نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 115

دوم: روایات وارده در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ»

«الحسن بن محبوب عن علی بن رئاب عن ابی بصیر و علاء بن رزین عن محمد بن مسلم کلاهما عن ابی جعفر علیه السلام قال سألت ابا جعفر علیه السلام عن الذی بیده عقده النکاح. فقال: هو الاب و الاخ و الموصی الیه و الذی یجوز امره فی مال المرأه من قرابتها فیبیع لها و یشتری...»(1)

در این صحیحه و روایات متعددی که در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» وارد شده است(2). و برخی از آنها صحیح السند هم هست با این که در مقام احصاء و شمارش اولیاء عقد وارد شده است و اسمی از مادر در میان آنها نیست، معلوم می شود مادر ولایت ندارد.

ان قلت: شاید این روایات تقیهً صادر شده باشد چون عامه هم ولایت مادر را قبول ندارند.

قلت: از این که عامه برای عمو و دایی هم قائل به ولایت هستند و این روایت اسمی از آنها نبرده و اولیاء عقد را در غیر آن منحصر کرده است معلوم می شود مسئله تقیهً مطرح نبوده است.

سوم: روایاتی که فقط «اذن أبیها» در آن وارد شده است:

1. موثقه «فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام قال: لا تستأمر الجاریه التی بین ابویها اذا اراد ابوها ان یزوّجها...»(3)

2. صحیحۀ محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام قال: «لا تستأمر الجاریه اذا کانت بین ابویها، لیس لها مع الاب امر قال: یستأمرها کل احد ما عدا الاب.(4)

در این دو روایت با این که دو جاریه ای را فرض کرده است که بین ابویهاست

1- (1) جامع الأحادیث 204/25، باب 54 از ابواب التزویج، ج 2، وسائل الشیعه 283/20، باب 8 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد، ح 5.
2- (2) رجوع کنید به: جامع الاحادیث، کتاب النکاح، باب 25 از ابواب التزویج، وسائل الشیعه کتاب النکاح، باب 8 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد.
3- (3) جامع الاحادیث 188/25، باب 49 از ابواب التزویج، ح 8.
4- (4) جامع الاحادیث 190/25 باب 50 از ابواب التزویج، ح 12، وسائل الشیعه 273/20، باب 4 از ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد، ح 3.