نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 5 صفحه 177

2) استدلال به صحیحۀ سلیمان بن خالد بر وجوب دیه در افضاء:

-1

محمد بن یعقوب عن عده من اصحابنا عن احمد بن محمد عن الحسین بن سعید عن النضر بن سوید عن هشام بن سالم عن سلیمان بن خالد قال: سألت أبا عبد اللّه علیه السلام عن رجل کسر بعصوصه(2) فلم یملک استه، ما فیه عن الدیه؟ فقال: الدیه کامله، و سألته عن رجل وقع بجاریه فأفضاها و کانت اذا نزلت بتلک المنزله لم تلد؟ فقال: الدیه کامله.

امام صادق علیه السلام حکم به وجوب دیۀ کامل فرموده اند.

در ذیل این مسئله سؤال می کند که، کسی با جاریه ای مواقعه کرده است و موجب افضاء گردیده است و به حدی رسیده که جاریه عقیم شده است. مراد از جاریه در این روایت، زوجه است نه مملوکه، چرا که پرداخت دیه نسبت به مملوکه خود وجهی ندارد و مراد کنیز دیگری هم نیست. زیرا حد اکثر دیه کنیز (که مال خودش نیست و متعلق به دیگری است) قیمت کنیز است نه دیه کامله و حال آنکه روایت دیه کامله را اثبات کرده است. پس معنای «جاریه» مرأه کم سن است نه مملوکه. بنابراین امام علیه السلام در افضاء زوجه حکم به دیه کامله نموده است.

3) نقد استاد «مدّ ظلّه» بر استدلال به روایت:

مضمون این روایت اخص از مدعی است. چرا که در روایت، مطلق افضاء موجب دیه دانسته نشده است. بلکه افضاء در صورتی که موجب عقیم شدن زن و سلب قدرت حمل از وی گردیده باشد، موجب دیۀ کامله می باشد.

4) استدلال به قضاوت امیر المؤمنین علیه السلام بر وجوب دیه در افضاء:

ما رواه الصدوق(3) باسناده الی قضایا امیر المؤمنین علیه السلام انه قضی فی امرأهٍ افضیت بالدیه

1- (1) وسائل الشیعه، ج 29 ص 370 أبواب دیات المنافع، باب 9 ح 1.
2- (2) بعصوص استخوانی است متصل به نشیمنگاه و در صورتی که این استخوان شکسته شده باشد و در نتیجه قدرت کنترل مدفوع از بین می رود.
3- (3) وسائل ج 29 ص 330 از ابواب دیات الاعضاء ب 26 ح 1