- 1) متن مسئله 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 1378/6/27 شنبه درس شمارۀ (116) کتاب النکاح/سال دوم 1
- اشاره 1
- الف): بررسی مجدد مسئله 50 1
- 2) توضیح مسئله 2
- 1) وجه اول: تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصّص 3
- ب): وجوه مختلف برای وجوب اجتناب در دو حالت مسئله 3
- اشاره 3
- 2) توضیح وجه دوم و سوم برای لزوم اجتناب 5
- 3) فرق بین وجه دوم و وجه سوم 6
- 1) توضیح مبنای مرحوم سید «ره» و اشکال آن 7
- ج) تذکر یک نکته در معنای نسائهن 7
- 2) پاسخ اشکال 8
- 3) اشکال دیگر به مرحوم سید «ره» 9
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 11
- الف): بررسی وجوه چهارگانه برای لزوم اجتناب در موارد مشتبه 11
- اشاره 11
- 1) نقل وجوه چهارگانه (یادآوری و تکمیل) 11
- 2) بررسی وجه دوم 12
- 3) مورد جریان قاعده مقتضی و مانع و عدم تطبیق آن بر مقام 14
- 4) بررسی وجه سوم (مبنای مرحوم آقای نایینی ره) و وجه چهارم (استصحاب عدم ازلی) 15
- 5) تذکری کلی 15
- ب): ادامه مسئله 50 17
- 1) متن مسئله 17
- 2) توضیح مسئله و بررسی آن 17
- 3) حکم شک در محارم سببی 18
- اشاره 21
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 21
- الف) تذکّری در بارۀ عبارت متن: 21
- 2) توضیح عبارت متن و تذکر یک نکته: 22
- 1) متن عروه 22
- ب) ادامۀ مسئلۀ 50: 22
- 3) کلامی از مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 23
- ج) ادامه مسئله 50: 24
- 2) توضیح مسئله 24
- 1) متن مسئله 24
- 3) تذکر یک نکته 25
- 4) اشکال به کلام مرحوم سید - قدس سرّه - 26
- د) حکم سایر صور مسئله 26
- اشاره 26
- 1) حکم شک در مسلمان یا کافر بودن طرف مقابل 27
- 2) حکم شک در کنیز بودن یا محلّله بودن طرف مقابل (بر طبق مبانی قوم) 27
- الف) دنبالۀ استدلال به آیات در جواز یا عدم جواز نظر 31
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 31
- نکته اول: توضیحی در بارۀ نحوۀ استناد حکم «ربیبه» از آیۀ شریفه 31
- اشاره 31
- در آغاز بحث دو نکته را متعرض می شویم و سپس بعضی از فروع مسئلۀ 50 را مطرح می کنیم: 31
- اشکال به انصراف «نِسائِهِنَّ» از زنان مسلمان 32
- پاسخ اشکال: 32
- اشاره 32
- نکته دوم: بحث در بارۀ «نِسائِهِنَّ» در آیۀ شریفه 32
- مقدمۀ اول: 32
- نتیجه: 34
- مقدمه دوم: 34
- فرع اول: نگاه کسی که نمی دانیم از مصادیق «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» هست یا خیر؟ 35
- فرع دوم: حکم کسی که نمی دانیم از «بالغین غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَهِ مِنَ الرِّجالِ» هست یا خیر؟ 36
- اشاره 37
- فرع سوم: حکم کسی که نمی دانیم از مصادیق «أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلی عَوْراتِ النِّساءِ» هست یا خیر؟ 37
- 1 - (کافرات) 37
- چند فرع دیگر: 37
- 3 - (بیمار) 38
- 1) متن مسئله 38
- ب) بررسی مسئلۀ 51: 38
- نکته اول: 40
- اشاره 40
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 40
- ب) ذکر نکات توضیحی و تکمیلی در ذیل مسئله: 40
- الف) طرح مسئلۀ 51 و ترجمۀ آن: 40
- نکته دوم: 41
- نکتۀ سوم: 42
- ج) کلام مرحوم آیت الله خوئی (ره) در اعانت بر اثم: 42
- د) کلام مرحوم آیت الله حکیم (ره) در اعانت بر اثم: 42
- ه) نقد کلام مرحوم آقای خوئی ره و مرحوم آقای حکیم ره توسط استاد مدّ ظلّه: 43
- 1) متن مسئله 46
- الف) بررسی مسئله 52: 46
- اشاره 46
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- 3) کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - و توضیح آن 47
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - توسط استاد مدّ ظلّه 48
- 2) توضیح مسئله 51
- ب) بررسی مسئله اول از فصل جدید: 51
- 1) متن عروه 51
- 3) نقل اقوال فقهاء (قائلین به جواز) 52
- 4) اقوال سایر فقهاء (قائلین به حرمت) 55
- 2) قائلین به تحریم از امامیه: صدوق، ابن حمزه 57
- اشاره 57
- 1) قول مشهور 57
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 57
- الف) بررسی اقوال در مسئلۀ جواز یا عدم جواز وطی در دبر: 57
- 3) ابو الفتوح رازی، راوندی، صاحب البلابل 58
- 1) استدلال به آیۀ شریفه (یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ...) 59
- اشاره 59
- ب) بیان استدلالات مجوّزین و مانعین: 59
- اشاره 59
- حرمت مقاربت در حال حیض و شرائط رفع حرمت 60
- استدلال مجوزین به آیه شریفه 61
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 64
- الف) توضیحی دربارۀ نحوۀ دستیابی به نظریۀ مرحوم محقق (ره): 64
- اشاره 64
- ب) بررسی استناد مرحوم محقّق (ره) برای جواز به آیۀ «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ» : 65
- اشاره 65
- 1) تقریب استدلال مرحوم محقّق (ره) 66
- 2) بررسی استدلال مرحوم محقق (قدس سرّه) توسّط استاد - مدّ ظلّه - 67
- اشاره 68
- اشکال و پاسخ: 68
- 3) کلام محقق در معنای «محیض» در صدر آیۀ شریفه 68
- ج) استناد سید مرتضی (ره) برای جواز به «فَأْتُوا حَرْثَکُمْ أَنّی شِئْتُمْ» : 71
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 73
- الف) ادامۀ بحث در آیۀ «محیض»: 73
- اشاره 73
- 1) نکتۀ تکرار کلمۀ «محیض» در آیۀ شریفه 73
- ب) استدلال به آیۀ «حرث» برای جواز وطی در دبر: 75
- 1) کلام سید مرتضی (ره) 75
- 3) ادامۀ استدلال به آیۀ «محیض» 75
- اشاره 75
- 2) تقریب کلام سید مرتضی (ره) 76
- 3) خلاصه اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) و جواب استاد - مدّ ظلّه - 77
- ج) استدلال به آیات مربوط به قوم لوط برای جواز وطی در دبر: 78
- اشاره 78
- 2) اشکال به استدلال به این آیات 79
- 1) تقریب استدلال به آیات فوق 79
- 1) «هُوَ أَذیً» در آیۀ «محیض» 80
- 2) «مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ» در آیۀ «محیض» 81
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 82
- 1) آیۀ محیض 82
- الف) استدلال به آیات قرآن در حرمت وطی در دبر: 82
- 2) «فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ» 82
- اشاره 82
- اشاره 82
- پاسخ طبری به استدلال به آیۀ شریفه 83
- 3) بررسی تقریب اول و بررسی کلام طبری 83
- اشاره 83
- اشکالات دیگر بر تقریب اول 84
- 4) نقد اشکال پنجم 86
- اشاره 87
- بررسی تقریب دوم 87
- بررسی روایات در جواز یا عدم جواز وطی در دبر 88
- 1) بررسی دلالت روایت 88
- اشاره 88
- اشاره 88
- الف) صحیحۀ صفوان: 88
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 88
- 2) نقد استدلال فوق بر کراهت 89
- ب) صحیحۀ ابن یقطین: 90
- اشاره 90
- 1) بررسی سند روایت 90
- 2) بررسی دلالت روایت 90
- تقریب دوم: (علامه طباطبائی ره) 91
- تقریب اول: (صاحب حدائق ره) 91
- تقریب سوم از استاد مدّ ظلّه: 92
- ج) موثقۀ عبد الله بن أبی یعفور: 93
- 1) بررسی سند روایت 93
- اشاره 93
- د) موثقه ای دیگر از عبد الله بن أبی یعفور: 94
- اشاره 94
- ه) روایت حمّاد بن عثمان: 94
- 2) دلالت روایت 94
- 2) بررسی دلالت روایت 95
- 1) بررسی سند روایت 95
- اشاره 96
- و) مرسلۀ حفص بن سوقه: 96
- 1) بررسی سند روایت 96
- 2) بررسی دلالت روایت 96
- 1) متن روایت 98
- الف) روایت یونس بن عمّار: 98
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 98
- اشاره 98
- 3) بحث متنی (نقل و بررسی کلام مرحوم آقای خوئی ره) 100
- 4) توضیح در بارۀ ادله کراهت 102
- 3) اشکال مرحوم آقای خوئی (قدس سرّه) و بررسی آن 105
- 1) متن روایت 105
- 2) توضیحی در بارۀ روایت 105
- 1) اصل استدلال به روایات باب حیض 107
- ج) سایر روایات مجوّزه: 107
- اشاره 107
- 2) متن موثقۀ هشام بن سالم 108
- د) روایت محرّمه (صحیحۀ معمر بن خلاّد) 110
- 2) تذکری درباره متن روایت 110
- 1) متن روایت 110
- 3) کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 111
- 4) نقد نکته دوم در کلام مرحوم آقای خوئی (میزان در جمع عرفی) 112
- 5) نقد نکته سوم در کلام مرحوم آقای خوئی (قرآن، مرجّح اخبار ناهیه است) 114
- 6) نقد نکته چهارم در کلام مرحوم آقای خوئی (شاهد جمع بودن صحیحۀ ابن ابی یعفور) 115
- 1) متن صحیحۀ معمّر بن خلاّد 118
- اشاره 118
- الف) بررسی دو راه جمع میان صحیحۀ معمّر بن خلاّد و روایات مجوّزه: 118
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 118
- 3) مفهوم آیۀ شریفه و روایت معمّر بن خلاّد بنا بر تحلیل مذکور 120
- اشاره 120
- الف - راه جمع اول (جمع شیخ طوسی «ره») 121
- نقد راه جمع اول: 121
- ب - راه جمع دوم (مرحوم نراقی ره) 122
- نقد جمع دوم: 122
- ج - راه جمع سوم: (روایت معمّر دلالت بر اصل مبغوضیّت دارد نه بر حرمت) 122
- د - راه جمع چهارم 123
- اشاره 124
- 4) نحوۀ جمع صحیحۀ معمّر بن خلاّد با روایت عبد الله بن أبی یعفور 124
- الف - راه جمع اول: 124
- ب - راه جمع دوم (مرحوم آقای حکیم «ره») 125
- ب) بررسی استدلال به «فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ» برای حرمت: 125
- 1) استدلال قدما به آیه برای حرمت 125
- نقد جمع دوم: 125
- 3) پاسخ استاد - مدّ ظلّه - به طبری در تقریب قول قدما 126
- 2) پاسخ طبری به استدلال مزبور 126
- 4) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) در این باره 127
- 5) نقد استاد - مدّ ظلّه - 127
- اشاره 128
- الف) تقریب دلالت آیه شریفه «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ» بر جواز وطی در دبر 128
- اشاره 128
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 128
- اشاره 129
- 1) نقد استدلال به آیۀ «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ» بر جواز وطی در دبر 129
- ادامۀ بحث جلسۀ گذشته 132
- اشاره 134
- 3) نتیجه استظهار از روایات 134
- 2) نکته ای حدیثی 134
- اشاره 135
- اشتراط رضایت زوج خلاف فتاوای قوم نیست 135
- 4) کلام شهید ثانی (ره) در حکم وطی در دبر 135
- بررسی کلام شهید ثانی ره 135
- ب) بررسی روایات حرمت 136
- اشاره 136
- نتیجۀ بحث روایات حرمت 137
- 1) طرح اشکال 138
- الف) استدلال به روایات حیض برای جواز وطی در دبر (تکمیل): 138
- اشاره 138
- اشاره 138
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 138
- 2) پاسخ استاد «مدّ ظلّه» 139
- اشاره 140
- نتیجه: 141
- تذکر یک نکته: 141
- اشاره 142
- مقدمه 142
- 1) نکته ای از مرحوم آقای شریعت اصفهانی ره 142
- 3) علت زیاد شدن «فی الاسلام» 143
- د) بودن یا نبودن قید «علی مؤمن» در حدیث لا ضرر: 144
- فرمایش مرحوم آقای خمینی (ره) در ثبوت قید «علی مؤمن» 144
- پاسخ اشکال: مرحوم آقای خمینی (ره) در پاسخ اشکال می فرمایند: 145
- اشاره 147
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 147
- اشاره 148
- اشکال صغروی تقریب فوق: 150
- نقد فرمایش مرحوم آقای خمینی قدس سرّه 151
- اشاره 151
- ب) ادامۀ کلام مرحوم آقای خمینی قدس سرّه: 151
- خلاصۀ بحث 153
- ج) دوران امر بین اصل عدم زیاده و اصل عدم نقیصه: 153
- اشاره 153
- بررسی بیان فوق: 154
- 1) احتمال تلخیص و اقتصار 154
- اشاره 154
- اشاره 155
- بررسی بیان فوق: 155
- 2) احتمال تقطیع 155
- د) تکمله، بررسی موارد عدم جریان اصول عقلایی: 156
- الف) توضیحی در بارۀ چند اصل مشابه اصاله عدم الزیاده: 159
- اشاره 159
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 159
- اشاره 159
- 1) عدم جریان اصاله عدم التقیه 160
- 4) عدم جریان اصاله عدم الخطأ 161
- 3) عدم جریان اصاله عدم التقطیع 161
- 1) تحریر محلّ بحث (یادآوری و تکمیل) 163
- ب) بررسی تعارض اصاله عدم الزیاده و اصاله عدم النقیصه: 163
- 2) حکم تعارض اصاله عدم الزیاده و اصاله عدم النقیصه 165
- 3) مناشئ اختصاصی زیاده 168
- 1) اصل تقریب دلیل در موارد مشابه 172
- ج) دلیل انسداد صغیر: 172
- 2) جریان دلیل انسداد صغیر در باب نسخ 174
- اشاره 176
- اشاره 176
- الف) برخی از علل و عوامل وقوع نقیصه یا زیاده: 176
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- 1) «اشتباه در تطبیق» به «ضمیمۀ سهو قلم» یا «رعایت احترام»، از علل وقوع زیاده 176
- 2) «نقل به معنا» از علل دیگر زیاده و نقیصه 177
- 3) «تحریف» از جمله عوامل مهم نقیصه 179
- اشاره 180
- نتیجه: 180
- ب) تطبیق مباحث پیشین بر روایت مورد بحث (روایت ابن أبی یعفور): 180
- بررسی اختلاف متن در روایت ابن أبی یعفور و امکان اخذ به زیاده 181
- ج) بررسی کراهت وطی در دبر: 183
- 1) ادله ای برای قول به کراهت 183
- 2) بررسی احتمال تقیّه در روایات نهی کننده 183
- اشاره 185
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 185
- الف) بررسی اقوال و اجماعات در مسئلۀ وطی در دبر حائض: 185
- 1) تنقیح محل بحث و ارتباط آن با مسئلۀ قبل 185
- 3) استشهاد به کلمات فقهاء در تحریم غیر موضع دم 186
- 1) طوائف مختلف روایات و مضامین گوناگون آن 188
- ب) بررسی روایات وارده در استمتاعات از حائض: 188
- 2) عدم امکان استدلال به مطلقات در ما نحن فیه 188
- 3) بیان روایات خاصه و چگونگی جمع بین آنها 189
- اشاره 189
- روایت دوم: 190
- روایت اول: 190
- روایت پنجم: 191
- روایت ششم: 191
- روایت چهارم: 191
- روایت هفتم: 191
- ب - روایات داله بر ممنوعیت سایر استمتاعات 192
- روایت دوم: 192
- روایت سوم: 192
- روایت اول: 192
- روایت چهارم: 193
- 1) قول اول: حرمت مطلق استمتاع 195
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 195
- اشاره 195
- أ) اقوال مختلف در مسئله تمتع از حائض: 195
- اشاره 195
- اشاره 196
- 4) قول چهارم: اختصاص حرمت به قُبل 196
- ب) بررسی اقوال: 196
- اشاره 196
- 3) قول سوم: حرمت قبل و دبر 196
- 1) توجیه قول اول 196
- بررسی استدلال فوق: 197
- تطبیق بر ما نحن فیه 200
- 2) توجیه قول دوم 201
- 3) بررسی استدلال به این روایات در کلام مرحوم آقای خوئی «ره» 202
- 4) بررسی فرمایش مرحوم آقای خوئی «ره» 202
- 5) نظر استاد مدّ ظله - در مورد روایات مورد بحث 203
- الف) روایات مختلف دربارۀ استمتاع از حائض: 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- 1) اقسام روایات 205
- اشاره 205
- 2) نقل روایت طائفه اول: مطلق استمتاع حرام است 206
- 4) نقل روایات طائفه سوم: فقط بین السره و الرکبه حرام است 206
- 3) نقل روایت طائفه دوم: فقط آنچه پیراهن می پوشاند، حرام است (موثّقۀ حجّاج الخشّاب) 206
- 6) نقل روایات طائفه پنجم (روایت عمر بن یزید) 207
- 7) بررسی روایات فوق 207
- 5) نقل روایت طائفه چهارم: اجازۀ تفخیذ داده شده است (روایت عمر بن حنظله) 207
- ب) ادله ناهیه از مطلق وطی: 209
- 1) اشارۀ کلی به ادله 209
- نهی از قرب: 210
- امر به اعتزال: 210
- نهی از اتیان: 210
- 2) اشاره به روایات مشتمل بر عناوین وارده در قرآن 210
- غِشْیان: 211
- 3) اشاره به سایر روایات ناهیه 211
- وطئ: 212
- الوقوع علیها: 212
- مجامعه: 212
- مواقعه: 212
- امر به امساک از زوجه: 213
- نهی از نکاح: 213
- مسّ: 213
- ایقاب: 213
- اشاره 214
- 4) بررسی دلالت روایات فوق 214
- بررسی اطلاق داشتن روایت لیث مرادی 217
- نکته ای حدیثی: 217
- 1) اقسام روایات مجوّزه 219
- ج) بررسی روایات مجوزه 219
- اشاره 220
- 2) بررسی روایات قسم اول ( ما دون الفرج) 220
- نقد روایات «ما دون الفرج» 221
- 1) معنای «ما دون الفرج» به نظر استاد مدّ ظلّه 222
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- اشاره 222
- الف) مراد از تعبیر «ما دون الفرج» در روایات مورد بحث: 222
- 2) ادله و شواهد معنای مذکور برای «ما دون الفرج» 223
- اشاره 224
- ب) بررسی دلالت روایات بر جواز وطی در دبر در حال حیض و نظر مقبول استاد - مدّ ظلّه -: 224
- اشاره 225
- بحث اول: متن دو نقل مختلف از روایت عبد الملک بن عمرو: 225
- 2) روایت عبد الملک بن عمرو 225
- بحث دوم: سند و دلالت روایت عبد الملک بن عمرو: 226
- 3) مرسلۀ عبد الله بن بکیر 227
- 5) موثّقۀ معاویه بن عمار 228
- 4) موثّقۀ عبد الله بن سنان 228
- 1) متن مسئله 229
- 6) نتیجۀ بحث 229
- ج) بحث در بارۀ مسئلۀ سوّم: 229
- 2) شهرت قول به تحقّق نشوز با عدم تمکین، نسبت به وطی در دبر 229
- 3) برخی تعابیر فقها در این باره 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 233
- 1) نقل قول صاحب معالم 233
- اشاره 233
- الف) بررسی یکی از علل سقطهائی که در اسناد روایات واقع شده است: 233
- 1) سند روایت عمر بن حنظله که بیشتر از تفخیذ را جایز نمی دانست، این طور است 236
- ب) تعلیق در حدیث عمر بن حنظله و عمر بن یزید: 236
- ج) بحث در روایت عبد الملک بن عمرو - روایت دال بر جواز وطی در دبر حائض -: 237
- اشاره 237
- 2) روایت عمر بن یزید که می فرمود «له ما بین الیتیها و لا یوقب» 237
- جهت احتیاط در اجتناب: 239
- نتیجه بحث 239
- د) دنبال مسئله تحقق نشوز با ممانعت زوجه از وطی در دبر (مسئله سوم عروه): 239
- اشاره 239
- 1 - روایاتی که زن باید از شوهر اطاعت کند، 240
- اشاره 240
- نقد استاد: 240
- 2 - روایاتی که تعبیر می کند زن لُعبۀ مرد و برای ملاعبه او است. 240
- اشاره 240
- نقد استاد: 240
- 3 - آیه شریفه: «نِساؤُکُمْ حَرْثٌ لَکُمْ فَأْتُوا حَرْثَکُمْ...» 241
- نقد استاد: 241
- 4 - از روایت معمّر بن خلاّد استفاده می شود که اهل مدینه وطی در دبر را جایز دانسته 241
- اشاره 241
- نتیجه بحث: 241
- اشاره 241
- نقد استاد: 241
- الف) بررسی روایات اطاعت: 242
- اشاره 242
- دسته اول: روایات اطاعت زوج که در سیاق مستحب ذکر شده است 242
- اشاره 242
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 242
- دسته دوم: روایات اطاعت زوج که در سیاق واجبات است 243
- اشاره 243
- نتیجه: 244
- دسته سوم: روایات لزوم اطاعت زوج حتی در شرائط سخت 245
- دسته پنجم: روایات حرمت سخط زوج بر زنان 246
- دسته چهارم: روایاتی که زنان عاصیه و غیر مطیع مذمت گردیده اند. 246
- 1) طرح مسئله و ترجمۀ آن 247
- ب) بررسی مسئله 4: 247
- جمع بندی: 247
- 2) حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی قدس سرّه الشریف 247
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به اشکال مرحوم آقای بروجردی «ره» 248
- 1) ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر وجوب غسل 249
- ج) ادلۀ وجوب غسل با وطی در دبر مرأه: 249
- 2) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادلۀ مرحوم آقای خوئی ره 249
- 3) ادله استاد مدّ ظلّه در وجوب غسل هنگام وطی در دبر 250
- اشاره 250
- *صحیحۀ محمد بن مسلم: 250
- سند روایت: 251
- - موثقۀ محمد بن مسلم 251
- - صحیحۀ بزنطی 251
- - صحیحۀ عبد الله بن سنان 252
- - صحیحۀ داود بن سرحان 252
- خلاصه: 252
- اشاره 253
- روایت معارض: 253
- بررسی روایت معارض 253
- 4) لزوم التقاء ختانین در وجوب غسل 253
- اشاره 255
- الف) ادلّۀ فقهاء سابقین بر وجوب غسل در وطی در دُبر: 255
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 255
- 1) دلیل اجماع 256
- اشاره 256
- 2) نقد استاد - مدّ ظلّه - 256
- ب) نقل فرمایش مرحوم آقای حکیم ره در استدلال بر وجوب غسل: 256
- *بررسی اجماع سید مرتضی به وجوب غسل در وطی در دُبر: 258
- *نقد استاد - مدّ ظلّه - 259
- 3) دلیل دیگر آقای حکیم ره؛ روایت حفص بن سوقه 259
- اشاره 259
- جواب استاد - مدّ ظلّه - 260
- *نظر استاد - مدّ ظلّه - در بارۀ اصحاب اجماع 260
- اشکال آقای خوئی ره به دلالت روایت: 260
- *دلالت روایت حفص بن سوقه 260
- 1) صحیحه محمد بن مسلم 261
- ج) بقیۀ روایات: 261
- اشاره 261
- اشاره 261
- دلالت حدیث: 262
- *دلالت هر دو حدیث 263
- اشاره 263
- *سند روایت: 263
- *نتیجه بحث: 264
- الف) مفطریّت جماع و حدّ آن در ابطال صوم: 265
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 265
- اشاره 265
- 1) سابقه و چگونگی طرح مسئله در کلمات فقهاء 265
- اشاره 265
- 2) بررسی روایات و کیفیت استفادۀ حدّ مفطریت جماع از آنها 266
- 4) استدلال مرحوم آقای خویی بر مفطریت جماع به ملاک جنابت 267
- 5) نقد کلام مرحوم آقای خویی 268
- اشاره 270
- الف) بررسی اجمالی مباحث مطرح در احکام وطی در دبر: 270
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 270
- 1) روایات التقاء ختانین 271
- 2) فرمایش مرحوم آقای خوئی ره 271
- ب) بررسی ادله قائلین به عدم جریان احکام وطی در دبر بر وطی در قبل: 271
- 3) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی ره توسط استاد مدّ ظلّه 272
- ج) بررسی روایات التقاء ختانین: 274
- اشاره 274
- 2) توضیح سند روایت درست 275
- 3) بررسی دلالت روایت درست 275
- اشاره 276
- *اشکال وارد بر اطلاقات 276
- 1) اطلاقات 276
- د) ادله یکسان بودن احکام وطی در قبل و دبر: 276
- 4) اشکال دلالت روایت در مورد وطی در دبر 276
- 3) اطلاق روایات وارده در طواف نساء 277
- اشاره 277
- 2) روایت حفص بن سوقه 277
- *نتیجه: 278
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 279
- 1) خلاصه کلام مرحوم آقای خوئی ره (یادآوری) 279
- اشاره 279
- الف) ادامه بررسی کلام مرحوم آقای خوئی ره در مناط بطلان صوم در باب جنابت: 279
- 2) تکمیل تقریب مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - توسط استاد - مدّ ظلّه - 280
- 3) یادآوری بحث فقهی مشابه 281
- اشاره 282
- اشکال اول: کلام مرحوم آقای خوئی 282
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - توسط استاد - مدّ ظلّه - 282
- اشکال سوم: اشکالی به مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - و پاسخ آن 284
- اشکال دوم: 284
- 5) مقدمه ای در تبیین اشکال سوم 285
- 6) تبیین اشکال سوم و سایر اشکالات به مرحوم آقای خوئی ره 286
- 7) نتیجه بحث 287
- 8) بررسی روایت دال بر عدم افطار به وطی در دبر 288
- 1) طرح بحث 289
- 2) نظر استاد - مدّ ظلّه - در مسئله 289
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 291
- اشاره 291
- 1) متن عروه (ادامۀ مسئلۀ 4) 291
- الف) عدم الحاق وطی در دبر به وطی در قبل نسبت به برخی احکام: 291
- 3) بررسی کلام مرحوم صاحب جواهر ره دربارۀ اعتبار دخول در نکاح محلّل 292
- 2) توضیح متن 292
- 2) نقل روایات مربوطه 293
- 1) استناد شیخ (ره) در مبسوط به روایات: 293
- اشاره 293
- ب) اعتبار دخول و وطی در قبل برای حلیّت زن سه طلاقه بنا بر احادیث: 293
- *روایات دسته اول: 294
- دوم) موثقۀ زراره: 294
- اول) روایت ابی بصیر: 294
- چهارم) روایت ابی حاتم: 295
- اول) روایت سماعه بن مهران: 296
- *روایات دستۀ دوم: 296
- چهارم) روایت امالی شیخ (ره) که در عوالی اللآلی هم آمده: 297
- دوم) روایت دعائم الاسلام: 297
- سوم) روایت مذکور در المجازات النبویه (سید رضی - ره -): 297
- 4) بررسی استدلال مرحوم صاحب مسالک (ره) 298
- 2) فرموده مرحوم صاحب جواهر (ره) 299
- ج) آیا برای حلیت زن سه طلاقه برای شوهر اول، تحقّق انزال هم معتبر است ؟ 299
- 1) فرمایش مرحوم مصنّف (ره) 299
- 3) بررسی کلام صاحب جواهر (قدس سرّه) 300
- اشاره 301
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 301
- الف) طرح دو مسئله در تحلیل مطلّقه ثلاثه: 301
- ب) عدم کفایت وطی در دُبر در اسقاط وجوب وطی در چهار ماه، - دنبالۀ مسئلۀ 4 عروه -: 302
- نظر استاد - مد ظلّه - 303
- بیان مسئله: 303
- اشاره 303
- ج) عدم تحقق حنث و رجوع در ایلاء با وطی در دُبر: 303
- د) از مستثنیات «وحدت حکم وطی در قبل و دُبر» زنای محصنه است: 304
- ها) بررسی مسئله 5: 305
- 1) نیازی به قید «فی زمانٍ أو مکانٍ» نیست 305
- اشاره 305
- اشاره 306
- و) بررسی مسئلۀ 6: 306
- 1) تحریر محل بحث 306
- 2) بیان مسئله 306
- 3) طرح اجماع شیخ طوسی رحمه الله 307
- اشاره 307
- 2) محتملات و اقوال در مسئله 307
- نقد استاد مد ظلّه: 308
- 4) بررسی اجماع مرحوم شیخ رحمه الله 308
- 5) حکم عزل در متمتع بها 309
- 2) قول کشف اللثام در مسئله 310
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 310
- 1) آیا وطی در دبر مصداق رجوع در ایلاء است ؟ 310
- اشاره 310
- الف) صدق رجوع در ایلاء با وطی در بر: 310
- اشاره 311
- 4) نقد فرمایش مرحوم آقای حکیم توسط استاد مد ظله 311
- 3) پاسخ مرحوم آقای حکمی نسبت به قول کشف اللثام 311
- 1) طرح مسئله 5 و ترجمۀ آن 311
- ب) بررسی مجدد مسئلۀ 5: 311
- 2) وجه اول از مراد مرحوم سید در این مسئله 312
- 3) نقد استاد مد ظلّه به وجه اول 313
- 4) وجه دوم از مراد مرحوم سید در این مسئله 313
- اشاره 314
- 5) بررسی وجه دوم از مراد مرحوم سید ره 314
- روایت دوم: 315
- روایت اول: صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 315
- طرح یک نکتۀ کلی: 316
- روایت سوم: صحیحه أبی ولاّد الحنّاط 316
- استناد به روایت: 317
- خلاصه: 317
- الف) بررسی حکم عزل مرد: 318
- اشاره 318
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 318
- 1) اشاره به فتاوای فقها 318
- 2) ادله تحریم 320
- 3) کلمات فقهاء درباره روایت مستقل در ثبوت دیه در عزل 321
- 4) نقد ثبوت روایت مستقل 323
- 5) بررسی نسبت شذوذ در روایت ثبوت دیه و اشاره به فتوای فقهاء در مسئله 324
- ب) دلیل دوم تحریم (روایت یعقوب جعفری): 328
- اشاره 328
- 2) استدلال به روایت 328
- 1) متن روایت 328
- بحث اول: وثاقت قاسم بن یحیی و جد وی حسن بن راشد 329
- اشاره 329
- 3) بررسی اشکال سندی روایت فوق 329
- بحث دوم: وثاقت یعقوب جعفری 330
- راهی برای اعتبار این روایت 330
- الف) بحث دربارۀ اعتبار سند و چگونگی دلالت روایت «یعقوب جعفی (یا جعفری)»: 332
- 1) بیان تقریبی برای اعتبار سند روایت 332
- اشاره 332
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 332
- 2) بحث دربارۀ دلالت حدیث 333
- اشاره 333
- 1) متن صحیحۀ محمد بن مسلم (دلیل اول) 335
- نتیجه: 335
- ب) تقریب استناد به ادله ای دیگر برای حرمت عزل: 335
- نظر دوم: مبغوضیت تحریمی (حرمت)؛ 336
- 2) بررسی سند روایت و مراد از تعبیر «اکره» در روایت مذکور 336
- نظر اول: کراهت مصطلح، 336
- اشاره 336
- نقد استاد مدّ ظلّه بر نظریه اول: 336
- نقد استاد مدّ ظلّه بر نظریه دوم: 337
- نظر سوم: معنای اعم؛ و مختار استاد مدّ ظلّه 337
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه - دربارۀ معنای «کراهت» در حدیث (تقریب معنای حرمت) 337
- 4) روایت مفضّل برای حرمت عزل (دلیل دوم) 338
- 6) استناد به این که عزل تضییع مال است (دلیل چهارم) 339
- 7) تقریب قول به حرمت در مقام جمع بین روایات (دلیل پنجم) 340
- 1) انتساب قول به کراهت به سید مرتضی (ره) 341
- 2) نقل و توضیح عبارت مرحوم سید مرتضی (ره) در امالی 341
- ج) توضیحی پیرامون فتوای مرحوم سید مرتضی (ره) دربارۀ عزل: 341
- 3) آیا کلام سید (ره) دال بر قول به کراهت است ؟ 342
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 343
- 1) تکمیل استدلال به صحیحۀ محمد بن مسلم بر تحریم 343
- الف) ادامۀ بررسی وجوه مذکوره در حرمت عزل و نقد آن: 343
- اشاره 343
- 2) تقریب چگونگی ترجیح روایات مانعه و مناقشه در آن 344
- 4) نقد حکم عقل به لزوم حفظ نطفه و حرمت تضییع آن 345
- 3) اشکال بر استدلال به روایت یعقوب جعفری - جعفی - 345
- 5) اشاره به برخی روایات در تأیید پاسخ فوق 348
- 6) روایتی دیگر در ردّ دلیل عقلی گذشته و بررسی دلالت روایت بر جواز عزل 349
- 7) توهم منافات جواز عزل با حکمت تشریع نکاح و ردّ آن 351
- 2) روایت عبد الرحمن بن ابی عبد الله 352
- ب) تحقیق در روایات وارده در جواز عزل: 352
- 1) روایت محمد بن مسلم عن أبی عبد الله علیه السلام 352
- 3) روایت عبد الرحمن الحذّاء 352
- 5) روایت ابی بصیر 355
- الف) روایات دال بر جواز عزل: 356
- اشاره 356
- اشاره 356
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 356
- سند روایت: 356
- توضیح روایت: 356
- 1) صحیحه یا موثقۀ محمد بن مسلم 356
- اشاره 357
- 3) معتبرۀ رفاعه 357
- اشاره 357
- توضیح این روایت: 357
- 2) احمد بن محمد بن عیسی عن سعید بن اسماعیل عن أبیه: 357
- مناقشه در دلالت روایت 358
- 3) روایت یعقوب جعفی 359
- 2) روایت دیگر از دعائم 359
- ب) روایات دال بر حرمت: 359
- 1) روایت دعائم 359
- 4) صحیحه محمد بن مسلم 360
- ج) آیا جواز عزل از حقوق زن است ؟ (جمع بین روایات): 360
- اشاره 360
- 1) طرح دو دسته روایت 360
- 3) شهرت کراهت عزل در فتوای فقهاء 361
- 2) جمع ما بین روایات 361
- د) بررسی جواز عزل در ازدواج موقت (متعه): 362
- اشاره 362
- 2) بررسی روایات دال بر جواز عزل در متعه 364
- اشاره 364
- - روایت مفضل بن عمر 364
- سند روایت: 365
- استدلال به روایت: 365
- - روایت هشام بن سالم الجوالیقی 366
- - روایت فقه الرضا (علیه السلام) 366
- - روایت احول 366
- 1) تکملۀ بحث در دلالت روایت یعقوب جعفی (یا جعفری): 367
- اشاره 367
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 367
- الف) تذکر چند نکته در تکمله بحثهای سابق: 367
- 2) تکمله بحث در دلالت صحیحه محمد بن مسلم (بررسی وجه اول در دلالت روایت بر تحریم: 369
- 3) وجهی دیگر در اثبات دلالت صحیحه محمد بن مسلم بر تحریم و پاسخ آن: 370
- 3) مسئله وجوب دیه نطفه بر زن در فرض فوق: 372
- ب) ادامۀ مسئله 6: 372
- 2) توضیح مسئله: 372
- 1) متن مسئله: 372
- 4) پاسخ از تقریب فوق توسط استاد «مدّ ظلّه»: 373
- 1) متن مسئله و توضیح اشکالی بر مصنف: 374
- 2) پاسخ از اشکال تناقض بین ذیل مسئله 6 و مسئله 7: 374
امر به امساک عنوان یازدهمی است که در روایات وارد شده، در روایات عامه از نکاح نهی شده که عنوان دوازدهم در این بحث است.
روایات ما در ذیل 36 رقم در جامع الاحادیث ذکر شده که 23 رقم(1) آن معتبر است که در آنها صحیح و حسن و موثق دیده می شود که البته سه رقم آن تکراری است در نتیجه بیست رقم باقی می ماند.
حال قبل از بررسی دلالت این روایات از هر دسته روایات، روایتی معتبر نقل شده و به سایر روایات معتبر و نیز روایات غیر معتبر اشاره می کنیم.
2) اشاره به روایات مشتمل بر عناوین وارده در قرآن
امر به اعتزال:
«صحیحه عبد الله بن سنان عن أبی عبد الله علیه السلام قال: المستحاضه تغتسل... و لا بأس أن یأتیها بعلها اذا شاء الا فی ایام حیضها فیعتزلها زوجها(2)».
و نیز در مرسله عوالی اللئالی در تفسیر آیه اعتزال آمده: انما امرتکم ان تعتزلوا مجامعتهن اذا حضن(3).
نهی از قرب:
«صحیحه معاویه بن عمار عن أبی عبد الله علیه السلام: المستحاضه تنظر ایامها فلا تصلی فیها و لا یقربها بعلها(4)»، و نیز در موثقه مالک بن اعین(5) و نیز در صحیحۀ عیص بن القاسم(6).
نهی از اتیان:
«صحیحه معاویه بن عمار عن أبی عبد الله علیه السلام قال: المستحاضه... لا یأتیها بعلها ایام قرئها... و هذه یأتیها بعلها الا فی ایام حیضها(7)».
1- (1) این رقم بر مبنای معتبره بودن روایت عمر بن حنظله و روایت عمر بن یزید می باشد، استاد - مدّ ظلّه - در جلسات آینده عدم اعتبار آنها را ثابت می کنند.
2- (2) جامع الاحادیث 3147/654:2، باب 26 از ابواب الحیض، ح 6.
3- (3) جامع الاحادیث 3099/639:2، باب 21، ح 18
4- (4) جامع الأحادیث 3142/652:2، باب 26، ح 1.
5- (5) جامع الاحادیث 3082/635:2، باب 21، ح 1.
6- (6) جامع الاحادیث 3124/647:2، باب 22، ح 13.
7- (7) جامع الاحادیث 3142/652:2، باب 26، ح 1.