- اشاره 1
- 1380/11/27 شنبه درس شمارۀ (400) کتاب النکاح/سال چهارم 1
- اشاره 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- الف) کلیاتی پیرامون تاریخچه موضوع و خصوصیات و فروض مسئله پنجم عروه: 1
- 2) مسئله بیّنه: 2
- اشاره 2
- ب) مستند احکام ذکر شده در ما نحن فیه؛ «قاعده» یا «نص»: 2
- 1) ادعای مرد نسبت به زن، و ادعای خواهر، مادر یا دختر آن زن نسبت آن مرد: 2
- 2) نقد و بررسی نسبت محقق به استناد شیخ طوسی در نهایه به روایت زهری و روایت ثقفی: 3
- 1) کلمات فقهایی که در استنادشان به قاعده ظهور دارد 3
- ج) نکاتی در مورد متن و سند روایت زهری و ثقفی: 6
- 3) کسانی که مستند مسئله را نص قرار داده اند: 6
- اشاره 9
- 1380/11/28 یکشنبه درس شمارۀ (401) کتاب النکاح/سال چهارم 9
- خلاصۀ درس این جلسه: 9
- الف) نیاز به حلف در جایی که یکی از دو مدعی اقامۀ بینه کند: 9
- اشاره 9
- 2) تنقیح محل کلام: 10
- 1) توضیح کلام صاحب عروه: 10
- 4) لزوم حلف بر کسی که بینه اقامه کرده است: 12
- 3) توضیحی پیرامون حجیت مثبتات بینه توسط استاد مد ظله: 12
- 6) اعتراض مرحوم نراقی به شهید ثانی رحمه الله: 14
- 7) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر اعتراض مذکور: 14
- 5) بیان اصل جاری در مقام، توسط مرحوم نراقی و نقد آن: 14
- ب) توضیحی پیرامون مواردی که هر دو اقامۀ بینه کنند: 15
- متن عروه: 15
- 2) ذکر فرض دیگر و صور مختلف آن: 16
- 1) بیان کیفیت تساقط بینه ها در صورت اول و دوم توسط استاد مد ظله: 16
- الف) تکمیل فرض دوم: 17
- 1380/11/29 دوشنبه درس شمارۀ (402) کتاب النکاح/سال چهارم 17
- اشاره 17
- اشاره 17
- 1) نقد حکومت یا ورود ادله حجیت بینه بر قوانین قضائی: 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- ب) فرض سوم، وجود بینه برای هر دو مدعی: 19
- 1) عبارت عروه: 19
- 2) نکته ای درباره تعارض ادله حجیت بینه و قانون مدعی و منکر: 19
- 2) توضیح و بررسی عبارت عروه در فرض سوم: 20
- 1) یکی از دو بینه مطلق و دیگری مورخ: 23
- ج) فروض دیگر: 23
- اشاره 23
- 2) متن روایت زهری: 24
- 3) نظر مرحوم سید در مورد عمل به این روایت: 24
- 4) دو احتمال استاد مد ظله در معنای روایت: 25
- ادامه بحث در روایت زهری: 26
- اشاره 26
- 1380/11/30 سه شنبه درس شمارۀ (403) کتاب النکاح/سال چهارم 26
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 26
- اعمال قواعد یا تخصیص قواعد: 26
- آیا مفاد حدیث زهری موافق قاعده است یا مخالف قاعده؟ 27
- تقریب صاحب جواهر برای خلاف قاعده نبودن تقدیم بینۀ مرد و نقد آن 32
- وجه مرجّحیت دخول در روایت: 33
- تعدی از مورد روایت به ام و بنت 35
- یجوز تزویج امرأه تدعی انّها خلیه من الزوج من غیر فحص 36
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 36
- متن عروه: 36
- اشاره 36
- 1) توضیح عبارت: 36
- 1380/12/5 یکشنبه درس شمارۀ (404) کتاب النکاح/سال چهارم 36
- 2) بیان دو نکته در توضیح عبارت عروه: 37
- 3) بررسی ادلۀ مسئله: 39
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در سیره: 39
- اشاره 39
- 1380/12/6 شنبه درس شمارۀ (405) کتاب النکاح/سال چهارم 44
- 2) صحیحه عمر بن حنظله: 44
- الف) دنباله دلیل چهارم حجیت ادعای زن در خلیه بودن 44
- اشاره 44
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 44
- 1) روایت ابان بن تغلب: 44
- 3) صحیحه میسر یا میسره: 45
- 4) موثقه فضل مولی محمد بن راشد: 46
- 5 - روایت اشعری محمد بن احمد بن یحیی 47
- اشاره 47
- بحث سندی: 47
- 6 - روایت اشعری جعفر بن محمد بن عبید الله (عبد الله) الاشعری 48
- 8) روایت یونس بن عبد الرحمن: 49
- 7) مرسله مهران بن محمد: 49
- 2) صحیحه ابی مریم انصاری: 50
- ب) بررسی روایات نافیه حجیت قول زن در خلیه بودن خود: 50
- 1) روایت جعفریات: 50
- وجه جمع بین روایات مسئله و اشکال صاحب حدائق: 52
- وجه جمع بین روایات نزد مرحوم صاحب ریاض قدس سرّه: 52
- 1380/12/7 سه شنبه درس شمارۀ (406) کتاب النکاح/سال چهارم 52
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 52
- اشاره 52
- بررسی کلام صاحب ریاض قدس سرّه: 53
- جمع دیگری برای روایات 54
- تصویر یکی از صور انقلاب نسبت در مقام 55
- بررسی روایات مسئله 58
- الف) دو تقریب برای کیفیت جمع ما بین روایات مسئله سابعه (ادعای زن بر خلیّه بودن خود) و اشکال وارد بر هر کدام: 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- اشاره 60
- اشاره 60
- 1380/12/8 چهارشنبه درس شمارۀ (407) کتاب النکاح/سال چهارم 60
- کلام مرحوم آقای حکیم و اشکال استاد مد ظله: 64
- بررسی مسئله عروه: 64
- اشاره 65
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم و نظر استاد مد ظله: 65
- ب) بررسی ادامه مسئله 65
- 2) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 66
- اشاره 67
- ج) نعم لو کانت متهمه فی دعواها 67
- 1) توضیح استاد مد ظله و کلام مرحوم آقا ضیاء: 67
- د) و من هنا ظهر جواز تزویج زوجه من غاب غیبه منقطعه و لم یعلم موته و حیاته 67
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 69
- الف) اذا ادّعت امرأه انّها خلیّه فتزوجها رجل ثمّ ادعت بعد ذلک کونها ذات بعل 69
- 1380/12/11 شنبه درس شمارۀ (408) کتاب النکاح/سال چهارم 69
- متن عروه: 69
- اشاره 69
- نقد استاد: 70
- برداشت آقای حکیم و آقای خویی از روایات 70
- توضیحی دربارۀ حاشیه مرحوم آقای خوئی 70
- صحیحۀ ابی بصیر 71
- ب) اذا وکلا وکیلاً فی اجراء الصیغه فی زمان معین لا یجوز لهما المقاربه بعد مضیّ ذلک الزمان 72
- متن عروه: 72
- بنای عقلا در خبر ثقه 73
- مناقشه استاد در این استدلال 74
- دلیل بر ردع بنای عقلا 74
- اشاره 76
- الف) تکمیل مسئله ثامنه و تاسعه، مفاد روایت مسعده بن صدقه: 76
- 1380/12/13 دوشنبه درس شمارۀ (409) کتاب النکاح/سال چهارم 76
- اشاره 76
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 76
- 1) نقد کلام مرحوم خویی و پذیرش فی الجمله نظر مشهور در مفاد روایت: 77
- 2) دفع نقض های وارده: 78
- 3) نفی بنای عقلاء بر حجیت خبر ثقه: 79
- 1) قاعده «من ملک شیئاً ملک الاقرار به» و مدرک آن: 81
- اشاره 81
- ب) دنباله بحث مسئله تا سعه، دلیل حجیت اقرار وکیل نسبت به موکل فیه: 81
- 4) نظر نهایی استاد مد ظلّه: 81
- 2) مناقشه شیخ انصاری در مدرک مذکور: 82
- 4) بررسی مسئله اقرار بچه به تصرفاتی مانند وصیت توسط استاد دام ظله و نقد کلام مرحوم آقای خویی: 83
- 3) نقض مرحوم خویی در قاعده «من ملک»: 83
- 5) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام شیخ انصاری و کلیت قاعده «من ملک»: 85
- الف) آیا کلام محقق ثانی نقض قاعده است؟ 86
- 1380/12/14 سه شنبه درس شمارۀ (410) کتاب النکاح/سال چهارم 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- اشاره 86
- ب) نقض آقای خویی 88
- ج) پاسخ استاد مد ظلّه 89
- د) نکته ای در باب وکالت 90
- اشاره 91
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 91
- 1) عبارت عروه: 91
- الف) اولیای عقد، کسانی که ولایت داشتن آنها مسلّم است: 91
- 1381/1/14 چهارشنبه درس شمارۀ (411) کتاب النکاح/سال چهارم 91
- 3) آیا ابن ابی عقیل منکر ولایت داشتن جدّ است؟ 92
- اشاره 92
- 2) نگاهی به نظر فقهاء در مسئله: 92
- بررسی ولایت جد 94
- دلیل اول: روایت عبید بن زراره 95
- انحصار ولایت در جدّ ابی 95
- نقد استدلال به روایت عبید بن زراره 96
- دلیل دوم: تسلّم مسئله بین امامیه و عامه 97
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 99
- دلیل دوم: استصحاب: 99
- ادله نافیه ولایت از امّ 99
- اشاره 99
- دلیل اول: اجماع 99
- 1381/1/17 شنبه درس شمارۀ (412) کتاب النکاح/سال چهارم 99
- دلیل سوم: اولویت 100
- روایت اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل چهارم: روایاتی که ولایت نکاح را در «اب» منحصر کرده است. 101
- روایت دوم: صحیحۀ زراره و موثقۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل پنجم: روایت محمد بن مسلم 102
- اشاره 105
- اشاره 105
- 1) روایت نبوی صلی الله علیه و آله: 105
- الف) بررسی ادله مثبت ولایت امّ: 105
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 105
- 1381/1/18 یکشنبه درس شمارۀ (413) کتاب النکاح/سال چهارم 105
- بررسی استدلال: 106
- اشاره 106
- روایت دوم: روایت ابراهیم بن میمون 106
- بررسی استدلال: 107
- ب روایاتی که ولایت امّ از آنها استشمام می شود: 108
- اشاره 108
- روایت اول: روایت سعدان بن مسلم 108
- روایت چهارم: صحیحۀ محمد بن قیس 109
- روایت دوم: روایت عبید بن زراره 109
- روایت سوم: روایت ابن ابی یعفور 109
- روایت ششم: فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام 110
- روایت هفتم: محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام 110
- روایت پنجم: روایت محمد بن مسلم 110
- بررسی روایات مثبته ولایت امّ 111
- اشاره 111
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 111
- بررسی روایات «لیس لها مع ابویها امر» 111
- 1381/1/19 دوشنبه درس شمارۀ (414) کتاب النکاح/سال چهارم 111
- بررسی صحیحۀ محمد بن قیس: 113
- اکنون به ادلۀ نافیه ولایت ام بازمی گردیم و به ادامۀ بررسی آنها می پردازیم: 114
- اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 114
- دوم: روایات وارده در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» 115
- سوم: روایاتی که فقط «اذن أبیها» در آن وارد شده است: 115
- چهارم: تسلّم بین العامّه 117
- بررسی استدلال: 118
- 1. روایت داود بن سرحان 118
- روایات نافیه ولایت از برادر 118
- ولایت برادر در امر نکاح خواهر خود 118
- اشاره 118
- 3) روایت ولید بیّاع الاسفاط: 119
- روایات مثبته ولایت برادر 120
- ولایت عمو در امر نکاح 121
- 1) متن عروه: 123
- اشاره 123
- 1381/1/21 چهارشنبه درس شمارۀ (415) کتاب النکاح/سال چهارم 123
- اشاره 123
- الف) ولایت پدر و جدّ بر مجنون: 123
- ب) دلیل ثبوت ولایت پدر و جدّ بر مجنون متصل (یعنی صغیری که بلغ مجنوناً): 124
- 1) دو اشکال به استدلال فوق. (کلام مرحوم آقای خویی): 124
- اشاره 124
- 2) کلام استاد مد ظله و مناقشه در تعبیر مرحوم آقای خویی: 125
- ج) وجه تعدی از ثبوت ولایت در جنون متصل، به جنون منفصل: 127
- 1) کلام مرحوم صاحب جواهر: 127
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم: 128
- 1381/1/24 شنبه درس شمارۀ (416) کتاب النکاح/سال چهارم 129
- الف) تمسک به استصحاب در مسئله ولایت پدر و جد بر مجنون (یادآوری): 129
- اشاره 129
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 129
- 2) استدلال اختصاصی آقای خویی رحمه الله: 130
- 1) طرح کلی ادله: 130
- ب) تمسک به دلیل لفظی در مسئله: 130
- اشاره 131
- 3) پاسخ استاد مد ظله از استدلال مرحوم آقای خویی: 131
- یک اشکال و پاسخ آن 132
- مناقشه آقای حکیم و پاسخ آقای خویی از آن 133
- 4) استدلالهای مشترک مرحوم نراقی و مرحوم آقای خویی: 133
- اشاره 133
- 5) نظر استاد مد ظله در مورد دو توجیه آقای خویی: 134
- 6) اشکال استاد مد ظله به استدلال به روایت زراره و روایات دیگر: 135
- اشاره 137
- 1381/1/25 یکشنبه درس شمارۀ (417) کتاب النکاح/سال چهارم 137
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 137
- اشاره 137
- الف) روایاتی که مرحوم نراقی به آن تمسک کرده است: 137
- مناقشۀ استاد - مد ظله - 139
- اشاره 140
- ب) بررسی استدلال مرحوم آقای خویی به سیره: 140
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در تمسک ایشان: 140
- ج) بررسی اقوال فقها و تحقیق پیرامون اجماع یا شهرت آنان: 141
- د) آیا علامه در تذکره بر هر دو قول؛ مدعی تحقق اجماع شده است؟ 144
- ه) استقلال بالغ رشید و بالغۀ رشیدۀ ثیبه در امر نکاح: 146
- متن عروه: 146
- اشاره 148
- الف) تنقیح موضوع مورد بحث: 148
- 1381/1/26 دوشنبه درس شمارۀ (418) کتاب النکاح/سال چهارم 148
- خلاصۀ درس این جلسه: 148
- ب) قائلین به استقلال انحصاری باکره: 149
- ج) نقل و بررسی بعضی از عبارت های قائلین به استقلال باکره: 152
- اشاره 152
- 1) کلام شیخ مفید در احکام النساء: 152
- 2) کلام شیخ مفید در مقنعه: 153
- د) طرح انکار استقلال انحصاری باکره 154
- اشاره 154
- 3) عبارت أبو الصلاح حلبی در کافی: 154
- 1) استفاده انحصار از تعبیر الولایه علی البکر: 155
- 2) نقل اسامی منکرین استقلال انحصاری باکره: 155
- مختار صاحب جواهر قدس سرّه: 158
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 158
- اشاره 158
- بررسی کلام صاحب جواهر: 158
- 1381/1/27 سه شنبه درس شمارۀ (419) کتاب النکاح/سال چهارم 158
- اشاره 158
- بررسی آراء فقهاء در مسئله 159
- استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 161
- الف. تذکری در استدلال به آیات بر استقلال دختر 161
- ب. استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 162
- اشاره 162
- پاسخ شهید ثانی و محقق ثانی از اشکال شهید اول: 167
- 1381/1/28 چهارشنبه درس شمارۀ (420) کتاب النکاح/سال چهارم 168
- اشاره 168
- اشاره 168
- الف) استدلال به آیات قرآن کریم برای اثبات استقلال بکر در تزویج: 168
- خلاصۀ درس این جلسه: 168
- 1 - استدلال به آیۀ فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ... و آیۀ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ... 169
- 2) استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ...» : 170
- 3) کلام مرحوم صاحب جواهر و توضیح استاد مد ظله: 171
- ب) عدم جواز رجوع به «عدم قول به فصل» در محل کلام و ردّ فرمایش صاحب جواهر: 173
- 4) پاسخ استاد مد ظله از استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ» : 173
- الف) نقل روایات دال بر استقلال باکرۀ رشیده: 176
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- 1381/2/1 یکشنبه درس شمارۀ (421) کتاب النکاح/سال چهارم 176
- اشاره 176
- اشاره 183
- ب) بررسی سند روایت فضلاء (روایت اول): 183
- توضیح استاد - مد ظله - و طرح یک اشکال 183
- بیان استاد - مد ظله - در دفع اشکال مذکور 184
- 1) توضیح کلی درباره سند روایت: 187
- الف) بررسی سند روایت فضلاء: 187
- اشاره 187
- 1381/2/2 دوشنبه درس شمارۀ (422) کتاب النکاح/سال چهارم 187
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 187
- 2) توضیح کلام صاحب مدارک رحمه الله: 188
- 3) توضیح مقدمه اول و طرح یک اشکال: 189
- تذکری در روش پژوهش 190
- 4) توضیحی برای حل اشکال با طرح یک سؤال و پاسخ به آن 190
- اشاره 190
- پاسخ سؤال درباره ترتیب مشیخه 192
- 5) ارتباط مشیخه فقیه و متن فقیه و اثبات مقدمه اول صحّت روایت فضلاء: 193
- 6) نقل و بررسی مقدمه دوّم صحت روایت فضلاء: 195
- 7) تصحیح روایت فضلاء از طریق اعتماد اصحاب به ابراهیم بن هاشم: 196
- ب) بررسی دلالت روایت فضلاء: 197
- اشاره 197
- 1) اشکال مسالک دربارۀ اضطراب متن روایت: 198
- 2) جواب مسالک به اشکال عطف عام بر خاصّ: 198
- 3) پاسخ صاحب جواهر به اشکال اضطراب متن: 199
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 200
- 5) طرح اشکال مصادره و جواب آن توسط محقق کرکی: 201
- 6) نقد استاد مد ظلّه: 202
- 7) طرح طرق دیگری برای دفع ضرورت بشرط المحمول: 203
- تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 205
- ادامۀ بحث در روایت اول صحیحۀ فضلاء 205
- اشاره 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- اشاره 205
- اشاره 205
- 1381/2/3 سه شنبه درس شمارۀ (423) کتاب النکاح/سال چهارم 205
- اشکال تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 206
- بررسی اشکال توسط استاد مد ظله: 207
- تفسیر استاد مد ظله از صحیحۀ فضلاء: 208
- دومین روایت از ادلۀ استقلال انحصاری باکره 211
- اشاره 211
- بررسی سند روایت: 212
- دلالت روایت زراره: 214
- خلاصۀ درس این جلسه: 215
- الف) بررسی روایات مورد استدلال برای استقلال باکره: 215
- 1381/2/4 چهارشنبه درس شمارۀ (424) کتاب النکاح/سال چهارم 215
- 1) اشکال به کلام صاحب روضه المتقین در معنای روایت فضلاء: 215
- اشاره 215
- 2) بررسی دلالت روایت زراره: 216
- 3) مناقشه استاد مد ظله در دلالت روایت فوق: 217
- 4) بررسی سند و دلالت روایت «عبد الرحمن بن ابی عبد الله»: 218
- 5) بررسی روایت ابی مریم: 220
- ب) تذکر نکته ای در مورد استدلال به روایاتی که عبارت «مالکه نفسها یا مالکه امرها» در آنها آمده است.: 222
- ج) کلامی از مرحوم نراقی و نقد آن توسط استاد مد ظله: 223
- د) تذکر نکته ای در مورد کلام صاحب جواهر: 224
- خلاصۀ درس این جلسه: 225
- 1381/2/7 شنبه درس شمارۀ (425) کتاب النکاح/سال چهارم 225
- الف) ادامه بررسی روایات استقلال بکر: 225
- 1) روایت جعفریات: 225
- اشاره 225
- اشاره 225
- اشاره 225
- بررسی روایت 226
- اشاره 227
- بحث سندی 227
- 2) روایت سعدان: 227
- تذکر یک نکته: 228
- اشاره 229
- بحث سندی 229
- 3) روایت محمد بن هاشم: 229
- بررسی دلالت روایت 230
- اشاره 230
- 4) روایت ابان بن تغلب و صحیحه میسّر: 230
- بررسی استدلال به روایات فوق 231
- اشاره 232
- 5) مرسله ابی سعید القمّاط: 232
- مناقشه در روایت 233
- 6) روایت سماعه بن مهران: 234
- 7) روایت اسحاق بن عمّار: 235
- اشاره 235
- ب) تذکر کلی درباره روایات 236
- مناقشه در استدلال به روایت فوق 236
- خلاصۀ درس این جلسه: 237
- 1381/2/8 یکشنبه درس شمارۀ (426) کتاب النکاح/سال چهارم 237
- ادامۀ بررسی روایات دال بر استقلال باکره 237
- اشاره 237
- اشاره 237
- اشاره 241
- صحیحۀ محمد بن مسلم: 241
- توجیه روایت توسط شیخ طوسی رحمه الله 241
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در توجیه شیخ رحمه الله 242
- توجیه روایت توسط استاد - مد ظله - 242
- اشاره 244
- روایت دعائم الإسلام عن علی علیه السلام 244
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در این استدلال 245
- 1) بررسی دو روایت عامی: 247
- 1381/2/9 دوشنبه درس شمارۀ (427) کتاب النکاح/سال چهارم 247
- اشاره 247
- الف) ادامه ادله استقلال انحصاری بکر: 247
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 247
- 2) چکیده بحث تا اینجا: 250
- 3) استفاده حکم عقد دائم از عقد موقت بر اساس اولویت: 250
- 1) تقریب استدلال بر ولایت پدر و عدم استقلال باکره به استصحاب: 252
- ب) برخی از ادله عدم استقلال باکره (استصحاب و آیه قرآن): 252
- اشاره 252
- 4) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به اولویت 252
- 2) بررسی استصحاب در مسئله از سوی استاد - مد ظلّه -: 253
- 3) توضیح بیشتر مسئله با بیان فرق بین انواع استصحاب اعدام: 253
- 4) استدلال به آیات قرآن بر ولایت اولیاء و عدم استقلال دختر: 254
- اشاره 254
- توضیح بیشتر 255
- 5) ادامه کلام استاد - مد ظله - در نقد استدلال به آیات بر ولایت و عدم ولایت پدر بر تزویج باکره 257
- اشاره 259
- ج) استدلال به روایات و بررسی آنها: 259
- 1) روایت سعد بن اسماعیل عن أبیه: 259
- 2) روایت ابو عبیده حذاء: 260
- 4) روایات اولویت جد از پدر در تزویج: 261
- 3) روایات تزویج امام جواد علیه السلام: 261
- اشاره 263
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 263
- الف) روایات استقلال ولی: 263
- 1381/2/10 سه شنبه درس شمارۀ (428) کتاب النکاح/سال چهارم 263
- اشاره 269
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 269
- 1381/2/11 چهارشنبه درس شمارۀ (429) کتاب النکاح/سال چهارم 269
- الف) مناقشه در دلالت روایت عبید بن زراره بر نفی اعتبار اذن باکره: 269
- ب) روایات نفی استقلال از باکره در امر تزویج: 271
- ج) روایات داله بر استقلال پدر و نفی اعتبار اذن دختر: 272
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 274
- الف) نظر صاحب جواهر؛ (استقلال انحصاری باکره) و محصل دلیل آن: 274
- اشاره 274
- 1381/2/28 شنبه درس شمارۀ (430) کتاب النکاح/سال چهارم 274
- اشاره 274
- بررسی کلام صاحب جواهر رحمه الله: 276
- ب) نظر مرحوم آیه الله خویی رحمه الله (تشریک بین پدر و باکره) و محصّل دلیل آن: 283
- اشاره 283
- مقتضای قواعد اولیه چیست؟ 283
- بررسی ادلۀ استقلال ولیّ: 285
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی قدس سرّه: 288
- الف) بیان وجه جمع بین روایات توسط استاد مد ظله 291
- خلاصۀ درس این جلسه: 291
- 1381/2/29 یکشنبه درس شمارۀ (431) کتاب النکاح/سال چهارم 291
- اشاره 291
- اشاره 291
- جمع بین روایات استقلال ولی و اشتراط اذن دختر: 292
- ب) بازنگری روایاتی که «اذن ولی» را لازم نمی داند 293
- د) بازنگری در دلالت روایت یزید کناسی 296
- ج) استفادۀ دو نکتۀ دیگر از روایت أبو عبیده 296
- اشاره 300
- الف) پی گیری بررسی روایاتی که با نظر صاحب جواهر (استقلال انحصاری باکره) و آقای خویی (تشریک) ناسازگار است: 300
- 1) صحیحه محمد بن مسلم: 300
- 1381/2/30 دوشنبه درس شمارۀ (432) کتاب النکاح/سال چهارم 300
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 300
- 2) موثقه عبید بن زراره: 301
- 1) متن صحیحه زراره بن اعین و موثقه محمد بن مسلم: 302
- ب) بررسی روایاتی که خصوص نظر مرحوم صاحب جواهر را ابطال می کند: 302
- 2) توضیح استاد مد ظلّه: 302
- 3) نظر مرحوم آقای حکیم: 303
- 4) نظر مرحوم آقای خویی: 303
- 5) نظر استاد مدّ ظله: 304
- 6) بیان دیگری از مرحوم آقای خویی در مورد ضرورت حمل نکاح بر نکاح صحیح تأهّلی: 305
- 7) نقد استاد مد ظلّه: 305
- 9) متن روایت عبید بن زراره: 307
- 8) متن روایت ابراهیم بن میمون: 307
- الف) بررسی ادله ولایت جدّ بر دختر باکره: 309
- 1) موثقه عبید بن زراره: 309
- اشاره 309
- اشاره 309
- خلاصۀ درس این جلسه: 309
- 1381/2/31 سه شنبه درس شمارۀ (433) کتاب النکاح/سال چهارم 309
- 2) معتبره عبید بن زراره: 310
- 1) لزوم بحث جدید درباره ولایت در عقد موقّت: 311
- ب) حکم ولایت در ازدواج موقت باکره: 311
- اشاره 311
- 2) نظر نهایی استاد - مد ظلّه: 316
- 3) بررسی روایات باب متعه (طرح بحث): 317
- 4) روایات داله بر استقلال پدر در عقد انقطاعی باکره، و نفی استقلال دختر: 317
- ج) بررسی استدلال به روایاتی که برای استقلال باکره در عقد انقطاعی ذکر شده است: 318
- اشاره 318
- 1) مرسله محمد بن عذافر: 318
- اشاره 318
- فقه الحدیث مرسله محمد بن عذافر 319
- اشاره 320
- 2) روایت ابی سعید القماط: 320
- 3) توضیحی درباره ابو سعید قمّاط: 321
- بحث سندی 321
- 5 - سایر روایات مسئله 323
- 4) بررسی دلالت معتبره ابو سعید قماط: 323
- 6) توضیح کلی درباره روایات و جمع بندی بحث 325
- الف) ازدواج بدون اذن پدر یا دختر: 326
- اشاره 326
- 1) متن عروه: 326
- خلاصۀ درس این جلسه: 326
- 1381/3/4 شنبه درس شمارۀ (434) کتاب النکاح/سال چهارم 326
- 2) توضیح متن: 327
- ب) ممانعت ولی از ازدواج دختر با کفو خویش: 327
- 1) متن عروه: 327
- 3) تفسیر «کفو شرعی»: 328
- 2) توضیح عبارت: 328
- 4) نظر آیت الله خویی رحمه الله درباره عبارت متن: 329
- 5) ادامه توضیح کلام مصنف 329
- ج) اقوال فقها در مسئله عضل: 330
- 2) اشکال مرحوم آیت الله خویی به استدلال به آیه شریفه و نقد آن: 332
- 1) طرح اجمالی ادله: 332
- د) ادله سقوط ولایت در صورت «عضل» 332
- 3) اشکال استاد - مد ظلّه - به استدلال به آیه شریفه: 333
- 4) طرح یک اشکال در تفسیر فوق و پاسخ آن 335
- 1381/3/5 یکشنبه درس شمارۀ (435) کتاب النکاح/سال چهارم 337
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 337
- 1) اشکال مرحوم آقای حکیم: 337
- اشاره 337
- الف) پی گیری بررسی استدلال به آیه شریفه: 337
- ب) مراد از عضل چیست؟ 338
- 2) نظر استاد - مد ظلّه -: 338
- 1) بررسی عبارت علامه در تذکره: 338
- 2) تناقض در عبارات تذکره: 339
- 3) رفع تناقض از کلام علامه: 340
- 4) نقل وجوه و اقوال در معنای عضل: 340
- 5) بررسی نظر علامه در مورد عضل: 341
- 7) نظر استاد مدّ ظله: 342
- 6) بیان مرحوم آقای خویی: 342
- 1) فروض و اقوال در مسئله: 343
- اشاره 343
- ج) میزان برای باکره و ثیبه بودن چیست؟ 343
- 3) نقد استاد مد ظلّه: 344
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 344
- الف یکی از ادله ای که برای سقوط ولایت به آن استدلال شده دلیل نفی حرج است. 345
- 1381/3/6 دوشنبه درس شمارۀ (436) کتاب النکاح/سال چهارم 345
- اشاره 345
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله در استدلال به دلیل نفی حرج 345
- اشاره 345
- 1 - اشکال اول تمسک به لا حرج: 345
- تقریب اول استدلال به ادلۀ نفی حرج 345
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 345
- بیان اول: ادلۀ نفی حرج حکم تکلیفی را بر می دارد. 346
- تقریب دوم تمسک به ادله نفی حرج 346
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 346
- بررسی بیان اول: 347
- بیان دوم: ادلۀ لا حرج، شرطیت اذن را بر می دارد. 347
- بررسی بیان دوم: 348
- 3) بررسی ادله مرحوم آقای خویی بر سقوط ولایت به جهت عضل 349
- 2 - اشکال دوم به استدلال به دلیل نفی حرج: 349
- 5) استدلال دیگری از مرحوم آقای خویی برای اسقاط ولایت پدر: 350
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 350
- 6) نقد استاد مد ظله: 351
- اشاره 351
- ب) ادامه بررسی مسئله دوم عروه: 351
- 7) نظر نهایی استاد مد ظله: 351
- پی گیری تحقیق دربارۀ معنای مراد از بکر: 352
- 2) نقد استاد مد ظله: 352
- 1) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله: 352
- بررسی سند روایت علی بن جعفر 355
- 1) تقریبی بر تصحیح روایات مسائل علی بن جعفر 355
- 2) نقد تقریب فوق 356
- 3) نگاهی به طریق آغاز مسائل علی بن جعفر 357
- ضمیمه درس 436 359
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 361
- اشاره 361
- 1381/3/7 سه شنبه درس شمارۀ (437) کتاب النکاح/سال چهارم 361
- کلام در مسئله دوم عروه بود، که آیا ازالۀ بکارت به جهت عواملی چون پرش و عمل جراحی یا وطی زنایی یا وطی به شبهه موجب سقوط ولایت پدر می شود یا خیر؟ 361
- اشاره 361
- توضیحی بر فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله: 362
- اشاره 362
- روایاتی که مدخلیت ازدواج قبلی، در سقوط ولایت پدر از آنها استفاده می شود: 363
- 2) صحیحۀ عبد الله بن سنان: 363
- در فرمایشات ایشان مناقشاتی هست که بعد از ذکر روایات به آن خواهیم پرداخت. 363
- 1) صحیحۀ حلبی: 363
- 3) صحیحۀ عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 364
- 4) روایت حسن بن زیاد صیقل: 364
- نقد کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله توسط استاد مد ظله: 365
- 5) روایت عبد الحمید بن عوّاض عن عبد الخالق 365
- جهت اول: بیان موضوع واقعی حکم. 365
- جهت سوم: نشان دادن راه امتثال حکم 366
- جهت دوم: بیان راه شناخت مصادیق موضوع 366
- جهت چهارم: بیان حکمت حکم 367
- بررسی روایات: 368
- ازدواج تمام موضوع استقلال است یا جزء موضوع؟ 368
- اشاره 368
- متن عروه 372
- ادله عدم اشتراط 372
- مسئله اشتراط یا عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر 372
- اشاره 372
- اشاره 372
- 1381/3/8 شنبه درس شمارۀ (438) کتاب النکاح / سال چهارم 372
- خلاصۀ درس این جلسه: 372
- 1) نقل و نقد نسبت شهرت به قدماء بر عدم اشتراط 373
- نقد استاد دام ظله نسبت به ادعای شهرت: 374
- عبارت مراسم: 375
- عبارت مقنعه: 375
- عبارت ناصریات: 375
- 2) روایات 377
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به روایت: 377
- روایت اول: روایت عبید بن زراره 377
- روایت دوم: قرب الاسناد: 378
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 378
- پاسخ مناقشه: 379
- اشاره 380
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 380
- اشاره 380
- 1 - روایت اول: روایتی که شیخ طوسی و دیگران نقل کرده اند 380
- 1381/3/11 شنبه درس شمارۀ (439) کتاب النکاح / سال چهارم 380
- الف) ادلۀ قائلین به ولایت جد حتی در فرض فقدان پدر 380
- اشاره 380
- نقد استاد مد ظله 381
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله 381
- نقد استاد مد ظله بر استدلال 383
- 2) روایت دوم: صحیحۀ عبد الله بن سنان 383
- اشاره 383
- اشاره 384
- 3) اولویت 384
- 4) استصحاب 385
- مناقشه شهید ثانی رحمه الله در اولویت 385
- 1) دلیل اول: عمومات نافیه ولایت به ضمیمه قصور ادلۀ مثبته 387
- اشاره 387
- 2) روایت فضل بن عبد الملک 387
- اشاره 387
- ب) ادلۀ قائلین به عدم ولایت جدّ در صورت فقدان پدر 387
- بررسی دلیل اول: 387
- اشاره 387
- سند روایت: 387
- دلالت روایت - اشکال قدما و شهید ثانی رحمه الله - 388
- تقریب استاد مد ظله از کلام صاحب مدارک رحمه الله 388
- مناقشه صاحب مدارک بر شهید ثانی 388
- 1381/3/12 یکشنبه درس شمارۀ (440) کتاب النکاح/سال چهارم 390
- اشاره 390
- 1) ایراد صاحب حدائق به صاحب مدارک: 390
- الف) پیگیری بررسی استدلال به روایت فضل بن عبد الملک: 390
- خلاصۀ درس این جلسه: 390
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام صاحب حدائق: 391
- 3) مناقشۀ مرحوم آقای خویی و مرحوم آقای حکیم در استدلال به مفهوم موثقۀ فضل بن عبد الملک: 392
- 4) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام آقای حکیم و آقای خویی رحمهم الله 393
- 5) بیان مفهوم نداشتن روایت مذکور توسط استاد - مد ظله - 393
- ب) حکم خیار فسخ نکاح صغیر و صغیره پس از بلوغشان: 394
- 2) اقوال فقهاء: 394
- 1) طرح مسئله: 394
- متن عروه: 394
- 3) توضیحی دربارۀ عبارت وسیله: 395
- 1. صحیحۀ محمد بن اسماعیل بن بزیع 396
- 2. صحیحۀ علی بن یقطین 396
- اشاره 396
- 4) بررسی روایات 396
- 3) صحیحۀ عبد الله بن الصلت 397
- الف) پی گیری بحث پیرامون اقوال فقهاء در مورد اثبات خیار برای صبی بعد از بلوغ در فسخ عقدی که توسط پدر و جد انجام گرفته، بخلاف صبیّه: 398
- اشاره 398
- اشاره 398
- خلاصۀ درس این جلسه: 398
- 1) نقد استاد مد ظلّه: 398
- 1381/3/13 دوشنبه درس شمارۀ (441) کتاب النکاح/سال چهارم 398
- 1) صحیحه ابی عبیده: 399
- ب) بررسی روایات: 399
- 3) صحیحه محمد بن مسلم: 401
- 2) روایت دعائم الاسلام: 401
- 5) صحیحه حلبی: 402
- 4) روایت عباد بن کثیر: 402
- 6) روایت یزید کناسی: 403
- 7) روایت ابان: 404
- 8) صحیحه محمد بن مسلم: 404
- 9) صحیحه علی بن یقطین: 404
- ج) جمع روایات: 405
- 1) اشتراط توارث به قسم خوردن: 405
- 2) توجیه روایتی که دلالت بر داشتن خیار هر دو می کند: 406
- 3) آیا صبی حقّ خیار دارد؟ 406
ان اعلم النساء ان لیس للآباء فی امور بناتهم شیء.
اینها مجموعاً 19 روایت است که باید یکایک آنها را از نظر سند و دلالت مورد بررسی قرار دهیم.
ب) بررسی سند روایت فضلاء (روایت اول):
اشاره
شهید ثانی در مسالک روایت فضلاء را صحیحه نمی داند زیرا این روایت در کافی از طریق ابراهیم بن هاشم نقل شده و سابقین او را از ممدوحینی می شمردند که توثیقی در کتب رجال دربارۀ او نیامده است لذا روایات او را حسنه قلمداد می کردند و در مقام تعارض با روایتی که صحیحه باشد، روایت صحیحه را بر آن ترجیح می دادند. ولی صاحب مدارک نوۀ شهید ثانی می گوید این روایت صحیح است زیرا همین روایت را شیخ صدوق نیز در من لا یحضره الفقیه نقل کرده و ایشان به این روایت طریق صحیح دارد.
توضیح استاد - مد ظله - و طرح یک اشکال
با مراجعه به طرق صدوق در مشیخه معلوم می شود که مراد صاحب مدارک، طریق صدوق به زراره است که وسائطش همه ثقاتند زیرا صحت طریق ایشان به فضیل را بسیاری همچون مسالک و حتی خود صاحب مدارک منکرند و طریق ایشان به محمد بن مسلم نیز صحیح نیست و برای برید بن معاویه هم در مشیخه اصلاً طریقی ذکر نکرده است.
ولی در عین حال در اینجا دو اشکال مطرح است و ما در صورتی می توانیم حکم به صحیحه بودن این روایت به حسب نقل فقیه بکنیم که آن دو اشکال دفع شود:
اشکال اول: شیخ صدوق در مشیخه در ذکر طرق خویش به روات گاهی طریق را تنها برای یک راوی ذکر می کند و گاهی چند راوی را همراه یکدیگر نام برده و طریقی برای آنها می آورد مثلاً دربارۀ محمد بن حمران و جمیل بن دراج می گوید: ما کان و فیه عن محمد بن حمران و جمیل بن دراج فقد رویته عن ابی رضی الله عنه عن سعد بن عبد الله عن