نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 6 صفحه 180

که این دو دسته با هم تعارض دارند.

ه) حل تعارض روایات باب ارث و باب رجوع:

همانطور که اشاره شد مرحوم آقای حکیم تعارض را این طور حل کرده که «قبل الانقضاء» را به معنای ظاهرش گرفته و در ظهور «فی العده» تصرف کرده و آن را به معنای مقابل بعد العده گرفته است. اما متفاهم عرفی این است که این روایات کلاً ناظر به موارد متعارف هستند، یعنی مواردی که عده طلاق بائن بلافاصله بعد از طلاق شروع می شود.

برای روشن شدن این مطلب، کافی است به ابواب مختلف رجوع کنیم تا دهها روایت را پیدا کنیم که ناظر به همین موارد متعارف هستند. از جمله چندین روایت (هشت روایت) پشت سر هم در باب طلاق الغائب وارد شده اند که اختصاص به موارد متعارف دارند، تعابیری که در این روایات وارد شده بدین صورت است:

«اذا طلق امرأه انها تعتد من الیوم الذی طلقها» و «تعتد المطلقه من الیوم الذی تطلق فیه»، «فاذا مضی ثلاثه اقراء من ذلک الیوم»، «اذا طلق الرجل امرأته و هو غائب فقامت البینه علی ذلک فعدتها من یوم طلق»، «اذا قامت لها بینه انها طلقت فی یوم معلوم فلتعتد من یوم طلقت»، «ان علمت الیوم الذی طلقها فیه اعتدت منه»، «ان قامت لها بینه انها طلقت فی یوم معلوم فلتعتد من یوم طلقت»، «فقامت لها البینه انه طلقها فی شهر کذا و کذا اعتدت من الیوم الذی کان من زوجها فیه الطلاق».

خلاصه این روایات و روایات دیگر، مبدأ عده را خود طلاق قرار داده اند و اصلاً ناظر به موارد غیر متعارف نیستند که عدۀ وطی به شبهه هم علاوه بر عدۀ طلاق در کار باشد. بنابراین، تعبیر «قبل الانقضاء» با تعبیر «فی العده» مورد شان یکی خواهد شد و با هم تفاوتی نخواهند داشت و لذا تعارضی وجود ندارد.

این بحث ناتمام ماند، بقیه را به جلسۀ آیندۀ موکول می کنیم. «* و السلام *»