نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 8 صفحه 114

صفحه 114

ربیبه بر دختر کنیز شخص چندان روشن نیست، پس مشکل است که موضوع اصلی صحیحه محمّد بن مسلم (کنیز) را از مصادق حقیقی آیه بدانیم.

قلت: ظاهراً قرائت آیه شریفه به تناسب جمله" و الحره و المملوکه فی هذا سواء" می باشد و گویا حکم حره که در این مسئله با توجه به آیه قرآن روشن است و روایت در مقام الحاق مملوکه به حره در این حکم می باشد بنابراین امام علیه السلام برای بیان حکم حره آیه استناد ورزیده است و همین امر نشان می دهد که مفاد آیه اعم از دختری است که زوجه در زمان زوجیت داشته و شامل دختری که پس از زوال زوجیت متولدشده می گردد.(1)

3) روایات دیگر مشابه

از روایات چنین اعم بودن آیه را می توان استظهار کرد که برخی از آنها از جهت سندی معتبر می باشند که در اینجا نقل می کنیم صحیحه محمّد بن مسلم عن احد هما علیه السلام: سألته عن الرجل یکون (تکون) له الجاریه یصیب منها ثم یبیعها هل یحل له ان ینکح ابنتها قال لا، هی مثل قوله تعالی وَ رَبائِبُکُمُ اللاّتِی فِی حُجُورِکُمْ (2) این


1- (1) (توضیح بیشتر) مفاد روایت را می توان به صورت قیاس گونه زیر بیان کرد: المملوکه کالحره (صغری) و فی الحره تحرم ابنه الزوجه (کبری) فی المملوکه تحرم ابنه الجاریه (نتیجه) استدلال به آیه شریفه برای بیان حکم کبری است و نشان از اعم بودن مفاد آیه در مورد حرّه و به تبع در مورد مملوکه دارد.
2- (2) (توضیح بیشتر) کتاب حسین بن سعید: 308/122 عنه المستدرک 17095/402:14 نظیر این روایت در تفسیر عیاشی به نقل از أبو العباس (فی الرجل) و به نقل از عبید عن ابی عبد علیه السلام هم وارد شده است، در نقل أبو العباس آمده است" هی مما قال الله تعالی "و در نقل عبید:" هی مقل قوله " (تفسیر عیاشی 72/230:1 عن ابی العباس به نقل از آن در وسائل 26120/47:20، بحار 15/19:104، مستدرک 17079/397:14، تفسیر عیاشی 76/231:1 عن عبید و به نقل از آن در بحار 19/20:14، مستدرک 17081/398:14 با ملاحظه مجموع این موارد باید مراد از" هی مما قال الله تعالی "را این دانست که موضوع این روایت به حکم شرع که حره و مملوکه را در این حکم یکسان قرار داده از مصادیق آیه شریفه گردیده است. گفتنی است که شبیه این روایت بدن کلمه" ثم یبیعها "در کافی 12/433:5 و کتاب حسین بن سعید: 1319/125 (به سندی که می توان آن را تصحیح کرد) از عبید بن زراره عن ابی عبد الله علیه السلام و نیز در تهذیب 1178/277:714
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه