کتابخانه بالقرآن

نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 9 صفحه 294

صفحه 294

للمملوک این اللقمه فقال اکلتها یا بن رسول الله صلی الله علیه و آله فقال علیه السلام: انها ما استقرت فی جوف احد الا وجبت له الجنه فاذهب فانت حر فانی اکره ان استخدم رجلاً من اهل الجنه(1)

ب) پی گیری بحث جواز تقدیم قبول بر ایجاب:

اشاره

مرحوم سید فرمودند: «کما ان الاحوط تقدیم الایجاب علی القبول و ان کان الاقوی جواز العکس أیضاً»

1) نقل کلام مرحوم آقای حکیم:

ایشان می فرمایند: مفهوم «قبول» بدون این که پیش از آن ایجابی صورت گرفته باشد بی معنا است. باید ابتدا از ناحیۀ طرف مقابل ایجابی صورت گرفته باشد تا مفهوم قبولِ عقدی معنا پیدا کند(2) بنابراین، تقدیم قبول بر ایجاب صحیح نیست. و اما جواز تقدیم «اتزوجک...» که در روایت ابان بن تغلب برای بیان کیفیت اجراء صیغۀ متعه آمده است، از باب تقدیم قبول نیست بلکه از باب انشاء ایجاب توسط کسی است که وظیفۀ او قبول بوده است و ربطی به مسئلۀ تقدیم قبول بر ایجاب ندارد.

2) نقد مرحوم آقای خویی بر کلام مذکور:

ایشان می فرمایند صیغۀ «اتزوجک» از باب تفعل است و باب تفعل برای قبول مادۀ فعل بوده و نمی تواند برای انشاء ایجاب بکار رود پس استعمال این ماده در باب تفعل برای انشاء قبول است و روایت مذکور دلالت بر جواز تقدیم قبول می کند نه بر جواز ایجاب به لفظ مذکور.

1- (1) وسائل کتاب العتق - ابواب العتق، باب 28، ح 1.
2- (2) مراد از قبول در اینجا قبولی است که هنگام پذیرش قرارداد و تمام کردن عقد اظهار می شود نه قبولی که به معنای رضایت درونی شخص بوده و نظر به ایجاب ندارد.