول استاد - مد ظلّه 171
- اشاره 171
- نتیجه: 173
- اشاره 174
- اشاره 174
- اشاره 174
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 174
- الف): بقیّه روایات دالّ بر اینکه ما بین السرّه و الرکبه، عورت است: 174
- 1) روایت اول: 174
- * نظر استاد - سند روایت - 175
- اشاره 176
- * نظر استاد مد ظله - دلالت روایت 176
- 2) روایت دوم، حدیث اربعمائه 176
- * نظر استاد 177
- اشاره 177
- 3) برخورد آقای خوئی (ره) با روایت فوق از نظر سند و مناقشۀ استاد - دام ظلّه 177
- * توثیق قاسم بن یحیی و حسن بن راشد 178
- ب): اقوال در مسئله نظر به محارم: 179
- اشاره 179
- 1) قول مخالف و مناقشه استاد 180
- 2) سخنی از ریاض و دلالت آیه شریفه 180
- اشاره 180
- * مناقشۀ استاد 181
- اشاره 182
- الف): تفصیل آیه الله خویی (ره) در مقام: 182
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 182
- اشاره 182
- 1) نقد تفصیل 183
- ب): تفصیل آیه الله حکیم (ره) در مورد محرّمات رضاعی: 183
- اشاره 183
- 1) ذکر توضیحی برای بیان تفصیل آیه الله حکیم (ره) 184
- 2) اشکال مرحوم آیه الله خویی (ره) به صاحب مستمسک 185
- نقد کلام مرحوم آیه الله خویی (ره) 186
- 3) نقد استاد - مد ظلّه - نسبت به بیانات عَلَمین 186
- نقد کلام مرحوم آیه الله حکیم (ره) 186
- ج): مناقشۀ در کلام آیه الله خویی (ره) در مقام: 188
- تتمّه ای مربوط به جلسۀ قبل 188
- خلاصۀ دروس قبل و این جلسه: 191
- اشاره 191
- 1) مقدمۀ بحث 191
- الف): بررسی حکم جواز نظر به محارم رضاعی: 191
- اشاره 196
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) به صاحب عروه (ره) و جواب مرحوم آقای خوئی (ره) (یادآوری) 196
- 3) بررسی کلام بزرگان توسط استاد - مد ظلّه 196
- احتمال دوم در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- احتمال اول در کلام مرحوم آقای حکیم (ره) 197
- ب): ادلۀ دیگر جواز نظر به محارم رضاعی: 198
- اشاره 198
- 1) اشاره به ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر ملازمه بین حرمت نکاح و جواز نظر (یادآوری) 198
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در بارۀ کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 199
- اشاره 202
- 1) نگاهی دیگر به روایت 202
- الف): بررسی صحیحۀ عبید بن زراره: 202
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 202
- 2) اشکال بدوی روایت 203
- 3) پاسخ اشکال توسط استاد - مد ظلّه 204
- 1) اصل کلام آقای خوئی (ره) و اشکال استاد - مد ظلّه - (یادآوری) 205
- ب): بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه 205
- 3) پاسخ تقریب فوق توسط استاد - مد ظلّه 206
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- 1) متن عروه: 208
- اشاره 208
- الف): حکم نگاه به مملوکه: 208
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه 209
- 4) دلیل مسئله - آیا اجماعی ثابت است یا نه؟ 210
- اشاره 210
- * مناقشه مرحوم آقای خوئی در اجماع مورد نظر علامه و محقق کرکی 210
- * نقد استاد (دام ظله) بر کلام مرحوم آقای خوئی 211
- * عبائر فقهاء عظام 212
- ب - وجه تعدی از «حرمت وطی» به «حرمت نظر» 214
- 1) تحلیل اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) 216
- اشاره 216
- الف): بحثی در بارۀ اشکال مرحوم آقای خوئی (ره) به اجماع مورد ادعای مرحوم علامه (قدس سرّه): 216
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- 2) پاسخ استاد - مد ظله - به اشکال مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- 2) تقریب استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) برای حرمت نظر: (با توضیح استاد مد ظلّه) 218
- 1) مراد از نظر در مسئلۀ مورد بحث 218
- ب): آیا دلیلی بر حرمت نظر به کافرۀ مملوکه (از غیر اهل کتاب) وجود دارد؟: 218
- 4) برای حرمت نظر به چه دلیلی می توان استناد کرد؟ 219
- 3) مناقشۀ استاد (مد ظلّه) در استدلال مذکور: 219
- 2) صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج که از نظر سندی اشکالی ندارد: 220
- ج): بحث در بارۀ حرمت نظر به امۀ مزوّجه: 220
- 1) ادلۀ اقامه شده برای حرمت نظر: 220
- 3) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 221
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) در دلالت صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 221
- 4) نظر استاد - مد ظلّه 221
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- الف): حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی (ره) ذیل کلام سید در عروه «اذا لم تکن مشرکه»: 222
- اشاره 222
- ب): احتمالات حضرت استاد در مورد کلام سیّد: 223
- ج): جواز نگاه کردن به زوجه معتدّه از وطی به شبهه 224
- اشاره 224
- 1) کلام مرحوم سید (ره) در ملحقات عروه در بحث عدّه 225
- 2) جواب مرحوم آقای خویی بر کلام سید در بحث عدد ملحقات عروه و نقد حضرت استاد بر کلام حضرت آقای خویی: 226
- * اولین روایتی را که آقای خوئی نیز به آن تمسک جسته اند و قائل به منع مطلق استمتاعات شده اند صحیحۀ محمد بن مسلم است. 227
- 3) بررسی روایات مستند برای منع مطلق استمتاعات بر جواب حضرت استاد: 227
- * روایت دوم موثّقۀ أبی بصیر است 228
- 1 - تکرار استدلال آقای خویی - قدس سرّه - دربارۀ حکمت عدّه 230
- الف): توضیح جواب استدلال آقای خویی - قدس سرّه - در حرمت نظر به زوجۀ معتدّه: 230
- اشاره 230
- اشاره 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 230
- 2 - استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - به صحیحه محمّد بن مسلم 231
- * پاسخ استاد - مد ظلّه 231
- اشاره 231
- اشاره 232
- ب): استدلال مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - درباره حرمه نظر به امۀ معتدّه به وطی شبهه: 232
- * پاسخ استاد مد ظله به استدلال مرحوم آقای خویی به دو روایت مسمع و مسعده 233
- اشاره 233
- ج): جواز نظر مطلقۀ رجعیه در مدّت عدّه 233
- * دو نکته در اینجا وجود دارد: 234
- د) بررسی مسئله 35 235
- 3 - توضیح و بررسی روایت ابو حمزۀ ثمالی 235
- 1 - اصل مسئله: 235
- 2 - جواز نظر در مقام معالجه 235
- 5 - فقه الحدیث «مرجع ضمیر اضطرت الیه» 236
- اشاره 236
- 4 - توضیح متن حدیث 236
- * توضیح کلمۀ «فلیعالجها» 237
- اشاره 238
- اشاره 238
- 1) اطلاق لفظ و مخصص متصل و منفصل 238
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 238
- الف): حکم مراجعۀ بیمار زن به طبیب مرد: 238
- مناقشۀ استاد - مد ظله 239
- اشاره 241
- استدراک 242
- ب): حکم معالجۀ بیمار زن توسط طبیب مرد: 243
- 1) طرح مسئله 243
- اشاره 243
- اشاره 244
- 2) دلیل مسئله 244
- اشاره 246
- اشاره 246
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 246
- الف): مجوّز معالجۀ بیمار توسط طبیب غیر مماثل چیست؟ 246
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (ره) 246
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظلّه - بر بیان حاج شیخ (ره) 247
- 3 - بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 248
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر بیان مرحوم آقای حکیم (ره) 249
- 5 - نظر استاد - مد ظلّه 250
- 2 - مناقشۀ آقای آشتیانی (ره) 251
- 1 - نظر مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 251
- ب): معنای قید «ان شاءت» در روایت ابو حمزۀ ثمالی: 251
- الف): بررسی استدلال مرحوم آقای خوئی (ره) و مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری (قدس سرّه) (یادآوری و تکمیل): 253
- اشاره 253
- 1) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 253
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 253
- 2) آیا فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) می تواند ناقض فرمودۀ مرحوم حاج شیخ (ره) باشد؟ 254
- 3) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به فرمودۀ مرحوم آقای حاج شیخ (ره) 255
- 4) نظر نهایی استاد - مد ظلّه - دربارۀ موضوع مورد بحث: 256
- 1) دلیل وجوب تحمل شهادت و ادای شهادت 257
- 2) دلیل جواز نظر به اجنبی در مقام شهادت 257
- ج): بررسی اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای حاج شیخ (قدس سرّه) دربارۀ دلالت آیۀ شریفه «وَ لا یَأْبَ الشُّهَداءُ...» : 259
- اشاره 259
- 1) اشکال مشترک در هر دو تقریرات 259
- 2) اشکال مطرح شده در تقریرات مرحوم آشتیانی (ره): 260
- 3) اشکال مذکور در تقریرات مرحوم آقای اراکی (ره) 260
- الف) تفاوت تعارض و تزاحم و ملاک ترجیح در آن: 262
- اشاره 262
- 1) صورت اول: گاهی دو دلیل با هم تکاذب دارند، 262
- 2) صورت دوم: و گاهی دو دلیل با هم تکاذب ندارند 262
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 262
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای فشارکی و مرحوم امام خمینی (رضوان اللّه علیهم) 263
- 1) نظر مرحوم آقای سید محمد فشارکی رحمه الله 263
- 2) نظر مرحوم امام خمینی رحمه الله 264
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادله مرحوم امام خمینی رحمه الله 266
- اشاره 268
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- الف): نقل فرمایش مرحوم آقای داماد (ره): 268
- 1) لزوم استیفای غرض مولی 268
- ب): پاسخ به فرمایش مرحوم آقای داماد (ره) 269
- 1) مقدمه: در بارۀ قبح عقاب بلا بیان 269
- 2) نتیجۀ بحث در مسئله خروج اطراف شبهه از محلّ ابتلا 269
- 2) نقد استدلال به وسیله لزوم استیفای غرض مولی 270
- 3) نقد احتیاط در مسئله خروج از محل ابتلا 271
- ج): نقد استدلال دوم مرحوم امام (ره) 272
- 1) توضیح کلام ایشان 272
- نتیجۀ سخن 273
- اشاره 273
- 2) پاسخ استاد - مد ظلّه 273
- اشاره 275
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 275
- 1) اشکال نقضی آقای خمینی (ره) بر اخذ قدرت در خطابات 275
- الف): آیا خطابات مخصوص قادرین است؟ 275
- * اشکال دور 276
- 2) پاسخ استاد 276
- اشاره 276
- پاسخ اشکال دور 277
- * اشکال دیگری بر اختصاص خطاب به عالمین 278
- 1) پاسخ استاد - مد ظلّه 280
- اشاره 280
- ج): بیان آقای خمینی (ره) در عدم انحلال خطابات: 281
- 1) پاسخ استاد 281
- اشاره 281
- 2) شاهدی بر تفاوت احکام شخصی با احکام قانونی در بیان آقای خمینی رحمه الله 282
- پاسخ استاد 282
- اشاره 282
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 284
- 1) فرمایش آقای خمینی (ره) 284
- الف): آیا خطاب به عصاه جایز است؟: 284
- اشاره 284
- 2) مناقشۀ استاد (دام ظله) 285
- ب): راه کشف ملاک: 286
- 1) نظر مرحوم آقا سید محمد فشارکی (ره) 286
- اشاره 286
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 286
- 1) مبنای آقایان در تفکیک بین انقسامات قبل الحکم و انقسامات بعد الحکم 287
- ج): تزاحم و تمسک به اطلاق 287
- اشاره 287
- 2) مناقشۀ استاد (مد ظله) 288
- 3) رفع یک محذور و مختار استاد 289
- د) بازگشت به بحث و نتیجه گیری 291
1377/11/10 شنبه درس شمارۀ (57) کتاب النکاح/سال اول
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس قبل و این جلسه:
در جلسۀ گذشته چند طائفه از روایاتی که مؤلف اسداء الرغاب برای حرمت نظر به وجه و کفین استدلال کرده بودند را بررسی کرده و استدلال به آنها را ناتمام دانستیم، و در این جلسه به بررسی دو روایت مرسله داود بن أبی یزید و روایت خثعمیه می پردازیم و صرف نظر از ناتمامی سند این دو روایت دلالت آنها را بر حرمت نظر به وجه و کفین به گونۀ مطلق (یعنی بدون شهوت و در حال غیر احرام) نفی خواهیم کرد.
***
الف): بررسی مرسلۀ داود بن أبی یزید العطّار:
1) متن روایت
«عن الحسن بن محبوب عن داود بن أبی یزید العطّار عن بعض اصحابنا قال قال أبو عبد الله علیه السلام: ایاکم و النظر فانه سهم من سهام ابلیس و قال: لا بأس بالنظر الی ما وصفت الثیاب»
2) توضیح عبارت حدیث
تعبیر ذیل روایت در نسخ چاپی تهذیب و دو نسخه بسیار معتبر که ما نسخه خود را با آن مقابله کرده ایم به صورت «وضعت» می باشد(1) ولی در مصادر چندی همچون وسائل(2)، ترتیب التهذیب(3) الوافی(4) عبارت به گونه «وصفت»(5)، نقل شده که همین
1- (1) از توضیح علامه مجلسی در ملاذ الأخیار هم روشن می شود که در نسخۀ ایشان هم به لفظ وضعت در آمده است.
2- (2) وسائل الشیعه ج 20: ص 89 /رقم 25108
3- (3) ترتیب التهذیب - سید هاشم البحرانی.
4- (4) الوافی ج 12 از طبع مکتبه امیر المؤمنین /ص: 861 /رقم 12
5- (5) در نسخۀ چاپی حدائق (52:23) متن روایت به گونه وضعت چاپ شده ولی از استدلال ایشان معلوم می شود که در حدائق «وصفت» بوده، و ذکر «وضعت» غلط چاپی است (استاد - مد ظلّه -)