نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 352

پی گیری تحقیق دربارۀ معنای مراد از بکر:

1) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله:

ایشان می فرمایند: بکر کسی است که مدخوله نباشد و مستفاد از آیۀ شریفۀ «إِنّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً فَجَعَلْناهُنَّ أَبْکاراً» در سوره الرحمن به ضمیمۀ آیۀ مبارکۀ «فِیهِنَّ قاصِراتُ الطَّرْفِ لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ» در سورۀ واقعه نیز همین است. زیرا واضح است که آیه: «لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ» ، ناظر به آیه: «فَجَعَلْناهُنَّ أَبْکاراً» و در صدد تفسیر باکره بودن حورالعین است و این مطلب به روشنی از آیات قبل و بعد این دو آیه ظاهر می باشد. علاوه بر آن، ظاهر لغت و عرف و نیز صراحت صحیحه علی بن جعفر بر این مطلب دلالت دارد که بکر کسی است که مدخوله نباشد.(1)

علی بن جعفر عن اخیه موسی بن جعفر علیه السلام قال: «سألته عن الرجل هل یصلح له ان یزوج ابنته بغیر اذنها؟ قال: نعم لیس یکون للولد امرٌ الا ان تکون امرأه قد دخل بها قبل ذلک، فتلک لا یجوز نکاحها الا ان تستأمر»(2)

این روایت شارح روایت متعددی است که ملاک استقلال را ثیبوبت قرار داده و از اینجا معلوم می شود که منظور از ثیب در روایاتی که باکره بودن را معیار قرار داده زنی است که مدخول بها باشد - بالنکاح یا بالزنا یا بالشبهه - و در مقابل آن باکره که مستقل در نکاح است زنی است که مدخول بها نباشد - هر چند بر اثر حوادثی چون پرش پردۀ بکارتش زائل شده باشد -

2) نقد استاد مد ظله:

اولاً: گرچه آیه اول ظاهر در این معناست که کسی با حورالعین تماس نگرفته و آنان مدخوله نیستند، لیکن هیچ دلیلی در دست نیست که مدخوله نبودن آنها تفسیر