کتابخانه بالقرآن

نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 78

صفحه 78

معنایی بر خلاف ظاهر است و فقط معنای مصطلح از لفظ متبادر است. مثلاً در حدیث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله «انما اقضی بینکم بالبینات و الایمان» چون یمین یکی از حجج است و در مقابل بینه قرار داده شده، از این قرینه مقابله معلوم می شود که بینه به معنای لغوی و حجت نمی تواند باشد بلکه مراد معنای اصطلاحی یعنی دو شاهد عادل است. پس ظاهر کالصریح روایت مسعده این است که شاهد واحد کفایت نمی کند. اما از مثال هایی که زده شده و سپس قانون کلی «الاشیاء کلّها علی ذلک» آمده است، معلوم می شود که موضوع روایت فقط ذو الید است یعنی تصرفات ذو الید بر چیزی که تحت ید اوست مادامی که یقین یا دو شاهد عادل یا اقرار و امثال آن(1) بر خلافش نباشد، محکوم به صحت است و اعتبار ذو الید بر قوت خود باقی است(2). بنابراین با این روایت فقط می توان نفی حجیت خبر عدل واحد در خصوص موارد ذو الید نمود. اما در جایی که مورد ذو الید نیست مانند اثبات اول ماه با خبر عدل واحد، این روایت نسبت به آن ساکت است و نفی حجیت نمی نماید. پس اگر اشکالی بر این روایت وارد باشد این است که این روایت فی الجمله نفی حجیت خبر ثقه واحد می کند و فقط در مواردی که ذو الید باشد خبر ثقه واحد که بر خلاف آن اقامه می شود حجیت ندارد. لذا، مفاد این روایت اخص از مدعایی است که مشهور در این زمینه دارند.

2) دفع نقض های وارده:

در جلسه گذشته مرحوم خویی و استاد دام ظله نقض هایی بنا بر حمل روایت بر

1- (1) الحاق اقرار به دو شاهد عادل، با اینکه در روایت صحبتی از اقرار به میان نیامده است به این خاطر است که روایت را حمل بر متعارف می کنیم همانطور که در «انما اقضی بینکم بالبینات و الایمان» حمل بر متعارف می شود چون اقرار بر علیه خود، از موارد نادر است و حصر در روایت ناظر به آن نیست لذا اقرار نیز جانشین بینه می شود.
2- (2) این معنایی که استاد دام ظله در اینجا برای روایت ذکر نمودند خود ایشان فرمودند که این معنایی است که از خود روایت استفاده می شود. بنابراین معنایی که اصولیین برای روایت گفته اند و روایت را بیانگر اصاله الاباحه می دانند و آن را روایتی در مقابل اخباری ها قرار داده اند معنای صحیحی نیست.