نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 285

قائل به تشریک شده اند(1)

بررسی ادلۀ استقلال ولیّ:

مرحوم آقای خویی رحمه الله می فرمایند: «تدلّ علیه (استقلال ولی) نصوص کثیره صحیحه السند»(2) و از آن نصوص پنج روایت صحیحه را نقل کرده، دلالت آن را تمام می دانند، سپس می فرمایند: «الی غیر ذلک من النصوص الصحیحه الداله علی استقلال الولی بالامر»(3) سپس - با فاصله - می فرمایند: البته روایاتی که بر استقلال ولی استدلال شده است بر سه طائفه اند:

طائفه اول: روایاتی که دلالت می کنند که رضایت پدر معتبر و لازم است و عقد بدون رضایت او باطل است ولی در مورد اشتراط اذن دختر سکوت کرده، نفیاً و اثباتاً متعرض آن نشده اند. خلاصه استقلال دختر را نفی می کند ولی استقلال پدر را ثابت نمی کند و با تشریک می سازد.

طائفه دوم: روایاتی که در مورد دختری که پدر دارد، می فرماید: «لیس لها مع أبیها امرٌ» کلمۀ امر در روایات مطلق است، استقلال و اشتراک دختر، هر دو را شامل می شود، یعنی هیچ گونه نقشی - نه استقلالاً نه تشریکاً - برای دختر نیست.

طائفه سوم: روایاتی که دلالت می کند که پدر در نکاح دختر باکره خود مستقل است و عقد او نافذ است هر چند دختر راضی نباشد، که صریح در استقلال پدر است.

اگر در مقابل قاعدۀ اولیه فقط همین سه دسته روایت را داشتیم قائل به استقلال

1- (1) استاد مد ظله: شیخ مفید رحمه الله در مقنعه و ابو الصلاح حلبی در کافی و شیخ حرّ در وسائل الشیعه - با تفاوتهایی در نحوه بیان - قائل به تشریک شده اند.
2- (2) مبانی العروه 254/2
3- (3) مبانی العروه 256/2