نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 9 صفحه 88

صفحه 88

(فَإِمْساکٌ بِمَعْرُوفٍ) یا صبر کند تا زمان عده سپری شود (تَسْرِیحٌ بِإِحْسانٍ) ، بنابراین مراد از تسریح باحسان طلاق نیست تا بتوان در بحث ما به آن استناد جست.

ایشان سپس پاره ای از روایات را که موثقه ابن فضّال هم در میان آنهاست نقل می کنند که در آنها تسریح باحسان به طلاق ثالثه تفسیر شده است ولی سپس می افزایند: این روایات خلاف ظاهر آیه است و کأنّه ما باید ظاهر آیه را حفظ کنیم و روایات را کنار بگذاریم.

2) بررسی کلام مرحوم آقای حکیم:

ایشان موثقه ابن فضّال و نیز سه روایت عیاشی را نقل کرده و آنها را کنار می گذارد.

اولاً: اگر ظهور آیه فوق را در معنایی که آقای حکیم فرموده اند(1) بپذیریم، این سبب نمی شود که روایات معتبر را طرح کنیم، بلکه به قرینه روایت باید آیه را به معنای خلاف ظاهر تفسیر کنیم.

ثانیاً: روایات منحصر به روایاتی که ایشان نقل کرده نیست، بلکه روایات دیگری هم در این زمینه وجود دارد که برخی از آنها صحیحه می باشد.

ب) نقل روایات مربوط به تسریح به احسان:

اشاره

روایتی مرسل در کتب عامه نقل شده که: روی انّ رجلاً سأل النبی «صلی الله علیه و آله» فقال:

الطلاق مرّتان فاین الثالثه فاجابه «علیه السلام»: او تسریح باحسان(2)

در روایات خاصه هم در کتب مختلف حدیثی «تَسْرِیحٌ بِإِحْسانٍ» به طلاق ثالث


1- (1) (توضیح بیشتر) از ملاحظه مجموع کلمات مرحوم آقای حکیم استفاده می شود که ایشان مراد از (فَإِمْساکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِیحٌ بِإِحْسانٍ) (بقره / 229) را در این آیه با مشابه آن در آیات بعدی (إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ (بقره / 231) یکی دانسته و چون مراد از امساک و تسریح در آیه بعدی، رجوع و عدم رجوع می باشد، پس در این آیه هم همین امر مراد می باشد، پس ربطی به مسئله طلاق ندارد، در بحث از کلام مرحوم آقای خویی درباره مراد از آیه بعدی و یکسانی معنای دو آیه بحث خواهد شد.
2- (2) تفسیر کشاف، ذیل آیه (در حاشیه به نقل از دارقطنی و ابن ابی شیبه و عبد الرزاق این روایت را نقل کرده است)، احکام القرآن جصّاص 471:1، و نیز در فقه القرآن راوندی 176:2 این روایت ذکر شده و عبارت بالا از این کتاب برگرفته شده است.
کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه