- بررسی مسئله 17 عروه 1
- اشاره 1
- بحث اول آیا ازدواج با زانی یا زانیه جایز است؟ 1
- تقریب استدلال به آیۀ شریفۀ «اَلزّانِی لا یَنْکِحُ إِلاّ زانِیَهً...» 1
- متن عروه: 1
- اشاره 1
- 1379/6/26 شنبه درس شمارۀ (225) کتاب النکاح/سال سوم 1
- بررسی استدلال توسط استاد (مد ظله) 3
- اشاره 4
- بررسی بحث توسط استاد (مد ظله) 4
- بحث دوم: آیا کفار مکلف به فروع هستند؟ 4
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 6
- اشاره 6
- ب) برداشت زجاج از آیه شریفه: 8
- د) ردّ اشکال قرطبی: 9
- ه) پاسخ بر سه اشکال صاحب جواهر «رحمه الله»: 10
- اشاره 10
- 1) جواب اول: 10
- 2) جواب دوم: 11
- 3) کلام مرحوم آقای طباطبائی رحمه الله: 11
- 4) بررسی اشکال دوم صاحب جواهر رحمه الله: 12
- 5) کلام صاحب کشّاف: 13
- اشاره 14
- الف) پی گیری دلالت مادۀ نکاح بر عقد یا وقاع: 14
- 1) پاسخ اشکال لغویت: 14
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 14
- ب) ادامۀ بررسی تشریعی یا اخباری بودن آیه شریفه: 15
- 2) نقد استاد - مد ظله - در مورد این وجه: 15
- 1) طرح نظریه: 16
- ج) بررسی نظریه کشاف و جواهر: 16
- 2) ایراد استاد - مد ظله - به کشاف و جواهر: 17
- 1) طرح وجوه چهارگانه دربارۀ مشار الیه «ذلک». 18
- د) بررسی ذیل آیه شریفه: 18
- اشاره 18
- 3) نظر استاد - مد ظله - دربارۀ کلام صاحب جواهر 19
- *توضیح کلام اخیر صاحب جواهر: 19
- 2) نظر استاد (مد ظله) دربارۀ فرمایش علامه طباطبائی - رحمه اللّه علیه 20
- 1) نظر علامه طباطبائی - رحمه اللّه علیه 20
- ه - بررسی موضوع نهی و حرمت در آیه شریفه: 20
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 22
- اشاره 22
- الف) تعیین مشار الیه «ذلِکَ» در آیه شریفه: 22
- 1) محقق ثانی و شهید ثانی و بعض دیگر این احتمال را مطرح کردند که ذلک اشاره باشد به زنا 22
- اشاره 22
- بررسی فرمایش صاحب جواهر رحمه الله: 23
- 2) ذلک اشاره به حکم اخیر (الزّانِیَهُ لا یَنْکِحُها إِلاّ زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ) باشد، 23
- اشاره 23
- 3) صاحب جواهر رحمه الله می فرماید: از نظر معنی انسب این است که «ذلِکَ» اشاره به هر دو حکم سابق باشد. 23
- 4) فخر رازی این وجه را از بعض مفسّرین نقل کرده و خودش هم آن را پسندیده است. 25
- نظر مرحوم آقای طباطبایی رحمه الله: 25
- نظر استاد - مد ظله - در مورد مشار الیه «ذلِکَ» و موضوع حرمت: 25
- اشاره 25
- پاسخ استاد مد ظله به مرحوم طباطبایی رحمه الله: 26
- نکتۀ اول: 28
- نکته دوم: 28
- نکتۀ چهارم: 29
- نکتۀ سوم: 29
- 1) صحیحۀ زراره 30
- ب) بررسی روایات مسئله: 30
- اشاره 30
- اشاره 32
- خلاصۀ درس این جلسه: 32
- الف) کلام مرحوم آقای خویی (ره) در جمع بین روایات: 32
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی (ره): 33
- بحث سندی: 35
- 1) روایت اول: 35
- بحث دلالی: 35
- اشاره 35
- روایت دوم: 36
- *اشکال استدلال به روایت: 36
- پاسخ اشکال: 36
- روایت سوم: 37
- روایت چهارم: 37
- روایت هفتم: 38
- روایت ششم: 38
- روایت پنجم: 38
- اشاره 39
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 39
- 1) یادآوری بحث گذشته: 40
- 2) متن روایت زراره: 40
- 3) مناقشه در دلالت روایت: 41
- 2) متن روایت اسحاق بن جریر: 42
- 1) اشاره به کلام مرحوم آقای خوئی: 42
- ب) بررسی حکم تزویج با زن مشهور به زنا: 42
- 4) اشکال استاد - مد ظلّه - به استناد به روایت اسحاق بن جریر: 43
- 3) توضیح اشکال سندی روایت: 43
- 6) توضیحی درباره روایت: 45
- 5) متن روایت حسن به ظریف: 45
- ج) توضیحی درباره کلام مرحوم آقای خوئی و بررسی آن: 46
- 7) نتیجه بحث: 46
- 1) توضیح کلام مرحوم آقای خوئی: 46
- اشاره 49
- 1) اقسام روایت مسئله در جلد 25 جامع احادیث الشیعه: 49
- د) دسته بندی روایات مسئله: 49
- 2) اقسام روایات ج 26 جامع احادیث الشیعه (چاپ سال 1379) 51
- ضمیمه درس 230 (اقوال اهل لغت درباره ثناء و نثا) 52
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 56
- اشاره 56
- الف) نقد استاد «مدّ ظلّه» دربارۀ جمع مرحوم آقای خویی: 56
- ب) بررسی روایاتی که مربوط به نکاح خود زانی با مزنی بها است: 57
- ج) بررسی روایاتی که مربوط به نکاح با مشهوره و زنان آلوده است: 59
- اشاره 60
- د) جمع بین اخباری که نکاح با مشهوره را تحریم و اخباری که آن را تجویز کرده است: 60
- 1) بیان مختار مرحوم حاج شیخ: 62
- نظر استاد «مدّ ظلّه» در جمع بین روایات: 62
- اشاره 62
- ه) بررسی راه علاج بین اخبار در صورت عدم امکان جمع دلالی: 62
- 2) نظر استاد «مدّ ظلّه» دربارۀ فرمایش مرحوم حاج شیخ: 64
- اشاره 66
- 1) بررسی روایات اسحاق بن جریر و کلام آقای خویی «ره»: 66
- خلاصۀ درس این جلسه: 66
- اشاره 68
- 2) بررسی حکم مسئله در صورت تعارض روایات: 68
- *نظر استاد «مدّ ظلّه» در صورت تعارض روایت: 69
- 3) نظر استاد در مسئله: 70
- خلاصۀ درس این جلسه: 73
- الف) ادامۀ بحث تعارض بین روایات: 73
- 1) ترجیح روایات تحریم: 73
- 2) ظهور ثمره این بحث در باب متعه: 73
- اشاره 73
- ب) حکم استبراء در موارد جواز نکاح: 76
- *روایات مسئله: 76
- 1) متن عروه: 76
- اشاره 76
- 3) آیا مشهور از این دو روایت اعراض کرده اند؟: 78
- 2) روایت احتجاج امام جواد «علیه السلام» با یحیی بن اکثم: 78
- اشاره 80
- *نظر استاد «مدّ ظلّه»: 80
- *خلاصه: 81
- اشاره 82
- اشاره 82
- الف) نگاهی به روایات لزوم استبراء: 82
- خلاصۀ درس این جلسه: 82
- 3) ادامۀ بحث در روایت روضه المتقین: 84
- 2) توضیح یکی از مناشئ تحریف در نسخ: 84
- 4) روایت حسن بن جریر: 85
- 6) چند توضیح درباره موثقه سماعه: 87
- 7) معنای «لا ینبغی» در روایات: 88
- ب) طرح یک اشکال دربارۀ روایت اسحاق بن جریر و پاسخ آن: 90
- 1) اشکالی در روایت اسحاق بن جریر: 90
- 2) علت عمدۀ، وجود سقط در اسناد: 91
- 3) حل اشکال سندی روایت اسحاق بن جریر و دو روایت بعدی: 92
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم و بررسی آن: 93
- ج) بحث از لزوم استبراء و عدم لزوم آن: 93
- 3) آیا در بحث ما، اعراض مشهور، اجتهادی است؟ 94
- 2) آیا اعراض مشهور، روایت معتبر را از درجه اعتبار می اندازد؟ 94
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 96
- اشاره 96
- 2) بیان دو شبهه توسط استاد - «مد ظله» - به استدلال مذکور: 99
- ب) پیگیری استدلال بر لزوم استبراء رحم از ماء الفجور: 99
- 1) بیان کلام آقای خویی «رحمه الله»: 99
- 3) دفع این دو شبهه: 100
- اشاره 103
- 1) جمع بندی نهایی استاد «مدّ ظلّه» پیرامون روایات مسئله نکاح با زانیه و پاسخ به یک اشکال: 103
- خلاصۀ درس این جلسه: 103
- 2) تفاوت احکام حدود و تعزیرات با حرمت نکاح با زانیه معلنه: 106
- الف) کلام مرحوم آقای حکیم: 107
- 3) آیا استبراء زانیه لازم است: 107
- ج بررسی اقوال فقهاء دو مسئله: 109
- الف) ادامه بحث گذشته 110
- اشاره 110
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 110
- متن عروه: 110
- ب) آیا زنای زن موجب حرمت او بر شوهر می شود؟ و آیا طلاقش بر شوهر واجب است؟ 112
- 1) متن عروه: 112
- 2) استدلال مرحوم آقای خویی بر عدم حرمت: 112
- 3) پاسخ استاد مد ظله به فرمایش آقای خویی (ره): 113
- 4) استدلال مرحوم آقای خویی بر عدم وجوب طلاق: 114
- 1 - معتبرۀ فضل بن یونس: 114
- اشاره 114
- 2 - معتبرۀ سکونی: 114
- 1 - صحیحۀ حلبی: 115
- 2 - روایت عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 115
- 5) پاسخ استاد مد ظله به فرمایش آقای خوی (ره): 116
- 6) فرمایش مرحوم آقای حکیم و پاسخ استاد مد ظله: 117
- خلاصۀ درس این جلسه: 119
- 1) متن مسئله: 119
- اشاره 119
- الف) بررسی مسئله 19: 119
- 2) توضیح مسئله: 119
- 3) قائلین به تحریم ابد به ترتیب قرون: 120
- 4) ادعاهای اجماع در مسئله: 123
- 1) بررسی روایت فقه الرضا: 127
- ب) بررسی روایات دال بر تحریم ابد 127
- 2) روایات انتصار و عویص مفید: 127
- الف) بررسی استدلال به اجماع بر حرمت ابد: 129
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 129
- اشاره 129
- 1) قبول حرمت ابد توسط عده ای از فقهای عظام: 129
- 3) توضیحی دربارۀ کلام محقق در شرایع: 131
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای حکیم: 131
- 4) بررسی ادعاهای اجماع در مسئله: 132
- 1) استدلال به مفهوم موافقت برای اثبات تحریم: 134
- ب) استفاده تحریم ابد در زنا از روایات تزویج به ذات بعل: 134
- جواب نقضی: 135
- 2) استدلال به اطلاق روایات برای اثبات تحریم: 135
- 3) جواب از استدلال به مفهوم موافقت: 135
- جواب حلی: 135
- اشاره 135
- 4) جواب از استدلال به اطلاق روایات: 136
- ج - استدلال بر عدم تحریم ابد در زنای به ذات بعل 137
- د - نتیجۀ بحث 137
- اشاره 139
- خلاصۀ درس این جلسه: 139
- متن عروه: 139
- ب) بررسی کلام مرحوم آقای خویی «قدس سرهم»: 140
- الف) کلام مرحوم آقای خویی «قدس سرهم»: 140
- اشاره 147
- خلاصۀ درس این جلسه: 147
- 2) شک در این که زن معتده بوده است یا نه؟ 148
- 3) شک در اینکه مزنی بها در عدّه رجعیه بوده یا در عدۀ غیر رجعیه (نظر سید و مرحوم آقای حکیم و آقای خوئی «قدس سرهم»: 149
- 4) نظر مرحوم آقای خویی «قدس سرّه»: 149
- الف) آیا کل شیء لک حلال، شامل احکام وضعیه نیز می شود؟ 150
- اشاره 150
- 5) نظر استاد مد ظله در مورد کلام آقای خویی «قدس سرّه»: 150
- ب) بررسی استصحاب «عدم کون الطلاق طلاقاً ثالثا» بنحو «لیس تامّه» و «لیس ناقصه» 153
- ج) استصحاب حکمی بقاء زوجیت: 154
- الف) توضیحی کلی دربارۀ اصل مثبت: 156
- اشاره 156
- اشاره 156
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 156
- 2) اصل مثبت در اصول: 158
- 3) مستثنیات اصل مثبت: 159
- ب) توضیحی دربارۀ استصحاب کلی: 161
- الف): 163
- اشاره 163
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 163
- ب) جریان استصحاب در محل بحث: 164
- ج) اثبات رجعی بودن عده با استصحاب عدم ازلی 165
- اشاره 168
- د) دوران عده بین عده رجعی و بائن: 168
- متن عروه: 169
- متن عروه 170
- خلاصۀ درس این جلسه: 170
- اشاره 170
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر استدلال مذکور: 171
- 1) استدلال مرحوم آقای خویی بر عدم ایجاب حرمت با ادخال بعض الحشفه: 171
- متن عروه: 173
- ج) بررسی حکم فاعل هرگاه کبیر نباشد: 173
- 1) نقل کلمات قدماء: 173
- اشاره 173
- ب) شمول حرمت، نسبت به ام الام و إن علت و بنت البنت و إن نزلت: 173
- 4) ایراد استاد - مد ظله - به فرمایش صاحب حدائق: 174
- 3) مناقشۀ حدائق در کلام کنز الفوائد: 174
- 2) وجه تأمل علامه در تعمیم حکم: 174
- 1) تقریب اول: 175
- د) بیان تقریبات سه گانۀ محقق ثانی برای تعمیم حکم: 175
- اشاره 176
- 4) پاسخ استاد - مد ظله - به تقریب مذکور: 176
- 5) تقریب سوم: 176
- *دفاع مرحوم آقای اراکی از تقریب مذکور: 176
- 3) تقریب دوم: 176
- 6) مناقشۀ مرحوم آقای حکیم به تقریب سوم جامع المقاصد: 177
- 7) پاسخ استاد - مد ظله - به مناقشۀ مرحوم آقای حکیم بر تقریب سوم جامع المقاصد: 178
- 8) اشکال دیگر در کلام مرحوم آقای حکیم: 178
- 10) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر تقریب سوم محقق ثانی و بیان مختار: 179
- اشاره 180
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 180
- 1) طرح مجدد بحث: 181
- 2) نگاهی به اقوال فقهاء در مسئله اشتراط کبیر بودن در فاعل و صغیر بودن در مفعول 185
- 3) تمسک به اجماع برای تعمیم حکم نسبت به صغیر بودن فاعل: 186
- ب) آیا ایقاب به بعض حشفه نیز کافی است؟ 187
- ج) بررسی اشتراط سن خاص در جانب ملوط: 188
- 1) آیا باید ملوط صغیر باشد؟ 188
- 2) ترتّب حرمت ابد در صورت مسن بودن ملوط: 189
- 3) تذکر یک نکته اصولی و تطبیق آن در این مسئله: 190
- د) آیا حکم حرمت ازدواج با مادر و خواهر و دختر طرفینی است یا مخصوص فاعل است؟ 191
- 1) طرح بحث و اقوال فقهاء در مسئله: 191
- 2) دلیل قول به تعمیم تحریم نسبت به فاعل و مفعول (کلام کشف اللثام): 192
- 3) اشکال بر کلام کشف اللثام و بررسی آن: 192
- اشاره 194
- 1) طرح مجدّد بحث و اشاره به نظر علماء: 194
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 194
- الف) بررسی امکان تعلق حرمت ابد به مفعول: 194
- 2) تقریب اول: (با استفاده از استعمال لفظ در اکثر از یک معنی) 196
- 4) تقریب دوم (تمسک به علم اجمالی): 197
- 5) تقریب سوم: با فرض عدم وجود علم اجمالی): 199
- 6) تقریب چهارم: (ترک استیضاح دلیل بر عدم حکم است): 200
- 7) تقریب پنجم: (بحث مبنایی دربارۀ ترک استیضاح): 201
- ب) ذکر قرائن بر تعیین مرجع ضمیر در روایات مسئله: 203
- اشاره 205
- اشاره 205
- خلاصۀ درس این جلسه: 205
- متن عروه: 205
- الف) بررسی حکم خنثای موطوء: 205
- 2) توضیحی دربارۀ موضوع مسئله: 206
- 3) کلام صاحب جواهر «رحمه الله» در مورد بنت خنثی: 206
- 4) پاسخ استاد - مد ظله - به این بیان: 207
- 1) اگر خنثی موطوء واقع شود: 208
- اشاره 208
- ب) کلام علامه «رحمه الله» در قواعد و توجیه آن: 208
- 2) اگر خنثی پسری را وطی کرد: 209
- ج) بررسی حکم ایقاب الغلام هرگاه بعد از عقد واقع شود: 211
- 1) بررسی اقوال فقهاء: 211
- متن عروه: 211
- 2) بررسی ادلۀ مسئله: 212
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 215
- 1) طرح بحث و ذکر دو مقدمه: 215
- الف) بررسی بحث انفساخ عقد نکاح با ایقاب غلام: 215
- اشاره 215
- 2) نگاهی به اصل روایات مسئله ایقاب و کلمات علماء در مسئله: 217
- اشاره 218
- ب) روایات متعارض در مسئله: 218
- 1) طائفه اول روایات متعارض: 218
- 2) بررسی نسبت طائفه اول با روایات ایقاب غلام: 219
- 4) طائفه دوم روایات متعارض: 222
- ج) نگاهی به روایت خاص در باب ایقاب برادر زن: 224
- 1) متن روایت و توضیح درباره اعتبار سندی آن: 224
- 2) دو توجیه درباره مرسله ابن ابی عمیر و پاسخ آنها: 225
- 3) نتیجه بحث: 227
- خلاصۀ درس این جلسه: 228
- اشاره 228
- 1) بررسی حرمت ازدواج جدید: 230
- 2) استدلال به استصحاب حلیت تزویج: 231
- اشاره 232
- اشکال شمول (ما یحرم من النسب...»: 232
- پاسخ اشکال: 232
- اشاره 236
- من المحرمات الا بدیه التزویج حال الاحرام 236
- الف) بررسی اتفاق فقهاء: 236
- خلاصۀ درس این جلسه: 236
- اشاره 236
- 1) استدلال به روایاتی که از تزویج در حال احرام «نهی» کرده است: 237
- ب) بررسی روایات مسئله: 237
- پاسخ استاد - مد ظله - به این استدلال 238
- 3) نظر استاد - مد ظله - پیرامون این روایت: 240
- 2) طائفۀ دوم: استدلال به روایاتی که با تعبیر «حرّم» تزویج در حال احرام را تحریم کرده است 240
- اشاره 245
- الف) توضیح بیشتر درباره سند روایت تحریم ابد در صورت علم (صحیحه زراره و داود بن سرحان و...): 245
- 1) کلام علماء درباره سند این روایت: 245
- خلاصۀ درس این جلسه: 245
- 2) اشاره به تحویل سند: 246
- 3) بررسی اعتبار طرق شش گانه روایت: 247
- 4) تحقیق دربارۀ" المثنی "در سند: 248
- 5) تحقیق درباره" ادیم بیاع الهروی ": 250
- 6) خلاصه ارزیابی طرق شش گانه سند: 252
- الف) دو روایت دیگر در اعتبار بخشیدن به روایت زراره و داود بن سرحان و ادیم بیاع الهروی: 254
- اشاره 254
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 254
- اشاره 254
- 1) راه اول در اعتبار روایت فوق: 255
- 3) بررسی متن روایت: 256
- 1) نقل کلام مرحوم آقای خویی: 258
- ب) استدلالات دیگر بر حرمت تکلیفی نکاح بر محرم 258
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 259
- 3) راههای دیگر در اثبات حرمت تکلیفی نکاح بر محرم: 262
- 4) نتیجه بحث: 263
- خلاصۀ درس این جلسه: 264
- اشاره 264
- طائفه اولی (نکاح محرم مطلقاً موجب حرمت ابدی است) 264
- الف) نقل روایات مسئله: 264
- طائفه سوم: (نکاح محرم در صورت علم حرمت ابدی می آورد) 268
- طائفه دوم: (نکاح محرم حرمت ابدی نمی آورد). 268
- 1) جمع اول تفصیل بین علم و عدم علم: 269
- ب) وجوه جمع بین روایات: 269
- اشاره 270
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی «رحمه الله»: 270
- مناقشۀ استاد (مد ظله) دربارۀ استدلال اخیر: 270
- 3) جمع دوم تفصیل بین صورت علم یا دخول و غیر آنها: 271
- 4) مناقشۀ مرحوم حاج شیخ «رحمه الله» به جمع مشهور: 271
- اشاره 273
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 273
- 1) اشکال به نحوۀ جمعی که اشهر فقهاء بین روایات کرده اند و اثبات مدعای آنها به طریق دیگر: 273
- الف) کلام مرحوم حاج شیخ دربارۀ کیفیت جمع روایات مسئله: 273
- 2) جمع مرحوم آقای حاج شیخ عبد لکریم حائری «قدس سرّه»: 276
- 3) توضیحی کلی دربارۀ مسئلۀ حمل مطلق بر مقیّد: 277
- 4) پاسخ کلام مرحوم آقای حائری «قدس سرّه» توسط استاد - مد ظله -: 279
- اشاره 280
- ب) نگاهی به فتاوای علماء دربارۀ عقد در حال احرام: 280
- 2) تذکر نکته ای در کلام علامه در «تحریر» و صاحب حدائق 283
- 3) توضیحی درباره عبارت سید مرتضی در موصلیات ثالثه 285
- 2) رجوع به عامّ کتاب پس از تعارض و تساقط روایات: 287
- 1) حمل مطلق بر فرد نادر: 287
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 287
- اشاره 287
- اشاره 287
- بررسی مرجّحات 288
- نظر استاد - مد ظله - در مورد فرمایش حاج شیخ «قدس سرّه»: 288
- مرجح اول: اوصاف راوی 288
- مرجح دوم: موافقت کتاب 288
- مرجح سوم: مخالفت عامه 290
- 3) حمل روایات حرمت ابد بر فرض دخول: 291
- اشاره 291
- اشکال استاد - مد ظله - به بیان آقای داماد «قدس سرّه»: 292
- بیان مرحوم آقای داماد بر مورد تقدیم منطوق بر مفهوم: 292
- اشاره 292
- اشکال استاد - مد ظله - به بیان مرحوم حاج شیخ: 293
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 295
- الف) بررسی کلام مرحوم حاج شیخ: 295
- اشاره 295
- 1) تبیین کلام مرحوم آقای حائری (یادآوری): 295
- 2) بررسی مقدمۀ اوّل (مفاد عبارت "فرق بینهما" ): 296
- 3) بررسی مقدمه دوم (لازمه قهری اجتماع زن و شوهر، تحقق دخول است): 298
- 2) مناقشه صاحب ذخیره در دلالت روایت بر نفی حرمت ابد: 302
- ب): بررسی صحیحۀ محمّد بن قیس: 302
- 1) متن صحیحه: 302
- 3) تأیید کلام صاحب ذخیره با دو تقریب از استاد - مد ظلّه -: 303
- تقریب اوّل: 303
- تقریب دوم: 304
- اشاره 304
- 4) بررسی مناقشه صاحب ذخیره و دو تقریب قبل: 304
- *مناقشه استاد - مد ظلّه - در کلام مذکور: 306
- *کلامی دیگر از صاحب ذخیره: 306
- *بررسی کلام مرحوم حاج شیخ: 308
- اشاره 309
- خلاصۀ درس این جلسه: 309
- الف) بررسی حکم عقدی که توسط وکیل احرام معقود له انجام گیرد: 309
- متن عروه: 309
- د) بطلان عقدی که مجری آن محرم باشد: 310
- متن عروه: 310
- متن عروه: 310
- متن عروه: 310
- ج) بطلان ازدواج در حال احرام: 310
- ب) آیا محرم می تواند عقد فضولی را اجازه کند؟: 310
- ه) بررسی حکم حرمت ابد در صورتی که تنها زوجه، محرمه باشد: 311
- متن عروه: 311
- متن عروه: 311
- 1) بیان مختار سید «رحمه الله»: 311
- 3) پاسخ استاد «مدّ ظلّه» به ایراد مذکور: 312
- 1) تعمیم حرمت ابد نسبت به موردی که مردِ محلّ با زن محرمه ازدواج نماید. 315
- اشاره 315
- الف) ادله تعمیم (اراده جنس از کلمه «المحرم و قاعدۀ اشتراک) 315
- خلاصۀ درس این جلسه: 315
- الف) اشکال مرحوم حائری به جنس بودن کلمه «المحرم» 316
- 2) اشکال به دو دلیل فوق 316
- ب) اشکال صغروی به قاعده اشتراک: 317
- ج) اشکال کبروی به قاعده اشتراک زن و مرد در احکام 319
- اشاره 320
- پاسخ به اشکال دوّم: 320
- 3) نظر استاد مد ظله پیرامون جنس بودن کلمه «المحرم» 320
- پاسخ این اشکال - 322
- اشاره 322
- الف) پاسخ از اشکال صغروی قاعدۀ اشتراک 322
- 4) نظر استاد مد ظله نسبت به قاعده اشتراک زن و مرد در احکام 322
- ب) عدم تمامیت کبرای قاعده اشتراک 323
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 325
- اشاره 325
- متن عروه: 325
- مسئله اول: آیا شخص می تواند در حال احرام عقد فضولی را اجازه بدهد؟ 325
- در مورد عقد فضولی یا اجازه ای که در حال احرام واقع می شود دو مسئله مطرح شده 325
- مسئله دوم: اگر محلی فضولتاً برای شخص محرمی عقد بخواند، 326
- اشاره 326
- الف) بررسی صورت دوم مسئله اول: 326
- ب) اجازه کاشف حکمی است. 327
- در باب اجازه فضولی 4 رأی معروف هست: 327
- الف: اجازه ناقل است. 327
- د) اجازه کاشف انقلابی است. 328
- ج) اجازه کاشف حقیقی است. 328
- نظر مرحوم سیّد «رحمه الله»: 329
- فرمایش مرحوم آقای حکیم «رحمه الله» و مرحوم آقای خوئی «رحمه الله»: 329
- نظر نهایی استاد مد ظله: 331
- 1) فرمایش مرحوم آقای حکیم «رحمه الله» و مرحوم آقای خویی «رحمه الله»: 331
- ب) بررسی صورت اول مسئله هشتم: 331
- اشاره 331
- 2) نظر استاد مد ظلّه در وجه احتیاط مرحوم سیّد «قدس سرّه»: 332
- نظر استاد مد ظله در کلام مرحوم سیّد «رحمه الله» 333
- اشاره 334
- 1) فرمایش مرحوم آقای حکیم: 334
- ج) بررسی صورت دوم مسئله هشتم: 334
- 2) نظر استاد مد ظله: 334
- اشاره 336
- الف) بررسی فروع مسئله تزویج در حال احرام (مسئله اول): 336
- اشاره 336
- خلاصۀ درس این جلسه: 336
- 2) توضیح مسئله: 337
- 3) بررسی کلام مرحوم سید توسط استاد «مدّ ظلّه»: 340
- 1) متن مسئله: 341
- ب) مسئله دوم: 341
- 2) توضیح مسئله: 341
- ج) مسئله 3: 342
- 1) متن مسئله: 342
- 2) توضیح مسئله: 342
- 3) اشکال مرحوم آقای حکیم و بررسی آن: 343
- 4) اشکال مرحوم آقای خویی: 344
- 5) توضیح بیشتر کلام مرحوم آقای خوئی توسط استاد «مدّ ظلّه»: 345
- 6) بررسی کلام مرحوم آقای خوئی: 345
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 349
- اشاره 349
- الف) بررسی مسئله 4: 349
- 1) متن مسئله: 349
- 1) بیان مرحوم آقای خویی: 351
- 2) بیان مرحوم سید (ره): 352
- 3) اشکال استاد - مد ظله - به عدم جریان استصحاب عدم عقد: 353
- 4) پاسخ استاد مد ظله - به اشکال فوق: 354
- ج) بررسی جریان استصحاب در معلوم التاریخ: 356
- 1) مقدمه بحث: 356
- 2) یک نقض بر جریان استصحاب در معلوم التاریخ: 357
- 3) نگاهی به صحیحه ثانیه زراره: 358
- 1) حکم قسم دوم بر طبق قاعده استصحاب و ادله برائت: 359
- د) حکم قسم دوم مسئله: 359
- اشاره 359
- 4) خلاصه کلام در استصحاب معلوم التاریخ: 359
- 3) توضیحی درباره مفاد قاعده فراغ: 361
- 2) علت فتوای مرحوم سیّد به صحت عقد در تمام صورتهای قسم دوم: 361
- اشاره 365
- خلاصۀ درس این جلسه: 365
- الف) تصویر ثمره برای جریان اصول: 365
- اشاره 367
- ب) اشتراط احتمال التفات حین العمل در قاعدۀ فراغ: 367
- 1 - بررسی سند روایات 367
- 2) بررسی دلالت روایت: 369
- 4) تقریب مرحوم آقای خویی برای عدم دلالت این روایت بر عدم اشتراط التفات در قاعده: 370
- 3) مناقشۀ استاد - مد ظله - به استدلال مذکور: 370
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 372
- اشاره 372
- الف) بررسی روایت علی بن جعفر: 372
- ب) شک در حاجبیت موجود، مانع صحت وضوء نیست: 373
- ج) فرمایش مرحوم آقای خویی «رحمه الله»: 374
- اشاره 374
- بررسی کلام مرحوم آقای خوئی «رحمه الله»: 375
- بررسی مجدد صحیحۀ حسین بن ابی العلاء: 378
- کلام مرحوم آقای خویی «رحمه الله»: 378
- مناقشه در کلام مرحوم آقای خویی «رحمه الله» و بیان مفاد صحیحۀ حسین بن ابی العلاء 379
- الف) توضیح کلام مرحوم آقای حکیم: 386
- 1) مروری بر بحث گذشته و ذکر مبنای مرحوم آقای حکیم: 386
- اشاره 386
- خلاصۀ درس این جلسه: 386
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم بر طبق مبنای خود: 387
- اشاره 389
- 1) اثبات مطلب اول (عدم اصل مقتضی بطلان عقد): 389
- ب) حکم شک در تقدم یا تقارن یا تأخر عقد نسبت به احرام: 389
- 2) اثبات مطلب دوم (وجود اصل مثبت صحت عقد و اصل نافی حرمت ابد»: 390
- ج) تذکر استاد «مدّ ظلّه» به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان و اعزام روحانیون به تبلیغ: 391
1379/8/30 دوشنبه درس شمارۀ (262) کتاب النکاح/سال سوم
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس این جلسه:
ابتدا مبانی مختلف در جریان اصول در اطراف علم اجمالی را (هرگاه موجب مخالفت قطعی عملی نگردد) ذکر می کنیم، آنگاه در مسئلۀ کسی که نمی داند آیا عقد را در حال احرام اجرا کرده یا بعد از آن، هر دو اصل استصحاب را دارای اثر شرعی دانسته و با تصویر ثمره، در صورت طلاق احتیاطی، ازدواج با او به عقد جدید را بر مبنای کسانی که مخالفت قطعی علمی را در جریان اصول در اطراف علم اجمالی مضر نمی دانند، بلا اشکال می دانیم. سپس به مسئلۀ عدم اشتراط احتمال التفات در قاعده فراغ پرداخته، پس از تصحیح سند روایت حسین بن ابی العلاء استدلال به آن روایت را بر مطلوب ممنوع می دانیم و بالاخره استدلال مرحوم آقای خویی بر عدم جواز استناد به این روایت برای عدم اشتراط التفات را نقل و به دو وجه در آن مناقشه می کنیم.
***
الف) تصویر ثمره برای جریان اصول:
هرگاه نداند عقد را در حال احرام انجام داده یا بعد از آن، هرگاه جریان اصل در اطراف علم اجمالی موجب مخالفت قطعی عملی گردد مانند اینکه علم پیدا کند به نجاست احد الإناءین الطاهرین، بلا خلاف، همه اصل را در آنها جاری نمی دانند، اما اگر جریان اصل در اطراف، تنها موجب مخالفت قطعی علمی گردد، مانند اینکه علم پیدا کند به تطهیر احد الإناءین النجسین که در اینجا مخالفت قطعی عملی در پی ندارد، زیرا خواه استصحاب نجاست جاری شود یا نشود، در هر حال، به اقتضای علم اجمالی باید از هر دو احتیاطاً اجتناب کند، در اینجا بین متأخرین اختلاف