نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 387

ب) ادلۀ قائلین به عدم ولایت جدّ در صورت فقدان پدر

اشاره

در مقابل دسته اول عده ای از فقها استدلال کرده اند بر اینکه پس از وفات پدر، جد ولایت ندارد.

1) دلیل اول: عمومات نافیه ولایت به ضمیمه قصور ادلۀ مثبته

اشاره

دلیل اول: روایات فراوانی داریم که ولایت را به اب منحصر ساخته است. اگر ما دلیل نداشتیم اصلاً برای جد ولایت قائل نمی شدیم.

ولی روایات متعدد داریم که با حیات پدر ولایت برای جد ثابت است در صورت فقدان پدر از آن دلیلی که می گوید: غیر از همه از او تکلیف می خواهند الاّ الاب، استفاده می شود تنها ولی، پدر است.

بررسی دلیل اول:

ولی به حسب روایات اقوی آن است که معنای «اب» توسعه دارد و شامل جد هم می شود. این احتمال بهتر از آن است که اب را منحصر به پدر کنیم، آنگاه تخصیص بزنیم و جد را خارج کنیم و این معنی خلاف ظاهر روایات است به نظر ما از این ناحیه استدلال تمام نیست.

2) روایت فضل بن عبد الملک

اشاره

محمد بن یعقوب الکلینی عن حمید بن زیاد عن الحسن بن محمد بن سماعه عن جعفر بن سماعه عن ابان عن الفضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام قال: ان الجدّ اذا زوّج ابنه ابنه و کان ابوها حیّاً و کان الجدّ مرضیاً جاز(1)

سند روایت:

بسیاری از سابقین در سند این روایت اشکال کرده اند چون دو نفر از واقفه در سند به چشم می خورد، یکی حسن بن محمد بن سماعه و دیگری جعفر بن سماعه ولی چون هر دو نفر از ثقات واقفه اند و بر اساس مبنای متأخرین امامی