نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 3 صفحه 222

بالازواج و الی غیرهن من النساء لما فیه...»(1).

موی زن خواه متصل باشد یا منفصل، موی زن است، همانطور که در مورد موی حیوانات نیز چنین است، به موی بز و شتر متصل باشد یا منفصل، موی بز و شتر می گوییم، و در مورد موی زن دلیل خاص نداریم مگر مطلقات حرمت نظر به مرأه که موضوع آن مرأه است و پس از انفصال را شامل نمی شود، چون به دست قطع شده، مرأه گفته نمی شود و نظر به آن را نظر مرأه نمی گویند.

بنابراین، نگاه به موی زن پس از قطع شدن جایز نیست لاطلاق روایه محمد بن سنان و نحوه، و نگاه به سایر اندام زن پس از قطع شدن مانعی ندارد، چون اطلاقی نداریم و استصحاب حکمی جاری نیست، پس، مجرای اصل برائت است.

3 - نقد کلام مرحوم نراقی (ره):

در مورد نگاه به موی قطع شده بالخصوص سیرۀ قطعیه بر جواز قائل شده است، دائماً زن ها موهایشان را شانه می کنند و روی زمین می ریزد و بسیاری از افرادی که مسکن مشترک دارند و محرم یکدیگر نیستند، متشرعه از نظر و لمس چنین موهائی هیچ اجتناب نمی کردند، به خصوص در حمام های عمومی که سابق چنین بوده که ساعاتی از شبانه روز، مردانه و ساعاتی زنانه بوده است و موهای زن ها می ریخته و هیچ کسی اجتناب نمی کرده است. مو بیشتر از ناخن محل ابتلاء عمومی بوده است و اجتناب از مو اولاً عملی نبوده، و ثانیاً سیره قطعی بر عدم لزوم آن قائل شده است و لذا مرحوم سید، شعر را استثناء کرده است. بلکه ایشان این سیره را در مو و ناخن نیز قائل هستند و با وجود چنین سیره ای جای تمسک به اطلاق روایت محمد بن سنان و مانند آن نیست.

4 - بررسی استصحاب:

اشاره