- 1) متن مسئله 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- الف) بررسی مسئلۀ 35: 1
- 1378/01/14 شنبه درس شمارۀ (88) کتاب النکاح/سال اول 1
- اشاره 1
- 2) توضیح مسئله 2
- 3) نسبت عناوین استثناء شده و طرح یک سؤال: 3
- اشاره 4
- 4) پاسخ سؤال 4
- ب) دلیل استثناء مقام معالجه: 6
- فرق صورت اول و صورت دوم: 6
- اشاره 6
- 2) پاسخ استاد (مدّ ظلّه) به شاهد نقضی مرحوم آقای خوئی قدس سرّه: 8
- 3) کلام مرحوم آیه اللّه حائری قدس سرّه: 9
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 11
- 1) الزام طبیب بی فایده است 11
- اشاره 11
- الف) استدلال مرحوم آقای حائری (ره) بر عدم الزام طبیب در معالجه، و جواب استاد مد ظله: 11
- 2) نیازی به الزام طبیب نیست 12
- 3) نقد کلام مرحوم آقای حائری (ره) 12
- 4) نظر استاد - مد ظلّه - دربارۀ حکم ترخیصی طبیب 13
- 5) آیا اضطرار مریض برای رفع حکم از طبیب کافی است؟ 13
- ب) بحثی دربارۀ روایت ابو حمزۀ ثمالی 14
- 1) متن روایت 14
- 2) مقصود از «فلیعالجها» ترخیص در معالجه است. 15
- 3) بحثی پیرامون معنای أرفق 15
- 4) مرجع ضمیر «اضطرت الیه» 16
- الف) توضیحی دربارۀ معنای روایت ابو حمزۀ ثمالی: 17
- اشاره 17
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- 1) بیان آقای حاج شیخ (ره) 19
- 2) توضیح متن: 20
- ب) استثنای دوم، مقام ضرورت: 20
- 1) متن عروه: 20
- د) استثنای چهارم، مقام شهادت: 21
- 1) متن عروه: 21
- 2) توضیح متن: 21
- ج) استثنای سوم، تزاحم با اهم: 21
- 2) توضیح متن: 21
- 1) متن عروه: 21
- روایت اول: 22
- 3) دلیل مسئله: 22
- اشاره 22
- متن روایت: 23
- 4) آیا روایت ناظر به مقام تحمل شهادت است یا ادای شهادت؟ 24
- الف) روایاتِ جواز نظر در مقام اداء شهادت: 25
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 25
- اشاره 25
- 1) روایت اول: صحیحۀ علی بن یقطین 25
- 2) روایت دوم: صحیحۀ صفّار 26
- 3) بررسی دلالت صحیحۀ علی بن یقطین و صحیحۀ صفّار 27
- 5) نتیجۀ بحث 29
- 4) تهافتی در کلام مرحوم آقای خوئی ره 29
- 1) توجیه کلام مرحوم سید توسط استاد «مد ظله» 30
- اشاره 30
- ب) دفاع از مرحوم سیّد در ذکر مستثنیات حرمت نظر: 30
- 2) نظر استاد مد ظلّه 31
- 1) دلیل اول: تعطیل حدود 31
- 2) عبارت کامل ذیل کلام مرحوم سید در عروه 31
- ج) ادلۀ جواز نظر به زانیه حین الزنا برای شهادت دادن به زنا 31
- 4) نقد استاد مد ظلّه 33
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 35
- الف) بیان احتمالات ممکن در کلام مرحوم سیّد (ره): 35
- اشاره 35
- بررسی روایات مسئله: 38
- ب) و منها القواعد من النساء اللاتی لا یرجون نکاحاً: 38
- اشاره 38
- نکته ای حدیثی 41
- اشاره 43
- الف) بررسی حکم قواعد النساء: 43
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 43
- 1) استدلال برای کلام مصنف قدس سرّه 43
- 2) وجه اول برای جمع بین روایات 44
- 3) بررسی وجه اول 44
- 4) وجه دوم جمع بین روایات 46
- 5) توضیحی دربارۀ صحیحۀ بزنطی 47
- 6) خلاصه و نتیجۀ بحث 48
- 7) استدراکی دربارۀ لزوم جلباب برای غیر قواعد 48
- ب) حکم نظر ممیّز به عورت: 49
- اشاره 49
- 1) کلام مرحوم نراقی قدس سرّه 50
- 2) اشکال اول مرحوم آقای خویی - قدس سرّه - 50
- 3) بررسی اشکال اول مرحوم آقای خوئی قدس سرّه 52
- اشاره 53
- 4) بررسی کلام مرحوم نراقی قدس سرّه توسط استاد مد ظله 53
- تطبیق مطلب کلی بالا بر محل بحث 54
- توضیحی دربارۀ ذیل آیۀ شریفه 55
- 5) اشکال دوم مرحوم آقای خوئی به کلام مرحوم نراقی قدس سرّهما 55
- 6) بررسی اشکال دوم توسط استاد مد ظلّه 55
- الف) ادامۀ بحث جلسۀ گذشته و دو نکته در کلام مرحوم سید: 57
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 57
- 1) نکته اول: 57
- اشاره 57
- اشاره 57
- 2) نکته دوم: 58
- ب) فرع دوم؛ نگاه به عورت صبی و صبیّۀ ممیّز: 58
- اشاره 58
- بررسی این دلیل: 59
- روایاتی که حرمت را بیان می کند 59
- 1) روایت حنان بن سدیر 59
- 3) روایت سوم: حدیث مناهی نبی صلی الله علیه و آله: 60
- 6) روایت ششم: 60
- 4) روایت چهارم: 60
- 5) روایت پنجم: 60
- ج) فرع سوم: نگاه بالغین به بدن بچه های ممیّز: 61
- 9) نتیجۀ بحث 61
- 7) روایت هفتم: 61
- 1) کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 61
- 9) روایت هشتم: 61
- اشاره 61
- 2) بررسی دلیل اول (عدم مقتض للحرمه) 62
- 3) بررسی دلیل دوم (وجود المانع عن الحرمه) 63
- 4) نظر استاد مد ظلّه 65
- د) فرع چهارم: پوشاندن بدن مرد از نگاه صبیّۀ ممیّز: 65
- ح) فرع پنجم: پوشاندن بدن زن از نگاه صبی ممیّز: 66
- 2) صحیحۀ دوم بزنطی 66
- 1) صحیحۀ اول بزنطی 66
- اشاره 66
- 3) بررسی فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) 67
- 4) جمع دو صحیحۀ بزنطی و آیۀ شریفۀ «وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ» توسط استاد مد ظلّه 67
- 1) متن مسئله 68
- اشاره 68
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 68
- الف) بررسی مسأله 36: 68
- 2) توضیح مسئله 68
- 3) متن روایت ابو احمد کاهلی 69
- 5) کیفیت نقل وسائل و مستمسک و بررسی آن 70
- 6) بررسی سند دو روایت بالا 71
- 7) کلام مرحوم آقای حکیم و مرحوم آقای خوئی قدس سرهما 72
- 8) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی قدس سرّه 73
- 1) متن روایت زراره و دلالت آن 74
- ب) سائر روایات مسئله: 74
- 9) نتیجه بحث (تا اینجا) 74
- 2) سند روایت: 78
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 78
- 1) متن روایت: 78
- الف) مرفوعۀ زکریّا المؤمن 78
- اشاره 78
- 3) کلام مرحوم آقای خویی (ره) در سند روایت: 79
- 4) نظر استاد مد ظله در سند روایت: 79
- 5) کلام مرحوم آقای خویی (ره) در دلالت روایت: 80
- 6) نقد استاد مد ظله: 80
- 8) نقد استاد مد ظله: 81
- 7) تقریب دیگر فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره): 81
- اشاره 82
- 1) متن روایت: 82
- ب) صحیحۀ غیاث بن ابراهیم 82
- 3) دلالت روایت: 82
- 2) بررسی سند روایت: 82
- و در تفسیر «شعبه من الزنا» دو احتمال هست: 83
- 1) متن روایت: 84
- 4) تمسک به روایت غیاث برای مسئلۀ مورد بحث: 84
- ج) مرسلۀ علی بن عقبه 84
- شش سالگی چه خصوصیتی دارد؟ 84
- د) مرسلۀ هارون بن مسلم 85
- 1) متن روایت: 85
- 2) توضیح روایت 85
- 2) توضیح روایت 85
- الف) شواهدی بر لزوم رفع ید از ظهور روایات: 87
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 87
- اشاره 87
- 1) نظر مرحوم آقای خوئی (ره) 87
- اشاره 88
- 2) نقد استاد مد ظله بر کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 88
- نظر محدثین 89
- نظر فقهاء؛ مرحوم محقق ثانی (ره) 90
- ب) عبائر مفسران 91
- دلالت آیۀ شریفه 91
- اشاره 91
- 5) فقه القرآن راوندی 92
- 2) روض الجنان، 92
- 3) مجمع البیان 92
- 4) زبده البیان 92
- 7) نتیجه بحث: 93
- 6) کنز العرفان 93
- الف) بررسی اشکالی پیرامون چگونگی تستّر زن در برابر صبی نابالغ: 94
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 94
- 1) طرح اشکال و سؤال 94
- اشاره 94
- 2) راه جمع اول 95
- 3) اشکال راه جمع اول 96
- 4) راه جمع دوم 97
- 5) راه جمع سوم 97
- 6) چگونگی جمع دو آیه با صحیحۀ بزنطی 98
- ب) بررسی حکم نظر به نابالغ و نتیجه گیری مسئلۀ 36: 99
- 1) حکم نظر شخص به نابالغ 99
- 1) متن مسئله 101
- اشاره 101
- توضیح استاد مد ظلّه 101
- الف) بحث های مربوط به دو عنوان «نگاه مملوک به مالکۀ خود» و «نگاه خصی به اجنبیّه»: 102
- اشاره 102
- 1) مشخص کردن حدود عناوین مورد بحث 102
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 102
- 3) توضیح کلام مرحوم شیخ (ره) در مبسوط 103
- ب) حکم نظر مملوک به مالکه: 105
- 1) کلمات بزرگان دربارۀ روایات مفسرۀ آیۀ شریفۀ «أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» 105
- 2) توضیحی دربارۀ «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» 106
- 3) نتیجه بحث تا اینجا 106
- اشاره 107
- 1) موثقه عبد الملک بن عتبه النخعی 107
- اشاره 109
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 109
- 2) توضیح حدیث 109
- الف) صحیحۀ محمد بن اسحاق: 109
- 1) متن حدیث: 109
- ب) روایت اثبات الوصیه: 110
- 1) متن حدیث 110
- 2) فقه الحدیث 111
- 2) متن حدیث 112
- ج) روایه أخی دعبل 112
- 1) متن روایت 112
- 2) توضیحی دربارۀ روایت 113
- د) روایت القاسم الصیقل 113
- 1) متن روایت 113
- 3) دو نکته دربارۀ روایت 114
- 1) متن صحیحۀ معاویه بن عمار 115
- اشاره 115
- ها) توضیحی دربارۀ کلام مجمع البیان 115
- 3) یک سؤال و پاسخ آن دربارۀ حدیث 116
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 119
- اشاره 119
- 1) یادآوری و تکمیلی دربارۀ روایت مرحوم شیخ طوسی (ره) در تفسیر «أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» 120
- 2) نقد مرتبط بودن روایت محمد بن اسحاق به بحث نظر مملوک به مالکۀ خود 121
- 3) بررسی روایات استدلال شده برای تحریم نظر مملوک به مالکۀ خود 122
- ب) ادامه بحث نظر خصی به اجنبیه: 124
- 2) تقریب استدلال به روایت 124
- اشاره 124
- 1) متن صحیحه ابن بزیع 124
- 3) جمع بین صحیحۀ ابن بزیع و سایر روایات 125
- 4) بررسی وجه جمع دوم 126
- 5) حمل روایت ابن بزیع بر تقیّه 128
- 6) توضیحی دربارۀ تقیّه در صحیحۀ ابن بزیع 129
- 7) نتیجۀ بحث 130
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 131
- الف) حکم نگاه خصیّ به اجنبیّه: 131
- اشاره 131
- 1) متن عروه: 131
- 3) استدلال به آیۀ شریفه «أُولِی الْإِرْبَهِ» 132
- 5) روایاتی در تفسیر آیۀ شریفه 134
- 6) اشکالی در روایت دوم و سوم 135
- 8) مناقشه استاد مد ظله بر پاسخ صاحب حدائق (ره) 136
- 9) پاسخ استاد مد ظله از اشکال 137
- 10) روایتی دیگر 137
- اشاره 137
- تفسیری از مرحوم فیض (ره) و مناقشۀ استاد (مد ظلّه) 138
- ب) حکم نگاه پیرمرد به اجنبیه: 139
- الف) دو نکته در تکمیل و توضیح بحث قبل: 140
- اشاره 140
- 1) نقد کلام مرحوم سیّد (ره) و استدراکی از مطالب گذشته 140
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 140
- اشاره 142
- 2) توضیحی دربارۀ «اَلتّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَهِ» 142
- 1) متن مسئله 143
- تطبیق این بحث کلی بر مسئلۀ جاری 143
- ب) نظر زن به مرد اجنبی نابینا (بررسی مسئله 38): 143
- روایت اول: 145
- 3) روایات مسئله 145
- روایت سوم؛ روایت الجعفریات: 146
- روایت پنجم؛ روایت مکارم الاخلاق: 147
- روایت چهارم؛ روایت الدعائم: 147
- روایت ششم؛ روایه دعائم: 147
- روایت هفتم؛ روایت عقاب الاعمال: 148
- 4) اشکالات عام روایات 148
- 5) خلاصه بحث 149
- 1) متن مسئله 149
- ج) حکم صدای اجنبیه (مسئله 39): 149
- 2) توضیح مسئله 149
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 151
- الف) ادلۀ حرمت استماع صدای زن نامحرم (وجه اول): 151
- اشاره 151
- 1) تقریب وجه اوّل 151
- 2) نقل اقوال فقهاء که استماع صدای زن را حرام دانسته اند 152
- 3) اشاره به اقوال فقهاء دیگر 154
- 4) اشکالات وارده به استدلال فوق برای حرمت 156
- اشاره 160
- الف) توضیحی دربارۀ سخن مرحوم علامه (قدس سرّه) در «جوابات المسائل المهنّائیه الاولی»: 160
- 1) سؤال سیّد مهنّا (ره) از مرحوم علاّمه (ره) و پاسخ وی: 160
- اشاره 160
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 160
- 2) توضیح استاد مد ظلّه دربارۀ پاسخ مرحوم علامه (ره) 162
- 1) استناد به روایات ناهیۀ از جهر به تلبیه برای زنان: 163
- 3) بحث دربارۀ دلالت روایت مسعده در مسئلۀ جاری: 164
- روایت اول؛ روایت غیاث بن ابراهیم: 164
- اشاره 164
- روایت دوم؛ روایت مسعده بن صدقه: 164
- اشاره 164
- نتیجۀ بحث: 166
- 4) آیا روایت عمار ساباطی با روایت مسعده معارض است؟ 166
- روایت اول؛ صحیحۀ ربعی بن عبد الله: 167
- اشاره 167
- 5) روایات معارض با روایات نهی کننده از سلام کردن مرد به زن: 167
- روایت دوم؛ روایت أبی بصیر: 168
- اشاره 170
- اشاره 170
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 170
- تذکاری دربارۀ سند روایت عمار ساباطی 170
- الف) حکم سماع صوت اجنبیّه با التذاذ و خوف فتنه؛ ادله: 170
- 3) کلمات فقهاء 171
- 2) بررسی اجماع 171
- 1) اجماع 171
- اشاره 172
- ب) روایت مسئله 172
- 2) نظر استاد مد ظله در معنای روایت 173
- 1) دلالت روایت 173
- اشاره 174
- ج) استدلال به آیۀ شریفه 174
- 1) معنای خضوع به قول 175
- 2) نظر استاد مد ظله 175
- 3) نظر مرحوم آقای حکیم (ره) 176
- 4) جواب مرحوم آقای خوئی (ره) به مرحوم آقای حکیم (ره) 177
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم (ره) در توضیح کلام مرحوم صاحب جواهر (ره) 178
- اشاره 178
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 178
- الف) بررسی اقوال فقهاء پیرامون صحبت کردن محرک بانوان: 178
- 1) کلام مرحوم صاحب جواهر (ره) 178
- 3) توجیه و نقد کلام مرحوم آقای حکیم (ره) توسط استاد مدّ ظلّه 179
- 4) بررسی کلام مرحوم صاحب جواهر (ره) 180
- 5) کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 180
- 6) نقد کلام مرحوم آقای خوئی (ره) توسط استاد مد ظلّه 181
- اشاره 182
- 1) تفسیر طمع 182
- 2) تفسیر «فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ» 184
- 1) کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 185
- ج) دلیل دیگر بر حرمت صحبت کردن با التذاذ با نامحرم 185
- 2) نقد استاد مد ظلّه بر کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 185
- 1) توضیحی دربارۀ مراد مرحوم آقای خوئی (ره) 186
- اشاره 186
- الف) دو توضیح در تکمیل بحث قبل: 186
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 186
- اشاره 188
- تطبیق بحث فوق بر محلّ کلام 192
- اشکال و دفع اشکال 192
- 2) اشکال مرحوم آقای خوئی قدس سرّه 193
- 1) کلام مرحوم شیخ انصاری و اشکال مرحوم آقای حکیم قدس سرهما 193
- ب) حرمت مس اجنبیّه: 193
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 197
- اشاره 197
- الف) بحث دربارۀ حرمت لمس بدن زن و مرد اجنبی: 197
- 1) بررسی فرمایش مرحوم شیخ انصاری (ره) در این باره 197
- 2) آیا حرمت نظر، ملازمه با حرمت لمس دارد یا نه؟ 198
- 3) بررسی اشکال در دلالت حدیث أبی سعید: 200
- 4) آیا بین جواز نظر و جواز مس ملازمه وجود دارد؟ 200
- اشاره 200
- روایت دوم؛ روایت مفضّل بن عمر: 201
- روایت اول؛ روایت عمرو بن خالد از زید بن علی: 201
- توضیحی دربارۀ سند حدیث: 202
- دلالت حدیث: 202
- 1) متن مسئلۀ 41 203
- ب) بررسی مسائل 41 و 42: 203
- 2) نظر مرحوم آقای حکیم (ره) 203
- 3) ایرادات استاد مدّ ظلّه به کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 203
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 204
- 5) نظر استاد مدّ ظلّه دربارۀ روش جمع بین روایات 205
- اشاره 207
- 1) متن عروه: 207
- الف) حکم دخول پسر بر پدر: 207
- 2) ادلۀ مسئله: 207
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 207
- 4) بحث سندی 208
- 3) کلام مرحوم آقای خوئی و آقای حکیم (ره) پیرامون روایت فوق: 208
- اشاره 209
- 5) نظر استاد (مد ظلّه) 209
- سه وجه در این زمینه متصوّر است؛ 210
- 7) روایت دوم: 211
- 6) دلالت روایت 211
- 8) بیان مرحوم آقای خوئی (ره) و نظر استاد مدّ ظلّه 212
- الف): «آیا فرزند می تواند بدون اجازه نزد پدرش برود؟» 214
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 214
- 1) کلام مرحوم آقای خوئی (ره) 214
- اشاره 214
- 2 - نقد استاد مدّ ظلّه: 217
- ب) آیا ورود پدر بر فرزند اجازه می خواهد؟ 217
- 1 - کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 217
- 2 - کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 219
- 1 - روایت مسئله: 219
- اشاره 219
- 3 - نقد فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) توسط استاد مد ظله: 220
- 2 - بررسی اطلاقات حرمت نظر؛ فرمایش مرحوم نراقی (ره) 221
- 1 - متن مسئله: 221
- د) طرح مسئله 45: 221
- 4 - بررسی استصحاب: 222
- اشاره 222
- 3 - نقد کلام مرحوم نراقی (ره): 222
- اشکال دوم؛ در موارد شک در مقتضی استصحاب جاری نیست 223
- اشکال سوم استصحاب (موضوع باقی نیست) 223
- اشکال اول استصحاب (شبهه حکمیه است) 223
- 6 - بررسی فرمایش مرحوم آقای حکیم (ره): 224
- 5 - کلام مرحوم آقای حکیم (ره): 224
- نتیجه بحث: 225
- الف) تاریخچۀ طرح عنوان نظر به اعضاء منفصل اجنبیّه و وجوه تحریم نظر: 226
- 1) تاریخچۀ بحث: 226
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 226
- اشاره 226
- 2) وجه اول؛ استصحاب حرمت نظر، 227
- 1) کلام مرحوم شیخ انصاری قدس سرّه 229
- 2) اشکال مرحوم آقای حکیم به مرحوم شیخ قدس سرهما 229
- ب) بررسی وجه اوّل تحریم (استصحاب عدم جواز نظر) 229
- 3) دو کلام مرحوم شیخ انصاری (ره) در وسائل در بحث استصحاب 231
- 4) توضیح مرحوم آقای داماد (ره) 232
- 5) مبنائی دیگر در باب استصحاب و مناقشۀ مرحوم آقای داماد (ره) در آن 233
- 6) تأییدی بر مبنای مرحوم آقای داماد (ره) از باب مطهرات 234
- 7) بررسی کلام مرحوم آقای حکیم قدس سرّه توسط استاد مدّ ظلّه 235
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 237
- 1) توضیح کلام مرحوم آقای داماد (ره) (یادآوری) 237
- اشاره 237
- الف) بررسی کلام مرحوم آقای داماد (ره) در باب بقاء موضوع در استصحاب: 237
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای داماد قدس سرّه توسط استاد مد ظلّه 238
- 3) مبنای استاد مد ظلّه در این بحث 239
- 4) تطبیق مبنای اصولی استاد مدّ ظلّه بر بحث فقهی 242
- ب) ادامۀ بررسی کلام مرحوم آقای حکیم قدس سرّه: 243
- 1) بررسی کلام آقای حکیم قدس سرّه 243
- اشاره 243
- 1) تمسّک به اطلاقات روایات 245
- ج) بررسی سایر ادلۀ حرمت نظر به اعضای قطع شده نامحرم 245
- اشاره 247
- 2) روایات وصل شعر مرأه 247
- تقریب اول: (تقریب مرحوم صاحب جواهر) 247
- د) ادله جواز نظر به اعضاء منفصله از نامحرم 247
- تقریب دوم: (تمسک به روایات مجوزه) 247
- 1) اصل برائت 247
- 3) بررسی ادلۀ جواز توسط استاد مدّ ظلّه 248
- 4) نتیجۀ بحث 249
- الف) توضیح مسئله 46: 250
- اشاره 250
- 2) توضیح دربارۀ موضوع مورد بحث 250
- 1) متن مسئله 250
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 250
- ب) روایات مختلف بازدارنده از وصل شعر به شعر: 251
- 1 - مرسلۀ ابن أبی عمیر: 251
- 1) روایاتی که به طور مطلق از وصل کردن مو به مو بر حذر داشته 251
- 1 - مرسلۀ فقیه: 252
- 3) روایاتی که مربوط به «وصل کردن شعر مرأه به شعر مرأه» است 252
- 2) روایتی که از «وصل شعر به شعر غیر» نهی کرده است 252
- روایت فقه الرضا علیه السلام: 252
- 2 - مضمرۀ علی: 252
- ج) بررسی چگونگی حمل روایات ناهیه از وصل شعر به شعر بر کراهت: 253
- 1) مقدمه 253
- 2 - روایت مکارم الاخلاق: 253
- 2 - روایت ثابت بن أبی سعید: 254
- 2) روایاتی که از آنها کراهت استظهار شده است 254
- 1 - روایت عبد الله بن حسن: 254
- 3) بحث استاد مدّ ظلّه دربارۀ اسناد این روایات 255
- 4) بررسی دلالت روایات مذکور بر کراهت 257
- 5) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی (ره) در این باره 258
- 2 - توضیحی دربارۀ مسئلۀ 49: 259
- 1 - متن مسائل 47، 48 و 49: 259
- 6) توضیحاتی دربارۀ مسائل 47 تا 49 259
- 3 - بررسی کلامی از مرحوم آقای مطهری (قدس سرّه): 260
- اشاره 261
- الف) بررسی مسئلۀ 50: 261
- 1) متن عروه: 261
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 261
- اشاره 262
- توضیح این وجه و مبنای مرحوم سیّد (ره) 263
- وجه اول؛ تمسک به عام در شبهۀ مصداقیه 263
- وجه دوم؛ استصحاب عدم ازلی 265
- - اشکال اول: 265
- اشکالات استاد مد ظلّه بر جریان استصحاب عدم ازلی 265
- - اشکال دوم: 266
- مناقشۀ استاد (مد ظلّه) 266
- وجه سوم؛ مبنای مرحوم نائینی (ره) 266
- وجه چهارم؛ قاعدۀ مقتضی و مانع 267
- مناقشۀ استاد (مد ظلّه) 268
- مختار استاد (مد ظلّه) 269
- بیان مرحوم آقای خوئی (ره) 270
- 3) ادامۀ مسئله (5) عروه: 271
- توضیحی از استاد (مدّ ظلّه) 271
- 4) ادامۀ مسئله (51) عروه: 272
- ب) بررسی مسئله 51: 273
- متن عروه: 273
- 5) ادامۀ مسئله 51 عروه: 273
- اشاره 273
- اشکالی بر مرحوم سیّد (ره) 273
- ج) طرح مسئله 52: 274
- متن عروه: 274
ب) بررسی روایات مورد استناد برای حرمت استماع و اسماع صوت مرأه:
1) استناد به روایات ناهیۀ از جهر به تلبیه برای زنان:
مرحوم صاحب جواهر یکی از مستندات قول به حرمت را روایات مربوط به نهی زن از جهر به تلبیه دانسته است. ولی استناد به این دلیل از دو جهت اشکال دارد؛
اشکال نخست: هیچ روایتی دال بر تحریم جهر به تلبیه برای زن وجود ندارد.
هر چند در برخی احادیث آمده(1): «لیس علی النساء اذان و لا اقامه و... و لا اجهار بالتلبیه»، «لیس علی النساء جهر بالتلبیه»، ولی هیچ یک از این روایات، دال بر نهی و حتی نهی تنزیهی نیست. از جمله دلایل و شواهد این امر آن است که جهر به تلبیه در برخی روایات در شمار اموری مانند استلام حجر، اذان و اقامه، دخول کعبه آمده که فقها، زن را از هیچ یک از آنها نهی نکرده اند، حتی در برخی ابواب مثل اذان گفته اند که مستحب است. پس، مراد از نهی در این موارد، نفی وجوب یا تأکّد در استحباب و مانند اینها است، نهایت اینکه، در برخی از این امور قائل به کراهت انجام آن توسط زن شده اند. بنابراین، هیچ گونه دلالتی بر نهی تحریمی وجود ندارد.
اشکال دوم: بر فرض که جهر در تلبیه منهی باشد، این نهی مطلق است و مواردی را که محارم زن همراه وی هستند، دربر می گیرد. پس، نهی از جهر، مستند به این نکته نیست که اجانب صدای زن را نشنوند و این عدم مطلوبیت چه اجانب همراه زن باشند یا نباشند، وجود دارد. بنابراین، نمی توان برای حرمت استماع صوت زن از سوی اجانب به آن استناد کرد.
1- (1) رجوع شود به: وسائل الشیعه، طبع آل البیت، ج 12، کتاب الحج، باب 38 از ابواب الاحرام، ص 380 و مستدرک الوسائل، طبع آل البیت، ج 9، کتاب الحج، باب 25 از ابواب الاحرام ص 178.