- لا فرق فی الحکم بین الزّنا فی القبل او الدّبر 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- اشاره 1
- 1) متن عروه: 1
- 1380/1/22 چهارشنبه درس شمارۀ (308) کتاب النکاح/سال سوم 1
- 2) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله: 2
- 3) نقد استاد مد ظله بر کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 2
- 4) بیان مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 3
- 5) فرمایش استاد مدّ ظلّه: 5
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 8
- اشاره 8
- ملاحظات استاد دام ظله بر فرمایشات عَلَمین قدس سرهم در مقام 9
- وجه کلام صاحب العروه به نظر استاد مد ظلّه 10
- اذا علم أنه زنی با حدی الامرأتین و لم یدر أیتهما هی؟ 13
- متن عروه: 13
- تعلیقه ای از مرحوم آقای خمینی قدس سرّه: 14
- توجیه حاشیه مرحوم آقای خمینی قدس سرّه 14
- اشاره 16
- بررسی کلام مرحوم آقای خمینی قدس سرّه 16
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 16
- لا فرق فی الزنا بین کونه اختیاریاً أو اجباریاً أو اضطراریّاً 22
- متن عروه: 22
- دلیل نشر حرمت در زنای شخص معذور 23
- فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله 23
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله 24
- الف) پیگیری فرمایش استاد - مد ظلّه در حکم زنای مکره و مضطر: 26
- خلاصۀ درس این جلسه: 26
- متن عروه: 26
- لا فرق فی الزنا بین کونه اختیاریاً او اجباریاً او اضطراریاً 26
- اشاره 26
- 1) نقل کلام مرحوم آقای حکیم و مرحوم آقای خویی: 28
- ب) بررسی حکم زنای شخص خواب: 28
- اشاره 28
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی توسط استاد - مد ظلّه -: 28
- 3) نظر استاد - مد ظلّه -: 29
- ج) بررسی حکم زنای غیر بالغ: 31
- متن عروه: 31
- 1) استدلال مرحوم آقای خویی: 31
- و) کلمات برخی از لغویان درباره «افضاء» 33
- د) بررسی حکم زنا به مزنی بهای غیر بالغه: 33
- خلاصۀ درس این جلسه: 34
- الف) اذا کان الزنا لاحقاً، فطلقت الزوجه رجعیا ثم رجع الزوج فی اثناء العده 34
- اشاره 34
- 1) توضیح کلام مرحوم سید: 34
- متن مسئلۀ 34: 34
- 1 - طرح مسئله: 34
- 2 - نظر مرحوم سید رحمه الله: 35
- 2) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 36
- اشاره 36
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 37
- 3) اشکال استاد - مد ظلّه - به کلام مرحوم سید: 39
- 4) تقریب استاد مد ظله برای کلام مرحوم سید: 41
- اشاره 43
- الف) فرع دوم ادامۀ مسئله 34: 43
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 43
- 1) توضیح کلام مرحوم سید رحمه الله: 45
- متن مسئله 35: 45
- ب) مسئله 35: «اذا زوّجه رجل امرأه فضولاً، فزنی بأمها او بنتها ثم اجاز العقد 45
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 46
- 3) توضیح استاد مد ظلّه در معنای کشف حکمی: 47
- خلاصۀ درس این جلسه: 49
- 1) متن عروه و توضیح آن: 49
- الف) مسئلۀ 39: عدم جواز جمع بین الأختین: 49
- اشاره 49
- 2) توضیح فقرۀ «أو مختلفتین»: 50
- 3) توجیه مرحوم آقای بروجردی به کلمۀ «أو مختلفتین»: 51
- 4) توجیه امام راحل قدس سرّه و نقد آن: 52
- 5) توجیه سوم برای «مختلفتین» و نقد آن: 53
- 1) متن مسئله 40 و توضیح آن: 54
- ب) مسئله 40-42: 54
- 3) متن مسئله 43 و توضیح آن: 55
- 2) متن مسئله 41 و توضیح آن: 55
- اشاره 57
- 1) استدلال به آیه شریفه و روایت مسعده بن زیاد: 57
- الف) بررسی مسئله 42: لو تزوج باحدی الاختین ثمّ تزوّج بالاخری بطل عقد الثانیه 57
- اشاره 57
- خلاصۀ درس این جلسه: 57
- 2) اشاره به صحّت روایت موسی بن بکر: 58
- 3) نقل دو روایت زراره: 59
- بررسی تفسیر مرحوم آقای خویی از صحیحه ابی بکر حضرمی: 60
- اشاره 60
- 4) بررسی معارضه دو روایت زراره با صحیحه ابی بکر حضرمی: 60
- 5) تفسیر شیخ طوسی از صحیحه ابی بکر حضرمی: 61
- اشاره 61
- 1) اشاره به آرای علماء در مسئله: 61
- ب) آیا انتفاع از خواهر اوّل، موقوف بر انقضاء عدّه خواهر دوّم است؟ 61
- 2) کلام استاد - مد ظلّه - در مسئله: 62
- ج) بررسی مسئله 42: لو تزوج بالاختین و لم یعلم السابق و اللاحق 62
- 1) متن مسئله: 62
- 3) ادامه مسئله 43: 63
- 4) تذکراتی درباره کلام سید رحمه الله: 63
- 2) اشاره به مبنای اصولی مسئله: 63
- خلاصۀ درس این جلسه: 66
- 1) تحریر محل کلام و مورد بحث: 66
- اشاره 66
- الف) تکمله ای دربارۀ بحث بطلان عقد خواهر دوم: 66
- 2) بیان مراد از تحریم در آیۀ حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهاتُکُمْ ...: 67
- ب) بررسی روایتی که جمع بین اختین را به عقد انقطاعی جایز می داند: 70
- ج) بررسی حکم اجبار مرد به طلاق در جایی که باید از هر دو خواهر اجتناب کند: 71
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 73
- اشاره 73
- 1) نفی حکم به لسان نفی موضوع: 74
- الف) طرح مفاد قاعده لا ضرر طبق نظر مرحوم صاحب کفایه: 74
- ب) نقد نظرات مرحوم آقای آخوند توسط استاد - مدّ ظلّه -: 76
- 1) پذیرش مبنای مرحوم آقای آخوند رحمه الله در مفاد «لا ضرر»: 76
- 3) عدم شمول لا ضرر نسبت به احکام عقلی: 76
- 2) شمول دلیل لا ضرر نسبت به احکام ظاهری: 77
- 3) عدم جواز مخالفت قطعی در صورت نفی حکم احتیاط: 77
- 4) احتیاط یک حکم شرعی مستفاد از روایات است: 78
- 5) شمول دلیل لا ضرر نسبت به احتیاط روی فرض عدم دلالت روایات: 78
- 6) امکان تنزیل در احکام عقلی محضِ از سوی شارع: 79
- اشاره 82
- 1) طرح مسئله: 82
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 82
- 2) فرمایش مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 83
- 3) نقد سخن آقای حکیم رحمه الله توسط استاد مد ظله: 84
- 4) نظر استاد مد ظله در مسئله: 85
- 5) اشکال استاد مد ظله به کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 87
- الف) بررسی کلام مرحوم آقای حکیم «قدس سرّه» در تفسیر آیه مورد بحث: 87
- 1) نقل کلام مرحوم آقای حکیم: 87
- اشاره 87
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای حکیم: 88
- ب) نقل روایات مربوط به تسریح به احسان: 88
- اشاره 88
- 2) توضیح روایت: 89
- 1) صحیحه ابی بصیر: 89
- 3) موثقه ابن فضّال: 90
- ج) روایت دیگر در مورد تسریح باحسان: 91
- اشاره 91
- 4) روایت سماعه: 91
- 1) صحیحه عبد الرحمن ابن اعین: 92
- 2) روایت خطبه نکاح امام باقر «علیه السلام»: 92
- 4) روایت خطبه نکاح امام صادق «علیه السلام»: 93
- 3) روایت خطبه نکاح امام جواد «علیه السلام»: 93
- د) اشاره به کلمات مفسّران در تفسیر آیه مورد بحث: 94
- 5) صحیحه ابی مریم: 94
- 1) نظرهای مفسّران در تفسیر آیه: 94
- 6) عبارت تفسیر منسوب به علی بن ابراهیم قمی: 94
- 3) نگاهی به آیات تسریح در قرآن و مفاد تسریح در آنها: 95
- 2) تذکر نکته ای درباره تفسیر تبیان: 95
- 5) بررسی کلام مرحوم آقای خویی «قدس سرّه»: 96
- 4) کلام مرحوم آقای خویی درباره آیه 232 بقره: 96
- اشاره 97
- ه) بررسی کلام مرحوم آقای خویی در استدلال به آیه فوق: 97
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی و اشاره به معنای ظاهری آیه مورد بحث: 98
- 3) اشکال دوم مرحوم آقای خویی به استدلال به آیه فوق: 99
- 4) بررسی اشکال دوم مرحوم آقای خویی: 100
- اشاره 103
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 103
- اشاره 104
- 2) توضیح سند و متن روایت: 104
- 1) متن روایت عمر بن حنظله: 104
- 3) تقریب صحیح برای استدلال به روایت فوق: 105
- 4) جریان قاعده قرعه در مقام: 106
- ب) نگاهی به ادله قرعه: 107
- اشاره 107
- 1) خلاصه کلام مرحوم آقای خمینی قدس سرّه: 107
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خمینی: 109
- 3) نقل مباحثه طیار با زراره و توضیح آن: 112
- 4) کلام مرحوم امام درباره مناظره فوق و بررسی آن: 113
- 5) نتیجه بحث تا اینجا و تکمیل بحث از ادله قرعه و تطبیق آن بر مقام: 113
- 1 - بررسی روایت محمد بن حکیم 115
- اشاره 115
- الف: پیگیری کلام پیرامون روایات قرعه 115
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 115
- 1 - تقریب جواز تمسک 118
- 2 - مختار استاد - مد ظله - در مقام 118
- ب: تمسک به قرعه برای تعیین زوجۀ واقعیه 118
- ج: بررسی نهائی کیفیت تعیین تکلیف دو خواهر مذکور 120
- متن عروه: 120
- کلام مرحوم آقای حکیم رحمه الله: (اطلاق ادله قرعه) 121
- نظر استاد مد ظله: 121
- ادامه بررسی جریان «لا ضرر» 122
- بررسی استدلال به «لا ضرر» برای اثبات قرعه 123
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 125
- 1) اشکال استاد مد ظلّه در شمول دلیل ضرر و تمسک به آیۀ شریفه «فَإِمْساکٌ بِمَعْرُوفٍ...» نسبت به زن: 125
- اشاره 125
- 2) بیان استاد مد ظله در مورد حکم مهریّه در ما نحن فیه: 128
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 131
- الف) تکمیل بحث جلسه قبل در لزوم طلاق دادن: 131
- اشاره 131
- 1) طرح بحث: 133
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم: 133
- 3) اشکال استاد مد ظله بر آقای حکیم «رحمه الله»: 134
- 5) توضیح بیشتر درباره قاعده «لا ضرر»: 136
- 4) تقریب صحیح تر برای جریان قرعه در مقام توسط استاد مد ظله: 136
- 6) اشکال در جریان قرعه در مقام: 137
- 2) اشاره به مبنای مرحوم آقای داماد در باب تنجیز علم اجمالی: 138
- ج) اشاره به برخی از مسائل اصولی: 138
- 1) اشاره به مبنای مرحوم آقای داماد در جمع بین حکم ظاهری و حکم واقعی: 138
- 4) مناقشه در اطلاق مبنای مرحوم آقای داماد در بحث علم اجمالی: 140
- 6) آغاز بحث درباره قاعده عدل و انصاف: 141
- 5) تطبیق بحث اصولی گذشته بر محل کلام: 141
- اشاره 143
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 143
- 1) نقل کلام مرحوم آقای حکیم: 144
- 2) توضیح کلام مرحوم آقای حکیم دربارۀ بحث میراث غرقی و مهدوم علیه: 146
- 3) مناقشه استاد - مد ظله - در کلام مرحوم آقای حکیم: 147
- 4) نتیجه گیری بحث: 149
- 1) متن عروه: 149
- ب) بررسی ادامه کلام مصنّف: 149
- 3) صورتهای وجود علم اجمالی در مسئله: 150
- 2) توضیح مسئله و صورتهای آن: 152
- 3) طرح بحث: 152
- 1) متن مسئله: 152
- 4) نگاهی به کلمات فقهاء در سند روایت محلّ بحث: 153
- 5) نگاهی به کلمات فقهاء دربارۀ روایت مورد بحث: 154
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 155
- 1) نقل روایت به طرق مختلف: 155
- اشاره 155
- الف) بررسی سند روایت جمیل بن دراج: 155
- 2) تقریب مرحوم آقای خویی برای تصحیح سند روایت: 156
- 3) نقد کلام آقای خویی «رحمه الله» توسط استاد مد ظله: 157
- 4) تقریب استاد مد ظله برای اعتبار روایت صدوق: 159
- ب) بررسی دلالت روایت: 160
- 1) بیان وجه مختار عده ای که روایت را حمل به صورت عقد جدید کرده اند: 160
- 2) مختار استاد مد ظله در دلالت روایت جمیل: 162
- 3) توضیحی دربارۀ کلام صاحب جواهر: 163
- اشاره 164
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 164
- 1) نظر قائلان به ملازمه بین دو مسئله و تقریبی بر تخییر در جمع بین دو خواهر: 165
- 2) نقد استاد مد ظله: 165
- ب) بررسی روایت عنبسه بن مصعب: 167
- 1) متن حدیث: 167
- 2) تذکری دربارۀ اشتباه جامع الاحادیث: 168
- 3) توضیح مختصری از حدیث عنبسه: 168
- 1) فرمایش مرحوم شیخ طوسی در جمع بین دو روایت: 169
- اشاره 169
- 2) جمع دو روایت توسط استاد مد ظله: 169
- 1) کلام مرحوم آقای خویی: 171
- د) عدم تعدّی حکم تخییر از اصیل به وکیل: 171
- 2) نقد استاد مد ظله: 172
- 3) تقریبی از استاد مد ظله در تصحیح عقد اصیل: 173
- 4) بررسی تقریب فوق: 174
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 175
- اشاره 175
- 2) فروض مختلف مسئله و نظر مرحوم سید: 176
- 3) آغاز بررسی صور مسئله و فرمایش مرحوم آقای حکیم: 178
- 4) نظر استاد (مد ظله) دربارۀ فرمایش آقای حکیم: 179
- 6) توجیه مرحوم آقای گلپایگانی نسبت به کلام سید «رحمه الله»: 181
- 5) بررسی کلام مرحوم سید: 181
- 7) اشکال استاد (مد ظله) به مرحوم آقای گلپایگانی: 182
- 9) نظر استاد (مد ظله) نسبت به توجیه اخیر و نظر نهایی ایشان: 183
- اشاره 185
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 185
- 1) متن مسئله 47: 185
- الف) بررسی مسئله 47: لو کانت الأختان کلتاهما او إحداهما من الزنا 185
- 3) کلام مرحوم آقای حکیم: 186
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای حکیم توسط استاد مد ظله: 187
- 1) متن مسئله: 191
- ب) بررسی مسئله 48: اذا تزوّج الأختین ثم طلّقها طلاقاً رجعیاً 191
- 3) جواز تزویج با خواهر مطلّقه بائنه: 192
- 4) آیا ازدواج با خواهر، همسر انقطاعی پس از انقضاء مدت تزویج او و در زمانی که در عدّه است جایز است؟: 193
- 1) متن عروه: 196
- اشاره 196
- الف) بررسی مسئله 48: لو کان عنده احدی الاختین بعقد الانقطاع و انقضت المده 196
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 196
- ب) بررسی سند روایت: 197
- 1) طرح اشکالات سند: 197
- 2) طرح مسئله (یادآوری): 197
- 2) جواب استاد (مد ظله) از دو اشکال مذکور: 198
- 2) طرح دو اشکال به مطلقات: 199
- 1) تقریب اجمالی بر وجود مطلقات دال بر جواز: 199
- ج) بررسی دلالت روایت: 199
- 3) دفاع استاد (مد ظله) از اطلاق مطلقات و رد دو اشکال مذکور: 201
- 4) لزوم اخذ به مطلقات و عدم جواز تخصیص آنها در خصوص متعه: 203
- 5) وجهی دیگر برای جمع بین روایات: 204
- 1) متن عروه: 205
- د) توضیح مسئله 48: و الظاهر انه کذلک اذا وهب مدتها و ان کان مورد النص انقضاء المده 205
- 2) توضیح مسئله: 205
- 1) متن عروه: 205
- ه) بررسی مسئله 49: اذا زنی باحدی الاختین جاز له نکاح الاخری فی مده استبراء الاولی 205
- 4) توضیح مسئله: 206
- 3) ادامه متن عروه: 206
- اشاره 208
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 208
- 1) نظر مرحوم آقای خویی: 209
- 2) پاسخ استاد (مد ظله): 209
- 2) نقد استاد (مد ظله): 210
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم در مورد اعراض اصحاب از روایت برید: 210
- ب) بررسی سبب فتوی ندادن مرحوم سید: 210
- 4) نظر استاد (مد ظله): 213
- 5) کلام مشترک مرحوم آقای خویی و مرحوم آقای حکیم در مورد بیگانه بودن روایات برید و زراره از محل بحث: 214
- 6) نظر استاد (مد ظله): 214
- ج) بررسی حکم جمع بین دو بانوی فاطمی: 215
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 216
- 1) متن عروه: 217
- 2) توضیح نظر سید «رحمه الله»: 217
- 1) لزوم بررسی سندی: 218
- 2) بررسی سند تهذیب و تقریب اعتبار آن: 218
- 3) مناقشه در صحت طریق تهذیب و تذکر اشتباه نجاشی: 219
- 4) بررسی سند روایت در علل (بررسی حال ابان بن عثمان و محمد بن علی ماجیلویه): 220
- ج) مروری بر تاریخچه مسئله: 222
- 1) قائلان به تحریم جمع بین فاطمیتین یا متوقفین در مسئله: 222
- 2) نسبت قول به تحریم به شیخ صدوق: 224
- 1) حکم وضعی در مسئله: 225
- اشاره 225
- د) نظر استاد (مد ظله) در مسئله: 225
- 3) ادامه کلام صاحب حدائق: 225
- 2) شیخ صدوق «رحمه الله» و قول به حرمت: 226
- 3) بررسی دلالت روایت: 227
- اشاره 231
- 1) عدم کفایت تراضی باطنی: 231
- اشاره 231
- فصل فی العقد و أحکامه 231
- 2) کلام مرحوم شیخ انصاری قدس سرّه در مقام: 232
- 4) توجیه فرمایش شیخ انصاری قدس سرّه: 233
- 3) جواب مرحوم آقای حکیم به فرمایش شیخ رحمه الله: 233
- 5) اشکال استاد مد ظلّه به تقریب أخیر کلام شیخ انصاری رحمه الله: 234
- اشاره 235
- چند نکته: 235
- 7) استدلالی دیگر از مرحوم آقای خویی به اعتبار لفظ در انشاء عقد: 235
- نکتۀ 1: 235
- 9) بررسی این استدلال یا تأیید: 236
- نکتۀ 3: 236
- 10) استدلال مرحوم آقای خویی قدس سرّه به روایات باب متعه: 237
- اشاره 237
- نقد استدلال مرحوم آقای خوئی قدس سرّه توسط استاد مد ظله: 238
- 11) عمده دلیل در اعتبار لفظ در باب انشاء عقد نکاح: 238
- اشاره 240
- 1) طرح بحث (یادآوری): 240
- الف) بررسی کلام شیخ انصاری در اشتراط لفظ در عقد کلام: 240
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 240
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 241
- 3) تفسیر استاد مد ظله در مورد عبارت مرحوم شیخ انصاری قدس سرّه: 242
- اشاره 243
- 1) روایت قصۀ «حولاء» و تقریب استدلال به آن: 243
- 2) جواب استاد مد ظلّه از استدلال به این روایت: 244
- 3) تمسک به روایات باب «متعه» (روایت ابان بن تغلب): 245
- 4) پاسخ استاد مد ظله از استدلال به روایت ابان بن تغلب: 246
- 1) روایت ابان بن تغلب: 248
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 248
- اشاره 248
- الف) بررسی روایات در اشتراط لفظ در عقد نکاح: 248
- 2) روایت ثعلبه: 249
- 3) صحیحه هشام بن سالم: 251
- 4) موثقه سماعه عن ابی بصیر: 252
- 5) روایت احول: 253
- 6) روایت هشام بن سالم الجوالیقی: 254
- اشاره 255
- ب) آیا بکار بردن مادۀ «متعه» در عقد نکاح دائم کافی است؟ 255
- *تقریب اشکال از مرحوم آقای خویی و نقد استاد - مد ظلّه - 256
- الف) ادامه بررسی کفایت «متعت» در صیغه عقد دائم 257
- 1 - طرح ادله (یادآوری و تکمیل) 257
- اشاره 257
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 257
- 3 - تقریبی دیگر برای اثبات اطلاق 260
- ب) اعتبار عربیت در صیغه نکاح 261
- 4 - روایت خاص در مسئله 261
- 1 - متن عروه: 261
- 3 - ادله اعتبار عربیت در صیغه نکاح 262
- 2 - توضیح عبارت مصنف 262
- 4 - بررسی اجماع در مسئله 263
- 5 - نقل و توضیح کلام صاحب جواهر (دلیل سوم بر اعتبار عربیت) 264
- 6 - نقد کلام صاحب جواهر قدس سرّه توسط استاد مد ظله 265
- 7 - کلام محقق کرکی و اشکال مرحوم آقای خویی بدان 266
- 8 - نظر استاد - مد ظلّه - در مسئله 267
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 268
- الف) کفایت یا عدم کفایت لفظ متّعت: 268
- 2) اشکال آقای خویی رحمه الله به استدلال مذکور: 268
- 1) استدلالی بر کفایت لفظ «متّعت»: 268
- اشاره 268
- 4) استدلال ابن ادریس رحمه الله بر عدم کفایت لفظ «متّعت»: 270
- 5) پاسخ استاد مد ظلّه به استدلال ابن ادریس رحمه الله: 271
- اشاره 272
- 1) اخذ به قدر متیقن: 272
- ب) حکم اشتراط یا عدم اشتراط صیغۀ ماضی در انشاء عقد نکاح: 272
- 2) اجتناب از بی قید و بند شدن ازدواج: 272
- 1 - بررسی تحقق اجماع در اعتبار عربیت در صیغۀ نکاح 274
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 274
- 2 - بررسی روایات در اعتبار عربیت در صیغه نکاح 276
- اشاره 276
- سند روایت: 276
- 2/1 - روایت أبو البختری 276
- 2/2 - روایات لکل قوم نکاح 277
- 4) تکمیل بحث اعتبار ماضویت در صیغۀ نکاح 278
- 6) بررسی ادله اعتبار ماضویت 280
- اشاره 282
- الف): عدم وجود اطلاق یا عموم، در باب کیفیت اجرای صیغه عقد نکاح 282
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 282
- 2): نظر استاد مد ظله در مورد استدلال به روایات باب متعه برای عدم اعتبار ماضویت در صیغۀ عقد 284
- 1): نفی اعتبار «ماضویت» در صیغه عقد نکاح با تمسک به سیرۀ عقلاء و متشرعه 284
- 3) دلیل دیگر بر اعتبار لفظ ماضی در صیغۀ عقد، صراحت لفظ ماضی در انشاء: 285
- متن عروه: 287
- ج) فالأحوط اعتبار الماضویه 287
- د) ادله جواز تقدیم قبول بر ایجاب 288
- 2) روایات مربوط به عقد متعه: 288
- 1) اطلاقات: 288
- اشاره 288
- 3) آیا صیغۀ «أتزوّجکِ» مصداق قبول متقدم است یا اینکه صیغۀ ایجاب است؟ (کلام مرحوم حکیم و نظر استاد مد ظلّه) 289
- اشاره 289
- کلام مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 290
- کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 290
- نظر استاد مد ظلّه 291
- اشاره 292
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 292
- الف) تذکر دو نکته راجع به درس های گذشته: 292
- ب) پی گیری بحث جواز تقدیم قبول بر ایجاب: 294
- اشاره 294
- 1) نقل کلام مرحوم آقای حکیم: 294
- 2) نقد مرحوم آقای خویی بر کلام مذکور: 294
- 4) عدم لزوم ایجاب و قبول در عقود: 295
- 1) بیان کلام مرحوم صاحب مدارک: 296
- اشاره 296
- ج) آیا می توان «قبلت» را بر ایجاب مقدم داشت: 296
- اشاره 298
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 298
- 1 - کلام مرحوم آقای گلپایگانی رحمه الله 298
- 3 - کلام مرحوم آقای حکیم: 299
- 2 - مناقشۀ استاد - مد ظله - 299
- 4 - مناقشۀ استاد - مد ظله - بر کلام مرحوم آقای حکیم 301
- 1) آیا تقدیم قبول بر ایجاب صحیح است؟ 305
- اشاره 305
- الف) بررسی اجماع در دو مسئله: 305
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 305
- 2) آیا مرد می تواند در عقد نکاح متصدّی ایجاب شود؟ 306
- اشاره 306
- ب) نظر استاد - مد ظلّه -: 306
- 2) نظر مرحوم آقای گلپایگانی رحمه الله: 308
- 3) نظر استاد - مد ظلّه -: 308
- اشاره 309
- ج) اتیان عقد نکاح به لفظ امر: 309
- 1) توضیح مسئله با بیان یک مثال رایج: 309
- 2) نظر فقهاء در مسئله: 310
- 3) بررسی روایات مسئله: 310
- اشاره 313
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 313
- 1 - کفایت انشاء نکاح با «زوّجتکها» در پاسخ «زوّجنی فلانه» 313
- 2 - مناقشات شهید اول رحمه الله به استدلال به روایت: 314
- 3 - مناقشات دیگری از شهید ثانی به استدلال به روایت: 315
- 4 - پاسخ شهید ثانی رحمه الله به مناقشات چهارگانه: 316
- پاسخ اشکال اول: 316
- پاسخ اشکال دوم: 317
- پاسخ اشکال چهارم: 318
- پاسخ اشکال سوّم: 318
- 4 - مناقشۀ مرحوم آقای حکیم قدس سرّه در کلام شهید ثانی قدس سرّه: 319
- 5 - توضیح استاد مد ظلّه و تکملۀ ایشان بر کلام مرحوم آقای حکیم در مسئلۀ تزویج مالک بین دو مملوک خود 320
- 6 - فرمایش صاحب عروه در مسئلۀ تزویج مالک بین عبد و امۀ خودش 320
- اشاره 322
- اشاره 322
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 322
- الف) کفایت امر متقدّم از ذکر قبول بعد از ایجاب: 322
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 322
- 2) اشکالات مرحوم آقای خویی به کلام مرحوم آقای حکیم: 324
- 3) نقد کلام مرحوم آقای خویی توسط استاد مد ظله: 327
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 331
- اشاره 331
- الف) بررسی حکم نکاح اخرس: 331
- اشاره 331
- 2) دلیل دوّم کفایت اشاره (نیاز) 334
- 5) نقل و توضیح کلام مرحوم آقای خویی: 337
- 1) متن روایت: 338
- ب) بررسی روایت مسعده بن صدقه: 338
- 3) فقه الحدیث: 339
- 4) بررسی استظهار مرحوم آقای خویی از روایت مسعده: 341
- 5) اشاره به بحث اصولی عام: 342
- الف) آیا بر فرض تمکّن شخص اخرس از توکیل، اشارۀ او در تحقق عقد کفایت می کند؟ 345
- اشاره 345
- اشاره 345
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 345
- به بیانی دیگر: 346
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 357
- الف) دلیل عمده در کفایت اشارۀ اخرس در فرض تمکّن از وکیل (روایات باب طلاق): 357
- اشاره 357
- 2) مناقشۀ استاد مد ظلّه نسبت به کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 358
- 1) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 358
- ب) عدم لزوم «تحریک لسان» همراه با اشاره: 358
- ج) تقدم کتابت بر اشاره: 360
- اشاره 361
- 1) عدم کفایت کتابت در عقد نکاح: 361
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 361
- 2) عدم لزوم تطابق بین الفاظ ایجاب و قبول: 362
- 3) آیا «نعم» بعد از استفهام از عقد، کفایت از ایجاب می کند؟ 363
- 4) حکم لحن و غلط در صیغۀ عقد: 364
- 6) آیا دانستن معانی کلمات صیغه معتبر است؟ 366
- 7) اشتراط موالات بین ایجاب و قبول: 367
- 8) عدم انصراف ادله عقود به عقود متعارفه: 368
- 9) نقد استاد - مد ظلّه -: 369
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 371
- الف) اشتراط یا عدم اشتراط اتحاد مجلس ایجاب و قبول: 371
- اشاره 371
- 1) متن عروه: 371
- ب) اشتراط تنجیز در عقد نکاح: 372
- 1) متن عروه: 372
- 3) صور مسئله طبق بیان شیخ انصاری رحمه الله: 373
- 4) بررسی حکم هر یک از صور مسئله: 374
- الف) بررسی حکم تعلیق در عقد نکاح از جنبه عقلی: 378
- اشاره 378
- اشاره 378
- خلاصۀ درس این جلسه: 378
- 2) امکان تعلیق منشأ: 379
- اشکالی در باب استصحاب کلی قسم ثانی و پاسخ آن 379
- اشاره 379
- 4) وقوع تعلیق در شرعیات: 382
- 5) بررسی اشکالی از مرحوم سید رحمه الله: 383
- اشاره 384
- 1) کلام مرحوم آقای خویی: 384
- ب) بررسی مسئله تعلیق از جهت تتبعی: 384
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 385
- 3) سایر صور مسئله در کلام مرحوم آقای خویی و حکم آنها: 385
- 4) بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 386
- 5) استدلال به روایات برای بطلان تعلیق: 388
- اشاره 389
- خلاصۀ درس این جلسه: 389
- 1) استدلال صاحب جواهر رحمه الله بر مبطلیّت تعلیق در عقود به روایات: 389
- الف) تمسک به دلیل لفظی در مسئله: 389
- 3) پاسخ استاد مد ظلّه به استدلال آقای خویی رحمه الله: 390
- ب) تمسک به اجماع در مسئله: 391
- 1) بیان صاحب کشف اللثام رحمه الله: 391
- 2) بیان صاحب جواهر رحمه الله: 392
- 3) بررسی ادّعای اجماع توسط استاد مدّ ظله: 393
- 4) کلام علاّمه حلّی رحمه الله: 394
- 6) بررسی کلام شهید اوّل رحمه الله: 395
- الف) ذکر دو دلیل بر اعتبار تنجیز در عقد نکاح: 398
- اشاره 398
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 398
- 1) عدم تحقق اجماع بر بطلان تعلیق در باب وکالت: 399
- ب) نظر استاد مد ظله نسبت به دو دلیل فوق: 399
- 2) عدم اولویت داشتن عقود معارضی نسبت به باب وکالت: 401
- 1) فرق اول، کلام صاحب جواهر رحمه الله: 404
- ج) بیان وجوه تفاوتی که میان دو نحوۀ از وکالت ممکن است گذاشته شود: 404
- 3) تفاوت دوم: 405
- 2) نظر استاد مد ظلّه نسبت به کلام مرحوم صاحب جواهر رحمه الله: 405
- 4) نظر استاد مد ظلّه: 406
- 5) تفاوت سوم: 406
1380/3/6 یکشنبه درس شمارۀ (328) کتاب النکاح/سال سوم
اشاره
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
خلاصۀ درس قبل و این جلسه:
در این جلسه نخست به بررسی این مسئله می پردازیم که احکام حرمت جمع بین دو خواهر در عقد یا در نزدیکی (در مورد کنیزان) آیا در جایی که اخوت از زنا سرچشمه می گیرد جریان دارد؟ در اینجا با عنایت به این که حدیث «الولد للفراش و للعاهر الحجر» متعرض حکم ظاهری است نه حکم واقعی، جریان احکام اولاد را در مورد اولاد زنا بی اشکال می دانیم، در ضمن عدم دلالت صحیحه حلبی بر نفی احکام نسب را در ولد زنا اثبات می کنیم، در ادامه ناتمامی استدلال مرحوم آقای حکیم را در این زمینه بیان می کنیم.
پس از آن به عدم جواز ازدواج با خواهر در طلاق رجعی خواهر وی و جواز ازدواج در طلاق باین اشاره کرده، در ادامه به بررسی این مسئله می پردازیم که آیا در عده ازدواج موقت که باین است ازدواج با خواهر وی جایز است، در این زمینه روایتی بر تحریم نقل شده که برخی مدعی اعراض اصحاب از مضمون آن شده اند که با ذکر قائلان به تحریم، نادرستی ادعای اعراض را اثبات می کنیم.
***
الف) بررسی مسئله 47: لو کانت الأختان کلتاهما او إحداهما من الزنا
1) متن مسئله 47:
لو کانت الأختان کلتاهما او إحداهما من الزنا، فالأحوط تحقّق الحکم من حرمه الجمع بینهما فی النکاح، و الوطء اذا کانتا مملوکتین