کتابخانه بالقرآن

نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 308

صفحه 308

دانسته اند و به نظر ما به جهاتی صراحت ندارد. اولاً ظهور ضعیفی در اعتبار اذن دختر دارد. زیرا همان گونه که عرض کردیم، در تعابیری مانند: «فانّ لها فی نفسها نصیباً» یا «فانّ لها فی نفسها حظّاً» که نصیباً و حظّاً بدون «ال» آمده، نمی تواند نصیب و حظ معتنابهی مورد نظر باشد. زیرا اگر نصیب و حظّ به صورت یک بهره اساسی و به عنوان یک رکن مراد باشد، باید به صورت «النصیب» و «الحظّ» می آمد و برای این منظور، تعبیر نصیبٌ و حظٌّ تعبیر مناسبی نیست.(1) ثانیاً: تعبیر «فان لها فی نفسها نصیباً یا حظّاً» گاهی در مقام بیان حکم اخلاقی هم به کار می رود. و لذا صریح در حکم وجوبی نیست همچنان که در آیۀ شریفۀ «وَ فِی أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ» در مورد احکام اخلاقی به کار رفته است.

ثالثاً: حضرت در مقام پاسخ مشورت پاسخ صفوان را داده اند، در این مقام اگر جنبه های مصلحتی را هم بیان کنند کافی است، یعنی صلاح این است که قبلاً رضایت دختر را هم جلب کنید.

نتیجه آن که، روایت صفوان صریح در وجوب استیذان به عنوان یک حکم فقهی نیست و در مقابل به جهت صراحت و ظهور قوی روایات متعدد در این که پدر مستقل است و لازم نیست که از دختر استیذان کند از ظهور ضعیف روایت صفوان رفع ید می کنیم و آن را بر امری استحبابی حمل می کنیم. و از ظهور روایت منصور بن حازم در اطلاق نیز رفع ید می کنیم و می گوییم «الا تنکح الاّ بأذنها» در غیر مورد پدر می باشد.

«* و السلام *»

1- (1) زمانی مرحوم حاج آقا أبو الفضل زنجانی تفسیر می گفتند و ما نیز مدتی در تفسیر ایشان شرکت می کردیم ایشان در ضمن تفسیر آیه «وَ لَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النّاسِ عَلی حَیاهٍ» می فرمود: قرآن در مورد حرص یهودی ها به زندگی دنیا، علی الحیاه تعبیر نفرموده بلکه می فرماید: علی حیوه، یعنی یک زندگی بی مقداری که اماته همۀ فضائل در آن است.