- اشاره 1
- الف) کلیاتی پیرامون تاریخچه موضوع و خصوصیات و فروض مسئله پنجم عروه: 1
- اشاره 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 1380/11/27 شنبه درس شمارۀ (400) کتاب النکاح/سال چهارم 1
- 1) ادعای مرد نسبت به زن، و ادعای خواهر، مادر یا دختر آن زن نسبت آن مرد: 2
- 2) مسئله بیّنه: 2
- اشاره 2
- ب) مستند احکام ذکر شده در ما نحن فیه؛ «قاعده» یا «نص»: 2
- 2) نقد و بررسی نسبت محقق به استناد شیخ طوسی در نهایه به روایت زهری و روایت ثقفی: 3
- 1) کلمات فقهایی که در استنادشان به قاعده ظهور دارد 3
- ج) نکاتی در مورد متن و سند روایت زهری و ثقفی: 6
- 3) کسانی که مستند مسئله را نص قرار داده اند: 6
- اشاره 9
- الف) نیاز به حلف در جایی که یکی از دو مدعی اقامۀ بینه کند: 9
- خلاصۀ درس این جلسه: 9
- 1380/11/28 یکشنبه درس شمارۀ (401) کتاب النکاح/سال چهارم 9
- اشاره 9
- 2) تنقیح محل کلام: 10
- 1) توضیح کلام صاحب عروه: 10
- 4) لزوم حلف بر کسی که بینه اقامه کرده است: 12
- 3) توضیحی پیرامون حجیت مثبتات بینه توسط استاد مد ظله: 12
- 7) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر اعتراض مذکور: 14
- 5) بیان اصل جاری در مقام، توسط مرحوم نراقی و نقد آن: 14
- 6) اعتراض مرحوم نراقی به شهید ثانی رحمه الله: 14
- ب) توضیحی پیرامون مواردی که هر دو اقامۀ بینه کنند: 15
- متن عروه: 15
- 1) بیان کیفیت تساقط بینه ها در صورت اول و دوم توسط استاد مد ظله: 16
- 2) ذکر فرض دیگر و صور مختلف آن: 16
- اشاره 17
- 1) نقد حکومت یا ورود ادله حجیت بینه بر قوانین قضائی: 17
- الف) تکمیل فرض دوم: 17
- 1380/11/29 دوشنبه درس شمارۀ (402) کتاب النکاح/سال چهارم 17
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- 1) عبارت عروه: 19
- ب) فرض سوم، وجود بینه برای هر دو مدعی: 19
- 2) نکته ای درباره تعارض ادله حجیت بینه و قانون مدعی و منکر: 19
- 2) توضیح و بررسی عبارت عروه در فرض سوم: 20
- ج) فروض دیگر: 23
- 1) یکی از دو بینه مطلق و دیگری مورخ: 23
- اشاره 23
- 2) متن روایت زهری: 24
- 3) نظر مرحوم سید در مورد عمل به این روایت: 24
- 4) دو احتمال استاد مد ظله در معنای روایت: 25
- 1380/11/30 سه شنبه درس شمارۀ (403) کتاب النکاح/سال چهارم 26
- اشاره 26
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 26
- ادامه بحث در روایت زهری: 26
- اعمال قواعد یا تخصیص قواعد: 26
- آیا مفاد حدیث زهری موافق قاعده است یا مخالف قاعده؟ 27
- تقریب صاحب جواهر برای خلاف قاعده نبودن تقدیم بینۀ مرد و نقد آن 32
- وجه مرجّحیت دخول در روایت: 33
- تعدی از مورد روایت به ام و بنت 35
- 1380/12/5 یکشنبه درس شمارۀ (404) کتاب النکاح/سال چهارم 36
- 1) توضیح عبارت: 36
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 36
- متن عروه: 36
- یجوز تزویج امرأه تدعی انّها خلیه من الزوج من غیر فحص 36
- اشاره 36
- 2) بیان دو نکته در توضیح عبارت عروه: 37
- اشاره 39
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در سیره: 39
- 3) بررسی ادلۀ مسئله: 39
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 44
- 2) صحیحه عمر بن حنظله: 44
- الف) دنباله دلیل چهارم حجیت ادعای زن در خلیه بودن 44
- اشاره 44
- 1380/12/6 شنبه درس شمارۀ (405) کتاب النکاح/سال چهارم 44
- 1) روایت ابان بن تغلب: 44
- 3) صحیحه میسر یا میسره: 45
- 4) موثقه فضل مولی محمد بن راشد: 46
- بحث سندی: 47
- 5 - روایت اشعری محمد بن احمد بن یحیی 47
- اشاره 47
- 6 - روایت اشعری جعفر بن محمد بن عبید الله (عبد الله) الاشعری 48
- 8) روایت یونس بن عبد الرحمن: 49
- 7) مرسله مهران بن محمد: 49
- ب) بررسی روایات نافیه حجیت قول زن در خلیه بودن خود: 50
- 1) روایت جعفریات: 50
- 2) صحیحه ابی مریم انصاری: 50
- اشاره 52
- 1380/12/7 سه شنبه درس شمارۀ (406) کتاب النکاح/سال چهارم 52
- وجه جمع بین روایات نزد مرحوم صاحب ریاض قدس سرّه: 52
- وجه جمع بین روایات مسئله و اشکال صاحب حدائق: 52
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 52
- بررسی کلام صاحب ریاض قدس سرّه: 53
- جمع دیگری برای روایات 54
- تصویر یکی از صور انقلاب نسبت در مقام 55
- بررسی روایات مسئله 58
- 1380/12/8 چهارشنبه درس شمارۀ (407) کتاب النکاح/سال چهارم 60
- الف) دو تقریب برای کیفیت جمع ما بین روایات مسئله سابعه (ادعای زن بر خلیّه بودن خود) و اشکال وارد بر هر کدام: 60
- اشاره 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- اشاره 60
- بررسی مسئله عروه: 64
- کلام مرحوم آقای حکیم و اشکال استاد مد ظله: 64
- اشاره 65
- ب) بررسی ادامه مسئله 65
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم و نظر استاد مد ظله: 65
- 2) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 66
- د) و من هنا ظهر جواز تزویج زوجه من غاب غیبه منقطعه و لم یعلم موته و حیاته 67
- 1) توضیح استاد مد ظله و کلام مرحوم آقا ضیاء: 67
- ج) نعم لو کانت متهمه فی دعواها 67
- اشاره 67
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 69
- الف) اذا ادّعت امرأه انّها خلیّه فتزوجها رجل ثمّ ادعت بعد ذلک کونها ذات بعل 69
- اشاره 69
- 1380/12/11 شنبه درس شمارۀ (408) کتاب النکاح/سال چهارم 69
- متن عروه: 69
- نقد استاد: 70
- برداشت آقای حکیم و آقای خویی از روایات 70
- توضیحی دربارۀ حاشیه مرحوم آقای خوئی 70
- صحیحۀ ابی بصیر 71
- ب) اذا وکلا وکیلاً فی اجراء الصیغه فی زمان معین لا یجوز لهما المقاربه بعد مضیّ ذلک الزمان 72
- متن عروه: 72
- بنای عقلا در خبر ثقه 73
- مناقشه استاد در این استدلال 74
- دلیل بر ردع بنای عقلا 74
- اشاره 76
- 1380/12/13 دوشنبه درس شمارۀ (409) کتاب النکاح/سال چهارم 76
- اشاره 76
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 76
- الف) تکمیل مسئله ثامنه و تاسعه، مفاد روایت مسعده بن صدقه: 76
- 1) نقد کلام مرحوم خویی و پذیرش فی الجمله نظر مشهور در مفاد روایت: 77
- 2) دفع نقض های وارده: 78
- 3) نفی بنای عقلاء بر حجیت خبر ثقه: 79
- ب) دنباله بحث مسئله تا سعه، دلیل حجیت اقرار وکیل نسبت به موکل فیه: 81
- 4) نظر نهایی استاد مد ظلّه: 81
- اشاره 81
- 1) قاعده «من ملک شیئاً ملک الاقرار به» و مدرک آن: 81
- 2) مناقشه شیخ انصاری در مدرک مذکور: 82
- 4) بررسی مسئله اقرار بچه به تصرفاتی مانند وصیت توسط استاد دام ظله و نقد کلام مرحوم آقای خویی: 83
- 3) نقض مرحوم خویی در قاعده «من ملک»: 83
- 5) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام شیخ انصاری و کلیت قاعده «من ملک»: 85
- اشاره 86
- 1380/12/14 سه شنبه درس شمارۀ (410) کتاب النکاح/سال چهارم 86
- الف) آیا کلام محقق ثانی نقض قاعده است؟ 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- ب) نقض آقای خویی 88
- ج) پاسخ استاد مد ظلّه 89
- د) نکته ای در باب وکالت 90
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 91
- 1381/1/14 چهارشنبه درس شمارۀ (411) کتاب النکاح/سال چهارم 91
- 1) عبارت عروه: 91
- الف) اولیای عقد، کسانی که ولایت داشتن آنها مسلّم است: 91
- اشاره 91
- 3) آیا ابن ابی عقیل منکر ولایت داشتن جدّ است؟ 92
- اشاره 92
- 2) نگاهی به نظر فقهاء در مسئله: 92
- بررسی ولایت جد 94
- دلیل اول: روایت عبید بن زراره 95
- انحصار ولایت در جدّ ابی 95
- نقد استدلال به روایت عبید بن زراره 96
- دلیل دوم: تسلّم مسئله بین امامیه و عامه 97
- اشاره 99
- ادله نافیه ولایت از امّ 99
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 99
- دلیل دوم: استصحاب: 99
- 1381/1/17 شنبه درس شمارۀ (412) کتاب النکاح/سال چهارم 99
- دلیل اول: اجماع 99
- دلیل سوم: اولویت 100
- روایت دوم: صحیحۀ زراره و موثقۀ محمد بن مسلم 101
- روایت اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل چهارم: روایاتی که ولایت نکاح را در «اب» منحصر کرده است. 101
- دلیل پنجم: روایت محمد بن مسلم 102
- اشاره 105
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 105
- الف) بررسی ادله مثبت ولایت امّ: 105
- اشاره 105
- 1381/1/18 یکشنبه درس شمارۀ (413) کتاب النکاح/سال چهارم 105
- 1) روایت نبوی صلی الله علیه و آله: 105
- اشاره 106
- بررسی استدلال: 106
- روایت دوم: روایت ابراهیم بن میمون 106
- بررسی استدلال: 107
- روایت اول: روایت سعدان بن مسلم 108
- ب روایاتی که ولایت امّ از آنها استشمام می شود: 108
- اشاره 108
- روایت سوم: روایت ابن ابی یعفور 109
- روایت چهارم: صحیحۀ محمد بن قیس 109
- روایت دوم: روایت عبید بن زراره 109
- روایت ششم: فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام 110
- روایت پنجم: روایت محمد بن مسلم 110
- روایت هفتم: محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام 110
- بررسی روایات «لیس لها مع ابویها امر» 111
- بررسی روایات مثبته ولایت امّ 111
- 1381/1/19 دوشنبه درس شمارۀ (414) کتاب النکاح/سال چهارم 111
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 111
- اشاره 111
- بررسی صحیحۀ محمد بن قیس: 113
- اکنون به ادلۀ نافیه ولایت ام بازمی گردیم و به ادامۀ بررسی آنها می پردازیم: 114
- اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 114
- دوم: روایات وارده در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» 115
- سوم: روایاتی که فقط «اذن أبیها» در آن وارد شده است: 115
- چهارم: تسلّم بین العامّه 117
- بررسی استدلال: 118
- ولایت برادر در امر نکاح خواهر خود 118
- اشاره 118
- روایات نافیه ولایت از برادر 118
- 1. روایت داود بن سرحان 118
- 3) روایت ولید بیّاع الاسفاط: 119
- روایات مثبته ولایت برادر 120
- ولایت عمو در امر نکاح 121
- اشاره 123
- اشاره 123
- الف) ولایت پدر و جدّ بر مجنون: 123
- 1381/1/21 چهارشنبه درس شمارۀ (415) کتاب النکاح/سال چهارم 123
- 1) متن عروه: 123
- ب) دلیل ثبوت ولایت پدر و جدّ بر مجنون متصل (یعنی صغیری که بلغ مجنوناً): 124
- 1) دو اشکال به استدلال فوق. (کلام مرحوم آقای خویی): 124
- اشاره 124
- 2) کلام استاد مد ظله و مناقشه در تعبیر مرحوم آقای خویی: 125
- 1) کلام مرحوم صاحب جواهر: 127
- ج) وجه تعدی از ثبوت ولایت در جنون متصل، به جنون منفصل: 127
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم: 128
- 1381/1/24 شنبه درس شمارۀ (416) کتاب النکاح/سال چهارم 129
- اشاره 129
- الف) تمسک به استصحاب در مسئله ولایت پدر و جد بر مجنون (یادآوری): 129
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 129
- ب) تمسک به دلیل لفظی در مسئله: 130
- 1) طرح کلی ادله: 130
- 2) استدلال اختصاصی آقای خویی رحمه الله: 130
- 3) پاسخ استاد مد ظله از استدلال مرحوم آقای خویی: 131
- اشاره 131
- یک اشکال و پاسخ آن 132
- اشاره 133
- مناقشه آقای حکیم و پاسخ آقای خویی از آن 133
- 4) استدلالهای مشترک مرحوم نراقی و مرحوم آقای خویی: 133
- 5) نظر استاد مد ظله در مورد دو توجیه آقای خویی: 134
- 6) اشکال استاد مد ظله به استدلال به روایت زراره و روایات دیگر: 135
- 1381/1/25 یکشنبه درس شمارۀ (417) کتاب النکاح/سال چهارم 137
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 137
- اشاره 137
- الف) روایاتی که مرحوم نراقی به آن تمسک کرده است: 137
- اشاره 137
- مناقشۀ استاد - مد ظله - 139
- ب) بررسی استدلال مرحوم آقای خویی به سیره: 140
- اشاره 140
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در تمسک ایشان: 140
- ج) بررسی اقوال فقها و تحقیق پیرامون اجماع یا شهرت آنان: 141
- د) آیا علامه در تذکره بر هر دو قول؛ مدعی تحقق اجماع شده است؟ 144
- متن عروه: 146
- ه) استقلال بالغ رشید و بالغۀ رشیدۀ ثیبه در امر نکاح: 146
- الف) تنقیح موضوع مورد بحث: 148
- خلاصۀ درس این جلسه: 148
- اشاره 148
- 1381/1/26 دوشنبه درس شمارۀ (418) کتاب النکاح/سال چهارم 148
- ب) قائلین به استقلال انحصاری باکره: 149
- اشاره 152
- 1) کلام شیخ مفید در احکام النساء: 152
- ج) نقل و بررسی بعضی از عبارت های قائلین به استقلال باکره: 152
- 2) کلام شیخ مفید در مقنعه: 153
- اشاره 154
- 3) عبارت أبو الصلاح حلبی در کافی: 154
- د) طرح انکار استقلال انحصاری باکره 154
- 1) استفاده انحصار از تعبیر الولایه علی البکر: 155
- 2) نقل اسامی منکرین استقلال انحصاری باکره: 155
- اشاره 158
- 1381/1/27 سه شنبه درس شمارۀ (419) کتاب النکاح/سال چهارم 158
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 158
- اشاره 158
- مختار صاحب جواهر قدس سرّه: 158
- بررسی کلام صاحب جواهر: 158
- بررسی آراء فقهاء در مسئله 159
- استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 161
- الف. تذکری در استدلال به آیات بر استقلال دختر 161
- اشاره 162
- ب. استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 162
- پاسخ شهید ثانی و محقق ثانی از اشکال شهید اول: 167
- الف) استدلال به آیات قرآن کریم برای اثبات استقلال بکر در تزویج: 168
- اشاره 168
- خلاصۀ درس این جلسه: 168
- 1381/1/28 چهارشنبه درس شمارۀ (420) کتاب النکاح/سال چهارم 168
- اشاره 168
- 1 - استدلال به آیۀ فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ... و آیۀ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ... 169
- 2) استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ...» : 170
- 3) کلام مرحوم صاحب جواهر و توضیح استاد مد ظله: 171
- 4) پاسخ استاد مد ظله از استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ» : 173
- ب) عدم جواز رجوع به «عدم قول به فصل» در محل کلام و ردّ فرمایش صاحب جواهر: 173
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- اشاره 176
- الف) نقل روایات دال بر استقلال باکرۀ رشیده: 176
- 1381/2/1 یکشنبه درس شمارۀ (421) کتاب النکاح/سال چهارم 176
- اشاره 183
- ب) بررسی سند روایت فضلاء (روایت اول): 183
- توضیح استاد - مد ظله - و طرح یک اشکال 183
- بیان استاد - مد ظله - در دفع اشکال مذکور 184
- اشاره 187
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 187
- الف) بررسی سند روایت فضلاء: 187
- 1) توضیح کلی درباره سند روایت: 187
- 1381/2/2 دوشنبه درس شمارۀ (422) کتاب النکاح/سال چهارم 187
- 2) توضیح کلام صاحب مدارک رحمه الله: 188
- 3) توضیح مقدمه اول و طرح یک اشکال: 189
- تذکری در روش پژوهش 190
- اشاره 190
- 4) توضیحی برای حل اشکال با طرح یک سؤال و پاسخ به آن 190
- پاسخ سؤال درباره ترتیب مشیخه 192
- 5) ارتباط مشیخه فقیه و متن فقیه و اثبات مقدمه اول صحّت روایت فضلاء: 193
- 6) نقل و بررسی مقدمه دوّم صحت روایت فضلاء: 195
- 7) تصحیح روایت فضلاء از طریق اعتماد اصحاب به ابراهیم بن هاشم: 196
- ب) بررسی دلالت روایت فضلاء: 197
- اشاره 197
- 1) اشکال مسالک دربارۀ اضطراب متن روایت: 198
- 2) جواب مسالک به اشکال عطف عام بر خاصّ: 198
- 3) پاسخ صاحب جواهر به اشکال اضطراب متن: 199
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 200
- 5) طرح اشکال مصادره و جواب آن توسط محقق کرکی: 201
- 6) نقد استاد مد ظلّه: 202
- 7) طرح طرق دیگری برای دفع ضرورت بشرط المحمول: 203
- اشاره 205
- 1381/2/3 سه شنبه درس شمارۀ (423) کتاب النکاح/سال چهارم 205
- ادامۀ بحث در روایت اول صحیحۀ فضلاء 205
- اشاره 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- اشاره 205
- تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 205
- اشکال تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 206
- بررسی اشکال توسط استاد مد ظله: 207
- تفسیر استاد مد ظله از صحیحۀ فضلاء: 208
- دومین روایت از ادلۀ استقلال انحصاری باکره 211
- اشاره 211
- بررسی سند روایت: 212
- دلالت روایت زراره: 214
- اشاره 215
- خلاصۀ درس این جلسه: 215
- 1381/2/4 چهارشنبه درس شمارۀ (424) کتاب النکاح/سال چهارم 215
- الف) بررسی روایات مورد استدلال برای استقلال باکره: 215
- 1) اشکال به کلام صاحب روضه المتقین در معنای روایت فضلاء: 215
- 2) بررسی دلالت روایت زراره: 216
- 3) مناقشه استاد مد ظله در دلالت روایت فوق: 217
- 4) بررسی سند و دلالت روایت «عبد الرحمن بن ابی عبد الله»: 218
- 5) بررسی روایت ابی مریم: 220
- ب) تذکر نکته ای در مورد استدلال به روایاتی که عبارت «مالکه نفسها یا مالکه امرها» در آنها آمده است.: 222
- ج) کلامی از مرحوم نراقی و نقد آن توسط استاد مد ظله: 223
- د) تذکر نکته ای در مورد کلام صاحب جواهر: 224
- اشاره 225
- 1) روایت جعفریات: 225
- اشاره 225
- 1381/2/7 شنبه درس شمارۀ (425) کتاب النکاح/سال چهارم 225
- اشاره 225
- الف) ادامه بررسی روایات استقلال بکر: 225
- خلاصۀ درس این جلسه: 225
- بررسی روایت 226
- 2) روایت سعدان: 227
- بحث سندی 227
- اشاره 227
- تذکر یک نکته: 228
- بحث سندی 229
- اشاره 229
- 3) روایت محمد بن هاشم: 229
- بررسی دلالت روایت 230
- 4) روایت ابان بن تغلب و صحیحه میسّر: 230
- اشاره 230
- بررسی استدلال به روایات فوق 231
- اشاره 232
- 5) مرسله ابی سعید القمّاط: 232
- مناقشه در روایت 233
- 6) روایت سماعه بن مهران: 234
- 7) روایت اسحاق بن عمّار: 235
- اشاره 235
- مناقشه در استدلال به روایت فوق 236
- ب) تذکر کلی درباره روایات 236
- ادامۀ بررسی روایات دال بر استقلال باکره 237
- 1381/2/8 یکشنبه درس شمارۀ (426) کتاب النکاح/سال چهارم 237
- اشاره 237
- اشاره 237
- خلاصۀ درس این جلسه: 237
- توجیه روایت توسط شیخ طوسی رحمه الله 241
- صحیحۀ محمد بن مسلم: 241
- اشاره 241
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در توجیه شیخ رحمه الله 242
- توجیه روایت توسط استاد - مد ظله - 242
- روایت دعائم الإسلام عن علی علیه السلام 244
- اشاره 244
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در این استدلال 245
- 1) بررسی دو روایت عامی: 247
- اشاره 247
- الف) ادامه ادله استقلال انحصاری بکر: 247
- 1381/2/9 دوشنبه درس شمارۀ (427) کتاب النکاح/سال چهارم 247
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 247
- 3) استفاده حکم عقد دائم از عقد موقت بر اساس اولویت: 250
- 2) چکیده بحث تا اینجا: 250
- 1) تقریب استدلال بر ولایت پدر و عدم استقلال باکره به استصحاب: 252
- 4) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به اولویت 252
- ب) برخی از ادله عدم استقلال باکره (استصحاب و آیه قرآن): 252
- اشاره 252
- 3) توضیح بیشتر مسئله با بیان فرق بین انواع استصحاب اعدام: 253
- 2) بررسی استصحاب در مسئله از سوی استاد - مد ظلّه -: 253
- 4) استدلال به آیات قرآن بر ولایت اولیاء و عدم استقلال دختر: 254
- اشاره 254
- توضیح بیشتر 255
- 5) ادامه کلام استاد - مد ظله - در نقد استدلال به آیات بر ولایت و عدم ولایت پدر بر تزویج باکره 257
- ج) استدلال به روایات و بررسی آنها: 259
- اشاره 259
- 1) روایت سعد بن اسماعیل عن أبیه: 259
- 2) روایت ابو عبیده حذاء: 260
- 3) روایات تزویج امام جواد علیه السلام: 261
- 4) روایات اولویت جد از پدر در تزویج: 261
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 263
- اشاره 263
- الف) روایات استقلال ولی: 263
- 1381/2/10 سه شنبه درس شمارۀ (428) کتاب النکاح/سال چهارم 263
- اشاره 269
- الف) مناقشه در دلالت روایت عبید بن زراره بر نفی اعتبار اذن باکره: 269
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 269
- 1381/2/11 چهارشنبه درس شمارۀ (429) کتاب النکاح/سال چهارم 269
- ب) روایات نفی استقلال از باکره در امر تزویج: 271
- ج) روایات داله بر استقلال پدر و نفی اعتبار اذن دختر: 272
- 1381/2/28 شنبه درس شمارۀ (430) کتاب النکاح/سال چهارم 274
- الف) نظر صاحب جواهر؛ (استقلال انحصاری باکره) و محصل دلیل آن: 274
- اشاره 274
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 274
- اشاره 274
- بررسی کلام صاحب جواهر رحمه الله: 276
- اشاره 283
- مقتضای قواعد اولیه چیست؟ 283
- ب) نظر مرحوم آیه الله خویی رحمه الله (تشریک بین پدر و باکره) و محصّل دلیل آن: 283
- بررسی ادلۀ استقلال ولیّ: 285
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی قدس سرّه: 288
- الف) بیان وجه جمع بین روایات توسط استاد مد ظله 291
- خلاصۀ درس این جلسه: 291
- 1381/2/29 یکشنبه درس شمارۀ (431) کتاب النکاح/سال چهارم 291
- اشاره 291
- اشاره 291
- جمع بین روایات استقلال ولی و اشتراط اذن دختر: 292
- ب) بازنگری روایاتی که «اذن ولی» را لازم نمی داند 293
- ج) استفادۀ دو نکتۀ دیگر از روایت أبو عبیده 296
- د) بازنگری در دلالت روایت یزید کناسی 296
- 1381/2/30 دوشنبه درس شمارۀ (432) کتاب النکاح/سال چهارم 300
- الف) پی گیری بررسی روایاتی که با نظر صاحب جواهر (استقلال انحصاری باکره) و آقای خویی (تشریک) ناسازگار است: 300
- اشاره 300
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 300
- 1) صحیحه محمد بن مسلم: 300
- 2) موثقه عبید بن زراره: 301
- 2) توضیح استاد مد ظلّه: 302
- 1) متن صحیحه زراره بن اعین و موثقه محمد بن مسلم: 302
- ب) بررسی روایاتی که خصوص نظر مرحوم صاحب جواهر را ابطال می کند: 302
- 4) نظر مرحوم آقای خویی: 303
- 3) نظر مرحوم آقای حکیم: 303
- 5) نظر استاد مدّ ظله: 304
- 6) بیان دیگری از مرحوم آقای خویی در مورد ضرورت حمل نکاح بر نکاح صحیح تأهّلی: 305
- 7) نقد استاد مد ظلّه: 305
- 8) متن روایت ابراهیم بن میمون: 307
- 9) متن روایت عبید بن زراره: 307
- اشاره 309
- 1) موثقه عبید بن زراره: 309
- 1381/2/31 سه شنبه درس شمارۀ (433) کتاب النکاح/سال چهارم 309
- اشاره 309
- الف) بررسی ادله ولایت جدّ بر دختر باکره: 309
- خلاصۀ درس این جلسه: 309
- 2) معتبره عبید بن زراره: 310
- 1) لزوم بحث جدید درباره ولایت در عقد موقّت: 311
- ب) حکم ولایت در ازدواج موقت باکره: 311
- اشاره 311
- 2) نظر نهایی استاد - مد ظلّه: 316
- 4) روایات داله بر استقلال پدر در عقد انقطاعی باکره، و نفی استقلال دختر: 317
- 3) بررسی روایات باب متعه (طرح بحث): 317
- اشاره 318
- اشاره 318
- 1) مرسله محمد بن عذافر: 318
- ج) بررسی استدلال به روایاتی که برای استقلال باکره در عقد انقطاعی ذکر شده است: 318
- فقه الحدیث مرسله محمد بن عذافر 319
- اشاره 320
- 2) روایت ابی سعید القماط: 320
- 3) توضیحی درباره ابو سعید قمّاط: 321
- بحث سندی 321
- 5 - سایر روایات مسئله 323
- 4) بررسی دلالت معتبره ابو سعید قماط: 323
- 6) توضیح کلی درباره روایات و جمع بندی بحث 325
- 1) متن عروه: 326
- خلاصۀ درس این جلسه: 326
- الف) ازدواج بدون اذن پدر یا دختر: 326
- اشاره 326
- 1381/3/4 شنبه درس شمارۀ (434) کتاب النکاح/سال چهارم 326
- ب) ممانعت ولی از ازدواج دختر با کفو خویش: 327
- 2) توضیح متن: 327
- 1) متن عروه: 327
- 3) تفسیر «کفو شرعی»: 328
- 2) توضیح عبارت: 328
- 5) ادامه توضیح کلام مصنف 329
- 4) نظر آیت الله خویی رحمه الله درباره عبارت متن: 329
- ج) اقوال فقها در مسئله عضل: 330
- د) ادله سقوط ولایت در صورت «عضل» 332
- 1) طرح اجمالی ادله: 332
- 2) اشکال مرحوم آیت الله خویی به استدلال به آیه شریفه و نقد آن: 332
- 3) اشکال استاد - مد ظلّه - به استدلال به آیه شریفه: 333
- 4) طرح یک اشکال در تفسیر فوق و پاسخ آن 335
- الف) پی گیری بررسی استدلال به آیه شریفه: 337
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 337
- 1) اشکال مرحوم آقای حکیم: 337
- 1381/3/5 یکشنبه درس شمارۀ (435) کتاب النکاح/سال چهارم 337
- اشاره 337
- 2) نظر استاد - مد ظلّه -: 338
- 1) بررسی عبارت علامه در تذکره: 338
- ب) مراد از عضل چیست؟ 338
- 2) تناقض در عبارات تذکره: 339
- 3) رفع تناقض از کلام علامه: 340
- 4) نقل وجوه و اقوال در معنای عضل: 340
- 5) بررسی نظر علامه در مورد عضل: 341
- 7) نظر استاد مدّ ظله: 342
- 6) بیان مرحوم آقای خویی: 342
- ج) میزان برای باکره و ثیبه بودن چیست؟ 343
- اشاره 343
- 1) فروض و اقوال در مسئله: 343
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 344
- 3) نقد استاد مد ظلّه: 344
- اشاره 345
- 1 - اشکال اول تمسک به لا حرج: 345
- الف یکی از ادله ای که برای سقوط ولایت به آن استدلال شده دلیل نفی حرج است. 345
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله در استدلال به دلیل نفی حرج 345
- 1381/3/6 دوشنبه درس شمارۀ (436) کتاب النکاح/سال چهارم 345
- تقریب اول استدلال به ادلۀ نفی حرج 345
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 345
- اشاره 345
- تقریب دوم تمسک به ادله نفی حرج 346
- بیان اول: ادلۀ نفی حرج حکم تکلیفی را بر می دارد. 346
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 346
- بیان دوم: ادلۀ لا حرج، شرطیت اذن را بر می دارد. 347
- بررسی بیان اول: 347
- بررسی بیان دوم: 348
- 2 - اشکال دوم به استدلال به دلیل نفی حرج: 349
- 3) بررسی ادله مرحوم آقای خویی بر سقوط ولایت به جهت عضل 349
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 350
- 5) استدلال دیگری از مرحوم آقای خویی برای اسقاط ولایت پدر: 350
- 6) نقد استاد مد ظله: 351
- 7) نظر نهایی استاد مد ظله: 351
- اشاره 351
- ب) ادامه بررسی مسئله دوم عروه: 351
- 2) نقد استاد مد ظله: 352
- پی گیری تحقیق دربارۀ معنای مراد از بکر: 352
- 1) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله: 352
- 1) تقریبی بر تصحیح روایات مسائل علی بن جعفر 355
- بررسی سند روایت علی بن جعفر 355
- 2) نقد تقریب فوق 356
- 3) نگاهی به طریق آغاز مسائل علی بن جعفر 357
- ضمیمه درس 436 359
- 1381/3/7 سه شنبه درس شمارۀ (437) کتاب النکاح/سال چهارم 361
- اشاره 361
- اشاره 361
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 361
- کلام در مسئله دوم عروه بود، که آیا ازالۀ بکارت به جهت عواملی چون پرش و عمل جراحی یا وطی زنایی یا وطی به شبهه موجب سقوط ولایت پدر می شود یا خیر؟ 361
- اشاره 362
- توضیحی بر فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله: 362
- 1) صحیحۀ حلبی: 363
- 2) صحیحۀ عبد الله بن سنان: 363
- در فرمایشات ایشان مناقشاتی هست که بعد از ذکر روایات به آن خواهیم پرداخت. 363
- روایاتی که مدخلیت ازدواج قبلی، در سقوط ولایت پدر از آنها استفاده می شود: 363
- 3) صحیحۀ عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 364
- 4) روایت حسن بن زیاد صیقل: 364
- نقد کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله توسط استاد مد ظله: 365
- جهت اول: بیان موضوع واقعی حکم. 365
- 5) روایت عبد الحمید بن عوّاض عن عبد الخالق 365
- جهت دوم: بیان راه شناخت مصادیق موضوع 366
- جهت سوم: نشان دادن راه امتثال حکم 366
- جهت چهارم: بیان حکمت حکم 367
- اشاره 368
- ازدواج تمام موضوع استقلال است یا جزء موضوع؟ 368
- بررسی روایات: 368
- 1381/3/8 شنبه درس شمارۀ (438) کتاب النکاح / سال چهارم 372
- متن عروه 372
- اشاره 372
- ادله عدم اشتراط 372
- اشاره 372
- خلاصۀ درس این جلسه: 372
- مسئله اشتراط یا عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر 372
- 1) نقل و نقد نسبت شهرت به قدماء بر عدم اشتراط 373
- نقد استاد دام ظله نسبت به ادعای شهرت: 374
- عبارت مراسم: 375
- عبارت مقنعه: 375
- عبارت ناصریات: 375
- 2) روایات 377
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به روایت: 377
- روایت اول: روایت عبید بن زراره 377
- روایت دوم: قرب الاسناد: 378
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 378
- پاسخ مناقشه: 379
- 1 - روایت اول: روایتی که شیخ طوسی و دیگران نقل کرده اند 380
- اشاره 380
- اشاره 380
- الف) ادلۀ قائلین به ولایت جد حتی در فرض فقدان پدر 380
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 380
- اشاره 380
- 1381/3/11 شنبه درس شمارۀ (439) کتاب النکاح / سال چهارم 380
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله 381
- نقد استاد مد ظله 381
- اشاره 383
- نقد استاد مد ظله بر استدلال 383
- 2) روایت دوم: صحیحۀ عبد الله بن سنان 383
- اشاره 384
- 3) اولویت 384
- مناقشه شهید ثانی رحمه الله در اولویت 385
- 4) استصحاب 385
- بررسی دلیل اول: 387
- ب) ادلۀ قائلین به عدم ولایت جدّ در صورت فقدان پدر 387
- 1) دلیل اول: عمومات نافیه ولایت به ضمیمه قصور ادلۀ مثبته 387
- سند روایت: 387
- 2) روایت فضل بن عبد الملک 387
- اشاره 387
- اشاره 387
- اشاره 387
- تقریب استاد مد ظله از کلام صاحب مدارک رحمه الله 388
- مناقشه صاحب مدارک بر شهید ثانی 388
- دلالت روایت - اشکال قدما و شهید ثانی رحمه الله - 388
- 1) ایراد صاحب حدائق به صاحب مدارک: 390
- الف) پیگیری بررسی استدلال به روایت فضل بن عبد الملک: 390
- خلاصۀ درس این جلسه: 390
- 1381/3/12 یکشنبه درس شمارۀ (440) کتاب النکاح/سال چهارم 390
- اشاره 390
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام صاحب حدائق: 391
- 3) مناقشۀ مرحوم آقای خویی و مرحوم آقای حکیم در استدلال به مفهوم موثقۀ فضل بن عبد الملک: 392
- 4) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام آقای حکیم و آقای خویی رحمهم الله 393
- 5) بیان مفهوم نداشتن روایت مذکور توسط استاد - مد ظله - 393
- 1) طرح مسئله: 394
- ب) حکم خیار فسخ نکاح صغیر و صغیره پس از بلوغشان: 394
- 2) اقوال فقهاء: 394
- متن عروه: 394
- 3) توضیحی دربارۀ عبارت وسیله: 395
- 1. صحیحۀ محمد بن اسماعیل بن بزیع 396
- 4) بررسی روایات 396
- 2. صحیحۀ علی بن یقطین 396
- اشاره 396
- 3) صحیحۀ عبد الله بن الصلت 397
- خلاصۀ درس این جلسه: 398
- اشاره 398
- 1381/3/13 دوشنبه درس شمارۀ (441) کتاب النکاح/سال چهارم 398
- الف) پی گیری بحث پیرامون اقوال فقهاء در مورد اثبات خیار برای صبی بعد از بلوغ در فسخ عقدی که توسط پدر و جد انجام گرفته، بخلاف صبیّه: 398
- 1) نقد استاد مد ظلّه: 398
- اشاره 398
- 1) صحیحه ابی عبیده: 399
- ب) بررسی روایات: 399
- 3) صحیحه محمد بن مسلم: 401
- 2) روایت دعائم الاسلام: 401
- 5) صحیحه حلبی: 402
- 4) روایت عباد بن کثیر: 402
- 6) روایت یزید کناسی: 403
- 8) صحیحه محمد بن مسلم: 404
- 9) صحیحه علی بن یقطین: 404
- 7) روایت ابان: 404
- ج) جمع روایات: 405
- 1) اشتراط توارث به قسم خوردن: 405
- 2) توجیه روایتی که دلالت بر داشتن خیار هر دو می کند: 406
- 3) آیا صبی حقّ خیار دارد؟ 406
است که اجازه نقل آن را به دست آورده است.(1) مثلاً برای مرحوم صدوق در مورد روایت فضلاء، این صغری ممکن است به وسیلۀ نقل کافی - و اعتمادی که وی به کلینی و ابراهیم بن هاشم داشته - تحقّق یافته، و در واقع ایشان این روایت را به دلیل نقل ابراهیم بن هاشم از مرویات زراره شمرده باشد.
گرچه مرحوم صدوق همان طریق را به کار برده که دیگران صحیح می دانند، لیکن چون عقیدۀ ما این نیست که ایشان، ابراهیم بن هاشم را معتبر نمی دانسته، و این احتمال هست که نقل ابراهیم بن هاشم، وسیلۀ اثبات صغرای مسئله برای او شده باشد، ما نمی توانیم از نقل روایت فضلاء در فقیه، و طریق ایشان در مشیخه، کشف کنیم که برای ایشان از طریق دیگری غیر از طریق ابراهیم بن هاشم ثابت شده که روایت فضلاء از مرویات زراره است.(2) بنابراین اگر کسی نقل کافی را به دلیل وساطت ابراهیم بن هاشم حسنه بداند، ناگزیر باید روایت فضلاء در فقیه را نیز حسنه (و نه صحیحه) به حساب آورد.
7) تصحیح روایت فضلاء از طریق اعتماد اصحاب به ابراهیم بن هاشم:
به دست آوردن وثاقت اشخاص منحصر به این نیست که ببینیم آیا در مورد آنان تعبیر «ثقه» به کار رفته یا نه؟ روش معمول و متعارف در مورد شرح حال افراد بزرگ
1- (1) (توضیح بیشتر) اعتماد بر اجازه عامه در اسناد کتب حدیثی از سوی قدماء، شواهد روشن بسیاری دارد که به ذکر نمونه ای از آن از کتاب کمال الدین شیخ صدوق، ص 9/543 بسنده می کنیم، در این کتاب می خوانیم: و اخبرنی ابو محمد الحسن بن محمد بن یحیی بن... فیما اجازه لی ممّا صحّ عندی من حدیثه، و صحّ عندی هذا الحدیث بروایه الشریف ابی عبد الله محمد بن الحسن بن اسحاق... انّه قال: حججت فی سنه ثلاث عشره و ثلاثمائه...، در اینجا شیخ صدوق به اتکاء اجازه عامه که از الحسن بن محمد بن یحیی دریافت داشته، به ضمیمه اثبات صغرای آن با نقل ابو عبد الله محمد بن الحسن به خود حق داد که با تعبیر «اخبرنی» از الحسن بن محمد بن یحیی روایت کند، توضیح مصحّح کمال الدین در ذیل سند کاملاً بی ارتباط با عبارت مؤلف است.
2- (2) (توضیح بیشتر) این کلام استاد - مد ظلّه - تأثیرات شگرفی بر نگرش ما به فقیه و اسناد آن بر جای می نهد که مجال شرح آن در این نوشتار نیست، در خصوص روایت مورد بحث دقت در روایات این باب از فقیه (باب الولی و الشهود و الخطبه و الصداق)، این احتمال بسیار جدی است که چند حدیث از روایات باب از کافی گرفته شده باشد. (4390/395:3-4393، کافی 1/393:5، 9/394، 1/395، 4/395) حدیث مورد بحث و حدیث قبل آن نیز (فقیه 4397/397:3 و 4396) به احتمال زیاد از کافی 1/391:5 و 3/393 گرفته شده اند.