نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 399

جهت مخالفت با روایات دیگر توجیه و بقیه را تلقّی به قبول نموده - تصریح فرموده که مفاد خبر این است که خیار برای پسر است نه دختر.(1)

خلاصه: قبل از محقق کسی را پیدا نکردیم که قائل به لزوم عقد دربارۀ صبی شده باشد و شاید ایشان هم با توجه به اینکه از یک سو؛ بعضی از فقهاء برای اولیاء نسبت به صغار اثبات ولایت کرده و دربارۀ صبیه تصریح نموده اند که بعد از بلوغ نمی تواند عقد را بهم بزند ولی دربارۀ صبی سکوت کرده و تصریح ننموده اند که می تواند عقد را بهم بزند یا نه. و از سوی دیگر؛ اصل اوّلی اقتضاء می کند که اگر عقد صحیحی واقع شد لازم باشد و نتوان آن را بهم زد، این دو نکته را شاهد قرار داده و قول به لزوم را در مورد عقد صبی برداشت کرده باشند.

ب) بررسی روایات:

1) صحیحه ابی عبیده:

متن حدیث: عن ابی عبیده قال سألت ابا جعفر علیه السلام عن غلام و جاریه زوّجهما ولیّان لهما و هما غیر مدرکین، قال: النکاح جایز، أیّهما ادرک کان له الخیار، فإن ماتا قبل أن یدرکا فلا میراث بینهما و لا مهر، الاّ أن یکونا قد أدرکا و رضیا. قلت: فإن ادرک احدهما قبل الآخر قال یجوز ذلک علیه إن هو رضی. قلت: فإن کان الرجل الذی ادرک قبل الجاریه و رضی النکاح، ثم مات قبل أن تدرک الجاریه، أ ترثه؟ قال: نعم یعزل میراثها منه حتی تدرک و تحلف بالله ما دعاها إلی أخذ المیراث الاّ رضاها بالتزویج، ثمّ یدفع الیها المیراث و نصف المهر(2) ، قلت: فإن ماتت الجاریه و لم تکن ادرکت، أ یرثها الزوج المدرک؟ قال: لا لأنّ لها الخیار اذا ادرکت، قلت:

فإن کان ابوها هو الذی زوّجها قبل أن تدرک؟ قال یجوز علیها تزویج الاب و یجوز علی الغلام، و المهر علی الاب للجاریه.(3)

1- (1) عبارت مرحوم شیخ: یدلّ (خبر الکناسی) علی أنّ حکم الجاریه بخلافه و أن لیس له الخیار و إنّما ذلک یختصّ الغلام و نحوه.
2- (2) اقوال فقهاء در مورد اینکه آیا فوت نیز مانند طلاق، منصّف مهر هست یا نه، مختلف است. این عبارت، موافق مفاد روایاتی است که فوت را منصّف دانسته است.
3- (3) وسائل، ج 26، ص 219، باب 11 از میراث الازواج، ج 1.