نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 4 صفحه 321

عنها الماء و لم یرد ذلک نصف خمس المائه عشره دنانیر(1)».

بر مضمون این روایت سید مرتضی ادعای اجماع کرده و فقهایی که این مسئله را عنوان کرده و ما مراجعه کردیم بر طبق آن فتوا داده اند، ولی استدلال به این روایت در بحث ما که عزل مرد از زن خودش می باشد، بسیار ضعیف است و اشکال آن در کتب فقهی ذکر شده است.

ولی به نظر می رسد که نظر فقها در اثبات دیه به روایت دیگری است که در کتب حدیثی موجود ذکر نشده است، وجود این روایت مستقل، از کلمات سه نفر از فقها روشن می گردد، و بعید نیست که کلمات شیخ هم به همین ناظر باشد.

3) کلمات فقهاء درباره روایت مستقل در ثبوت دیه در عزل

ابن ادریس می نویسد: «من افزع رجلا و هو علی حال الجماع فعزل عن امرأته کان علیه دیه ضیاع النطفه عشره دنانیر...» و پس از مطالبی می فرماید: «و قد روی انه اذا عزل الرجل عن زوجته الحره بغیر اختیارها کان علیه عُشر دیه الجنین یسلمه الیها و هذه روایه شاذه لا یعوّل علیها و لا یلتفت الیها لانّ الاصل براءه الذمه، و لانّا قد بیّنا انّ العزل علی حرّه مکروه و لیس بمحظور».

ایشان با این که در مسئله افزاع، فتوای به ثبوت دیه داده، در عزل اختیاری مرد به روایتی اشاره کرده که شاذّه است و غیر قابل اعتنا، پس اصل روایت را پذیرفته و این روایت غیر از روایت مربوط به افزاع است.

یحیی بن سعید در جامع می نویسد: «و من افزع رجلاً مجامعاً یرید الانزال فعزل فعلیه عشر دیه الجنین»، پس از آن آورده: «و روی انّه اذا عزل عن امرأته الحره کرهاً فعلیه لها مثل ذلک.»