- 1380/11/27 شنبه درس شمارۀ (400) کتاب النکاح/سال چهارم 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- اشاره 1
- الف) کلیاتی پیرامون تاریخچه موضوع و خصوصیات و فروض مسئله پنجم عروه: 1
- اشاره 1
- 1) ادعای مرد نسبت به زن، و ادعای خواهر، مادر یا دختر آن زن نسبت آن مرد: 2
- 2) مسئله بیّنه: 2
- اشاره 2
- ب) مستند احکام ذکر شده در ما نحن فیه؛ «قاعده» یا «نص»: 2
- 2) نقد و بررسی نسبت محقق به استناد شیخ طوسی در نهایه به روایت زهری و روایت ثقفی: 3
- 1) کلمات فقهایی که در استنادشان به قاعده ظهور دارد 3
- ج) نکاتی در مورد متن و سند روایت زهری و ثقفی: 6
- 3) کسانی که مستند مسئله را نص قرار داده اند: 6
- 1380/11/28 یکشنبه درس شمارۀ (401) کتاب النکاح/سال چهارم 9
- اشاره 9
- خلاصۀ درس این جلسه: 9
- الف) نیاز به حلف در جایی که یکی از دو مدعی اقامۀ بینه کند: 9
- اشاره 9
- 1) توضیح کلام صاحب عروه: 10
- 2) تنقیح محل کلام: 10
- 3) توضیحی پیرامون حجیت مثبتات بینه توسط استاد مد ظله: 12
- 4) لزوم حلف بر کسی که بینه اقامه کرده است: 12
- 6) اعتراض مرحوم نراقی به شهید ثانی رحمه الله: 14
- 5) بیان اصل جاری در مقام، توسط مرحوم نراقی و نقد آن: 14
- 7) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر اعتراض مذکور: 14
- ب) توضیحی پیرامون مواردی که هر دو اقامۀ بینه کنند: 15
- متن عروه: 15
- 2) ذکر فرض دیگر و صور مختلف آن: 16
- 1) بیان کیفیت تساقط بینه ها در صورت اول و دوم توسط استاد مد ظله: 16
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- 1380/11/29 دوشنبه درس شمارۀ (402) کتاب النکاح/سال چهارم 17
- الف) تکمیل فرض دوم: 17
- 1) نقد حکومت یا ورود ادله حجیت بینه بر قوانین قضائی: 17
- اشاره 17
- اشاره 17
- 1) عبارت عروه: 19
- ب) فرض سوم، وجود بینه برای هر دو مدعی: 19
- 2) نکته ای درباره تعارض ادله حجیت بینه و قانون مدعی و منکر: 19
- 2) توضیح و بررسی عبارت عروه در فرض سوم: 20
- 1) یکی از دو بینه مطلق و دیگری مورخ: 23
- ج) فروض دیگر: 23
- اشاره 23
- 2) متن روایت زهری: 24
- 3) نظر مرحوم سید در مورد عمل به این روایت: 24
- 4) دو احتمال استاد مد ظله در معنای روایت: 25
- 1380/11/30 سه شنبه درس شمارۀ (403) کتاب النکاح/سال چهارم 26
- ادامه بحث در روایت زهری: 26
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 26
- اعمال قواعد یا تخصیص قواعد: 26
- اشاره 26
- آیا مفاد حدیث زهری موافق قاعده است یا مخالف قاعده؟ 27
- تقریب صاحب جواهر برای خلاف قاعده نبودن تقدیم بینۀ مرد و نقد آن 32
- وجه مرجّحیت دخول در روایت: 33
- تعدی از مورد روایت به ام و بنت 35
- یجوز تزویج امرأه تدعی انّها خلیه من الزوج من غیر فحص 36
- متن عروه: 36
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 36
- اشاره 36
- 1380/12/5 یکشنبه درس شمارۀ (404) کتاب النکاح/سال چهارم 36
- 1) توضیح عبارت: 36
- 2) بیان دو نکته در توضیح عبارت عروه: 37
- اشاره 39
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در سیره: 39
- 3) بررسی ادلۀ مسئله: 39
- 1380/12/6 شنبه درس شمارۀ (405) کتاب النکاح/سال چهارم 44
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 44
- 1) روایت ابان بن تغلب: 44
- الف) دنباله دلیل چهارم حجیت ادعای زن در خلیه بودن 44
- اشاره 44
- 2) صحیحه عمر بن حنظله: 44
- 3) صحیحه میسر یا میسره: 45
- 4) موثقه فضل مولی محمد بن راشد: 46
- 5 - روایت اشعری محمد بن احمد بن یحیی 47
- اشاره 47
- بحث سندی: 47
- 6 - روایت اشعری جعفر بن محمد بن عبید الله (عبد الله) الاشعری 48
- 7) مرسله مهران بن محمد: 49
- 8) روایت یونس بن عبد الرحمن: 49
- 1) روایت جعفریات: 50
- ب) بررسی روایات نافیه حجیت قول زن در خلیه بودن خود: 50
- 2) صحیحه ابی مریم انصاری: 50
- 1380/12/7 سه شنبه درس شمارۀ (406) کتاب النکاح/سال چهارم 52
- وجه جمع بین روایات مسئله و اشکال صاحب حدائق: 52
- اشاره 52
- وجه جمع بین روایات نزد مرحوم صاحب ریاض قدس سرّه: 52
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 52
- بررسی کلام صاحب ریاض قدس سرّه: 53
- جمع دیگری برای روایات 54
- تصویر یکی از صور انقلاب نسبت در مقام 55
- بررسی روایات مسئله 58
- اشاره 60
- 1380/12/8 چهارشنبه درس شمارۀ (407) کتاب النکاح/سال چهارم 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- الف) دو تقریب برای کیفیت جمع ما بین روایات مسئله سابعه (ادعای زن بر خلیّه بودن خود) و اشکال وارد بر هر کدام: 60
- اشاره 60
- کلام مرحوم آقای حکیم و اشکال استاد مد ظله: 64
- بررسی مسئله عروه: 64
- ب) بررسی ادامه مسئله 65
- اشاره 65
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم و نظر استاد مد ظله: 65
- 2) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 66
- د) و من هنا ظهر جواز تزویج زوجه من غاب غیبه منقطعه و لم یعلم موته و حیاته 67
- 1) توضیح استاد مد ظله و کلام مرحوم آقا ضیاء: 67
- ج) نعم لو کانت متهمه فی دعواها 67
- اشاره 67
- الف) اذا ادّعت امرأه انّها خلیّه فتزوجها رجل ثمّ ادعت بعد ذلک کونها ذات بعل 69
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 69
- متن عروه: 69
- 1380/12/11 شنبه درس شمارۀ (408) کتاب النکاح/سال چهارم 69
- اشاره 69
- نقد استاد: 70
- برداشت آقای حکیم و آقای خویی از روایات 70
- توضیحی دربارۀ حاشیه مرحوم آقای خوئی 70
- صحیحۀ ابی بصیر 71
- متن عروه: 72
- ب) اذا وکلا وکیلاً فی اجراء الصیغه فی زمان معین لا یجوز لهما المقاربه بعد مضیّ ذلک الزمان 72
- بنای عقلا در خبر ثقه 73
- مناقشه استاد در این استدلال 74
- دلیل بر ردع بنای عقلا 74
- اشاره 76
- اشاره 76
- الف) تکمیل مسئله ثامنه و تاسعه، مفاد روایت مسعده بن صدقه: 76
- 1380/12/13 دوشنبه درس شمارۀ (409) کتاب النکاح/سال چهارم 76
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 76
- 1) نقد کلام مرحوم خویی و پذیرش فی الجمله نظر مشهور در مفاد روایت: 77
- 2) دفع نقض های وارده: 78
- 3) نفی بنای عقلاء بر حجیت خبر ثقه: 79
- 4) نظر نهایی استاد مد ظلّه: 81
- اشاره 81
- 1) قاعده «من ملک شیئاً ملک الاقرار به» و مدرک آن: 81
- ب) دنباله بحث مسئله تا سعه، دلیل حجیت اقرار وکیل نسبت به موکل فیه: 81
- 2) مناقشه شیخ انصاری در مدرک مذکور: 82
- 4) بررسی مسئله اقرار بچه به تصرفاتی مانند وصیت توسط استاد دام ظله و نقد کلام مرحوم آقای خویی: 83
- 3) نقض مرحوم خویی در قاعده «من ملک»: 83
- 5) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام شیخ انصاری و کلیت قاعده «من ملک»: 85
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- الف) آیا کلام محقق ثانی نقض قاعده است؟ 86
- 1380/12/14 سه شنبه درس شمارۀ (410) کتاب النکاح/سال چهارم 86
- اشاره 86
- ب) نقض آقای خویی 88
- ج) پاسخ استاد مد ظلّه 89
- د) نکته ای در باب وکالت 90
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 91
- 1381/1/14 چهارشنبه درس شمارۀ (411) کتاب النکاح/سال چهارم 91
- الف) اولیای عقد، کسانی که ولایت داشتن آنها مسلّم است: 91
- 1) عبارت عروه: 91
- اشاره 91
- 3) آیا ابن ابی عقیل منکر ولایت داشتن جدّ است؟ 92
- 2) نگاهی به نظر فقهاء در مسئله: 92
- اشاره 92
- بررسی ولایت جد 94
- دلیل اول: روایت عبید بن زراره 95
- انحصار ولایت در جدّ ابی 95
- نقد استدلال به روایت عبید بن زراره 96
- دلیل دوم: تسلّم مسئله بین امامیه و عامه 97
- ادله نافیه ولایت از امّ 99
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 99
- دلیل اول: اجماع 99
- دلیل دوم: استصحاب: 99
- 1381/1/17 شنبه درس شمارۀ (412) کتاب النکاح/سال چهارم 99
- اشاره 99
- دلیل سوم: اولویت 100
- دلیل چهارم: روایاتی که ولایت نکاح را در «اب» منحصر کرده است. 101
- روایت دوم: صحیحۀ زراره و موثقۀ محمد بن مسلم 101
- روایت اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل پنجم: روایت محمد بن مسلم 102
- اشاره 105
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 105
- اشاره 105
- 1381/1/18 یکشنبه درس شمارۀ (413) کتاب النکاح/سال چهارم 105
- 1) روایت نبوی صلی الله علیه و آله: 105
- الف) بررسی ادله مثبت ولایت امّ: 105
- بررسی استدلال: 106
- روایت دوم: روایت ابراهیم بن میمون 106
- اشاره 106
- بررسی استدلال: 107
- ب روایاتی که ولایت امّ از آنها استشمام می شود: 108
- اشاره 108
- روایت اول: روایت سعدان بن مسلم 108
- روایت چهارم: صحیحۀ محمد بن قیس 109
- روایت دوم: روایت عبید بن زراره 109
- روایت سوم: روایت ابن ابی یعفور 109
- روایت ششم: فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام 110
- روایت هفتم: محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام 110
- روایت پنجم: روایت محمد بن مسلم 110
- بررسی روایات مثبته ولایت امّ 111
- اشاره 111
- بررسی روایات «لیس لها مع ابویها امر» 111
- 1381/1/19 دوشنبه درس شمارۀ (414) کتاب النکاح/سال چهارم 111
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 111
- بررسی صحیحۀ محمد بن قیس: 113
- اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 114
- اکنون به ادلۀ نافیه ولایت ام بازمی گردیم و به ادامۀ بررسی آنها می پردازیم: 114
- دوم: روایات وارده در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» 115
- سوم: روایاتی که فقط «اذن أبیها» در آن وارد شده است: 115
- چهارم: تسلّم بین العامّه 117
- 1. روایت داود بن سرحان 118
- ولایت برادر در امر نکاح خواهر خود 118
- بررسی استدلال: 118
- روایات نافیه ولایت از برادر 118
- اشاره 118
- 3) روایت ولید بیّاع الاسفاط: 119
- روایات مثبته ولایت برادر 120
- ولایت عمو در امر نکاح 121
- اشاره 123
- 1) متن عروه: 123
- الف) ولایت پدر و جدّ بر مجنون: 123
- اشاره 123
- 1381/1/21 چهارشنبه درس شمارۀ (415) کتاب النکاح/سال چهارم 123
- ب) دلیل ثبوت ولایت پدر و جدّ بر مجنون متصل (یعنی صغیری که بلغ مجنوناً): 124
- 1) دو اشکال به استدلال فوق. (کلام مرحوم آقای خویی): 124
- اشاره 124
- 2) کلام استاد مد ظله و مناقشه در تعبیر مرحوم آقای خویی: 125
- 1) کلام مرحوم صاحب جواهر: 127
- ج) وجه تعدی از ثبوت ولایت در جنون متصل، به جنون منفصل: 127
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم: 128
- 1381/1/24 شنبه درس شمارۀ (416) کتاب النکاح/سال چهارم 129
- اشاره 129
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 129
- الف) تمسک به استصحاب در مسئله ولایت پدر و جد بر مجنون (یادآوری): 129
- 2) استدلال اختصاصی آقای خویی رحمه الله: 130
- ب) تمسک به دلیل لفظی در مسئله: 130
- 1) طرح کلی ادله: 130
- اشاره 131
- 3) پاسخ استاد مد ظله از استدلال مرحوم آقای خویی: 131
- یک اشکال و پاسخ آن 132
- مناقشه آقای حکیم و پاسخ آقای خویی از آن 133
- اشاره 133
- 4) استدلالهای مشترک مرحوم نراقی و مرحوم آقای خویی: 133
- 5) نظر استاد مد ظله در مورد دو توجیه آقای خویی: 134
- 6) اشکال استاد مد ظله به استدلال به روایت زراره و روایات دیگر: 135
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 137
- اشاره 137
- اشاره 137
- الف) روایاتی که مرحوم نراقی به آن تمسک کرده است: 137
- 1381/1/25 یکشنبه درس شمارۀ (417) کتاب النکاح/سال چهارم 137
- مناقشۀ استاد - مد ظله - 139
- ب) بررسی استدلال مرحوم آقای خویی به سیره: 140
- اشاره 140
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در تمسک ایشان: 140
- ج) بررسی اقوال فقها و تحقیق پیرامون اجماع یا شهرت آنان: 141
- د) آیا علامه در تذکره بر هر دو قول؛ مدعی تحقق اجماع شده است؟ 144
- متن عروه: 146
- ه) استقلال بالغ رشید و بالغۀ رشیدۀ ثیبه در امر نکاح: 146
- الف) تنقیح موضوع مورد بحث: 148
- خلاصۀ درس این جلسه: 148
- اشاره 148
- 1381/1/26 دوشنبه درس شمارۀ (418) کتاب النکاح/سال چهارم 148
- ب) قائلین به استقلال انحصاری باکره: 149
- اشاره 152
- 1) کلام شیخ مفید در احکام النساء: 152
- ج) نقل و بررسی بعضی از عبارت های قائلین به استقلال باکره: 152
- 2) کلام شیخ مفید در مقنعه: 153
- اشاره 154
- د) طرح انکار استقلال انحصاری باکره 154
- 3) عبارت أبو الصلاح حلبی در کافی: 154
- 1) استفاده انحصار از تعبیر الولایه علی البکر: 155
- 2) نقل اسامی منکرین استقلال انحصاری باکره: 155
- 1381/1/27 سه شنبه درس شمارۀ (419) کتاب النکاح/سال چهارم 158
- اشاره 158
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 158
- اشاره 158
- بررسی کلام صاحب جواهر: 158
- مختار صاحب جواهر قدس سرّه: 158
- بررسی آراء فقهاء در مسئله 159
- استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 161
- الف. تذکری در استدلال به آیات بر استقلال دختر 161
- ب. استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 162
- اشاره 162
- پاسخ شهید ثانی و محقق ثانی از اشکال شهید اول: 167
- اشاره 168
- خلاصۀ درس این جلسه: 168
- الف) استدلال به آیات قرآن کریم برای اثبات استقلال بکر در تزویج: 168
- 1381/1/28 چهارشنبه درس شمارۀ (420) کتاب النکاح/سال چهارم 168
- اشاره 168
- 1 - استدلال به آیۀ فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ... و آیۀ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ... 169
- 2) استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ...» : 170
- 3) کلام مرحوم صاحب جواهر و توضیح استاد مد ظله: 171
- ب) عدم جواز رجوع به «عدم قول به فصل» در محل کلام و ردّ فرمایش صاحب جواهر: 173
- 4) پاسخ استاد مد ظله از استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ» : 173
- الف) نقل روایات دال بر استقلال باکرۀ رشیده: 176
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- 1381/2/1 یکشنبه درس شمارۀ (421) کتاب النکاح/سال چهارم 176
- اشاره 176
- ب) بررسی سند روایت فضلاء (روایت اول): 183
- اشاره 183
- توضیح استاد - مد ظله - و طرح یک اشکال 183
- بیان استاد - مد ظله - در دفع اشکال مذکور 184
- اشاره 187
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 187
- 1) توضیح کلی درباره سند روایت: 187
- الف) بررسی سند روایت فضلاء: 187
- 1381/2/2 دوشنبه درس شمارۀ (422) کتاب النکاح/سال چهارم 187
- 2) توضیح کلام صاحب مدارک رحمه الله: 188
- 3) توضیح مقدمه اول و طرح یک اشکال: 189
- اشاره 190
- 4) توضیحی برای حل اشکال با طرح یک سؤال و پاسخ به آن 190
- تذکری در روش پژوهش 190
- پاسخ سؤال درباره ترتیب مشیخه 192
- 5) ارتباط مشیخه فقیه و متن فقیه و اثبات مقدمه اول صحّت روایت فضلاء: 193
- 6) نقل و بررسی مقدمه دوّم صحت روایت فضلاء: 195
- 7) تصحیح روایت فضلاء از طریق اعتماد اصحاب به ابراهیم بن هاشم: 196
- ب) بررسی دلالت روایت فضلاء: 197
- اشاره 197
- 2) جواب مسالک به اشکال عطف عام بر خاصّ: 198
- 1) اشکال مسالک دربارۀ اضطراب متن روایت: 198
- 3) پاسخ صاحب جواهر به اشکال اضطراب متن: 199
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 200
- 5) طرح اشکال مصادره و جواب آن توسط محقق کرکی: 201
- 6) نقد استاد مد ظلّه: 202
- 7) طرح طرق دیگری برای دفع ضرورت بشرط المحمول: 203
- اشاره 205
- ادامۀ بحث در روایت اول صحیحۀ فضلاء 205
- اشاره 205
- 1381/2/3 سه شنبه درس شمارۀ (423) کتاب النکاح/سال چهارم 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 205
- اشاره 205
- اشکال تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 206
- بررسی اشکال توسط استاد مد ظله: 207
- تفسیر استاد مد ظله از صحیحۀ فضلاء: 208
- دومین روایت از ادلۀ استقلال انحصاری باکره 211
- اشاره 211
- بررسی سند روایت: 212
- دلالت روایت زراره: 214
- الف) بررسی روایات مورد استدلال برای استقلال باکره: 215
- 1381/2/4 چهارشنبه درس شمارۀ (424) کتاب النکاح/سال چهارم 215
- خلاصۀ درس این جلسه: 215
- 1) اشکال به کلام صاحب روضه المتقین در معنای روایت فضلاء: 215
- اشاره 215
- 2) بررسی دلالت روایت زراره: 216
- 3) مناقشه استاد مد ظله در دلالت روایت فوق: 217
- 4) بررسی سند و دلالت روایت «عبد الرحمن بن ابی عبد الله»: 218
- 5) بررسی روایت ابی مریم: 220
- ب) تذکر نکته ای در مورد استدلال به روایاتی که عبارت «مالکه نفسها یا مالکه امرها» در آنها آمده است.: 222
- ج) کلامی از مرحوم نراقی و نقد آن توسط استاد مد ظله: 223
- د) تذکر نکته ای در مورد کلام صاحب جواهر: 224
- اشاره 225
- خلاصۀ درس این جلسه: 225
- اشاره 225
- الف) ادامه بررسی روایات استقلال بکر: 225
- 1381/2/7 شنبه درس شمارۀ (425) کتاب النکاح/سال چهارم 225
- 1) روایت جعفریات: 225
- اشاره 225
- بررسی روایت 226
- اشاره 227
- بحث سندی 227
- 2) روایت سعدان: 227
- تذکر یک نکته: 228
- بحث سندی 229
- اشاره 229
- 3) روایت محمد بن هاشم: 229
- اشاره 230
- 4) روایت ابان بن تغلب و صحیحه میسّر: 230
- بررسی دلالت روایت 230
- بررسی استدلال به روایات فوق 231
- اشاره 232
- 5) مرسله ابی سعید القمّاط: 232
- مناقشه در روایت 233
- 6) روایت سماعه بن مهران: 234
- 7) روایت اسحاق بن عمّار: 235
- اشاره 235
- مناقشه در استدلال به روایت فوق 236
- ب) تذکر کلی درباره روایات 236
- 1381/2/8 یکشنبه درس شمارۀ (426) کتاب النکاح/سال چهارم 237
- خلاصۀ درس این جلسه: 237
- اشاره 237
- ادامۀ بررسی روایات دال بر استقلال باکره 237
- اشاره 237
- توجیه روایت توسط شیخ طوسی رحمه الله 241
- اشاره 241
- صحیحۀ محمد بن مسلم: 241
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در توجیه شیخ رحمه الله 242
- توجیه روایت توسط استاد - مد ظله - 242
- اشاره 244
- روایت دعائم الإسلام عن علی علیه السلام 244
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در این استدلال 245
- 1) بررسی دو روایت عامی: 247
- 1381/2/9 دوشنبه درس شمارۀ (427) کتاب النکاح/سال چهارم 247
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 247
- الف) ادامه ادله استقلال انحصاری بکر: 247
- اشاره 247
- 2) چکیده بحث تا اینجا: 250
- 3) استفاده حکم عقد دائم از عقد موقت بر اساس اولویت: 250
- ب) برخی از ادله عدم استقلال باکره (استصحاب و آیه قرآن): 252
- 1) تقریب استدلال بر ولایت پدر و عدم استقلال باکره به استصحاب: 252
- اشاره 252
- 4) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به اولویت 252
- 3) توضیح بیشتر مسئله با بیان فرق بین انواع استصحاب اعدام: 253
- 2) بررسی استصحاب در مسئله از سوی استاد - مد ظلّه -: 253
- اشاره 254
- 4) استدلال به آیات قرآن بر ولایت اولیاء و عدم استقلال دختر: 254
- توضیح بیشتر 255
- 5) ادامه کلام استاد - مد ظله - در نقد استدلال به آیات بر ولایت و عدم ولایت پدر بر تزویج باکره 257
- 1) روایت سعد بن اسماعیل عن أبیه: 259
- اشاره 259
- ج) استدلال به روایات و بررسی آنها: 259
- 2) روایت ابو عبیده حذاء: 260
- 4) روایات اولویت جد از پدر در تزویج: 261
- 3) روایات تزویج امام جواد علیه السلام: 261
- اشاره 263
- 1381/2/10 سه شنبه درس شمارۀ (428) کتاب النکاح/سال چهارم 263
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 263
- الف) روایات استقلال ولی: 263
- اشاره 269
- 1381/2/11 چهارشنبه درس شمارۀ (429) کتاب النکاح/سال چهارم 269
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 269
- الف) مناقشه در دلالت روایت عبید بن زراره بر نفی اعتبار اذن باکره: 269
- ب) روایات نفی استقلال از باکره در امر تزویج: 271
- ج) روایات داله بر استقلال پدر و نفی اعتبار اذن دختر: 272
- 1381/2/28 شنبه درس شمارۀ (430) کتاب النکاح/سال چهارم 274
- اشاره 274
- الف) نظر صاحب جواهر؛ (استقلال انحصاری باکره) و محصل دلیل آن: 274
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 274
- اشاره 274
- بررسی کلام صاحب جواهر رحمه الله: 276
- اشاره 283
- مقتضای قواعد اولیه چیست؟ 283
- ب) نظر مرحوم آیه الله خویی رحمه الله (تشریک بین پدر و باکره) و محصّل دلیل آن: 283
- بررسی ادلۀ استقلال ولیّ: 285
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی قدس سرّه: 288
- الف) بیان وجه جمع بین روایات توسط استاد مد ظله 291
- اشاره 291
- 1381/2/29 یکشنبه درس شمارۀ (431) کتاب النکاح/سال چهارم 291
- خلاصۀ درس این جلسه: 291
- اشاره 291
- جمع بین روایات استقلال ولی و اشتراط اذن دختر: 292
- ب) بازنگری روایاتی که «اذن ولی» را لازم نمی داند 293
- ج) استفادۀ دو نکتۀ دیگر از روایت أبو عبیده 296
- د) بازنگری در دلالت روایت یزید کناسی 296
- 1381/2/30 دوشنبه درس شمارۀ (432) کتاب النکاح/سال چهارم 300
- الف) پی گیری بررسی روایاتی که با نظر صاحب جواهر (استقلال انحصاری باکره) و آقای خویی (تشریک) ناسازگار است: 300
- اشاره 300
- 1) صحیحه محمد بن مسلم: 300
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 300
- 2) موثقه عبید بن زراره: 301
- ب) بررسی روایاتی که خصوص نظر مرحوم صاحب جواهر را ابطال می کند: 302
- 2) توضیح استاد مد ظلّه: 302
- 1) متن صحیحه زراره بن اعین و موثقه محمد بن مسلم: 302
- 3) نظر مرحوم آقای حکیم: 303
- 4) نظر مرحوم آقای خویی: 303
- 5) نظر استاد مدّ ظله: 304
- 6) بیان دیگری از مرحوم آقای خویی در مورد ضرورت حمل نکاح بر نکاح صحیح تأهّلی: 305
- 7) نقد استاد مد ظلّه: 305
- 8) متن روایت ابراهیم بن میمون: 307
- 9) متن روایت عبید بن زراره: 307
- الف) بررسی ادله ولایت جدّ بر دختر باکره: 309
- اشاره 309
- اشاره 309
- 1) موثقه عبید بن زراره: 309
- خلاصۀ درس این جلسه: 309
- 1381/2/31 سه شنبه درس شمارۀ (433) کتاب النکاح/سال چهارم 309
- 2) معتبره عبید بن زراره: 310
- ب) حکم ولایت در ازدواج موقت باکره: 311
- 1) لزوم بحث جدید درباره ولایت در عقد موقّت: 311
- اشاره 311
- 2) نظر نهایی استاد - مد ظلّه: 316
- 3) بررسی روایات باب متعه (طرح بحث): 317
- 4) روایات داله بر استقلال پدر در عقد انقطاعی باکره، و نفی استقلال دختر: 317
- ج) بررسی استدلال به روایاتی که برای استقلال باکره در عقد انقطاعی ذکر شده است: 318
- اشاره 318
- 1) مرسله محمد بن عذافر: 318
- اشاره 318
- فقه الحدیث مرسله محمد بن عذافر 319
- اشاره 320
- 2) روایت ابی سعید القماط: 320
- 3) توضیحی درباره ابو سعید قمّاط: 321
- بحث سندی 321
- 5 - سایر روایات مسئله 323
- 4) بررسی دلالت معتبره ابو سعید قماط: 323
- 6) توضیح کلی درباره روایات و جمع بندی بحث 325
- خلاصۀ درس این جلسه: 326
- 1) متن عروه: 326
- الف) ازدواج بدون اذن پدر یا دختر: 326
- اشاره 326
- 1381/3/4 شنبه درس شمارۀ (434) کتاب النکاح/سال چهارم 326
- 2) توضیح متن: 327
- 1) متن عروه: 327
- ب) ممانعت ولی از ازدواج دختر با کفو خویش: 327
- 3) تفسیر «کفو شرعی»: 328
- 2) توضیح عبارت: 328
- 5) ادامه توضیح کلام مصنف 329
- 4) نظر آیت الله خویی رحمه الله درباره عبارت متن: 329
- ج) اقوال فقها در مسئله عضل: 330
- 2) اشکال مرحوم آیت الله خویی به استدلال به آیه شریفه و نقد آن: 332
- د) ادله سقوط ولایت در صورت «عضل» 332
- 1) طرح اجمالی ادله: 332
- 3) اشکال استاد - مد ظلّه - به استدلال به آیه شریفه: 333
- 4) طرح یک اشکال در تفسیر فوق و پاسخ آن 335
- 1381/3/5 یکشنبه درس شمارۀ (435) کتاب النکاح/سال چهارم 337
- اشاره 337
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 337
- 1) اشکال مرحوم آقای حکیم: 337
- الف) پی گیری بررسی استدلال به آیه شریفه: 337
- ب) مراد از عضل چیست؟ 338
- 2) نظر استاد - مد ظلّه -: 338
- 1) بررسی عبارت علامه در تذکره: 338
- 2) تناقض در عبارات تذکره: 339
- 3) رفع تناقض از کلام علامه: 340
- 4) نقل وجوه و اقوال در معنای عضل: 340
- 5) بررسی نظر علامه در مورد عضل: 341
- 7) نظر استاد مدّ ظله: 342
- 6) بیان مرحوم آقای خویی: 342
- اشاره 343
- 1) فروض و اقوال در مسئله: 343
- ج) میزان برای باکره و ثیبه بودن چیست؟ 343
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 344
- 3) نقد استاد مد ظلّه: 344
- تقریب اول استدلال به ادلۀ نفی حرج 345
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله در استدلال به دلیل نفی حرج 345
- اشاره 345
- الف یکی از ادله ای که برای سقوط ولایت به آن استدلال شده دلیل نفی حرج است. 345
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 345
- 1 - اشکال اول تمسک به لا حرج: 345
- اشاره 345
- 1381/3/6 دوشنبه درس شمارۀ (436) کتاب النکاح/سال چهارم 345
- بیان اول: ادلۀ نفی حرج حکم تکلیفی را بر می دارد. 346
- تقریب دوم تمسک به ادله نفی حرج 346
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 346
- بیان دوم: ادلۀ لا حرج، شرطیت اذن را بر می دارد. 347
- بررسی بیان اول: 347
- بررسی بیان دوم: 348
- 2 - اشکال دوم به استدلال به دلیل نفی حرج: 349
- 3) بررسی ادله مرحوم آقای خویی بر سقوط ولایت به جهت عضل 349
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 350
- 5) استدلال دیگری از مرحوم آقای خویی برای اسقاط ولایت پدر: 350
- 6) نقد استاد مد ظله: 351
- ب) ادامه بررسی مسئله دوم عروه: 351
- اشاره 351
- 7) نظر نهایی استاد مد ظله: 351
- پی گیری تحقیق دربارۀ معنای مراد از بکر: 352
- 2) نقد استاد مد ظله: 352
- 1) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله: 352
- 1) تقریبی بر تصحیح روایات مسائل علی بن جعفر 355
- بررسی سند روایت علی بن جعفر 355
- 2) نقد تقریب فوق 356
- 3) نگاهی به طریق آغاز مسائل علی بن جعفر 357
- ضمیمه درس 436 359
- اشاره 361
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 361
- اشاره 361
- کلام در مسئله دوم عروه بود، که آیا ازالۀ بکارت به جهت عواملی چون پرش و عمل جراحی یا وطی زنایی یا وطی به شبهه موجب سقوط ولایت پدر می شود یا خیر؟ 361
- 1381/3/7 سه شنبه درس شمارۀ (437) کتاب النکاح/سال چهارم 361
- اشاره 362
- توضیحی بر فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله: 362
- روایاتی که مدخلیت ازدواج قبلی، در سقوط ولایت پدر از آنها استفاده می شود: 363
- 2) صحیحۀ عبد الله بن سنان: 363
- در فرمایشات ایشان مناقشاتی هست که بعد از ذکر روایات به آن خواهیم پرداخت. 363
- 1) صحیحۀ حلبی: 363
- 3) صحیحۀ عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 364
- 4) روایت حسن بن زیاد صیقل: 364
- نقد کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله توسط استاد مد ظله: 365
- 5) روایت عبد الحمید بن عوّاض عن عبد الخالق 365
- جهت اول: بیان موضوع واقعی حکم. 365
- جهت دوم: بیان راه شناخت مصادیق موضوع 366
- جهت سوم: نشان دادن راه امتثال حکم 366
- جهت چهارم: بیان حکمت حکم 367
- بررسی روایات: 368
- ازدواج تمام موضوع استقلال است یا جزء موضوع؟ 368
- اشاره 368
- ادله عدم اشتراط 372
- مسئله اشتراط یا عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر 372
- اشاره 372
- اشاره 372
- خلاصۀ درس این جلسه: 372
- 1381/3/8 شنبه درس شمارۀ (438) کتاب النکاح / سال چهارم 372
- متن عروه 372
- 1) نقل و نقد نسبت شهرت به قدماء بر عدم اشتراط 373
- نقد استاد دام ظله نسبت به ادعای شهرت: 374
- عبارت مقنعه: 375
- عبارت ناصریات: 375
- عبارت مراسم: 375
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به روایت: 377
- 2) روایات 377
- روایت اول: روایت عبید بن زراره 377
- روایت دوم: قرب الاسناد: 378
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 378
- پاسخ مناقشه: 379
- 1381/3/11 شنبه درس شمارۀ (439) کتاب النکاح / سال چهارم 380
- اشاره 380
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 380
- 1 - روایت اول: روایتی که شیخ طوسی و دیگران نقل کرده اند 380
- اشاره 380
- الف) ادلۀ قائلین به ولایت جد حتی در فرض فقدان پدر 380
- اشاره 380
- نقد استاد مد ظله 381
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله 381
- نقد استاد مد ظله بر استدلال 383
- 2) روایت دوم: صحیحۀ عبد الله بن سنان 383
- اشاره 383
- اشاره 384
- 3) اولویت 384
- 4) استصحاب 385
- مناقشه شهید ثانی رحمه الله در اولویت 385
- اشاره 387
- اشاره 387
- 2) روایت فضل بن عبد الملک 387
- سند روایت: 387
- ب) ادلۀ قائلین به عدم ولایت جدّ در صورت فقدان پدر 387
- 1) دلیل اول: عمومات نافیه ولایت به ضمیمه قصور ادلۀ مثبته 387
- بررسی دلیل اول: 387
- اشاره 387
- مناقشه صاحب مدارک بر شهید ثانی 388
- تقریب استاد مد ظله از کلام صاحب مدارک رحمه الله 388
- دلالت روایت - اشکال قدما و شهید ثانی رحمه الله - 388
- الف) پیگیری بررسی استدلال به روایت فضل بن عبد الملک: 390
- اشاره 390
- 1) ایراد صاحب حدائق به صاحب مدارک: 390
- 1381/3/12 یکشنبه درس شمارۀ (440) کتاب النکاح/سال چهارم 390
- خلاصۀ درس این جلسه: 390
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام صاحب حدائق: 391
- 3) مناقشۀ مرحوم آقای خویی و مرحوم آقای حکیم در استدلال به مفهوم موثقۀ فضل بن عبد الملک: 392
- 5) بیان مفهوم نداشتن روایت مذکور توسط استاد - مد ظله - 393
- 4) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام آقای حکیم و آقای خویی رحمهم الله 393
- ب) حکم خیار فسخ نکاح صغیر و صغیره پس از بلوغشان: 394
- 2) اقوال فقهاء: 394
- 1) طرح مسئله: 394
- متن عروه: 394
- 3) توضیحی دربارۀ عبارت وسیله: 395
- 2. صحیحۀ علی بن یقطین 396
- 4) بررسی روایات 396
- 1. صحیحۀ محمد بن اسماعیل بن بزیع 396
- اشاره 396
- 3) صحیحۀ عبد الله بن الصلت 397
- اشاره 398
- خلاصۀ درس این جلسه: 398
- الف) پی گیری بحث پیرامون اقوال فقهاء در مورد اثبات خیار برای صبی بعد از بلوغ در فسخ عقدی که توسط پدر و جد انجام گرفته، بخلاف صبیّه: 398
- 1) نقد استاد مد ظلّه: 398
- 1381/3/13 دوشنبه درس شمارۀ (441) کتاب النکاح/سال چهارم 398
- اشاره 398
- ب) بررسی روایات: 399
- 1) صحیحه ابی عبیده: 399
- 2) روایت دعائم الاسلام: 401
- 3) صحیحه محمد بن مسلم: 401
- 4) روایت عباد بن کثیر: 402
- 5) صحیحه حلبی: 402
- 6) روایت یزید کناسی: 403
- 8) صحیحه محمد بن مسلم: 404
- 7) روایت ابان: 404
- 9) صحیحه علی بن یقطین: 404
- ج) جمع روایات: 405
- 1) اشتراط توارث به قسم خوردن: 405
- 2) توجیه روایتی که دلالت بر داشتن خیار هر دو می کند: 406
- 3) آیا صبی حقّ خیار دارد؟ 406
- باسناده صحیح عن احمد بن محمد بن عیسی عن الحسین بن سعید عن فضاله بن ایوب عن عمر بن ابان الکلبی عن میسر(1) ، قال قلت لأبی عبد الله علیه السلام القی المرأه بالفلاه الّتی لیس لها فیها احد، فاقول لها لک زوج فتقول لا. فاتزوّجها، قال نعم هی المصدقه علی نفسها(2)
تقریب استدلال به این دو روایت این است که بگوییم در ارتکاز سائل این بوده که تنها مانع احتمالی شوهر داشتن یا از فواحش بودن است، به گونه ای که اگر مرد از این دو جهت اطمینان حاصل نمود، دیگر مشکلی برای تزویج در کار نیست، منتهی شبهه سائل در این بوده که آیا قول زن در اثبات بی شوهر بودن و فاحشه نبودن زن کفایت می کند یا خیر؟ امام علیه السلام قول زن را معتبر دانسته اند.
خلاصه امام علیه السلام با سکوت خود ارتکاز سائل را تقریر کرده اند، در نتیجه اذن ولی در ازدواج معتبر نیست و اطلاق آن بکر و ثیب را هم شامل می گردد، پس زن در ازدواج مستقل است، اطلاق روایت نسبت به اقسام زن به ویژه با توجه به ناشناس بودن زن، قوی بنظر می رسد.
بررسی استدلال به روایات فوق
این دو روایت که روایت میسر از جهت سند معتبر و روایت ابان بن تغلب از این جهت غیر قابل اعتماد(3) می باشد. از جهت دلالت اشکال دارند، چون این که در ارتکاز سائل این بوده که تنها مانع احتمالی شوهر داشتن یا فاحشه بودن زن بوده روشن نیست، و اطلاق روایت نسبت به باکره و ثیبه محل اشکال است. زیرا:
1- (1) (توضیح بیشتر) در برخی مواضع نام وی میسره - با هاء آمده که ظاهراً غلط است وی میسّر - بر وزن مبشّر - بن عبد العزیز است، به ویژه ر. ک: توضیح الاشتباه، ابن ناصر الدین.
2- (2) وسائل 25598/269:20 (باب 3، از ابواب عقد نکاح، ح 5)، 25677/301 (باب 25 از همان ابواب، ح 2)، 21: جامع الاحادیث 3693/214:25، باب 65 از ابواب التزویج، ح 3.
3- (3) (توضیح بیشتر) محمد بن علی (ابو سمینه کوفی) و محمد بن اسلم (حبلی) و ابراهیم بن الفضل (هاشمی) در سند روایت تضعیف شده یا لا اقل توثیق نشده اند، درباره ابراهیم بن الفضل ر. ک. جزوه شماره 333، ص 7.