نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 10 صفحه 188

لکن به نظر می رسد روایت ناظر به صورت هذیان نیست بلکه سکر خفیف است و روایت از جهت دیگر خلاف قاعده است زیرا طبق قاعده چون زن متوجه بوده است پس عقد او باید صحت فعلیه داشته باشد نه صحت تأهلیّه. یعنی برای صحت فعلیه نیازی به اجازۀ لاحق هم نباشد لکن ما به واسطۀ نصّ این قاعده را تخصیص می زنیم و حکم به نفی صحت فعلی عقد او می کنیم و سکران را از عقد نافذ محجور می دانیم. بنابراین صحت فعلیه متوقف بر رضایت بعدی زن است. بله اگر هنوز سکری حاصل نشده است بلکه مقدمات سکر حاصل شده است که مرحوم مجلسی اول از آن تعبیر به نَشوِ می کند، در این صورت عقد صحت فعلی دارد و احتیاج به اجازۀ لا حق هم ندارد و روایت، از این فرض نیز منصرف است.

نتیجه اینکه، روایت ناظر به فرض سکر و حالت متوسط بین حالت نشو و حالت هذیان است چنانچه بعضی روایت را این گونه توجیه کرده اند و کسانی هم که در کلامشان قیدی نیامده است ظاهراً مرادشان همین است. امّا حمل روایت بر حالت نشو که مرحوم مجلسی اول فرموده یا حمل روایت بر حالت هذیان که مرحوم آقای خویی فرموده بعید است. توضیح اینکه همانطور که مرحوم آقای حکیم(1) فرموده و از جواهر(2) هم خلافش بر نمی آید، گاهی شخص مست است و عقل او زایل شده است به طوری که ضرر و نفعش را تشخیص نمی دهد و رشد ندارد، امّا هذیان هم نمی گوید مثل آدم سفیهی که رشد مالی ندارد، منتهی سفیه فاقد رشد است دائماً ولی این شخص مست فاقد رشد است موقتاً، پس صحت تأهلی عقد او از فاقد رشد کلی اولی است(3)

چرا عقد سکران صحت فعلیه نداشته باشد؟

ممکن است کسی بگوید: عدم رشد در مورد سکران، عدم رشد موقت است عمومات عقود اقتضاء می کند همۀ عقود صحت فعلیه داشته باشند. نسبت به سفیه

1- (1) مستمسک العروه 388/14.
2- (2) جواهر الکلام 145/29.
3- (3) ازاین رو در جواهر می فرماید: بل لعلّه اولی من السفیه، جواهر الکلام 145/29.