نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 9 صفحه 169

ج) جمع دو روایت عنبسه و جمیل:

اشاره

صاحب حدائق نخست می فرماید: لا اعرف وجهاً للجمع بینهما(1) سپس توجیهی را مطرح فرموده که ظاهراً همان فرمایش مرحوم شیخ است.

1) فرمایش مرحوم شیخ طوسی در جمع بین دو روایت:

مرحوم شیخ طوسی در نهایه، و به تبع ایشان ابن برّاج در مهذّب(2) ، دو روایت را جمع کرده و می فرماید: فان کان قد عقد علیهما بلفظ واحده ثمّ دخل بواحده منهما کان عقدها ثابتاً و یخلّی سبیل الاخری، فان کان عقد علیهما بلفظتین ثمّ دخل بالّتی بدأ باسمها عقدها صحیحاً و ان دخل ذکرها ثانیاً کان النکاح باطلاً و تلزمها العده لاجل الدخول.(3)

ایشان روایت تخییر را بر موردی حمل نموده که عقد واحد بالفظ واحد انجام گرفته، و البته در صورت نزدیکی کردن به یکی از آنها، تعیّن پیدا می کند و تخییر از بین می رود. لیکن مورد اسبقیت را جایی دانسته که عقد واحد با دو لفظ تحقق یافته است.

2) جمع دو روایت توسط استاد مد ظله:

انشاء صیغه ممکن است به یکی از دو صورت زیر انجام گردد:

1 - با تقدیم لفظ نکاح مثل: انکحت هنداً و زینبَ

2 - با تأخیر لفظ نکاح مانند: هند و زینب انکحتهما او منکوحتان یا هنداً و زینب انکحت

به نظر می رسد چنانچه از قبیل نوع اول باشد یعنی انکحت را بگویند سپس اسامی را بیاورند، در این صورت عقد بر اسمی که اول برده شده، واقع می گردد و عقد دومی باطل است. در مورد پنج زن نیز عقد پنجمی باطل خواهد بود.

اما اگر به صورت دوم باشد یعنی نخست اسامی را ذکر کرده، سپس انکحت یا

1- (1) حدائق - ج 23 - ص 526
2- (2) ابن برّاج معمولاً در مسائل از شیخ پیروی می کند.
3- (3) نهایه