نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 283

عرض پدر ولایت قائل شده بلکه عند التزاحم نظر جدّ را مقدم داشته اند ولی عامه - و از آن جمله داود - چنین ولایت عرضی قائل نیستند.

و در مقابل، روایاتی که بر استقلال دختر به آنها استدلال شده است موافق جماعتی از عامه است، گروهی از بزرگان عامه مثل عامر بن شراحیل معروف به «شعبی» - که عالم معروف کوفه و معاصر حضرت باقر علیه السلام بوده و بسیاری از روایات نیز کوفی هستند - و «ابو حنیفه» - که او نیز فقیه کوفی و معاصر حضرت صادق بوده است - و بسیاری از روات از نظر عوام مبتلا به فتاوای او بوده اند - و «زُهْری» - که اهل مدینه یعنی محل صدور روایات و معاصر حضرت باقر و حضرت صادق علیهما السلام بوده است - قائل به استقلال دختر هستند.

خلاصه، ممکن است روایات استقلال دختر را موافق عامه بدانیم ولی روایات استقلال پدر قطعاً مطابق عامه نیست.

مرحوم صاحب جواهر نهایهً قائل به استقلال انحصاری دختر می شوند در حالی که برخی روایات مانند صحیحۀ حلبی «لا تستأمر الجاریه اذا کانت بین ابویها...» و موثقۀ صفوان «فان لها فی نفسها حظّاً، أو نصیباً» کالصریح است در این که همه کاره دختر نیست(1)

ب) نظر مرحوم آیه الله خویی رحمه الله (تشریک بین پدر و باکره) و محصّل دلیل آن:

اشاره

-2

مقتضای قواعد اولیه چیست؟

مرحوم آقای خویی رحمه الله می فرمایند: «مشهور و معروف بین قدماء و متأخرین استقلال انحصاری باکره است بلکه در کلمات سید مرتضی ادعای اجماع بر آن شده است.(3) مقتضای قاعده اولیه نیز استقلال انحصاری باکره است زیرا از طرفی قاعدۀ

1- (1) در جلسات آینده توضیح بیشتری در این باره خواهد آمد. ان شاء الله تعالی.
2- (2) توضیح: استاد مد ظله تنها به قسمتهایی از کلام مرحوم آیه الله خویی اشاره کردند و تخلیص نظرات ایشان که در متن آمده - با تقدیم و تأخیر در مطالب ایشان - از مقرّر است.
3- (3) مبانی العروه، کتاب النکاح، 258/2