نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 3 صفحه 115

علیه السلام در پاسخ، عدم جواز کشف رأس را در نزد مملوک زن بیان می کنند، بنابراین، می باید آیۀ «مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» مربوط به اماء باشد، زیرا طبق این روایت، کشف رأس در نزد عبید زن ها ممنوع است، این تقریبی برای کلام شیخ طوسی بود.

ولی همانطور که در ضمن روایت قبل گفتیم، در آن زمان، خادم به خصی انصراف داشته و ممکن است اختلاف شیعیان در این مورد بوده است. بنابراین احتمال، روایت دلیل حرمت نظر خصی به اجنبیه است و به حرمت نظر مملوک به مالکه خود مربوط نیست.

ها) توضیحی دربارۀ کلام مجمع البیان

اشاره

در مقابل شیخ طوسی که به روایات اصحابنا نسبت داده که مراد از «مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» خصوص اماء است، در مجمع البیان گفته است که: «قیل معناه العبید و الاماء روی ذلک عن أبی عبد الله علیه السلام». مراد صاحب مجمع البیان می تواند صحیحۀ معاویه بن عمار باشد.

1) متن صحیحۀ معاویه بن عمار

«معاویه بن عمار قال کنا عند أبی عبد الله علیه السلام نحواً من ثلاثین رجلاً اذ دخل أبی فرحّب به ابو عبد الله علیه السلام و اجلسه الی جنبه، فاقبل علیه جمیعاً ثم قال ابو عبد الله علیه السلام ان لأبی معاویه حاجه فلو خففتم، فقمنا جمیعاً، فقال لی أبی ارجع یا معاویه، فرجعت فقال ابو عبد الله علیه السلام: هذا ابنک قال: نعم و هو یزعم ان اهل المدینه یصنعون شیئاً لا یحل لهم قال و ما هو؟ قلت: ان المرأه القرشیه و الهاشمیه ترکب و تضع یدها علی رأس الاسود و ذراعیها علی عنقه، فقال ابو عبد الله علیه السلام: یا بنی اما تقرأ القرآن قلت: بلی قال أقرأ هذه الآیه: لا جُناحَ عَلَیْهِنَّ فِی آبائِهِنَّ وَ لا أَبْنائِهِنَّ ، حتی بلغ «وَ لا ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» ، ثم قال: یا بنی، لا بأس ان یری المملوک الشعر و الساق(1)».