نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 5 صفحه 143

بیانی که بعداً نقل خواهد شد) مضمون روایت بر خلاف اجماع است و غیر قابل استناد.

در اینجا دو بحث باید طرح شود نخست: آیا اجماع بر این قرار گرفته که مجرد دخول سبب حرمت ابد نیست؟ دوّم: اگر اجماعی را بپذیریم آیا تقیید روایت فوق به صورت افضاء غیر ممکن است.

ب): بررسی اجماع بر عدم حرمت ابد به مجرّد دخول (بحث اوّل)

اشاره

مرحوم آقای حکیم(1) به تبع صاحب جواهر ادعاء اجماع کرده اند صاحب جواهر برخی عبائری را که از آن بر خلاف این امر استفاده می گردد و فتوا به حرمت مطلق (هر چند افضاء نشود) فهمیده می شود پاسخ داده و مسئله را اجماعی دانسته است.

ولی ما با مراجعه کتب چندی را یافته ایم که به حرمت ابد با نفس دخول قائل شده اند (البته انفساخ عقد و عدم انفساخ آن بحث دیگری است).

1) کلام شیخ طوسی (ره) در تهذیب و استبصار

عبارت تهذیب شیخ طوسی چنین است: "من تزوج بصبیه فدخل بها قبل ان تبلغ تسع سنین فرق بینهما" نه در این عبارت، نه در مرسله یعقوب بن یزید که پس از آن به عنوان دلیل فتوا ذکر شده قید افضاء آورده نشده است البته برخی همچون ابن فهد در مهذب بارع به استبصار شیخ نسبت داده اند که ایشان افضاء را شرط حرمت ابد می دانند، که ممکن است کسی آن را قرینه تصرف در تهذیب بگیرد، ولی صرف نظر از صلاحیت عبارت استبصار برای تقیید عبارت تهذیب، اصل نسبت شرط دانستن افضاء به استبصار به نظر ما صحیح نیست، وجه نسبت به شیخ گویا این است که شیخ در استبصار روایت برید عجلی را که در صورت افضاء حکم به عدم