- الف) کلیاتی پیرامون تاریخچه موضوع و خصوصیات و فروض مسئله پنجم عروه: 1
- 1380/11/27 شنبه درس شمارۀ (400) کتاب النکاح/سال چهارم 1
- اشاره 1
- اشاره 1
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 1
- 2) مسئله بیّنه: 2
- اشاره 2
- 1) ادعای مرد نسبت به زن، و ادعای خواهر، مادر یا دختر آن زن نسبت آن مرد: 2
- ب) مستند احکام ذکر شده در ما نحن فیه؛ «قاعده» یا «نص»: 2
- 2) نقد و بررسی نسبت محقق به استناد شیخ طوسی در نهایه به روایت زهری و روایت ثقفی: 3
- 1) کلمات فقهایی که در استنادشان به قاعده ظهور دارد 3
- ج) نکاتی در مورد متن و سند روایت زهری و ثقفی: 6
- 3) کسانی که مستند مسئله را نص قرار داده اند: 6
- اشاره 9
- خلاصۀ درس این جلسه: 9
- الف) نیاز به حلف در جایی که یکی از دو مدعی اقامۀ بینه کند: 9
- 1380/11/28 یکشنبه درس شمارۀ (401) کتاب النکاح/سال چهارم 9
- اشاره 9
- 1) توضیح کلام صاحب عروه: 10
- 2) تنقیح محل کلام: 10
- 4) لزوم حلف بر کسی که بینه اقامه کرده است: 12
- 3) توضیحی پیرامون حجیت مثبتات بینه توسط استاد مد ظله: 12
- 6) اعتراض مرحوم نراقی به شهید ثانی رحمه الله: 14
- 7) مناقشۀ استاد - مد ظله - بر اعتراض مذکور: 14
- 5) بیان اصل جاری در مقام، توسط مرحوم نراقی و نقد آن: 14
- ب) توضیحی پیرامون مواردی که هر دو اقامۀ بینه کنند: 15
- متن عروه: 15
- 2) ذکر فرض دیگر و صور مختلف آن: 16
- 1) بیان کیفیت تساقط بینه ها در صورت اول و دوم توسط استاد مد ظله: 16
- الف) تکمیل فرض دوم: 17
- اشاره 17
- 1) نقد حکومت یا ورود ادله حجیت بینه بر قوانین قضائی: 17
- 1380/11/29 دوشنبه درس شمارۀ (402) کتاب النکاح/سال چهارم 17
- اشاره 17
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 17
- ب) فرض سوم، وجود بینه برای هر دو مدعی: 19
- 1) عبارت عروه: 19
- 2) نکته ای درباره تعارض ادله حجیت بینه و قانون مدعی و منکر: 19
- 2) توضیح و بررسی عبارت عروه در فرض سوم: 20
- ج) فروض دیگر: 23
- 1) یکی از دو بینه مطلق و دیگری مورخ: 23
- اشاره 23
- 2) متن روایت زهری: 24
- 3) نظر مرحوم سید در مورد عمل به این روایت: 24
- 4) دو احتمال استاد مد ظله در معنای روایت: 25
- اشاره 26
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 26
- ادامه بحث در روایت زهری: 26
- 1380/11/30 سه شنبه درس شمارۀ (403) کتاب النکاح/سال چهارم 26
- اعمال قواعد یا تخصیص قواعد: 26
- آیا مفاد حدیث زهری موافق قاعده است یا مخالف قاعده؟ 27
- تقریب صاحب جواهر برای خلاف قاعده نبودن تقدیم بینۀ مرد و نقد آن 32
- وجه مرجّحیت دخول در روایت: 33
- تعدی از مورد روایت به ام و بنت 35
- 1380/12/5 یکشنبه درس شمارۀ (404) کتاب النکاح/سال چهارم 36
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 36
- 1) توضیح عبارت: 36
- یجوز تزویج امرأه تدعی انّها خلیه من الزوج من غیر فحص 36
- اشاره 36
- متن عروه: 36
- 2) بیان دو نکته در توضیح عبارت عروه: 37
- اشاره 39
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در سیره: 39
- 3) بررسی ادلۀ مسئله: 39
- 1380/12/6 شنبه درس شمارۀ (405) کتاب النکاح/سال چهارم 44
- الف) دنباله دلیل چهارم حجیت ادعای زن در خلیه بودن 44
- اشاره 44
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 44
- 2) صحیحه عمر بن حنظله: 44
- 1) روایت ابان بن تغلب: 44
- 3) صحیحه میسر یا میسره: 45
- 4) موثقه فضل مولی محمد بن راشد: 46
- 5 - روایت اشعری محمد بن احمد بن یحیی 47
- اشاره 47
- بحث سندی: 47
- 6 - روایت اشعری جعفر بن محمد بن عبید الله (عبد الله) الاشعری 48
- 7) مرسله مهران بن محمد: 49
- 8) روایت یونس بن عبد الرحمن: 49
- ب) بررسی روایات نافیه حجیت قول زن در خلیه بودن خود: 50
- 2) صحیحه ابی مریم انصاری: 50
- 1) روایت جعفریات: 50
- 1380/12/7 سه شنبه درس شمارۀ (406) کتاب النکاح/سال چهارم 52
- وجه جمع بین روایات مسئله و اشکال صاحب حدائق: 52
- اشاره 52
- وجه جمع بین روایات نزد مرحوم صاحب ریاض قدس سرّه: 52
- خلاصه درس قبل و این جلسه: 52
- بررسی کلام صاحب ریاض قدس سرّه: 53
- جمع دیگری برای روایات 54
- تصویر یکی از صور انقلاب نسبت در مقام 55
- بررسی روایات مسئله 58
- الف) دو تقریب برای کیفیت جمع ما بین روایات مسئله سابعه (ادعای زن بر خلیّه بودن خود) و اشکال وارد بر هر کدام: 60
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 60
- اشاره 60
- اشاره 60
- 1380/12/8 چهارشنبه درس شمارۀ (407) کتاب النکاح/سال چهارم 60
- کلام مرحوم آقای حکیم و اشکال استاد مد ظله: 64
- بررسی مسئله عروه: 64
- اشاره 65
- 1) کلام مرحوم آقای حکیم و نظر استاد مد ظله: 65
- ب) بررسی ادامه مسئله 65
- 2) کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 66
- د) و من هنا ظهر جواز تزویج زوجه من غاب غیبه منقطعه و لم یعلم موته و حیاته 67
- ج) نعم لو کانت متهمه فی دعواها 67
- اشاره 67
- 1) توضیح استاد مد ظله و کلام مرحوم آقا ضیاء: 67
- اشاره 69
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 69
- 1380/12/11 شنبه درس شمارۀ (408) کتاب النکاح/سال چهارم 69
- متن عروه: 69
- الف) اذا ادّعت امرأه انّها خلیّه فتزوجها رجل ثمّ ادعت بعد ذلک کونها ذات بعل 69
- نقد استاد: 70
- برداشت آقای حکیم و آقای خویی از روایات 70
- توضیحی دربارۀ حاشیه مرحوم آقای خوئی 70
- صحیحۀ ابی بصیر 71
- ب) اذا وکلا وکیلاً فی اجراء الصیغه فی زمان معین لا یجوز لهما المقاربه بعد مضیّ ذلک الزمان 72
- متن عروه: 72
- بنای عقلا در خبر ثقه 73
- مناقشه استاد در این استدلال 74
- دلیل بر ردع بنای عقلا 74
- 1380/12/13 دوشنبه درس شمارۀ (409) کتاب النکاح/سال چهارم 76
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 76
- اشاره 76
- الف) تکمیل مسئله ثامنه و تاسعه، مفاد روایت مسعده بن صدقه: 76
- اشاره 76
- 1) نقد کلام مرحوم خویی و پذیرش فی الجمله نظر مشهور در مفاد روایت: 77
- 2) دفع نقض های وارده: 78
- 3) نفی بنای عقلاء بر حجیت خبر ثقه: 79
- 4) نظر نهایی استاد مد ظلّه: 81
- ب) دنباله بحث مسئله تا سعه، دلیل حجیت اقرار وکیل نسبت به موکل فیه: 81
- 1) قاعده «من ملک شیئاً ملک الاقرار به» و مدرک آن: 81
- اشاره 81
- 2) مناقشه شیخ انصاری در مدرک مذکور: 82
- 4) بررسی مسئله اقرار بچه به تصرفاتی مانند وصیت توسط استاد دام ظله و نقد کلام مرحوم آقای خویی: 83
- 3) نقض مرحوم خویی در قاعده «من ملک»: 83
- 5) نقد استاد دام ظله نسبت به کلام شیخ انصاری و کلیت قاعده «من ملک»: 85
- الف) آیا کلام محقق ثانی نقض قاعده است؟ 86
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 86
- اشاره 86
- 1380/12/14 سه شنبه درس شمارۀ (410) کتاب النکاح/سال چهارم 86
- ب) نقض آقای خویی 88
- ج) پاسخ استاد مد ظلّه 89
- د) نکته ای در باب وکالت 90
- 1381/1/14 چهارشنبه درس شمارۀ (411) کتاب النکاح/سال چهارم 91
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 91
- اشاره 91
- الف) اولیای عقد، کسانی که ولایت داشتن آنها مسلّم است: 91
- 1) عبارت عروه: 91
- 3) آیا ابن ابی عقیل منکر ولایت داشتن جدّ است؟ 92
- اشاره 92
- 2) نگاهی به نظر فقهاء در مسئله: 92
- بررسی ولایت جد 94
- دلیل اول: روایت عبید بن زراره 95
- انحصار ولایت در جدّ ابی 95
- نقد استدلال به روایت عبید بن زراره 96
- دلیل دوم: تسلّم مسئله بین امامیه و عامه 97
- دلیل دوم: استصحاب: 99
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 99
- اشاره 99
- ادله نافیه ولایت از امّ 99
- دلیل اول: اجماع 99
- 1381/1/17 شنبه درس شمارۀ (412) کتاب النکاح/سال چهارم 99
- دلیل سوم: اولویت 100
- دلیل چهارم: روایاتی که ولایت نکاح را در «اب» منحصر کرده است. 101
- روایت دوم: صحیحۀ زراره و موثقۀ محمد بن مسلم 101
- روایت اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 101
- دلیل پنجم: روایت محمد بن مسلم 102
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 105
- اشاره 105
- اشاره 105
- 1) روایت نبوی صلی الله علیه و آله: 105
- الف) بررسی ادله مثبت ولایت امّ: 105
- 1381/1/18 یکشنبه درس شمارۀ (413) کتاب النکاح/سال چهارم 105
- بررسی استدلال: 106
- اشاره 106
- روایت دوم: روایت ابراهیم بن میمون 106
- بررسی استدلال: 107
- اشاره 108
- روایت اول: روایت سعدان بن مسلم 108
- ب روایاتی که ولایت امّ از آنها استشمام می شود: 108
- روایت چهارم: صحیحۀ محمد بن قیس 109
- روایت سوم: روایت ابن ابی یعفور 109
- روایت دوم: روایت عبید بن زراره 109
- روایت پنجم: روایت محمد بن مسلم 110
- روایت ششم: فضل بن عبد الملک عن ابی عبد الله علیه السلام 110
- روایت هفتم: محمد بن مسلم عن احدهما علیهما السلام 110
- بررسی روایات مثبته ولایت امّ 111
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 111
- 1381/1/19 دوشنبه درس شمارۀ (414) کتاب النکاح/سال چهارم 111
- اشاره 111
- بررسی روایات «لیس لها مع ابویها امر» 111
- بررسی صحیحۀ محمد بن قیس: 113
- اول: صحیحۀ محمد بن مسلم 114
- اکنون به ادلۀ نافیه ولایت ام بازمی گردیم و به ادامۀ بررسی آنها می پردازیم: 114
- سوم: روایاتی که فقط «اذن أبیها» در آن وارد شده است: 115
- دوم: روایات وارده در تفسیر آیۀ شریفه «من بِیَدِهِ عُقْدَهُ النِّکاحِ» 115
- چهارم: تسلّم بین العامّه 117
- ولایت برادر در امر نکاح خواهر خود 118
- روایات نافیه ولایت از برادر 118
- بررسی استدلال: 118
- اشاره 118
- 1. روایت داود بن سرحان 118
- 3) روایت ولید بیّاع الاسفاط: 119
- روایات مثبته ولایت برادر 120
- ولایت عمو در امر نکاح 121
- 1) متن عروه: 123
- اشاره 123
- الف) ولایت پدر و جدّ بر مجنون: 123
- 1381/1/21 چهارشنبه درس شمارۀ (415) کتاب النکاح/سال چهارم 123
- اشاره 123
- اشاره 124
- 1) دو اشکال به استدلال فوق. (کلام مرحوم آقای خویی): 124
- ب) دلیل ثبوت ولایت پدر و جدّ بر مجنون متصل (یعنی صغیری که بلغ مجنوناً): 124
- 2) کلام استاد مد ظله و مناقشه در تعبیر مرحوم آقای خویی: 125
- ج) وجه تعدی از ثبوت ولایت در جنون متصل، به جنون منفصل: 127
- 1) کلام مرحوم صاحب جواهر: 127
- 2) کلام مرحوم آقای حکیم: 128
- الف) تمسک به استصحاب در مسئله ولایت پدر و جد بر مجنون (یادآوری): 129
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 129
- اشاره 129
- 1381/1/24 شنبه درس شمارۀ (416) کتاب النکاح/سال چهارم 129
- ب) تمسک به دلیل لفظی در مسئله: 130
- 1) طرح کلی ادله: 130
- 2) استدلال اختصاصی آقای خویی رحمه الله: 130
- اشاره 131
- 3) پاسخ استاد مد ظله از استدلال مرحوم آقای خویی: 131
- یک اشکال و پاسخ آن 132
- مناقشه آقای حکیم و پاسخ آقای خویی از آن 133
- 4) استدلالهای مشترک مرحوم نراقی و مرحوم آقای خویی: 133
- اشاره 133
- 5) نظر استاد مد ظله در مورد دو توجیه آقای خویی: 134
- 6) اشکال استاد مد ظله به استدلال به روایت زراره و روایات دیگر: 135
- اشاره 137
- 1381/1/25 یکشنبه درس شمارۀ (417) کتاب النکاح/سال چهارم 137
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 137
- اشاره 137
- الف) روایاتی که مرحوم نراقی به آن تمسک کرده است: 137
- مناقشۀ استاد - مد ظله - 139
- ب) بررسی استدلال مرحوم آقای خویی به سیره: 140
- اشاره 140
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در تمسک ایشان: 140
- ج) بررسی اقوال فقها و تحقیق پیرامون اجماع یا شهرت آنان: 141
- د) آیا علامه در تذکره بر هر دو قول؛ مدعی تحقق اجماع شده است؟ 144
- متن عروه: 146
- ه) استقلال بالغ رشید و بالغۀ رشیدۀ ثیبه در امر نکاح: 146
- الف) تنقیح موضوع مورد بحث: 148
- خلاصۀ درس این جلسه: 148
- اشاره 148
- 1381/1/26 دوشنبه درس شمارۀ (418) کتاب النکاح/سال چهارم 148
- ب) قائلین به استقلال انحصاری باکره: 149
- اشاره 152
- 1) کلام شیخ مفید در احکام النساء: 152
- ج) نقل و بررسی بعضی از عبارت های قائلین به استقلال باکره: 152
- 2) کلام شیخ مفید در مقنعه: 153
- د) طرح انکار استقلال انحصاری باکره 154
- اشاره 154
- 3) عبارت أبو الصلاح حلبی در کافی: 154
- 2) نقل اسامی منکرین استقلال انحصاری باکره: 155
- 1) استفاده انحصار از تعبیر الولایه علی البکر: 155
- اشاره 158
- بررسی کلام صاحب جواهر: 158
- مختار صاحب جواهر قدس سرّه: 158
- اشاره 158
- 1381/1/27 سه شنبه درس شمارۀ (419) کتاب النکاح/سال چهارم 158
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 158
- بررسی آراء فقهاء در مسئله 159
- الف. تذکری در استدلال به آیات بر استقلال دختر 161
- استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 161
- اشاره 162
- ب. استدلال به آیات قرآن بر استقلال باکرۀ رشیده 162
- پاسخ شهید ثانی و محقق ثانی از اشکال شهید اول: 167
- اشاره 168
- 1381/1/28 چهارشنبه درس شمارۀ (420) کتاب النکاح/سال چهارم 168
- خلاصۀ درس این جلسه: 168
- اشاره 168
- الف) استدلال به آیات قرآن کریم برای اثبات استقلال بکر در تزویج: 168
- 1 - استدلال به آیۀ فَإِذا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ... و آیۀ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلا جُناحَ عَلَیْکُمْ... 169
- 2) استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ...» : 170
- 3) کلام مرحوم صاحب جواهر و توضیح استاد مد ظله: 171
- ب) عدم جواز رجوع به «عدم قول به فصل» در محل کلام و ردّ فرمایش صاحب جواهر: 173
- 4) پاسخ استاد مد ظله از استدلال به آیه «حَتّی تَنْکِحَ زَوْجاً غَیْرَهُ» و «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ» : 173
- اشاره 176
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 176
- 1381/2/1 یکشنبه درس شمارۀ (421) کتاب النکاح/سال چهارم 176
- الف) نقل روایات دال بر استقلال باکرۀ رشیده: 176
- توضیح استاد - مد ظله - و طرح یک اشکال 183
- ب) بررسی سند روایت فضلاء (روایت اول): 183
- اشاره 183
- بیان استاد - مد ظله - در دفع اشکال مذکور 184
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 187
- 1) توضیح کلی درباره سند روایت: 187
- الف) بررسی سند روایت فضلاء: 187
- اشاره 187
- 1381/2/2 دوشنبه درس شمارۀ (422) کتاب النکاح/سال چهارم 187
- 2) توضیح کلام صاحب مدارک رحمه الله: 188
- 3) توضیح مقدمه اول و طرح یک اشکال: 189
- تذکری در روش پژوهش 190
- 4) توضیحی برای حل اشکال با طرح یک سؤال و پاسخ به آن 190
- اشاره 190
- پاسخ سؤال درباره ترتیب مشیخه 192
- 5) ارتباط مشیخه فقیه و متن فقیه و اثبات مقدمه اول صحّت روایت فضلاء: 193
- 6) نقل و بررسی مقدمه دوّم صحت روایت فضلاء: 195
- 7) تصحیح روایت فضلاء از طریق اعتماد اصحاب به ابراهیم بن هاشم: 196
- ب) بررسی دلالت روایت فضلاء: 197
- اشاره 197
- 2) جواب مسالک به اشکال عطف عام بر خاصّ: 198
- 1) اشکال مسالک دربارۀ اضطراب متن روایت: 198
- 3) پاسخ صاحب جواهر به اشکال اضطراب متن: 199
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 200
- 5) طرح اشکال مصادره و جواب آن توسط محقق کرکی: 201
- 6) نقد استاد مد ظلّه: 202
- 7) طرح طرق دیگری برای دفع ضرورت بشرط المحمول: 203
- اشاره 205
- ادامۀ بحث در روایت اول صحیحۀ فضلاء 205
- اشاره 205
- تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 205
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 205
- 1381/2/3 سه شنبه درس شمارۀ (423) کتاب النکاح/سال چهارم 205
- اشاره 205
- اشکال تفسیر صاحب جواهر رحمه الله از روایت فضلاء: 206
- بررسی اشکال توسط استاد مد ظله: 207
- تفسیر استاد مد ظله از صحیحۀ فضلاء: 208
- اشاره 211
- دومین روایت از ادلۀ استقلال انحصاری باکره 211
- بررسی سند روایت: 212
- دلالت روایت زراره: 214
- 1381/2/4 چهارشنبه درس شمارۀ (424) کتاب النکاح/سال چهارم 215
- اشاره 215
- الف) بررسی روایات مورد استدلال برای استقلال باکره: 215
- خلاصۀ درس این جلسه: 215
- 1) اشکال به کلام صاحب روضه المتقین در معنای روایت فضلاء: 215
- 2) بررسی دلالت روایت زراره: 216
- 3) مناقشه استاد مد ظله در دلالت روایت فوق: 217
- 4) بررسی سند و دلالت روایت «عبد الرحمن بن ابی عبد الله»: 218
- 5) بررسی روایت ابی مریم: 220
- ب) تذکر نکته ای در مورد استدلال به روایاتی که عبارت «مالکه نفسها یا مالکه امرها» در آنها آمده است.: 222
- ج) کلامی از مرحوم نراقی و نقد آن توسط استاد مد ظله: 223
- د) تذکر نکته ای در مورد کلام صاحب جواهر: 224
- 1) روایت جعفریات: 225
- 1381/2/7 شنبه درس شمارۀ (425) کتاب النکاح/سال چهارم 225
- خلاصۀ درس این جلسه: 225
- الف) ادامه بررسی روایات استقلال بکر: 225
- اشاره 225
- اشاره 225
- اشاره 225
- بررسی روایت 226
- بحث سندی 227
- 2) روایت سعدان: 227
- اشاره 227
- تذکر یک نکته: 228
- اشاره 229
- بحث سندی 229
- 3) روایت محمد بن هاشم: 229
- اشاره 230
- بررسی دلالت روایت 230
- 4) روایت ابان بن تغلب و صحیحه میسّر: 230
- بررسی استدلال به روایات فوق 231
- اشاره 232
- 5) مرسله ابی سعید القمّاط: 232
- مناقشه در روایت 233
- 6) روایت سماعه بن مهران: 234
- 7) روایت اسحاق بن عمّار: 235
- اشاره 235
- ب) تذکر کلی درباره روایات 236
- مناقشه در استدلال به روایت فوق 236
- 1381/2/8 یکشنبه درس شمارۀ (426) کتاب النکاح/سال چهارم 237
- ادامۀ بررسی روایات دال بر استقلال باکره 237
- اشاره 237
- خلاصۀ درس این جلسه: 237
- اشاره 237
- صحیحۀ محمد بن مسلم: 241
- اشاره 241
- توجیه روایت توسط شیخ طوسی رحمه الله 241
- توجیه روایت توسط استاد - مد ظله - 242
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در توجیه شیخ رحمه الله 242
- روایت دعائم الإسلام عن علی علیه السلام 244
- اشاره 244
- مناقشۀ استاد - مد ظله - در این استدلال 245
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 247
- الف) ادامه ادله استقلال انحصاری بکر: 247
- 1381/2/9 دوشنبه درس شمارۀ (427) کتاب النکاح/سال چهارم 247
- 1) بررسی دو روایت عامی: 247
- اشاره 247
- 3) استفاده حکم عقد دائم از عقد موقت بر اساس اولویت: 250
- 2) چکیده بحث تا اینجا: 250
- 1) تقریب استدلال بر ولایت پدر و عدم استقلال باکره به استصحاب: 252
- اشاره 252
- ب) برخی از ادله عدم استقلال باکره (استصحاب و آیه قرآن): 252
- 4) نظر استاد - مد ظلّه - نسبت به اولویت 252
- 2) بررسی استصحاب در مسئله از سوی استاد - مد ظلّه -: 253
- 3) توضیح بیشتر مسئله با بیان فرق بین انواع استصحاب اعدام: 253
- 4) استدلال به آیات قرآن بر ولایت اولیاء و عدم استقلال دختر: 254
- اشاره 254
- توضیح بیشتر 255
- 5) ادامه کلام استاد - مد ظله - در نقد استدلال به آیات بر ولایت و عدم ولایت پدر بر تزویج باکره 257
- اشاره 259
- ج) استدلال به روایات و بررسی آنها: 259
- 1) روایت سعد بن اسماعیل عن أبیه: 259
- 2) روایت ابو عبیده حذاء: 260
- 4) روایات اولویت جد از پدر در تزویج: 261
- 3) روایات تزویج امام جواد علیه السلام: 261
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 263
- اشاره 263
- 1381/2/10 سه شنبه درس شمارۀ (428) کتاب النکاح/سال چهارم 263
- الف) روایات استقلال ولی: 263
- اشاره 269
- 1381/2/11 چهارشنبه درس شمارۀ (429) کتاب النکاح/سال چهارم 269
- الف) مناقشه در دلالت روایت عبید بن زراره بر نفی اعتبار اذن باکره: 269
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 269
- ب) روایات نفی استقلال از باکره در امر تزویج: 271
- ج) روایات داله بر استقلال پدر و نفی اعتبار اذن دختر: 272
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 274
- الف) نظر صاحب جواهر؛ (استقلال انحصاری باکره) و محصل دلیل آن: 274
- اشاره 274
- اشاره 274
- 1381/2/28 شنبه درس شمارۀ (430) کتاب النکاح/سال چهارم 274
- بررسی کلام صاحب جواهر رحمه الله: 276
- مقتضای قواعد اولیه چیست؟ 283
- اشاره 283
- ب) نظر مرحوم آیه الله خویی رحمه الله (تشریک بین پدر و باکره) و محصّل دلیل آن: 283
- بررسی ادلۀ استقلال ولیّ: 285
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی قدس سرّه: 288
- اشاره 291
- خلاصۀ درس این جلسه: 291
- الف) بیان وجه جمع بین روایات توسط استاد مد ظله 291
- 1381/2/29 یکشنبه درس شمارۀ (431) کتاب النکاح/سال چهارم 291
- اشاره 291
- جمع بین روایات استقلال ولی و اشتراط اذن دختر: 292
- ب) بازنگری روایاتی که «اذن ولی» را لازم نمی داند 293
- د) بازنگری در دلالت روایت یزید کناسی 296
- ج) استفادۀ دو نکتۀ دیگر از روایت أبو عبیده 296
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 300
- الف) پی گیری بررسی روایاتی که با نظر صاحب جواهر (استقلال انحصاری باکره) و آقای خویی (تشریک) ناسازگار است: 300
- اشاره 300
- 1381/2/30 دوشنبه درس شمارۀ (432) کتاب النکاح/سال چهارم 300
- 1) صحیحه محمد بن مسلم: 300
- 2) موثقه عبید بن زراره: 301
- 1) متن صحیحه زراره بن اعین و موثقه محمد بن مسلم: 302
- 2) توضیح استاد مد ظلّه: 302
- ب) بررسی روایاتی که خصوص نظر مرحوم صاحب جواهر را ابطال می کند: 302
- 3) نظر مرحوم آقای حکیم: 303
- 4) نظر مرحوم آقای خویی: 303
- 5) نظر استاد مدّ ظله: 304
- 7) نقد استاد مد ظلّه: 305
- 6) بیان دیگری از مرحوم آقای خویی در مورد ضرورت حمل نکاح بر نکاح صحیح تأهّلی: 305
- 9) متن روایت عبید بن زراره: 307
- 8) متن روایت ابراهیم بن میمون: 307
- اشاره 309
- 1) موثقه عبید بن زراره: 309
- خلاصۀ درس این جلسه: 309
- اشاره 309
- الف) بررسی ادله ولایت جدّ بر دختر باکره: 309
- 1381/2/31 سه شنبه درس شمارۀ (433) کتاب النکاح/سال چهارم 309
- 2) معتبره عبید بن زراره: 310
- ب) حکم ولایت در ازدواج موقت باکره: 311
- 1) لزوم بحث جدید درباره ولایت در عقد موقّت: 311
- اشاره 311
- 2) نظر نهایی استاد - مد ظلّه: 316
- 3) بررسی روایات باب متعه (طرح بحث): 317
- 4) روایات داله بر استقلال پدر در عقد انقطاعی باکره، و نفی استقلال دختر: 317
- اشاره 318
- 1) مرسله محمد بن عذافر: 318
- ج) بررسی استدلال به روایاتی که برای استقلال باکره در عقد انقطاعی ذکر شده است: 318
- اشاره 318
- فقه الحدیث مرسله محمد بن عذافر 319
- اشاره 320
- 2) روایت ابی سعید القماط: 320
- 3) توضیحی درباره ابو سعید قمّاط: 321
- بحث سندی 321
- 4) بررسی دلالت معتبره ابو سعید قماط: 323
- 5 - سایر روایات مسئله 323
- 6) توضیح کلی درباره روایات و جمع بندی بحث 325
- الف) ازدواج بدون اذن پدر یا دختر: 326
- 1) متن عروه: 326
- خلاصۀ درس این جلسه: 326
- 1381/3/4 شنبه درس شمارۀ (434) کتاب النکاح/سال چهارم 326
- اشاره 326
- ب) ممانعت ولی از ازدواج دختر با کفو خویش: 327
- 1) متن عروه: 327
- 2) توضیح متن: 327
- 3) تفسیر «کفو شرعی»: 328
- 2) توضیح عبارت: 328
- 5) ادامه توضیح کلام مصنف 329
- 4) نظر آیت الله خویی رحمه الله درباره عبارت متن: 329
- ج) اقوال فقها در مسئله عضل: 330
- 2) اشکال مرحوم آیت الله خویی به استدلال به آیه شریفه و نقد آن: 332
- د) ادله سقوط ولایت در صورت «عضل» 332
- 1) طرح اجمالی ادله: 332
- 3) اشکال استاد - مد ظلّه - به استدلال به آیه شریفه: 333
- 4) طرح یک اشکال در تفسیر فوق و پاسخ آن 335
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 337
- 1) اشکال مرحوم آقای حکیم: 337
- اشاره 337
- 1381/3/5 یکشنبه درس شمارۀ (435) کتاب النکاح/سال چهارم 337
- الف) پی گیری بررسی استدلال به آیه شریفه: 337
- ب) مراد از عضل چیست؟ 338
- 1) بررسی عبارت علامه در تذکره: 338
- 2) نظر استاد - مد ظلّه -: 338
- 2) تناقض در عبارات تذکره: 339
- 3) رفع تناقض از کلام علامه: 340
- 4) نقل وجوه و اقوال در معنای عضل: 340
- 5) بررسی نظر علامه در مورد عضل: 341
- 7) نظر استاد مدّ ظله: 342
- 6) بیان مرحوم آقای خویی: 342
- اشاره 343
- 1) فروض و اقوال در مسئله: 343
- ج) میزان برای باکره و ثیبه بودن چیست؟ 343
- 2) بررسی کلام مرحوم آقای خویی: 344
- 3) نقد استاد مد ظلّه: 344
- اشاره 345
- اشاره 345
- 1381/3/6 دوشنبه درس شمارۀ (436) کتاب النکاح/سال چهارم 345
- الف یکی از ادله ای که برای سقوط ولایت به آن استدلال شده دلیل نفی حرج است. 345
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله در استدلال به دلیل نفی حرج 345
- 1 - اشکال اول تمسک به لا حرج: 345
- تقریب اول استدلال به ادلۀ نفی حرج 345
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 345
- بیان اول: ادلۀ نفی حرج حکم تکلیفی را بر می دارد. 346
- تقریب دوم تمسک به ادله نفی حرج 346
- بررسی کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله: 346
- بیان دوم: ادلۀ لا حرج، شرطیت اذن را بر می دارد. 347
- بررسی بیان اول: 347
- بررسی بیان دوم: 348
- 3) بررسی ادله مرحوم آقای خویی بر سقوط ولایت به جهت عضل 349
- 2 - اشکال دوم به استدلال به دلیل نفی حرج: 349
- 5) استدلال دیگری از مرحوم آقای خویی برای اسقاط ولایت پدر: 350
- 4) نقد استاد مد ظلّه: 350
- 6) نقد استاد مد ظله: 351
- اشاره 351
- 7) نظر نهایی استاد مد ظله: 351
- ب) ادامه بررسی مسئله دوم عروه: 351
- پی گیری تحقیق دربارۀ معنای مراد از بکر: 352
- 1) بیان مرحوم آقای خویی رحمه الله: 352
- 2) نقد استاد مد ظله: 352
- 1) تقریبی بر تصحیح روایات مسائل علی بن جعفر 355
- بررسی سند روایت علی بن جعفر 355
- 2) نقد تقریب فوق 356
- 3) نگاهی به طریق آغاز مسائل علی بن جعفر 357
- ضمیمه درس 436 359
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 361
- اشاره 361
- 1381/3/7 سه شنبه درس شمارۀ (437) کتاب النکاح/سال چهارم 361
- کلام در مسئله دوم عروه بود، که آیا ازالۀ بکارت به جهت عواملی چون پرش و عمل جراحی یا وطی زنایی یا وطی به شبهه موجب سقوط ولایت پدر می شود یا خیر؟ 361
- اشاره 361
- توضیحی بر فرمایش مرحوم آقای خویی رحمه الله: 362
- اشاره 362
- 2) صحیحۀ عبد الله بن سنان: 363
- روایاتی که مدخلیت ازدواج قبلی، در سقوط ولایت پدر از آنها استفاده می شود: 363
- 1) صحیحۀ حلبی: 363
- در فرمایشات ایشان مناقشاتی هست که بعد از ذکر روایات به آن خواهیم پرداخت. 363
- 3) صحیحۀ عبد الرحمن بن ابی عبد الله: 364
- 4) روایت حسن بن زیاد صیقل: 364
- نقد کلام مرحوم آقای خویی رحمه الله توسط استاد مد ظله: 365
- جهت اول: بیان موضوع واقعی حکم. 365
- 5) روایت عبد الحمید بن عوّاض عن عبد الخالق 365
- جهت دوم: بیان راه شناخت مصادیق موضوع 366
- جهت سوم: نشان دادن راه امتثال حکم 366
- جهت چهارم: بیان حکمت حکم 367
- ازدواج تمام موضوع استقلال است یا جزء موضوع؟ 368
- اشاره 368
- بررسی روایات: 368
- ادله عدم اشتراط 372
- متن عروه 372
- اشاره 372
- اشاره 372
- مسئله اشتراط یا عدم اشتراط ولایت جد به حیات پدر 372
- 1381/3/8 شنبه درس شمارۀ (438) کتاب النکاح / سال چهارم 372
- خلاصۀ درس این جلسه: 372
- 1) نقل و نقد نسبت شهرت به قدماء بر عدم اشتراط 373
- نقد استاد دام ظله نسبت به ادعای شهرت: 374
- عبارت مراسم: 375
- عبارت مقنعه: 375
- عبارت ناصریات: 375
- 2) روایات 377
- نقد استاد دام ظله نسبت به استدلال به روایت: 377
- روایت اول: روایت عبید بن زراره 377
- روایت دوم: قرب الاسناد: 378
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله: 378
- پاسخ مناقشه: 379
- اشاره 380
- 1381/3/11 شنبه درس شمارۀ (439) کتاب النکاح / سال چهارم 380
- خلاصۀ درس قبل و این جلسه: 380
- 1 - روایت اول: روایتی که شیخ طوسی و دیگران نقل کرده اند 380
- اشاره 380
- اشاره 380
- الف) ادلۀ قائلین به ولایت جد حتی در فرض فقدان پدر 380
- مناقشه مرحوم آقای حکیم رحمه الله 381
- نقد استاد مد ظله 381
- 2) روایت دوم: صحیحۀ عبد الله بن سنان 383
- نقد استاد مد ظله بر استدلال 383
- اشاره 383
- اشاره 384
- 3) اولویت 384
- مناقشه شهید ثانی رحمه الله در اولویت 385
- 4) استصحاب 385
- بررسی دلیل اول: 387
- 2) روایت فضل بن عبد الملک 387
- ب) ادلۀ قائلین به عدم ولایت جدّ در صورت فقدان پدر 387
- اشاره 387
- اشاره 387
- 1) دلیل اول: عمومات نافیه ولایت به ضمیمه قصور ادلۀ مثبته 387
- اشاره 387
- سند روایت: 387
- تقریب استاد مد ظله از کلام صاحب مدارک رحمه الله 388
- مناقشه صاحب مدارک بر شهید ثانی 388
- دلالت روایت - اشکال قدما و شهید ثانی رحمه الله - 388
- الف) پیگیری بررسی استدلال به روایت فضل بن عبد الملک: 390
- اشاره 390
- 1381/3/12 یکشنبه درس شمارۀ (440) کتاب النکاح/سال چهارم 390
- 1) ایراد صاحب حدائق به صاحب مدارک: 390
- خلاصۀ درس این جلسه: 390
- 2) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام صاحب حدائق: 391
- 3) مناقشۀ مرحوم آقای خویی و مرحوم آقای حکیم در استدلال به مفهوم موثقۀ فضل بن عبد الملک: 392
- 5) بیان مفهوم نداشتن روایت مذکور توسط استاد - مد ظله - 393
- 4) مناقشۀ استاد - مد ظلّه - در کلام آقای حکیم و آقای خویی رحمهم الله 393
- ب) حکم خیار فسخ نکاح صغیر و صغیره پس از بلوغشان: 394
- 2) اقوال فقهاء: 394
- 1) طرح مسئله: 394
- متن عروه: 394
- 3) توضیحی دربارۀ عبارت وسیله: 395
- 1. صحیحۀ محمد بن اسماعیل بن بزیع 396
- 2. صحیحۀ علی بن یقطین 396
- 4) بررسی روایات 396
- اشاره 396
- 3) صحیحۀ عبد الله بن الصلت 397
- خلاصۀ درس این جلسه: 398
- 1381/3/13 دوشنبه درس شمارۀ (441) کتاب النکاح/سال چهارم 398
- اشاره 398
- الف) پی گیری بحث پیرامون اقوال فقهاء در مورد اثبات خیار برای صبی بعد از بلوغ در فسخ عقدی که توسط پدر و جد انجام گرفته، بخلاف صبیّه: 398
- 1) نقد استاد مد ظلّه: 398
- اشاره 398
- 1) صحیحه ابی عبیده: 399
- ب) بررسی روایات: 399
- 3) صحیحه محمد بن مسلم: 401
- 2) روایت دعائم الاسلام: 401
- 5) صحیحه حلبی: 402
- 4) روایت عباد بن کثیر: 402
- 6) روایت یزید کناسی: 403
- 8) صحیحه محمد بن مسلم: 404
- 7) روایت ابان: 404
- 9) صحیحه علی بن یقطین: 404
- ج) جمع روایات: 405
- 1) اشتراط توارث به قسم خوردن: 405
- 2) توجیه روایتی که دلالت بر داشتن خیار هر دو می کند: 406
- 3) آیا صبی حقّ خیار دارد؟ 406
با شرط، یکی از حالات آن را در نظر بگیرد در این صورت مفهوم دارد ولی چون موضوع «نبأ فاسق» است و قضیۀ شرطیه در آیه برای بیان حکم صورت تحقق یافتن چنین بنایی است این شرط محقق موضوع است و مفهوم ندارد. البته مرحوم آخوند به کلام ایشان اشکال بی موردی کرده و با تغییر مفاد آیه آن را به نحو اول معنا می کند و برای آن اثبات مفهوم می کند.
در هر حال به نظر ما مفاد روایت فضل بن عبد الملک نیز همین گونه است چون می فرماید: اگر جد تزویجی در صورت اقتران آن به وجود پدر انجام داد عقد او نافذ است. و این به معنای «کان» تامه می باشد (اذا کان تزویج الجد المقترن بحیاه الاب موجوداً فهو نافذ) نه اینکه بگوید اگر تزویج جد به وجود پدر مقترن شد نافذ می باشد.
بنابراین، چون این شرط محقق موضوع می باشد مفهوم ندارد تا با ادلۀ دال بر ولایت جد علی الاطلاق معارضه کند.
ب) حکم خیار فسخ نکاح صغیر و صغیره پس از بلوغشان:
متن عروه:
مسئله 4 - لا خیار للصغیره اذا زوجها الاب او الجد بعد بلوغها و رشدها بل هو لازم علیها و کذا الصغیر علی الاقوی و القول بخیاره فی الفسخ و الامضاء ضعیف.
1) طرح مسئله:
یکی از مسائلی که از نظر روایات حل آن مشکل است عقد صبی یا صبیه توسط جد یا پدر است که آیا عقد آنها لازم است یا اینکه آنها می توانند پس از بلوغ، عقد خود را فسخ کنند.
ممکن است تصور دیگری نیز به حسب روایات شود که بگوییم آیا عقد جد و پدر فضولی و متوقف بر اجازه و رد صبی و صبیه پس از بلوغ است یا عقد آنها همچون عقد اصیل بوده و بر چیزی متوقف نمی باشد.
2) اقوال فقهاء:
نسبت به صغیره کسی را نیافتیم که به داشتن خیار برای او صریحاً فتوی داده