نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 7 صفحه 87

5) موثقه سماعه:

موثقه سماعه؛ قال سألته عن رجل له جاریه فوثب علیها ابن له ففجرها؟ فقال: قد کان رجل عنده جاریه و له زوجه فامرت ولدها ان یثب علی جاریه أبیه ففجر بها فسئل أبو عبد اللّه «علیه السلام» عن ذلک فقال: لا یحرم ذلک علی أبیه الاّ انّه لا ینبغی ان یأتیها حتی یستبرئها للولد، فان وقع فیما بینهما ولد، فالولد للاب اذا کانا جامعاها فی یوم واحد و شهر واحد.(1)

6) چند توضیح درباره موثقه سماعه:

- در روایات بسیاری از اوقات وجه سؤال نقل نمی گردد، ولی از پاسخ می فهمیم که سؤال از چه جهتی بوده، در این روایت هم از جواب فهمیده می شود که سائل از حرام شدن جاریه و نشدن آن بر پدر سؤال کرده است، منشأ امر ما در به پسر هم همین بوده که در برخی روایات موطوئه ابن را بر اب محرم دانسته، مادر با این عمل می خواسته جاریه بر شوهرش حرام شود.

- کلمۀ "لا یحرم" در پاسخ امام «علیه السلام» ظاهراً از باب تفعیل است "لا یُحرِّم" و از باب ثلاثی مجرد لا یَحْرُمُ نیست، وگرنه مناسب بود: "تلک" و مانند آن از کلمات مؤنث به عنوان فاعل ذکر می شد.

در روایت "قال سألته" به کار رفته، سؤالات سماعه (که معمولاً با ضمیر در روایات نقل شده) به طور متعارف از امام صادق «علیه السلام» است، ولی در اینجا چنین نیست بلکه ممکن است از امام کاظم «علیه السلام» باشد و حضرت با نقل روایتی در مشابه این مسئله از امام صادق «علیه السلام» پاسخ داده اند و ممکن است "قال سألته" به معنای "قال زرعه سألت سماعه" باشد و سماعه در پاسخ زرعه، روایتی از امام صادق «علیه السلام» نقل کرده است [ر. ک. ملاذ الاخیار ج 13، ص 346]

موضوع این روایت زنای بعد از مالک شدن جاریه است و موضوع دو روایت قبل، زنای قبل از ازدواج، به هر حال در هر سه استبراء را لازم دانسته، البته در این