- 1380/11/27 شنبه درس شمارۀ (400) کتاب النکاح/سال چهارم 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- اشاره 1
- اشاره 1
- الف) کلیاتی پیرامون تاریخچه موضوع و خصوصیات و فروض مسئله پنجم عروه: 1
- 1) ادعای مرد نسبت به زن، و ادعای خواهر، مادر یا دختر آن زن نسبت آن مرد: 2
- ب) مستند احکام ذکر شده در ما نحن فیه؛ «قاعده» یا «نص»: 2
- 2) مسئله بیّنه: 2
- اشاره 2
- 2) نقد و بررسی نسبت محقق به استناد شیخ طوسی در نهایه به روایت زهری و روایت ثقفی: 3
- 1) کلمات فقهایی که در استنادشان به قاعده ظهور دارد 3
- ج) نکاتی در مورد متن و سند روایت زهری و ثقفی: 6
- 3) کسانی که مستند مسئله را نص قرار داده اند: 6
- 1380/11/28 یکشنبه درس شمارۀ (401) کتاب النکاح/سال چهارم 9
- اشاره 9
- خلاصۀ درس این جلسه: 9
- اشاره 9
- الف) نیاز به حلف در جایی که یکی از دو مدعی اقامۀ بینه کند: 9
- 2) تنقیح محل کلام: 10
- 1) توضیح کلام صاحب عروه: 10
- 4) لزوم حلف بر کسی که بینه اقامه کرده است: 12
- 3) توضیحی پیرامون حجیت مثبتات بینه توسط استاد مد ظله: 12
- 7) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر اعتراض مذکور: 14
- 6) اعتراض مرحوم نراقی به شهید ثانی رحمه الله: 14
- 5) بیان اصل جاری در مقام، توسط مرحوم نراقی و نقد آن: 14
- ب) توضیحی پیرامون مواردی که هر دو اقامۀ بینه کنند: 15
- متن عروه: 15
- 2) ذکر فرض دیگر و صور مختلف آن: 16
- 1) بیان کیفیت تساقط بینه ها در صورت اول و دوم توسط استاد مد ظله: 16
- اشاره 17
- الف) تکمیل فرض دوم: 17
- 1380/11/29 دوشنبه درس شمارۀ (402) کتاب النکاح/سال چهارم 17
- 1) نقد حکومت یا ورود ادله حجیت بینه بر قوانین قضائی: 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- اشاره 17
- 1) عبارت عروه: 19
- ب) فرض سوم، وجود بینه برای هر دو مدعی: 19
- 2) نکته ای درباره تعارض ادله حجیت بینه و قانون مدعی و منکر: 19
- 2) توضیح و بررسی عبارت عروه در فرض سوم: 20
- اشاره 23
- ج) فروض دیگر: 23
- 1) یکی از دو بینه مطلق و دیگری مورخ: 23
- 3) نظر مرحوم سید در مورد عمل به این روایت: 24
- 2) متن روایت زهری: 24
- 4) دو احتمال استاد مد ظله در معنای روایت: 25
- 1380/11/30 سه شنبه درس شمارۀ (403) کتاب النکاح/سال چهارم 26
- ادامه بحث در روایت زهری: 26
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 26
- اعمال قواعد یا تخصیص قواعد: 26
- اشاره 26
- آیا مفاد حدیث زهری موافق قاعده است یا مخالف قاعده؟ 27
- تقریب صاحب جواهر برای خلاف قاعده نبودن تقدیم بینۀ مرد و نقد آن 32
- وجه مرجّحیت دخول در روایت: 33
- تعدی از مورد روایت به ام و بنت 35
- اشاره 36
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 36
- متن عروه: 36
- 1380/12/5 یکشنبه درس شمارۀ (404) کتاب النکاح/سال چهارم 36
- یجوز تزویج امرأه تدعی انّها خلیه من الزوج من غیر فحص 36
- 1) توضیح عبارت: 36
- 2) بیان دو نکته در توضیح عبارت عروه: 37
- اشاره 39
- 3) بررسی ادلۀ مسئله: 39
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در سیره: 39
- 1380/12/6 شنبه درس شمارۀ (405) کتاب النکاح/سال چهارم 44
- اشاره 44
- 1) روایت ابان بن تغلب: 44
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 44
- الف) دنباله دلیل چهارم حجیت ادعای زن در خلیه بودن 44
- 2) صحیحه عمر بن حنظله: 44
- 3) صحیحه میسر یا میسره: 45
- 4) موثقه فضل مولی محمد بن راشد: 46
- اشاره 47
- 5 - روایت اشعری محمد بن احمد بن یحیی 47
- بحث سندی: 47
- 6 - روایت اشعری جعفر بن محمد بن عبید الله (عبد الله) الاشعری 48
- 7) مرسله مهران بن محمد: 49
- 8) روایت یونس بن عبد الرحمن: 49
- 1) روایت جعفریات: 50
- 2) صحیحه ابی مریم انصاری: 50
- ب) بررسی روایات نافیه حجیت قول زن در خلیه بودن خود: 50
- وجه جمع بین روایات مسئله و اشکال صاحب حدائق: 52
- 1380/12/7 سه شنبه درس شمارۀ (406) کتاب النکاح/سال چهارم 52
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 52
- اشاره 52
- وجه جمع بین روایات نزد مرحوم صاحب ریاض قدس سرّه: 52
- بررسی کلام صاحب ریاض قدس سرّه: 53
- جمع دیگری برای روایات 54
- تصویر یکی از صور انقلاب نسبت در مقام 55
- بررسی روایات مسئله 58
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- الف) دو تقریب برای کیفیت جمع ما بین روایات مسئله سابعه (ادعای زن بر خلیّه بودن خود) و اشکال وارد بر هر کدام: 60
- اشاره 60
- اشاره 60
- 1380/12/8 چهارشنبه درس شمارۀ (407) کتاب النکاح/سال چهارم 60
- کلام مرحوم آقای حکیم و اشکال استاد مد ظله: 64
- بررسی مسئله عروه: 64
- اشاره 65
- ب) بررسی ادامه مسئله 65
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم و نظر استاد مد ظله: 65
- 2) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 66
- د) و من هنا ظهر جواز تزویج زوجه من غاب غیبه منقطعه و لم یعلم موته و حیاته 67
- 1) توضیح استاد مد ظله و کلام مرحوم آقا ضیاء: 67
- ج) نعم لو کانت متهمه فی دعواها 67
- اشاره 67
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 69
- 1380/12/11 شنبه درس شمارۀ (408) کتاب النکاح/سال چهارم 69
- اشاره 69
- متن عروه: 69
- الف) اذا ادّعت امرأه انّها خلیّه فتزوجها رجل ثمّ ادعت بعد ذلک کونها ذات بعل 69
- نقد استاد: 70
- برداشت آقای حکیم و آقای خویی از روایات 70
- توضیحی دربارۀ حاشیه مرحوم آقای خوئی 70
- صحیحۀ ابی بصیر 71
- متن عروه: 72
- ب) اذا وکلا وکیلاً فی اجراء الصیغه فی زمان معین لا یجوز لهما المقاربه بعد مضیّ ذلک الزمان 72
- بنای عقلا در خبر ثقه 73
- مناقشه استاد در این استدلال 74
- دلیل بر ردع بنای عقلا 74
- اشاره 76
- اشاره 76
- 1380/12/13 دوشنبه درس شمارۀ (409) کتاب النکاح/سال چهارم 76
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 76
- الف) تکمیل مسئله ثامنه و تاسعه، مفاد روایت مسعده بن صدقه: 76
- 1) نقد کلام مرحوم خویی و پذیرش فی الجمله نظر مشهور در مفاد روایت: 77
- 2) دفع نقض های وارده: 78
- 3) نفی بنای عقلاء بر حجیت خبر ثقه: 79
- اشاره 81
- ب) دنباله بحث مسئله تا سعه، دلیل حجیت اقرار وکیل نسبت به موکل فیه: 81
- 1) قاعده «من ملک شیئاً ملک الاقرار به» و مدرک آن: 81
- 4) نظر نهایی استاد مد ظلّه: 81
- 2) مناقشه شیخ انصاری در مدرک مذکور: 82
- 4) بررسی مسئله اقرار بچه به تصرفاتی مانند وصیت توسط استاد دام ظله و نقد کلام مرحوم آقای خویی: 83
- 3) نقض مرحوم خویی در قاعده «من ملک»: 83
- 5) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام شیخ انصاری و کلیت قاعده «من ملک»: 85
- الف) آیا کلام محقق ثانی نقض قاعده است؟ 86
- اشاره 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- 1380/12/14 سه شنبه درس شمارۀ (410) کتاب النکاح/سال چهارم 86
- ب) نقض آقای خویی 88
- ج) پاسخ استاد مد ظلّه 89
- د) نکته ای در باب وکالت 90
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 91
- اشاره 91
- الف) اولیای عقد، کسانی که ولایت داشتن آنها مسلّم است: 91
- 1381/1/14 چهارشنبه درس شمارۀ (411) کتاب النکاح/سال چهارم 91
- 1) عبارت عروه: 91
- 3) آیا ابن ابی عقیل منکر ولایت داشتن جدّ است؟ 92
- 2) نگاهی به نظر فقهاء در مسئله: 92
- اشاره 92
- بررسی ولایت جد 94
- دلیل اول: روایت عبید بن زراره 95
- انحصار ولایت در جدّ ابی 95
- نقد استدلال به روایت عبید بن زراره 96
- دلیل دوم: تسلّم مسئله بین امامیه و عامه 97
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 99
- ادله نافیه ولایت از امّ 99
- دلیل دوم: استصحاب: 99
- دلیل اول: اجماع 99
- اشاره 99
- 1381/1/17 شنبه درس شمارۀ (412) کتاب النکاح/سال چهارم 99
- دلیل سوم: اولویت 100
- روایت اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل چهارم: روایاتی که ولایت نکاح را در «اب» منحصر کرده است. 101
- روایت دوم: صحیحۀ زراره و موثقۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل پنجم: روایت محمد بن مسلم 102
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 105
- اشاره 105
- الف) بررسی ادله مثبت ولایت امّ: 105
- اشاره 105
- 1381/1/18 یکشنبه درس شمارۀ (413) کتاب النکاح/سال چهارم 105
- 1) روایت نبوی صلی الله علیه و آله: 105
- بررسی استدلال: 106
- روایت دوم: روایت ابراهیم بن میمون 106
- اشاره 106
- بررسی استدلال: 107
- ب روایاتی که ولایت امّ از آنها استشمام می شود: 108
- اشاره 108
- روایت اول: روایت سعدان بن مسلم 108
- روایت سوم: روایت ابن ابی یعفور 109
- روایت دوم: روایت عبید بن زراره 109
- روایت چهارم: صحیحۀ محمد بن قیس 109
- روایت ششم: فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام 110
- روایت هفتم: محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام 110
- روایت پنجم: روایت محمد بن مسلم 110
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 111
- اشاره 111
- بررسی روایات مثبته ولایت امّ 111
- بررسی روایات «لیس لها مع ابویها امر» 111
- 1381/1/19 دوشنبه درس شمارۀ (414) کتاب النکاح/سال چهارم 111
- بررسی صحیحۀ محمد بن قیس: 113
- اکنون به ادلۀ نافیه ولایت ام بازمی گردیم و به ادامۀ بررسی آنها می پردازیم: 114
- اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 114
- سوم: روایاتی که فقط «اذن أبیها» در آن وارد شده است: 115
- دوم: روایات وارده در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» 115
- چهارم: تسلّم بین العامّه 117
- روایات نافیه ولایت از برادر 118
- ولایت برادر در امر نکاح خواهر خود 118
- بررسی استدلال: 118
- 1. روایت داود بن سرحان 118
- اشاره 118
- 3) روایت ولید بیّاع الاسفاط: 119
- روایات مثبته ولایت برادر 120
- ولایت عمو در امر نکاح 121
- اشاره 123
- اشاره 123
- 1381/1/21 چهارشنبه درس شمارۀ (415) کتاب النکاح/سال چهارم 123
- 1) متن عروه: 123
- الف) ولایت پدر و جدّ بر مجنون: 123
- ب) دلیل ثبوت ولایت پدر و جدّ بر مجنون متصل (یعنی صغیری که بلغ مجنوناً): 124
- اشاره 124
- 1) دو اشکال به استدلال فوق. (کلام مرحوم آقای خویی): 124
- 2) کلام استاد مد ظله و مناقشه در تعبیر مرحوم آقای خویی: 125
- 1) کلام مرحوم صاحب جواهر: 127
- ج) وجه تعدی از ثبوت ولایت در جنون متصل، به جنون منفصل: 127
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم: 128
- 1381/1/24 شنبه درس شمارۀ (416) کتاب النکاح/سال چهارم 129
- الف) تمسک به استصحاب در مسئله ولایت پدر و جد بر مجنون (یادآوری): 129
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 129
- اشاره 129
- 2) استدلال اختصاصی آقای خویی رحمه الله: 130
- ب) تمسک به دلیل لفظی در مسئله: 130
- 1) طرح کلی ادله: 130
- اشاره 131
- 3) پاسخ استاد مد ظله از استدلال مرحوم آقای خویی: 131
- یک اشکال و پاسخ آن 132
- اشاره 133
- مناقشه آقای حکیم و پاسخ آقای خویی از آن 133
- 4) استدلالهای مشترک مرحوم نراقی و مرحوم آقای خویی: 133
- 5) نظر استاد مد ظله در مورد دو توجیه آقای خویی: 134
- 6) اشکال استاد مد ظله به استدلال به روایت زراره و روایات دیگر: 135
- اشاره 137
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 137
- اشاره 137
- الف) روایاتی که مرحوم نراقی به آن تمسک کرده است: 137
- 1381/1/25 یکشنبه درس شمارۀ (417) کتاب النکاح/سال چهارم 137
- مناقشۀ استاد - مد ظله - 139
- ب) بررسی استدلال مرحوم آقای خویی به سیره: 140
- اشاره 140
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در تمسک ایشان: 140
- ج) بررسی اقوال فقها و تحقیق پیرامون اجماع یا شهرت آنان: 141
- د) آیا علامه در تذکره بر هر دو قول؛ مدعی تحقق اجماع شده است؟ 144
- ه) استقلال بالغ رشید و بالغۀ رشیدۀ ثیبه در امر نکاح: 146
- متن عروه: 146
- اشاره 148
- الف) تنقیح موضوع مورد بحث: 148
- خلاصۀ درس این جلسه: 148
- 1381/1/26 دوشنبه درس شمارۀ (418) کتاب النکاح/سال چهارم 148
- ب) قائلین به استقلال انحصاری باکره: 149
- اشاره 152
- 1) کلام شیخ مفید در احکام النساء: 152
- ج) نقل و بررسی بعضی از عبارت های قائلین به استقلال باکره: 152
- 2) کلام شیخ مفید در مقنعه: 153
- د) طرح انکار استقلال انحصاری باکره 154
- 3) عبارت أبو الصلاح حلبی در کافی: 154
- اشاره 154
- 2) نقل اسامی منکرین استقلال انحصاری باکره: 155
- 1) استفاده انحصار از تعبیر الولایه علی البکر: 155
- 1381/1/27 سه شنبه درس شمارۀ (419) کتاب النکاح/سال چهارم 158
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 158
- مختار صاحب جواهر قدس سرّه: 158
- بررسی کلام صاحب جواهر: 158
- اشاره 158
- اشاره 158
- بررسی آراء فقهاء در مسئله 159
- الف. تذکری در استدلال به آیات بر استقلال دختر 161
- استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 161
- ب. استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 162
- اشاره 162
- پاسخ شهید ثانی و محقق ثانی از اشکال شهید اول: 167
- خلاصۀ درس این جلسه: 168
- اشاره 168
- اشاره 168
- الف) استدلال به آیات قرآن کریم برای اثبات استقلال بکر در تزویج: 168
- 1381/1/28 چهارشنبه درس شمارۀ (420) کتاب النکاح/سال چهارم 168
- 1 - استدلال به آیۀ فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ... و آیۀ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ... 169
- 2) استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ...» : 170
- 3) کلام مرحوم صاحب جواهر و توضیح استاد مد ظله: 171
- ب) عدم جواز رجوع به «عدم قول به فصل» در محل کلام و ردّ فرمایش صاحب جواهر: 173
- 4) پاسخ استاد مد ظله از استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ» : 173
- الف) نقل روایات دال بر استقلال باکرۀ رشیده: 176
- اشاره 176
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- 1381/2/1 یکشنبه درس شمارۀ (421) کتاب النکاح/سال چهارم 176
- توضیح استاد - مد ظله - و طرح یک اشکال 183
- اشاره 183
- ب) بررسی سند روایت فضلاء (روایت اول): 183
- بیان استاد - مد ظله - در دفع اشکال مذکور 184
- 1) توضیح کلی درباره سند روایت: 187
- الف) بررسی سند روایت فضلاء: 187
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 187
- 1381/2/2 دوشنبه درس شمارۀ (422) کتاب النکاح/سال چهارم 187
- اشاره 187
- 2) توضیح کلام صاحب مدارک رحمه الله: 188
- 3) توضیح مقدمه اول و طرح یک اشکال: 189
- اشاره 190
- تذکری در روش پژوهش 190
- 4) توضیحی برای حل اشکال با طرح یک سؤال و پاسخ به آن 190
- پاسخ سؤال درباره ترتیب مشیخه 192
- 5) ارتباط مشیخه فقیه و متن فقیه و اثبات مقدمه اول صحّت روایت فضلاء: 193
- 6) نقل و بررسی مقدمه دوّم صحت روایت فضلاء: 195
- 7) تصحیح روایت فضلاء از طریق اعتماد اصحاب به ابراهیم بن هاشم: 196
- اشاره 197
- ب) بررسی دلالت روایت فضلاء: 197
- 2) جواب مسالک به اشکال عطف عام بر خاصّ: 198
- 1) اشکال مسالک دربارۀ اضطراب متن روایت: 198
- 3) پاسخ صاحب جواهر به اشکال اضطراب متن: 199
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 200
- 5) طرح اشکال مصادره و جواب آن توسط محقق کرکی: 201
- 6) نقد استاد مد ظلّه: 202
- 7) طرح طرق دیگری برای دفع ضرورت بشرط المحمول: 203
- اشاره 205
- ادامۀ بحث در روایت اول صحیحۀ فضلاء 205
- اشاره 205
- اشاره 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 205
- 1381/2/3 سه شنبه درس شمارۀ (423) کتاب النکاح/سال چهارم 205
- اشکال تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 206
- بررسی اشکال توسط استاد مد ظله: 207
- تفسیر استاد مد ظله از صحیحۀ فضلاء: 208
- دومین روایت از ادلۀ استقلال انحصاری باکره 211
- اشاره 211
- بررسی سند روایت: 212
- دلالت روایت زراره: 214
- 1) اشکال به کلام صاحب روضه المتقین در معنای روایت فضلاء: 215
- الف) بررسی روایات مورد استدلال برای استقلال باکره: 215
- اشاره 215
- خلاصۀ درس این جلسه: 215
- 1381/2/4 چهارشنبه درس شمارۀ (424) کتاب النکاح/سال چهارم 215
- 2) بررسی دلالت روایت زراره: 216
- 3) مناقشه استاد مد ظله در دلالت روایت فوق: 217
- 4) بررسی سند و دلالت روایت «عبد الرحمن بن ابی عبد الله»: 218
- 5) بررسی روایت ابی مریم: 220
- ب) تذکر نکته ای در مورد استدلال به روایاتی که عبارت «مالکه نفسها یا مالکه امرها» در آنها آمده است.: 222
- ج) کلامی از مرحوم نراقی و نقد آن توسط استاد مد ظله: 223
- د) تذکر نکته ای در مورد کلام صاحب جواهر: 224
- الف) ادامه بررسی روایات استقلال بکر: 225
- خلاصۀ درس این جلسه: 225
- 1) روایت جعفریات: 225
- 1381/2/7 شنبه درس شمارۀ (425) کتاب النکاح/سال چهارم 225
- اشاره 225
- اشاره 225
- اشاره 225
- بررسی روایت 226
- اشاره 227
- 2) روایت سعدان: 227
- بحث سندی 227
- تذکر یک نکته: 228
- 3) روایت محمد بن هاشم: 229
- بحث سندی 229
- اشاره 229
- اشاره 230
- 4) روایت ابان بن تغلب و صحیحه میسّر: 230
- بررسی دلالت روایت 230
- بررسی استدلال به روایات فوق 231
- 5) مرسله ابی سعید القمّاط: 232
- اشاره 232
- مناقشه در روایت 233
- 6) روایت سماعه بن مهران: 234
- 7) روایت اسحاق بن عمّار: 235
- اشاره 235
- مناقشه در استدلال به روایت فوق 236
- ب) تذکر کلی درباره روایات 236
- خلاصۀ درس این جلسه: 237
- اشاره 237
- اشاره 237
- 1381/2/8 یکشنبه درس شمارۀ (426) کتاب النکاح/سال چهارم 237
- ادامۀ بررسی روایات دال بر استقلال باکره 237
- توجیه روایت توسط شیخ طوسی رحمه الله 241
- صحیحۀ محمد بن مسلم: 241
- اشاره 241
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در توجیه شیخ رحمه الله 242
- توجیه روایت توسط استاد - مد ظله - 242
- اشاره 244
- روایت دعائم الإسلام عن علی علیه السلام 244
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در این استدلال 245
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 247
- الف) ادامه ادله استقلال انحصاری بکر: 247
- 1) بررسی دو روایت عامی: 247
- 1381/2/9 دوشنبه درس شمارۀ (427) کتاب النکاح/سال چهارم 247
- اشاره 247
- 3) استفاده حکم عقد دائم از عقد موقت بر اساس اولویت: 250
- 2) چکیده بحث تا اینجا: 250
- 1) تقریب استدلال بر ولایت پدر و عدم استقلال باکره به استصحاب: 252
- اشاره 252
- 4) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به اولویت 252
- ب) برخی از ادله عدم استقلال باکره (استصحاب و آیه قرآن): 252
- 2) بررسی استصحاب در مسئله از سوی استاد - مد ظلّه -: 253
- 3) توضیح بیشتر مسئله با بیان فرق بین انواع استصحاب اعدام: 253
- 4) استدلال به آیات قرآن بر ولایت اولیاء و عدم استقلال دختر: 254
- اشاره 254
- توضیح بیشتر 255
- 5) ادامه کلام استاد - مد ظله - در نقد استدلال به آیات بر ولایت و عدم ولایت پدر بر تزویج باکره 257
- اشاره 259
- ج) استدلال به روایات و بررسی آنها: 259
- 1) روایت سعد بن اسماعیل عن أبیه: 259
- 2) روایت ابو عبیده حذاء: 260
- 4) روایات اولویت جد از پدر در تزویج: 261
- 3) روایات تزویج امام جواد علیه السلام: 261
- اشاره 263
- 1381/2/10 سه شنبه درس شمارۀ (428) کتاب النکاح/سال چهارم 263
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 263
- الف) روایات استقلال ولی: 263
- اشاره 269
- 1381/2/11 چهارشنبه درس شمارۀ (429) کتاب النکاح/سال چهارم 269
- الف) مناقشه در دلالت روایت عبید بن زراره بر نفی اعتبار اذن باکره: 269
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 269
- ب) روایات نفی استقلال از باکره در امر تزویج: 271
- ج) روایات داله بر استقلال پدر و نفی اعتبار اذن دختر: 272
- اشاره 274
- 1381/2/28 شنبه درس شمارۀ (430) کتاب النکاح/سال چهارم 274
- الف) نظر صاحب جواهر؛ (استقلال انحصاری باکره) و محصل دلیل آن: 274
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 274
- اشاره 274
- بررسی کلام صاحب جواهر رحمه الله: 276
- مقتضای قواعد اولیه چیست؟ 283
- ب) نظر مرحوم آیه الله خویی رحمه الله (تشریک بین پدر و باکره) و محصّل دلیل آن: 283
- اشاره 283
- بررسی ادلۀ استقلال ولیّ: 285
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی قدس سرّه: 288
- اشاره 291
- الف) بیان وجه جمع بین روایات توسط استاد مد ظله 291
- خلاصۀ درس این جلسه: 291
- 1381/2/29 یکشنبه درس شمارۀ (431) کتاب النکاح/سال چهارم 291
- اشاره 291
- جمع بین روایات استقلال ولی و اشتراط اذن دختر: 292
- ب) بازنگری روایاتی که «اذن ولی» را لازم نمی داند 293
- د) بازنگری در دلالت روایت یزید کناسی 296
- ج) استفادۀ دو نکتۀ دیگر از روایت أبو عبیده 296
- الف) پی گیری بررسی روایاتی که با نظر صاحب جواهر (استقلال انحصاری باکره) و آقای خویی (تشریک) ناسازگار است: 300
- 1381/2/30 دوشنبه درس شمارۀ (432) کتاب النکاح/سال چهارم 300
- اشاره 300
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 300
- 1) صحیحه محمد بن مسلم: 300
- 2) موثقه عبید بن زراره: 301
- 2) توضیح استاد مد ظلّه: 302
- 1) متن صحیحه زراره بن اعین و موثقه محمد بن مسلم: 302
- ب) بررسی روایاتی که خصوص نظر مرحوم صاحب جواهر را ابطال می کند: 302
- 3) نظر مرحوم آقای حکیم: 303
- 4) نظر مرحوم آقای خویی: 303
- 5) نظر استاد مدّ ظله: 304
- 6) بیان دیگری از مرحوم آقای خویی در مورد ضرورت حمل نکاح بر نکاح صحیح تأهّلی: 305
- 7) نقد استاد مد ظلّه: 305
- 8) متن روایت ابراهیم بن میمون: 307
- 9) متن روایت عبید بن زراره: 307
- خلاصۀ درس این جلسه: 309
- اشاره 309
- اشاره 309
- 1381/2/31 سه شنبه درس شمارۀ (433) کتاب النکاح/سال چهارم 309
- الف) بررسی ادله ولایت جدّ بر دختر باکره: 309
- 1) موثقه عبید بن زراره: 309
- 2) معتبره عبید بن زراره: 310
- ب) حکم ولایت در ازدواج موقت باکره: 311
- اشاره 311
- 1) لزوم بحث جدید درباره ولایت در عقد موقّت: 311
- 2) نظر نهایی استاد - مد ظلّه: 316
- 4) روایات داله بر استقلال پدر در عقد انقطاعی باکره، و نفی استقلال دختر: 317
- 3) بررسی روایات باب متعه (طرح بحث): 317
- اشاره 318
- اشاره 318
- 1) مرسله محمد بن عذافر: 318
- ج) بررسی استدلال به روایاتی که برای استقلال باکره در عقد انقطاعی ذکر شده است: 318
- فقه الحدیث مرسله محمد بن عذافر 319
- 2) روایت ابی سعید القماط: 320
- اشاره 320
- 3) توضیحی درباره ابو سعید قمّاط: 321
- بحث سندی 321
- 4) بررسی دلالت معتبره ابو سعید قماط: 323
- 5 - سایر روایات مسئله 323
- 6) توضیح کلی درباره روایات و جمع بندی بحث 325
- 1) متن عروه: 326
- اشاره 326
- خلاصۀ درس این جلسه: 326
- 1381/3/4 شنبه درس شمارۀ (434) کتاب النکاح/سال چهارم 326
- الف) ازدواج بدون اذن پدر یا دختر: 326
- 2) توضیح متن: 327
- ب) ممانعت ولی از ازدواج دختر با کفو خویش: 327
- 1) متن عروه: 327
- 3) تفسیر «کفو شرعی»: 328
- 2) توضیح عبارت: 328
- 5) ادامه توضیح کلام مصنف 329
- 4) نظر آیت الله خویی رحمه الله درباره عبارت متن: 329
- ج) اقوال فقها در مسئله عضل: 330
- 1) طرح اجمالی ادله: 332
- د) ادله سقوط ولایت در صورت «عضل» 332
- 2) اشکال مرحوم آیت الله خویی به استدلال به آیه شریفه و نقد آن: 332
- 3) اشکال استاد - مد ظلّه - به استدلال به آیه شریفه: 333
- 4) طرح یک اشکال در تفسیر فوق و پاسخ آن 335
- 1381/3/5 یکشنبه درس شمارۀ (435) کتاب النکاح/سال چهارم 337
- 1) اشکال مرحوم آقای حکیم: 337
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 337
- اشاره 337
- الف) پی گیری بررسی استدلال به آیه شریفه: 337
- ب) مراد از عضل چیست؟ 338
- 2) نظر استاد - مد ظلّه -: 338
- 1) بررسی عبارت علامه در تذکره: 338
- 2) تناقض در عبارات تذکره: 339
- 4) نقل وجوه و اقوال در معنای عضل: 340
- 3) رفع تناقض از کلام علامه: 340
- 5) بررسی نظر علامه در مورد عضل: 341
- 7) نظر استاد مدّ ظله: 342
- 6) بیان مرحوم آقای خویی: 342
- ج) میزان برای باکره و ثیبه بودن چیست؟ 343
- اشاره 343
- 1) فروض و اقوال در مسئله: 343
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 344
- 3) نقد استاد مد ظلّه: 344
- تقریب اول استدلال به ادلۀ نفی حرج 345
- 1 - اشکال اول تمسک به لا حرج: 345
- اشاره 345
- الف یکی از ادله ای که برای سقوط ولایت به آن استدلال شده دلیل نفی حرج است. 345
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله در استدلال به دلیل نفی حرج 345
- 1381/3/6 دوشنبه درس شمارۀ (436) کتاب النکاح/سال چهارم 345
- اشاره 345
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 345
- بیان اول: ادلۀ نفی حرج حکم تکلیفی را بر می دارد. 346
- تقریب دوم تمسک به ادله نفی حرج 346
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 346
- بیان دوم: ادلۀ لا حرج، شرطیت اذن را بر می دارد. 347
- بررسی بیان اول: 347
- بررسی بیان دوم: 348
- 3) بررسی ادله مرحوم آقای خویی بر سقوط ولایت به جهت عضل 349
- 2 - اشکال دوم به استدلال به دلیل نفی حرج: 349
- 5) استدلال دیگری از مرحوم آقای خویی برای اسقاط ولایت پدر: 350
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 350
- 7) نظر نهایی استاد مد ظله: 351
- اشاره 351
- 6) نقد استاد مد ظله: 351
- ب) ادامه بررسی مسئله دوم عروه: 351
- پی گیری تحقیق دربارۀ معنای مراد از بکر: 352
- 2) نقد استاد مد ظله: 352
- 1) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله: 352
- بررسی سند روایت علی بن جعفر 355
- 1) تقریبی بر تصحیح روایات مسائل علی بن جعفر 355
- 2) نقد تقریب فوق 356
- 3) نگاهی به طریق آغاز مسائل علی بن جعفر 357
- ضمیمه درس 436 359
- اشاره 361
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 361
- کلام در مسئله دوم عروه بود، که آیا ازالۀ بکارت به جهت عواملی چون پرش و عمل جراحی یا وطی زنایی یا وطی به شبهه موجب سقوط ولایت پدر می شود یا خیر؟ 361
- 1381/3/7 سه شنبه درس شمارۀ (437) کتاب النکاح/سال چهارم 361
- اشاره 361
- اشاره 362
- توضیحی بر فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله: 362
- 2) صحیحۀ عبد الله بن سنان: 363
- در فرمایشات ایشان مناقشاتی هست که بعد از ذکر روایات به آن خواهیم پرداخت. 363
- 1) صحیحۀ حلبی: 363
- روایاتی که مدخلیت ازدواج قبلی، در سقوط ولایت پدر از آنها استفاده می شود: 363
- 4) روایت حسن بن زیاد صیقل: 364
- 3) صحیحۀ عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 364
- 5) روایت عبد الحمید بن عوّاض عن عبد الخالق 365
- نقد کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله توسط استاد مد ظله: 365
- جهت اول: بیان موضوع واقعی حکم. 365
- جهت سوم: نشان دادن راه امتثال حکم 366
- جهت دوم: بیان راه شناخت مصادیق موضوع 366
- جهت چهارم: بیان حکمت حکم 367
- بررسی روایات: 368
- ازدواج تمام موضوع استقلال است یا جزء موضوع؟ 368
- اشاره 368
- مسئله اشتراط یا عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر 372
- خلاصۀ درس این جلسه: 372
- اشاره 372
- اشاره 372
- متن عروه 372
- ادله عدم اشتراط 372
- 1381/3/8 شنبه درس شمارۀ (438) کتاب النکاح / سال چهارم 372
- 1) نقل و نقد نسبت شهرت به قدماء بر عدم اشتراط 373
- نقد استاد دام ظله نسبت به ادعای شهرت: 374
- عبارت مقنعه: 375
- عبارت ناصریات: 375
- عبارت مراسم: 375
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به روایت: 377
- 2) روایات 377
- روایت اول: روایت عبید بن زراره 377
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 378
- روایت دوم: قرب الاسناد: 378
- پاسخ مناقشه: 379
- اشاره 380
- اشاره 380
- 1381/3/11 شنبه درس شمارۀ (439) کتاب النکاح / سال چهارم 380
- 1 - روایت اول: روایتی که شیخ طوسی و دیگران نقل کرده اند 380
- اشاره 380
- الف) ادلۀ قائلین به ولایت جد حتی در فرض فقدان پدر 380
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 380
- نقد استاد مد ظله 381
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله 381
- 2) روایت دوم: صحیحۀ عبد الله بن سنان 383
- اشاره 383
- نقد استاد مد ظله بر استدلال 383
- اشاره 384
- 3) اولویت 384
- 4) استصحاب 385
- مناقشه شهید ثانی رحمه الله در اولویت 385
- ب) ادلۀ قائلین به عدم ولایت جدّ در صورت فقدان پدر 387
- اشاره 387
- بررسی دلیل اول: 387
- اشاره 387
- 1) دلیل اول: عمومات نافیه ولایت به ضمیمه قصور ادلۀ مثبته 387
- سند روایت: 387
- اشاره 387
- 2) روایت فضل بن عبد الملک 387
- دلالت روایت - اشکال قدما و شهید ثانی رحمه الله - 388
- مناقشه صاحب مدارک بر شهید ثانی 388
- تقریب استاد مد ظله از کلام صاحب مدارک رحمه الله 388
- اشاره 390
- 1381/3/12 یکشنبه درس شمارۀ (440) کتاب النکاح/سال چهارم 390
- الف) پیگیری بررسی استدلال به روایت فضل بن عبد الملک: 390
- 1) ایراد صاحب حدائق به صاحب مدارک: 390
- خلاصۀ درس این جلسه: 390
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام صاحب حدائق: 391
- 3) مناقشۀ مرحوم آقای خویی و مرحوم آقای حکیم در استدلال به مفهوم موثقۀ فضل بن عبد الملک: 392
- 4) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام آقای حکیم و آقای خویی رحمهم الله 393
- 5) بیان مفهوم نداشتن روایت مذکور توسط استاد - مد ظله - 393
- ب) حکم خیار فسخ نکاح صغیر و صغیره پس از بلوغشان: 394
- متن عروه: 394
- 2) اقوال فقهاء: 394
- 1) طرح مسئله: 394
- 3) توضیحی دربارۀ عبارت وسیله: 395
- اشاره 396
- 1. صحیحۀ محمد بن اسماعیل بن بزیع 396
- 2. صحیحۀ علی بن یقطین 396
- 4) بررسی روایات 396
- 3) صحیحۀ عبد الله بن الصلت 397
- خلاصۀ درس این جلسه: 398
- الف) پی گیری بحث پیرامون اقوال فقهاء در مورد اثبات خیار برای صبی بعد از بلوغ در فسخ عقدی که توسط پدر و جد انجام گرفته، بخلاف صبیّه: 398
- 1381/3/13 دوشنبه درس شمارۀ (441) کتاب النکاح/سال چهارم 398
- اشاره 398
- 1) نقد استاد مد ظلّه: 398
- اشاره 398
- 1) صحیحه ابی عبیده: 399
- ب) بررسی روایات: 399
- 2) روایت دعائم الاسلام: 401
- 3) صحیحه محمد بن مسلم: 401
- 5) صحیحه حلبی: 402
- 4) روایت عباد بن کثیر: 402
- 6) روایت یزید کناسی: 403
- 8) صحیحه محمد بن مسلم: 404
- 7) روایت ابان: 404
- 9) صحیحه علی بن یقطین: 404
- 1) اشتراط توارث به قسم خوردن: 405
- ج) جمع روایات: 405
- 3) آیا صبی حقّ خیار دارد؟ 406
- 2) توجیه روایتی که دلالت بر داشتن خیار هر دو می کند: 406
اطلاق این روایت شامل ثیبه نیز می شود.
2. محمد بن الحسن الطوسی عن سعید بن اسماعیل عن أبیه قال: سألت الرضا علیه السلام عن رجل تزوّج ببکر او ثیب لا یعلم ابوها و لا احد من قراباتها و لکن تجعل المرأه وکیلاً فیزوجها من غیر علمهم قال: لا یکون ذا(1)
این روایت دلالت می کند که ازدواج ثیبه بدون ولیّ صحیح نیست.
3. محمد بن الحسن الطوسی عند محمد بن عیسی عن الفضل بن کثیر المدائنی عن المهلب الدلاّل انه کتب الی ابی الحسن علیه السلام ان امرأه کانت معی فی الدار ثم انها زوجتنی نفسها و اشهدت الله و ملائکته علی ذلک ثم ان اباها زوجها من رجل آخر فما تقول؟ فکتب علیه السلام التزویج الدائم لا یکون الا بولی و شاهدین و لا یکون تزویج متعه ببکر استر علی نفسک و اکتم رحمک الله.(2)
اطلاق این روایت دلالت می کند که هنگام عقد دائم هر زنی و لو ثیبه، وجود ولی و دو شاهد شرط است. ولی این سه روایت غیر از اینکه ضعیف السند است بر خلاف روایات صحیحه و مستفیضه و متعدده ای است که اطمینان به صدور آنهاست و مورد فتوای تمام علماء - غیر از ابن ابی عقیل و فقه رضوی - می باشد لذا شکی نیست که ثیبه مستقلاً می تواند ازدواج کند. بلی اگر بخواهیم به آن سه روایت عمل کنیم باید حمل بر بیان آداب و رعایت سنن مستحبه کنیم. فقها نیز بر استحباب استیذان از ولی فتوی داده اند. البته غیر از روایت مهلب دلّال که در آن دربارۀ متعه هم مطلبی فرموده اند، آن دو روایت دیگر را بر تقیه نیز می توان حمل کرد ولی توجیهات دیگری که گفته شده است همه خلاف ظاهر است.
«* و السلام *»
1- (1) وسائل ابواب عقد النکاح و اولیاء العقد، باب 3، ح 15.
2- (2) وسائل ابواب المتعه، باب 11، ح 11.