- اشاره 1
- الف): بررسی مجدد مسئله 50 1
- 1378/6/27 شنبه درس شمارۀ (116) کتاب النکاح/سال دوم 1
- 1) متن مسئله 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 2) توضیح مسئله 2
- ب): وجوه مختلف برای وجوب اجتناب در دو حالت مسئله 3
- 1) وجه اول: تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصّص 3
- اشاره 3
- 2) توضیح وجه دوم و سوم برای لزوم اجتناب 5
- 3) فرق بین وجه دوم و وجه سوم 6
- 1) توضیح مبنای مرحوم سید «ره» و اشکال آن 7
- ج) تذکر یک نکته در معنای نسائهن 7
- 2) پاسخ اشکال 8
- 3) اشکال دیگر به مرحوم سید «ره» 9
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 11
- الف): بررسی وجوه چهارگانه برای لزوم اجتناب در موارد مشتبه 11
- اشاره 11
- 1) نقل وجوه چهارگانه (یادآوری و تکمیل) 11
- 2) بررسی وجه دوم 12
- 3) مورد جریان قاعده مقتضی و مانع و عدم تطبیق آن بر مقام 14
- 4) بررسی وجه سوم (مبنای مرحوم آقای نایینی ره) و وجه چهارم (استصحاب عدم ازلی) 15
- 5) تذکری کلی 15
- 2) توضیح مسئله و بررسی آن 17
- 1) متن مسئله 17
- ب): ادامه مسئله 50 17
- 3) حکم شک در محارم سببی 18
- اشاره 21
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 21
- الف) تذکّری در بارۀ عبارت متن: 21
- 1) متن عروه 22
- 2) توضیح عبارت متن و تذکر یک نکته: 22
- ب) ادامۀ مسئلۀ 50: 22
- 3) کلامی از مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 23
- ج) ادامه مسئله 50: 24
- 2) توضیح مسئله 24
- 1) متن مسئله 24
- 3) تذکر یک نکته 25
- 4) اشکال به کلام مرحوم سید - قدس سرّه - 26
- اشاره 26
- د) حکم سایر صور مسئله 26
- 1) حکم شک در مسلمان یا کافر بودن طرف مقابل 27
- 2) حکم شک در کنیز بودن یا محلّله بودن طرف مقابل (بر طبق مبانی قوم) 27
- در آغاز بحث دو نکته را متعرض می شویم و سپس بعضی از فروع مسئلۀ 50 را مطرح می کنیم: 31
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 31
- اشاره 31
- الف) دنبالۀ استدلال به آیات در جواز یا عدم جواز نظر 31
- نکته اول: توضیحی در بارۀ نحوۀ استناد حکم «ربیبه» از آیۀ شریفه 31
- مقدمۀ اول: 32
- نکته دوم: بحث در بارۀ «نِسائِهِنَّ» در آیۀ شریفه 32
- اشاره 32
- اشکال به انصراف «نِسائِهِنَّ» از زنان مسلمان 32
- پاسخ اشکال: 32
- مقدمه دوم: 34
- نتیجه: 34
- فرع اول: نگاه کسی که نمی دانیم از مصادیق «ما مَلَکَتْ أَیْمانُهُنَّ» هست یا خیر؟ 35
- فرع دوم: حکم کسی که نمی دانیم از «بالغین غَیْرِ أُولِی الْإِرْبَهِ مِنَ الرِّجالِ» هست یا خیر؟ 36
- اشاره 37
- فرع سوم: حکم کسی که نمی دانیم از مصادیق «أَوِ الطِّفْلِ الَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلی عَوْراتِ النِّساءِ» هست یا خیر؟ 37
- 1 - (کافرات) 37
- چند فرع دیگر: 37
- ب) بررسی مسئلۀ 51: 38
- 3 - (بیمار) 38
- 1) متن مسئله 38
- نکته اول: 40
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 40
- اشاره 40
- ب) ذکر نکات توضیحی و تکمیلی در ذیل مسئله: 40
- الف) طرح مسئلۀ 51 و ترجمۀ آن: 40
- نکته دوم: 41
- نکتۀ سوم: 42
- د) کلام مرحوم آیت الله حکیم (ره) در اعانت بر اثم: 42
- ج) کلام مرحوم آیت الله خوئی (ره) در اعانت بر اثم: 42
- ه) نقد کلام مرحوم آقای خوئی ره و مرحوم آقای حکیم ره توسط استاد مدّ ظلّه: 43
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 46
- 1) متن مسئله 46
- الف) بررسی مسئله 52: 46
- اشاره 46
- 3) کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - و توضیح آن 47
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - توسط استاد مدّ ظلّه 48
- 1) متن عروه 51
- ب) بررسی مسئله اول از فصل جدید: 51
- 2) توضیح مسئله 51
- 3) نقل اقوال فقهاء (قائلین به جواز) 52
- 4) اقوال سایر فقهاء (قائلین به حرمت) 55
- 1) قول مشهور 57
- اشاره 57
- 2) قائلین به تحریم از امامیه: صدوق، ابن حمزه 57
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 57
- الف) بررسی اقوال در مسئلۀ جواز یا عدم جواز وطی در دبر: 57
- 3) ابو الفتوح رازی، راوندی، صاحب البلابل 58
- اشاره 59
- اشاره 59
- ب) بیان استدلالات مجوّزین و مانعین: 59
- 1) استدلال به آیۀ شریفه (یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْمَحِیضِ...) 59
- حرمت مقاربت در حال حیض و شرائط رفع حرمت 60
- استدلال مجوزین به آیه شریفه 61
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 64
- اشاره 64
- الف) توضیحی دربارۀ نحوۀ دستیابی به نظریۀ مرحوم محقق (ره): 64
- اشاره 65
- ب) بررسی استناد مرحوم محقّق (ره) برای جواز به آیۀ «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ» : 65
- 1) تقریب استدلال مرحوم محقّق (ره) 66
- 2) بررسی استدلال مرحوم محقق (قدس سرّه) توسّط استاد - مدّ ظلّه - 67
- 3) کلام محقق در معنای «محیض» در صدر آیۀ شریفه 68
- اشاره 68
- اشکال و پاسخ: 68
- ج) استناد سید مرتضی (ره) برای جواز به «فَأْتُوا حَرْثَکُمْ أَنّی شِئْتُمْ» : 71
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 73
- 1) نکتۀ تکرار کلمۀ «محیض» در آیۀ شریفه 73
- اشاره 73
- الف) ادامۀ بحث در آیۀ «محیض»: 73
- ب) استدلال به آیۀ «حرث» برای جواز وطی در دبر: 75
- اشاره 75
- 3) ادامۀ استدلال به آیۀ «محیض» 75
- 1) کلام سید مرتضی (ره) 75
- 2) تقریب کلام سید مرتضی (ره) 76
- 3) خلاصه اشکال مرحوم آقای حکیم (ره) و جواب استاد - مدّ ظلّه - 77
- ج) استدلال به آیات مربوط به قوم لوط برای جواز وطی در دبر: 78
- اشاره 78
- 2) اشکال به استدلال به این آیات 79
- 1) تقریب استدلال به آیات فوق 79
- 1) «هُوَ أَذیً» در آیۀ «محیض» 80
- 2) «مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ» در آیۀ «محیض» 81
- اشاره 82
- اشاره 82
- الف) استدلال به آیات قرآن در حرمت وطی در دبر: 82
- 2) «فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ» 82
- 1) آیۀ محیض 82
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 82
- پاسخ طبری به استدلال به آیۀ شریفه 83
- 3) بررسی تقریب اول و بررسی کلام طبری 83
- اشاره 83
- اشکالات دیگر بر تقریب اول 84
- 4) نقد اشکال پنجم 86
- اشاره 87
- بررسی تقریب دوم 87
- 1) بررسی دلالت روایت 88
- اشاره 88
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 88
- بررسی روایات در جواز یا عدم جواز وطی در دبر 88
- اشاره 88
- الف) صحیحۀ صفوان: 88
- 2) نقد استدلال فوق بر کراهت 89
- 1) بررسی سند روایت 90
- ب) صحیحۀ ابن یقطین: 90
- اشاره 90
- 2) بررسی دلالت روایت 90
- تقریب اول: (صاحب حدائق ره) 91
- تقریب دوم: (علامه طباطبائی ره) 91
- تقریب سوم از استاد مدّ ظلّه: 92
- ج) موثقۀ عبد الله بن أبی یعفور: 93
- 1) بررسی سند روایت 93
- اشاره 93
- د) موثقه ای دیگر از عبد الله بن أبی یعفور: 94
- اشاره 94
- ه) روایت حمّاد بن عثمان: 94
- 2) دلالت روایت 94
- 1) بررسی سند روایت 95
- 2) بررسی دلالت روایت 95
- اشاره 96
- و) مرسلۀ حفص بن سوقه: 96
- 1) بررسی سند روایت 96
- 2) بررسی دلالت روایت 96
- 1) متن روایت 98
- اشاره 98
- الف) روایت یونس بن عمّار: 98
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 98
- 3) بحث متنی (نقل و بررسی کلام مرحوم آقای خوئی ره) 100
- 4) توضیح در بارۀ ادله کراهت 102
- 2) توضیحی در بارۀ روایت 105
- 1) متن روایت 105
- 3) اشکال مرحوم آقای خوئی (قدس سرّه) و بررسی آن 105
- 1) اصل استدلال به روایات باب حیض 107
- اشاره 107
- ج) سایر روایات مجوّزه: 107
- 2) متن موثقۀ هشام بن سالم 108
- د) روایت محرّمه (صحیحۀ معمر بن خلاّد) 110
- 2) تذکری درباره متن روایت 110
- 1) متن روایت 110
- 3) کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - 111
- 4) نقد نکته دوم در کلام مرحوم آقای خوئی (میزان در جمع عرفی) 112
- 5) نقد نکته سوم در کلام مرحوم آقای خوئی (قرآن، مرجّح اخبار ناهیه است) 114
- 6) نقد نکته چهارم در کلام مرحوم آقای خوئی (شاهد جمع بودن صحیحۀ ابن ابی یعفور) 115
- 1) متن صحیحۀ معمّر بن خلاّد 118
- اشاره 118
- الف) بررسی دو راه جمع میان صحیحۀ معمّر بن خلاّد و روایات مجوّزه: 118
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 118
- اشاره 120
- 3) مفهوم آیۀ شریفه و روایت معمّر بن خلاّد بنا بر تحلیل مذکور 120
- نقد راه جمع اول: 121
- الف - راه جمع اول (جمع شیخ طوسی «ره») 121
- نقد جمع دوم: 122
- ب - راه جمع دوم (مرحوم نراقی ره) 122
- ج - راه جمع سوم: (روایت معمّر دلالت بر اصل مبغوضیّت دارد نه بر حرمت) 122
- د - راه جمع چهارم 123
- اشاره 124
- الف - راه جمع اول: 124
- 4) نحوۀ جمع صحیحۀ معمّر بن خلاّد با روایت عبد الله بن أبی یعفور 124
- ب - راه جمع دوم (مرحوم آقای حکیم «ره») 125
- نقد جمع دوم: 125
- ب) بررسی استدلال به «فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ أَمَرَکُمُ اللّهُ» برای حرمت: 125
- 1) استدلال قدما به آیه برای حرمت 125
- 2) پاسخ طبری به استدلال مزبور 126
- 3) پاسخ استاد - مدّ ظلّه - به طبری در تقریب قول قدما 126
- 5) نقد استاد - مدّ ظلّه - 127
- 4) فرمایش مرحوم آقای خوئی (ره) در این باره 127
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 128
- اشاره 128
- اشاره 128
- الف) تقریب دلالت آیه شریفه «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ» بر جواز وطی در دبر 128
- اشاره 129
- 1) نقد استدلال به آیۀ «فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِی الْمَحِیضِ» بر جواز وطی در دبر 129
- ادامۀ بحث جلسۀ گذشته 132
- اشاره 134
- 2) نکته ای حدیثی 134
- 3) نتیجه استظهار از روایات 134
- 4) کلام شهید ثانی (ره) در حکم وطی در دبر 135
- اشاره 135
- اشتراط رضایت زوج خلاف فتاوای قوم نیست 135
- بررسی کلام شهید ثانی ره 135
- ب) بررسی روایات حرمت 136
- اشاره 136
- نتیجۀ بحث روایات حرمت 137
- اشاره 138
- اشاره 138
- الف) استدلال به روایات حیض برای جواز وطی در دبر (تکمیل): 138
- 1) طرح اشکال 138
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 138
- 2) پاسخ استاد «مدّ ظلّه» 139
- اشاره 140
- نتیجه: 141
- تذکر یک نکته: 141
- اشاره 142
- مقدمه 142
- 1) نکته ای از مرحوم آقای شریعت اصفهانی ره 142
- 3) علت زیاد شدن «فی الاسلام» 143
- فرمایش مرحوم آقای خمینی (ره) در ثبوت قید «علی مؤمن» 144
- د) بودن یا نبودن قید «علی مؤمن» در حدیث لا ضرر: 144
- پاسخ اشکال: مرحوم آقای خمینی (ره) در پاسخ اشکال می فرمایند: 145
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 147
- اشاره 147
- اشاره 148
- اشکال صغروی تقریب فوق: 150
- اشاره 151
- نقد فرمایش مرحوم آقای خمینی قدس سرّه 151
- ب) ادامۀ کلام مرحوم آقای خمینی قدس سرّه: 151
- ج) دوران امر بین اصل عدم زیاده و اصل عدم نقیصه: 153
- خلاصۀ بحث 153
- اشاره 153
- بررسی بیان فوق: 154
- اشاره 154
- 1) احتمال تلخیص و اقتصار 154
- بررسی بیان فوق: 155
- اشاره 155
- 2) احتمال تقطیع 155
- د) تکمله، بررسی موارد عدم جریان اصول عقلایی: 156
- الف) توضیحی در بارۀ چند اصل مشابه اصاله عدم الزیاده: 159
- اشاره 159
- اشاره 159
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 159
- 1) عدم جریان اصاله عدم التقیه 160
- 4) عدم جریان اصاله عدم الخطأ 161
- 3) عدم جریان اصاله عدم التقطیع 161
- 1) تحریر محلّ بحث (یادآوری و تکمیل) 163
- ب) بررسی تعارض اصاله عدم الزیاده و اصاله عدم النقیصه: 163
- 2) حکم تعارض اصاله عدم الزیاده و اصاله عدم النقیصه 165
- 3) مناشئ اختصاصی زیاده 168
- 1) اصل تقریب دلیل در موارد مشابه 172
- ج) دلیل انسداد صغیر: 172
- 2) جریان دلیل انسداد صغیر در باب نسخ 174
- 1) «اشتباه در تطبیق» به «ضمیمۀ سهو قلم» یا «رعایت احترام»، از علل وقوع زیاده 176
- الف) برخی از علل و عوامل وقوع نقیصه یا زیاده: 176
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- اشاره 176
- اشاره 176
- 2) «نقل به معنا» از علل دیگر زیاده و نقیصه 177
- 3) «تحریف» از جمله عوامل مهم نقیصه 179
- نتیجه: 180
- ب) تطبیق مباحث پیشین بر روایت مورد بحث (روایت ابن أبی یعفور): 180
- اشاره 180
- بررسی اختلاف متن در روایت ابن أبی یعفور و امکان اخذ به زیاده 181
- 2) بررسی احتمال تقیّه در روایات نهی کننده 183
- ج) بررسی کراهت وطی در دبر: 183
- 1) ادله ای برای قول به کراهت 183
- 1) تنقیح محل بحث و ارتباط آن با مسئلۀ قبل 185
- اشاره 185
- الف) بررسی اقوال و اجماعات در مسئلۀ وطی در دبر حائض: 185
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 185
- 3) استشهاد به کلمات فقهاء در تحریم غیر موضع دم 186
- 2) عدم امکان استدلال به مطلقات در ما نحن فیه 188
- 1) طوائف مختلف روایات و مضامین گوناگون آن 188
- ب) بررسی روایات وارده در استمتاعات از حائض: 188
- 3) بیان روایات خاصه و چگونگی جمع بین آنها 189
- اشاره 189
- روایت اول: 190
- روایت دوم: 190
- روایت ششم: 191
- روایت پنجم: 191
- روایت چهارم: 191
- روایت هفتم: 191
- روایت دوم: 192
- روایت سوم: 192
- روایت اول: 192
- ب - روایات داله بر ممنوعیت سایر استمتاعات 192
- روایت چهارم: 193
- اشاره 195
- 1) قول اول: حرمت مطلق استمتاع 195
- أ) اقوال مختلف در مسئله تمتع از حائض: 195
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 195
- اشاره 195
- 3) قول سوم: حرمت قبل و دبر 196
- ب) بررسی اقوال: 196
- 1) توجیه قول اول 196
- اشاره 196
- اشاره 196
- 4) قول چهارم: اختصاص حرمت به قُبل 196
- بررسی استدلال فوق: 197
- تطبیق بر ما نحن فیه 200
- 2) توجیه قول دوم 201
- 4) بررسی فرمایش مرحوم آقای خوئی «ره» 202
- 3) بررسی استدلال به این روایات در کلام مرحوم آقای خوئی «ره» 202
- 5) نظر استاد مدّ ظله - در مورد روایات مورد بحث 203
- اشاره 205
- الف) روایات مختلف دربارۀ استمتاع از حائض: 205
- 1) اقسام روایات 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- 2) نقل روایت طائفه اول: مطلق استمتاع حرام است 206
- 4) نقل روایات طائفه سوم: فقط بین السره و الرکبه حرام است 206
- 3) نقل روایت طائفه دوم: فقط آنچه پیراهن می پوشاند، حرام است (موثّقۀ حجّاج الخشّاب) 206
- 7) بررسی روایات فوق 207
- 5) نقل روایت طائفه چهارم: اجازۀ تفخیذ داده شده است (روایت عمر بن حنظله) 207
- 6) نقل روایات طائفه پنجم (روایت عمر بن یزید) 207
- ب) ادله ناهیه از مطلق وطی: 209
- 1) اشارۀ کلی به ادله 209
- نهی از قرب: 210
- امر به اعتزال: 210
- 2) اشاره به روایات مشتمل بر عناوین وارده در قرآن 210
- نهی از اتیان: 210
- غِشْیان: 211
- 3) اشاره به سایر روایات ناهیه 211
- وطئ: 212
- مجامعه: 212
- الوقوع علیها: 212
- مواقعه: 212
- ایقاب: 213
- مسّ: 213
- امر به امساک از زوجه: 213
- نهی از نکاح: 213
- اشاره 214
- 4) بررسی دلالت روایات فوق 214
- نکته ای حدیثی: 217
- بررسی اطلاق داشتن روایت لیث مرادی 217
- ج) بررسی روایات مجوزه 219
- 1) اقسام روایات مجوّزه 219
- 2) بررسی روایات قسم اول ( ما دون الفرج) 220
- اشاره 220
- نقد روایات «ما دون الفرج» 221
- 1) معنای «ما دون الفرج» به نظر استاد مدّ ظلّه 222
- الف) مراد از تعبیر «ما دون الفرج» در روایات مورد بحث: 222
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 222
- اشاره 222
- 2) ادله و شواهد معنای مذکور برای «ما دون الفرج» 223
- اشاره 224
- ب) بررسی دلالت روایات بر جواز وطی در دبر در حال حیض و نظر مقبول استاد - مدّ ظلّه -: 224
- اشاره 225
- بحث اول: متن دو نقل مختلف از روایت عبد الملک بن عمرو: 225
- 2) روایت عبد الملک بن عمرو 225
- بحث دوم: سند و دلالت روایت عبد الملک بن عمرو: 226
- 3) مرسلۀ عبد الله بن بکیر 227
- 4) موثّقۀ عبد الله بن سنان 228
- 5) موثّقۀ معاویه بن عمار 228
- 6) نتیجۀ بحث 229
- ج) بحث در بارۀ مسئلۀ سوّم: 229
- 2) شهرت قول به تحقّق نشوز با عدم تمکین، نسبت به وطی در دبر 229
- 1) متن مسئله 229
- 3) برخی تعابیر فقها در این باره 230
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 233
- الف) بررسی یکی از علل سقطهائی که در اسناد روایات واقع شده است: 233
- اشاره 233
- 1) نقل قول صاحب معالم 233
- 1) سند روایت عمر بن حنظله که بیشتر از تفخیذ را جایز نمی دانست، این طور است 236
- ب) تعلیق در حدیث عمر بن حنظله و عمر بن یزید: 236
- اشاره 237
- 2) روایت عمر بن یزید که می فرمود «له ما بین الیتیها و لا یوقب» 237
- ج) بحث در روایت عبد الملک بن عمرو - روایت دال بر جواز وطی در دبر حائض -: 237
- نتیجه بحث 239
- اشاره 239
- جهت احتیاط در اجتناب: 239
- د) دنبال مسئله تحقق نشوز با ممانعت زوجه از وطی در دبر (مسئله سوم عروه): 239
- 2 - روایاتی که تعبیر می کند زن لُعبۀ مرد و برای ملاعبه او است. 240
- 1 - روایاتی که زن باید از شوهر اطاعت کند، 240
- اشاره 240
- نقد استاد: 240
- نقد استاد: 240
- اشاره 240
- نقد استاد: 241
- نتیجه بحث: 241
- نقد استاد: 241
- 4 - از روایت معمّر بن خلاّد استفاده می شود که اهل مدینه وطی در دبر را جایز دانسته 241
- اشاره 241
- اشاره 241
- 3 - آیه شریفه: «نِساؤُکُمْ حَرْثٌ لَکُمْ فَأْتُوا حَرْثَکُمْ...» 241
- اشاره 242
- اشاره 242
- دسته اول: روایات اطاعت زوج که در سیاق مستحب ذکر شده است 242
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 242
- الف) بررسی روایات اطاعت: 242
- اشاره 243
- دسته دوم: روایات اطاعت زوج که در سیاق واجبات است 243
- نتیجه: 244
- دسته سوم: روایات لزوم اطاعت زوج حتی در شرائط سخت 245
- دسته چهارم: روایاتی که زنان عاصیه و غیر مطیع مذمت گردیده اند. 246
- دسته پنجم: روایات حرمت سخط زوج بر زنان 246
- جمع بندی: 247
- ب) بررسی مسئله 4: 247
- 1) طرح مسئله و ترجمۀ آن 247
- 2) حاشیۀ مرحوم آقای بروجردی قدس سرّه الشریف 247
- 3) پاسخ استاد مدّ ظلّه به اشکال مرحوم آقای بروجردی «ره» 248
- ج) ادلۀ وجوب غسل با وطی در دبر مرأه: 249
- 2) پاسخ استاد مدّ ظلّه به ادلۀ مرحوم آقای خوئی ره 249
- 1) ادلۀ مرحوم آقای خوئی (ره) بر وجوب غسل 249
- *صحیحۀ محمد بن مسلم: 250
- 3) ادله استاد مدّ ظلّه در وجوب غسل هنگام وطی در دبر 250
- اشاره 250
- - موثقۀ محمد بن مسلم 251
- سند روایت: 251
- - صحیحۀ بزنطی 251
- - صحیحۀ داود بن سرحان 252
- - صحیحۀ عبد الله بن سنان 252
- خلاصه: 252
- 4) لزوم التقاء ختانین در وجوب غسل 253
- روایت معارض: 253
- بررسی روایت معارض 253
- اشاره 253
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 255
- اشاره 255
- الف) ادلّۀ فقهاء سابقین بر وجوب غسل در وطی در دُبر: 255
- ب) نقل فرمایش مرحوم آقای حکیم ره در استدلال بر وجوب غسل: 256
- 1) دلیل اجماع 256
- 2) نقد استاد - مدّ ظلّه - 256
- اشاره 256
- *بررسی اجماع سید مرتضی به وجوب غسل در وطی در دُبر: 258
- اشاره 259
- 3) دلیل دیگر آقای حکیم ره؛ روایت حفص بن سوقه 259
- *نقد استاد - مدّ ظلّه - 259
- جواب استاد - مدّ ظلّه - 260
- *نظر استاد - مدّ ظلّه - در بارۀ اصحاب اجماع 260
- اشکال آقای خوئی ره به دلالت روایت: 260
- *دلالت روایت حفص بن سوقه 260
- اشاره 261
- 1) صحیحه محمد بن مسلم 261
- ج) بقیۀ روایات: 261
- اشاره 261
- دلالت حدیث: 262
- *سند روایت: 263
- *دلالت هر دو حدیث 263
- اشاره 263
- *نتیجه بحث: 264
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 265
- الف) مفطریّت جماع و حدّ آن در ابطال صوم: 265
- اشاره 265
- اشاره 265
- 1) سابقه و چگونگی طرح مسئله در کلمات فقهاء 265
- 2) بررسی روایات و کیفیت استفادۀ حدّ مفطریت جماع از آنها 266
- 4) استدلال مرحوم آقای خویی بر مفطریت جماع به ملاک جنابت 267
- 5) نقد کلام مرحوم آقای خویی 268
- اشاره 270
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 270
- الف) بررسی اجمالی مباحث مطرح در احکام وطی در دبر: 270
- 2) فرمایش مرحوم آقای خوئی ره 271
- 1) روایات التقاء ختانین 271
- ب) بررسی ادله قائلین به عدم جریان احکام وطی در دبر بر وطی در قبل: 271
- 3) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی ره توسط استاد مدّ ظلّه 272
- ج) بررسی روایات التقاء ختانین: 274
- اشاره 274
- 2) توضیح سند روایت درست 275
- 3) بررسی دلالت روایت درست 275
- *اشکال وارد بر اطلاقات 276
- اشاره 276
- د) ادله یکسان بودن احکام وطی در قبل و دبر: 276
- 1) اطلاقات 276
- 4) اشکال دلالت روایت در مورد وطی در دبر 276
- 3) اطلاق روایات وارده در طواف نساء 277
- اشاره 277
- 2) روایت حفص بن سوقه 277
- *نتیجه: 278
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 279
- الف) ادامه بررسی کلام مرحوم آقای خوئی ره در مناط بطلان صوم در باب جنابت: 279
- 1) خلاصه کلام مرحوم آقای خوئی ره (یادآوری) 279
- اشاره 279
- 2) تکمیل تقریب مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - توسط استاد - مدّ ظلّه - 280
- 3) یادآوری بحث فقهی مشابه 281
- اشاره 282
- اشکال اول: کلام مرحوم آقای خوئی 282
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - توسط استاد - مدّ ظلّه - 282
- اشکال سوم: اشکالی به مرحوم آقای خوئی - قدس سرّه - و پاسخ آن 284
- اشکال دوم: 284
- 5) مقدمه ای در تبیین اشکال سوم 285
- 6) تبیین اشکال سوم و سایر اشکالات به مرحوم آقای خوئی ره 286
- 7) نتیجه بحث 287
- 8) بررسی روایت دال بر عدم افطار به وطی در دبر 288
- 2) نظر استاد - مدّ ظلّه - در مسئله 289
- 1) طرح بحث 289
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 291
- الف) عدم الحاق وطی در دبر به وطی در قبل نسبت به برخی احکام: 291
- 1) متن عروه (ادامۀ مسئلۀ 4) 291
- اشاره 291
- 3) بررسی کلام مرحوم صاحب جواهر ره دربارۀ اعتبار دخول در نکاح محلّل 292
- 2) توضیح متن 292
- اشاره 293
- 1) استناد شیخ (ره) در مبسوط به روایات: 293
- 2) نقل روایات مربوطه 293
- ب) اعتبار دخول و وطی در قبل برای حلیّت زن سه طلاقه بنا بر احادیث: 293
- *روایات دسته اول: 294
- اول) روایت ابی بصیر: 294
- دوم) موثقۀ زراره: 294
- چهارم) روایت ابی حاتم: 295
- *روایات دستۀ دوم: 296
- اول) روایت سماعه بن مهران: 296
- دوم) روایت دعائم الاسلام: 297
- چهارم) روایت امالی شیخ (ره) که در عوالی اللآلی هم آمده: 297
- سوم) روایت مذکور در المجازات النبویه (سید رضی - ره -): 297
- 4) بررسی استدلال مرحوم صاحب مسالک (ره) 298
- 2) فرموده مرحوم صاحب جواهر (ره) 299
- ج) آیا برای حلیت زن سه طلاقه برای شوهر اول، تحقّق انزال هم معتبر است ؟ 299
- 1) فرمایش مرحوم مصنّف (ره) 299
- 3) بررسی کلام صاحب جواهر (قدس سرّه) 300
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 301
- الف) طرح دو مسئله در تحلیل مطلّقه ثلاثه: 301
- اشاره 301
- ب) عدم کفایت وطی در دُبر در اسقاط وجوب وطی در چهار ماه، - دنبالۀ مسئلۀ 4 عروه -: 302
- بیان مسئله: 303
- اشاره 303
- نظر استاد - مد ظلّه - 303
- ج) عدم تحقق حنث و رجوع در ایلاء با وطی در دُبر: 303
- د) از مستثنیات «وحدت حکم وطی در قبل و دُبر» زنای محصنه است: 304
- اشاره 305
- 1) نیازی به قید «فی زمانٍ أو مکانٍ» نیست 305
- ها) بررسی مسئله 5: 305
- 2) بیان مسئله 306
- و) بررسی مسئلۀ 6: 306
- اشاره 306
- 1) تحریر محل بحث 306
- 2) محتملات و اقوال در مسئله 307
- 3) طرح اجماع شیخ طوسی رحمه الله 307
- اشاره 307
- نقد استاد مد ظلّه: 308
- 4) بررسی اجماع مرحوم شیخ رحمه الله 308
- 5) حکم عزل در متمتع بها 309
- الف) صدق رجوع در ایلاء با وطی در بر: 310
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 310
- 1) آیا وطی در دبر مصداق رجوع در ایلاء است ؟ 310
- اشاره 310
- 2) قول کشف اللثام در مسئله 310
- ب) بررسی مجدد مسئلۀ 5: 311
- 1) طرح مسئله 5 و ترجمۀ آن 311
- اشاره 311
- 4) نقد فرمایش مرحوم آقای حکیم توسط استاد مد ظله 311
- 3) پاسخ مرحوم آقای حکمی نسبت به قول کشف اللثام 311
- 2) وجه اول از مراد مرحوم سید در این مسئله 312
- 3) نقد استاد مد ظلّه به وجه اول 313
- 4) وجه دوم از مراد مرحوم سید در این مسئله 313
- اشاره 314
- 5) بررسی وجه دوم از مراد مرحوم سید ره 314
- روایت دوم: 315
- روایت اول: صحیحۀ عبد الرحمن بن حجاج 315
- طرح یک نکتۀ کلی: 316
- روایت سوم: صحیحه أبی ولاّد الحنّاط 316
- خلاصه: 317
- استناد به روایت: 317
- اشاره 318
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 318
- الف) بررسی حکم عزل مرد: 318
- 1) اشاره به فتاوای فقها 318
- 2) ادله تحریم 320
- 3) کلمات فقهاء درباره روایت مستقل در ثبوت دیه در عزل 321
- 4) نقد ثبوت روایت مستقل 323
- 5) بررسی نسبت شذوذ در روایت ثبوت دیه و اشاره به فتوای فقهاء در مسئله 324
- 2) استدلال به روایت 328
- ب) دلیل دوم تحریم (روایت یعقوب جعفری): 328
- 1) متن روایت 328
- اشاره 328
- 3) بررسی اشکال سندی روایت فوق 329
- بحث اول: وثاقت قاسم بن یحیی و جد وی حسن بن راشد 329
- اشاره 329
- راهی برای اعتبار این روایت 330
- بحث دوم: وثاقت یعقوب جعفری 330
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 332
- الف) بحث دربارۀ اعتبار سند و چگونگی دلالت روایت «یعقوب جعفی (یا جعفری)»: 332
- اشاره 332
- 1) بیان تقریبی برای اعتبار سند روایت 332
- 2) بحث دربارۀ دلالت حدیث 333
- اشاره 333
- 1) متن صحیحۀ محمد بن مسلم (دلیل اول) 335
- نتیجه: 335
- ب) تقریب استناد به ادله ای دیگر برای حرمت عزل: 335
- اشاره 336
- نقد استاد مدّ ظلّه بر نظریه اول: 336
- نظر دوم: مبغوضیت تحریمی (حرمت)؛ 336
- نظر اول: کراهت مصطلح، 336
- 2) بررسی سند روایت و مراد از تعبیر «اکره» در روایت مذکور 336
- نقد استاد مدّ ظلّه بر نظریه دوم: 337
- نظر سوم: معنای اعم؛ و مختار استاد مدّ ظلّه 337
- 3) نظر استاد - مدّ ظلّه - دربارۀ معنای «کراهت» در حدیث (تقریب معنای حرمت) 337
- 4) روایت مفضّل برای حرمت عزل (دلیل دوم) 338
- 6) استناد به این که عزل تضییع مال است (دلیل چهارم) 339
- 7) تقریب قول به حرمت در مقام جمع بین روایات (دلیل پنجم) 340
- 2) نقل و توضیح عبارت مرحوم سید مرتضی (ره) در امالی 341
- ج) توضیحی پیرامون فتوای مرحوم سید مرتضی (ره) دربارۀ عزل: 341
- 1) انتساب قول به کراهت به سید مرتضی (ره) 341
- 3) آیا کلام سید (ره) دال بر قول به کراهت است ؟ 342
- الف) ادامۀ بررسی وجوه مذکوره در حرمت عزل و نقد آن: 343
- اشاره 343
- 1) تکمیل استدلال به صحیحۀ محمد بن مسلم بر تحریم 343
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 343
- 2) تقریب چگونگی ترجیح روایات مانعه و مناقشه در آن 344
- 4) نقد حکم عقل به لزوم حفظ نطفه و حرمت تضییع آن 345
- 3) اشکال بر استدلال به روایت یعقوب جعفری - جعفی - 345
- 5) اشاره به برخی روایات در تأیید پاسخ فوق 348
- 6) روایتی دیگر در ردّ دلیل عقلی گذشته و بررسی دلالت روایت بر جواز عزل 349
- 7) توهم منافات جواز عزل با حکمت تشریع نکاح و ردّ آن 351
- 2) روایت عبد الرحمن بن ابی عبد الله 352
- ب) تحقیق در روایات وارده در جواز عزل: 352
- 3) روایت عبد الرحمن الحذّاء 352
- 1) روایت محمد بن مسلم عن أبی عبد الله علیه السلام 352
- 5) روایت ابی بصیر 355
- 1) صحیحه یا موثقۀ محمد بن مسلم 356
- توضیح روایت: 356
- اشاره 356
- اشاره 356
- سند روایت: 356
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 356
- الف) روایات دال بر جواز عزل: 356
- اشاره 357
- اشاره 357
- 3) معتبرۀ رفاعه 357
- 2) احمد بن محمد بن عیسی عن سعید بن اسماعیل عن أبیه: 357
- توضیح این روایت: 357
- مناقشه در دلالت روایت 358
- 3) روایت یعقوب جعفی 359
- 2) روایت دیگر از دعائم 359
- ب) روایات دال بر حرمت: 359
- 1) روایت دعائم 359
- 1) طرح دو دسته روایت 360
- اشاره 360
- 4) صحیحه محمد بن مسلم 360
- ج) آیا جواز عزل از حقوق زن است ؟ (جمع بین روایات): 360
- 2) جمع ما بین روایات 361
- 3) شهرت کراهت عزل در فتوای فقهاء 361
- د) بررسی جواز عزل در ازدواج موقت (متعه): 362
- اشاره 362
- 2) بررسی روایات دال بر جواز عزل در متعه 364
- - روایت مفضل بن عمر 364
- اشاره 364
- سند روایت: 365
- استدلال به روایت: 365
- - روایت احول 366
- - روایت هشام بن سالم الجوالیقی 366
- - روایت فقه الرضا (علیه السلام) 366
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 367
- الف) تذکر چند نکته در تکمله بحثهای سابق: 367
- اشاره 367
- 1) تکملۀ بحث در دلالت روایت یعقوب جعفی (یا جعفری): 367
- 2) تکمله بحث در دلالت صحیحه محمد بن مسلم (بررسی وجه اول در دلالت روایت بر تحریم: 369
- 3) وجهی دیگر در اثبات دلالت صحیحه محمد بن مسلم بر تحریم و پاسخ آن: 370
- 3) مسئله وجوب دیه نطفه بر زن در فرض فوق: 372
- ب) ادامۀ مسئله 6: 372
- 2) توضیح مسئله: 372
- 1) متن مسئله: 372
- 4) پاسخ از تقریب فوق توسط استاد «مدّ ظلّه»: 373
- 2) پاسخ از اشکال تناقض بین ذیل مسئله 6 و مسئله 7: 374
- 1) متن مسئله و توضیح اشکالی بر مصنف: 374
اطلاقات در شمول این موارد کاستی ندارد، بلکه گاه یک مجسمه چنان شبیه زن است که ما با نگاه نمی توانیم تشخیص بدهیم که طرف مقابل زن است، در این صورت اگر ما بدانیم که طرف زن است نه مجسمه، نگاه کردن حرام است هر چند نگاه ما، زن بودن طرف را برای ما مکشوف نساخته باشد.
ب) بررسی مسئله اول از فصل جدید:
1) متن عروه
فصل: فیما یتعلق بأحکام الدخول علی الزوجه و فیه مسائل
مسئله (1): الاقوی - وفاقاً للمشهور - جواز وطئ الزوجه و المملوکه دبراً، علی کراهه شدیده»
2) توضیح مسئله
بحث در این مسئله در جواز وطی در دبر زن است که از قدیم در کتب عامه و خاصه مورد بحث بوده، کلمات فقها و روایات در این مسئله مختلف است و در کیفیت استدلال به آیات و روایات اختلاف نظر دیده می شود و لازم است این بحث تنقیح گردد، در اینجا تذکر دو نکته مفید است، نکته اول: عنوان «فیما یتعلق باحکام الدخول علی الزوجه» در نسخه اصل که به خط مرحوم مصنف است وجود ندارد و این عنوان در هنگام چاپ افزوده شده، این امر نتیجه ای دارد که پس از این ذکر خواهیم کرد.
نکته دوم: مصنّف که علاوه بر زوجه، مملوکه را هم که محل ابتلاء نیست(1) ضمیمه کرده بهتر بود محلّله را هم ضمیمه می کرد.
بهر حال ما به اقوال فقها مراجعه کردیم، مشهور بسیار قوی بین فقهای امامی جواز است و در بین فقهای عامه حرمت، بنابراین اگر در روایات مسئله به تعارض
1- (1) البته ممکن است در زمان مصنف احیاناً محل ابتلا قرار می گرفته ولی بهر حال نادر است.