نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 10 صفحه 76

غنیه چیست؟ به نظر می رسد که مراد اعم از صبیان و مجانین می باشد، زیرا ایشان این مطلب را از فروع اشتراط ولایت در عاقد دانسته است، و چون در غنیه در بحث حجر تصریح به محجور بودن صبی نموده(1) ، بنابراین اگر مراد از کمال العقل معنای عام آن که بلوغ هم در آن معتبر است نباشد، عبارت غنیه ناقص بوده و تمام صورت هایی را که با قید «ولایت» خارج می گردد شامل نمی گردد، با توجه به این مطلب به نظر می رسد که مراد از کامل العقل در عبارت غنیه، بالغ عاقل رشید می باشد و صبیان و مجانین و سفهاء داخل در عنوان «من لیس بکامل العقل» می باشد که غنیه ادعای اجماع بر بطلان بیع آنها مطرح کرده است.

استدلال به حدیث رفع قلم هم مؤید این معنای عام است.(2)

بنابراین صغرای ادعای اجماع غنیه در مورد بطلان عقد صبی پذیرفته است.

3) اعتبار اجماع منقول در غنیه:

با مراجعه به موارد متعدد در غنیه در می یابیم که اجماعات غنیه هیچ ارزشی ندارد و حتی برای فقیه ظن هم نمی آورد، چه وی در مواردی که فقهای بزرگی همچون شیخ طوسی و اتباع وی مخالف هستند و مخالفان اساطین مذهب می باشند که بی تردید ابن زهره بر مخالف بودن آنها واقف است با این حال ادعای اجماع می کند، توجیه این امر این است که اجماعات وی بر پایه اجماع در خصوص مسئله مورد نظر نیست، بلکه با عنایت به اجماع فقهاء بر قواعد عام و این که قاعده عام نوعی شهادت اجمالی بر تطبیقات آن می باشد، در مورد تطبیقات قاعده عام، ادعای اجماع می کند.

بنابراین تعبیر شیخ انصاری که «المشهور... بل عن الغنیه الاجماع علیه» که نظیر آن در جواهر بسیار دیده می شود که اجماع غنیه را بالاتر از مشهور می داند، تعبیر ناتمامی است، اجماع غنیه برای اثبات شهرت هم کفایت نمی کند و تنها دلیل بر فتوای خود ابن زهره می باشد.