کتابخانه بالقرآن

نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 8 صفحه 109

صفحه 109

حاصل شده و نیز دختری که پس از خروج زن از زوجیت بدنیا آمده روشن است.(1) ممکن است شما بگویید که مرجع ضمیر در ابنتها، المرأه به طور کلی نیست، بلکه " المرأه التی تزوج بها الرجل "می باشد، و مراد از" الام "،" ام الابنه التی تزوج بها الرجل "می باشد ولی این امر نیز استدلال به صحیحه را مخدوش نمی سازد، چون پس از خروج زن هم از زوجیت این عنوان صدق می کند، چون" تزوج "امری است حدوثی که در یک زمان مشخص تحقق یافته، و با تحقق آن عنوان" المرأه التی تزوج بها الرجل "بر این زن به طور دائمی صدق می کند هر چند از زوال عنوان زوجیت باشد.

خلاصه این که بین عنوان مأخوذ در این روایت، و عنوان" زوجه الرجل "که در آیه شریفه اخذ شده است (نِسائِکُمْ) فرق است، عنوان زوجه پس از زوال زوجیت صدق نمی کند، ولی عنوان صحیحه غیاث بن ابراهیم صدق می کند، نظیر عبارت صدوق در مقنع که اطلاق آن غیر قابل انکار است.

3) پاسخ استدلال فوق توسط استاد مد ظله

در پاسخ این استدلال نخست به مثال زیر توجه بفرمایید: اذا ملک الرجل عینا ملک منافعه آیا از این جمله می توان استفاده کرد که پس از تحقق ملکیت، منافع عین به

1- (1) (توضیح بیشتر) ان قلت: اگر عنوان زوجیت در موضوع حکم هم اخذ نشده باشد، بهر حال شرط حکم می باشد و قدر متیقن در شرط تحقق جزاء در زمان تحقق شرط است، مثلاً اگر گفته شود:" اذا جاء زید الی منزلک فاکرمه "از این جمله بیش از لزوم اکرام زید در زمانی که در منزل شماست استفاده نمی شود. قلت: اطلاق قضیه شرطیه اقتضاء می کند که با تحقق شرط، جزاء ثابت باشد، خواه در همان زمان شرط و خواه بعد از آن. البته شرط گاه یک امر حدوثی است همچون" آمدن زید به خانه "که در یک زمان خاص تحقق می یابد و گاه امری مستمر است همچون" در خانه بودن زید "در صورت اول چون آمدن زید به خانه به طور دائمی صدق می کند، لزوم اکرام هم مطلق است، ولی در صورت دوم می توان گفت که قدر متیقن از جمله شرطیه لزوم اکرام در همان زمان تحقق عنوان در خانه بودن زید می باشد.