نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 8 صفحه 9

که منکوح پدر قرار گرفته آمده، باشد، بلکه احتمالاً برای تأکید در تعمیم موضوع حکم است یعنی ازدواج با زوجۀ پدر هر قسمی که باشد دائمه یا منقطعه، مدخوله یا غیر مدخوله، صغیره یا کبیره، همه بر فرزند حرام است، گرچه این عمومیت از اطلاق «ما نَکَحَ آباؤُکُمْ» استفاده می شد ولی با قید «مِنَ النِّساءِ» تأکید بیشتری پیدا می کند. همانند تعمیم موضوع خمس که از اطلاق «أَنَّما غَنِمْتُمْ» استفاده می شد در عین حال با «مِنْ شَیْءٍ» که عموم لفظی است تأکید بیشتری در تعمیم پیدا کرده است.

ب): دلالت آیه «لا تَنْکِحُوا» بر حرمت ازدواج با زن پدر و عروس

اشاره

دلالت آیۀ «وَ حَلائِلُ أَبْنائِکُمُ» بر حرمت ازدواج با زوجۀ فرزند واضح است و اطلاق آن شامل غیر مدخوله و منقطعه و یا زوجۀ فرزند رضاعی نیز می شود. قید «مِنْ أَصْلابِکُمْ» بنا بر آنچه که از روایات استفاده می شود که حکم حرمت ازدواج با زوجۀ فرزند اعم از فرزند رضاعی و نسبی است، باید برای اخراج ادعیاء و بیان جواز ازدواج با زوجۀ پسر خوانده باشد. در هر حال، دلالت آیه بر مسئله بلا اشکال است. ولی در مورد آیۀ «وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ» دو اشکال مطرح گردیده است:

اشکال اول به استدلال به آیۀ «وَ لا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ»

اشاره

مرحوم آقای حکیم می فرمایند: کلمۀ «نکاح» مشترک لفظی بین دو معنای «عقد» و «وطی» است و محتمل است معنای نکاح وطی باشد و لذا بسیاری همچون صاحب مجمع البیان، نکاح در آیۀ شریفه: «اَلزّانِی لا یَنْکِحُ إِلاّ زانِیَهً أَوْ مُشْرِکَهً وَ الزّانِیَهُ لا یَنْکِحُها إِلاّ زانٍ أَوْ مُشْرِکٌ وَ حُرِّمَ ذلِکَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ» را به معنای «وطی» گرفته اند.(1)

و با وجود احتمال ارادۀ خصوصی وطی نه مطلق عقد از آیۀ مورد بحث نمی توان به