نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 109

روایت دوم: روایت عبید بن زراره

«عن ابی عبد الله علیه السلام فی حدیثٍ قال: لا تستأمر الجاریه فی ذلک اذا کانت بین ابویها فاذا کانت ثیّباً فهی اولی بأنفسها»(1) کانّه می خواهد بفرماید: نظر جاریه را نمی پرسند، نظر پدر و مادر ملاک است.

روایت سوم: روایت ابن ابی یعفور

«عن عبد الله علیه السلام قال: قلت له: انّی ارید أن أتزوّج امرأه و انّ ابویّ ارادا ان یزوّجانی غیرها، فقال: تزوّج التی هویت ودع التی یهوی ابواک»(2) در ذهن سائل کانّه این مطلب مرتکز بوده که ولایت متعلق به پدر و مادر است، اما سؤال می کند که آیا این ولایت در مورد من که مرد بالغی هستم نیز ثابت است یا نه که حضرت می فرماید: نه، آنها بر تو ولایت ندارند.

روایت چهارم: صحیحۀ محمد بن قیس

«عن ابی جعفر علیه السلام قال: قضی امیر المؤمنین علیه السلام فی امرأهٍ انکحها اخوها رجلاً ثمّ انکحتها امّها بعد ذلک رجلاً و خالها او اخٌ لها صغیر، فدخل بها فحبلت فاحتکما فیها، فاقام الاول الشهود فألحقها بالأول و جعل لها الصداقین جمیعاً و منع زوجها الذی حقّت له ان یدخل بها حتی تضع حملها ثمّ الحق الولد بأبیه»(3) از این روایت هم استشمام می شود که هر یک از اینها که عقد کرده از جمله مادر، ولایت بر دختر دارد منتهی چون اولی اقامه بیّنه کرده تزویج او امضا شده(4) ، در عین حال، چون دومی هم دخول کرده ضامن مهر است و لذا حضرت، دختر را مستحق دو صداق دانسته است. البته اینکه دومی ضامن مهر المسمّی است یا مهر

1- (1) وسائل الشیعه؛ باب 3 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد؛ ح 13، جامع الاحادیث 198/25، باب 51 از ابواب التزویج، ح 15.
2- (2) وسائل الشیعه، باب 13 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد، ح 1، جامع الأحادیث 200/25، باب 52 از ابواب التزویج، ح 1.
3- (3) وسائل الشیعه، باب 7 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد؛ ح 2، جامع الاحادیث 201/25، باب 53 از ابواب التزویج، ح 1.
4- (4) (توضیح بیشتر): هر چند در مورد روایت عقد برادر واقعاً مقدم بوده است. لکن او با مادر و با دایی در تقدّم عقد نکاح اختلاف داشته است «فاحتکما فیها» در چنین فرضی چون برادر بر تقدم عقد اقامۀ شهود کرده حکم به صحت عقد او شده «فاقام الاول (که در روایت برادر فرض شده) الشهود فالحقها بالاول» کأن اگر مادر هم بینه ای اقامه می کرد که عقد او مقدم بوده، به نفع او حکم می کردند. پس روایت دلالت می کند که مادر هم در نکاح دختر ولایت دارد.