نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 58

بررسی روایات مسئله

وجوهی از جمع در روایات مسئله تصویر می شود ابتداءً باید روایات مسئله را بررسی کنیم.

روایت عبد العزیز بن مهتدی و مکاتبۀ حسین به سعید و روایت یونس که همان مضمون مکاتبه را دارد و روایت عمر بن حنظله مشتمل بر کلمۀ تزویج است و ظهور کلمۀ تزویج در عقد انقطاعی مشکل است. شاهد مطلب اینکه در روایت سماعه(1) که قبلاً گذشت تزویج را مقابل تمتع بها قرار داده بود، این چهار روایت با صحیحۀ ابی مریم تعارض ندارد زیرا موضوع صحیحۀ ابی مریم متعه است و موضوع این چهار روایت عقد دائم است. بله در روایت ابی مریم تعلیل آورده، لکن از این تعلیل استفاده عموم نمی توان کرد. زیرا تزویج سرّی در مورد متعه شایع است. از این رو زمینۀ برای شیوع فساد در متعه هست، اما تزویج سرّی در عقد دائم شیوع ندارد پس تعلیل ذکر شده در روایت را به عقد دائم نمی توان تعمیم داد.

و تعجب از سید حکیم است که فرموده: روایت عمر بن حنظله داخل در ما نحن فیه نیست.(2)

ایشان به تبع صاحب جواهر ما نحن فیه را قبل از ازدواج دانسته اند و بعد از ازدواج را خارج از ما نحن فیه دانسته اند با آنکه ما نحن فیه اعم است و بر فرض اینکه ما نحن فیه اعم نباشد و اختصاص به قبل از تزویج داشته باشد معلوم نیست چرا ایشان بین این چهار روایت تفکیک می کند با اینکه هر چهار تا مربوط به بعد از ازدواج است.(3)

1- (1) جامع الاحادیث 214/25 حدیث 36900.
2- (2) مستمسک العروه 432/14.
3- (3) روایت عبد العزیز بن المهتدی: «انّ اخی مات و تزوجت امرأه فجاء عمّی فادّعی انّه تزوجها سرّاً الحدیث» - روایت یونس: «رجل تزوج امرأه فی بلدٍ من البلدان... ثم انّ رجلاً اتاه الحدیث. - روایت یونس و مکاتبه حسین بن سعید متحدند. - روایت عمر بن حنظله: «انّی تزوجت امرأه فسألت عنها...».