نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 5 صفحه 218

کرده است اثبات شده است.

روایت پنجم:

«نوادر الحکمه: أنّ الصادق (علیه السلام) قال فی رجل أفضت امراته جاریته بیده، فقضی أن تقوّم قیمهً و هی صحیحه و قیمهً و هی مفضاه، فیغرمها ما بین الصحه و العیب و أجبرها علی امساکها لانها لا تصلح للرجال»(1)

***

ادامه مسئله 4:

اشاره

«نعم تثبت الدیه فی الجمیع - عدا الزوجه الکبیره - اذا افضاها بالدخول بها.

حتّی فی الزنا، و ان کانت عالمه مطاوعه و کانت کبیره.

اطلاق تعلیل صحیحۀ حمران و همچنین تقریب جبران خسارت بودن دیه، شامل صورت افضاء در اثر زنا نیز می شود و زن هر چند با طوع و رغبت حاضر به زنا شده باشد لکن راضی به افضاء که نبوده، بنابراین، دیه بر مرد ثابت است و نمی توان گفت او حاضر به زنا شده و این ضرر را پذیرفته و حق خود را اسقاط کرده، چون رضایت به زنا رضایت به افضاء نیست.

کلام محقق (ره) دربارۀ دیۀ افضاء مملوکه

اشاره

مرحوم سیّد (ره) در افضاء مملوکه، دیه را ثابت می دانند، محقق حلی در این مطلب اشکال دارند، ایشان در نکت النهایه می فرمایند که: اگر مولی مملوکه، خود را افضاء نمود، دیه ثابت نیست، خواه صغیره باشد یا کبیره، چون غرامتهایی که بر مملوک وارد می شود مال مولای اوست و معنی ندارد که مولا مدیون خودش شود.

«لانه لو وجب علیه لکان له و لا یجب للانسان علی نفسه شیء»(2)

از محشّین عروه نیز مرحوم آقای بروجردی (ره) و به تبع ایشان مرحوم آقای خمینی (ره) و آقای خویی (ره) و آقای گلپایگانی (ره) نیز در ثبوت دیه در افضاء مملوکه