نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 3 صفحه 139

ولی این تفسیر، نادرست است، صاحب حدائق (ره) اشکال کرده که این تفسیر با لغت ناسازگار است ولی ما که مراجعه کردیم با لغت تطبیق می کند، ولی معنای متعارف کلمه «اربه»، احتیاج است و غیر اولی الاربه به معنای غیر محتاج است.

این روایت نمی تواند در مورد خصی مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین، مجبوب و عنّین با اینکه نمی توانند مواقعه کنند، ولی شهواتشان از بین نرفته است و جزء مستثنیات نیستند. در باب خصی ممکن است از بعضی از روایات استثناء تخیّل شود، ولی در باب مجبوب و عنّین همین مقدار هم تخیّل نمی شود. لذا مرحوم سید (ره) در این دو مورد بلا اشکال تعبیر می کند.

ب) حکم نگاه پیرمرد به اجنبیه:

بحثی که قدری دشوار به نظر می رسد، دربارۀ «پیرمرد» است که سید (ره) نیز با احتیاط عبور می کند. در روایتی از امام کاظم (علیه السلام) آمده که شیوخ نیز از غیر اولی الاربه هستند، ولی روایت، مرسله بوده و قابل اعتماد نیست.

در آیۀ شریفه، بعضی از موارد را استثنا کرده ولی بعضی از موارد مشابه را ذکر نکرده و به همان موارد مستثنی اکتفا کرده است، مثلاً فرموده: بنی اخواتهنّ ولی اعمامهنّ یا اخوالهنّ را ذکر نکرده، داماد را ذکر نکرده ولی پدر زن را ذکر کرده است، به نظر می رسد مواردی که ذکر نشده، به متشابهات آنها اکتفا شده است. در مورد پیرمردها نیز چون شبه قواعد من النساء هستند، به ذکر همان قواعد اکتفا شده و از ذکر شیوخ صرف نظر گردیده است. این احتمال، بعید نیست، ولی چون قطعی نیست، نمی توان به طور بتّی فتوا داد و مثل قواعد با آنها رفتار نمود، لذا سید (ره) نیز علی الاحوط تعبیر کرده است.

«* و السلام *»