نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 11 صفحه 84

آنها ملازمه وجود دارد یا ندارد؟

ناگفته پیداست که کسانی که اقرار بچه را نافذ می دانند، در حقیقت قائل به صحت آن تصرفات هستند و بر این اساس، آن را داخل در قاعده «من ملک» می دانند و در نتیجه اقرار او را نیز در آن موارد صحیح می دانند و به صورت تنجیز و به طور مسلّم فتوا به صحت اقرار بچه به وصیت و امثال آن می دهند. این دسته از فقهاء ملازمه را به صورت قضیه تنجیزیه قبول دارند و صریحاً بر خلاف ادعای مرحوم خویی، اقرار بچه به وصیت و امثال آن را مسموع می دانند. مرحوم فیض و علامه در ارشاد(1) و همچنین از زمان محقق به بعد همه به طور مسلّم می گویند که اگر بچه اقرار به وصیت و امثال آن بکند، بنا بر قانون «من ملک» اقرارش نافذ است.

علاوه بر این، بسیاری از بزرگانی که قائل به صحت اینگونه تصرفات بچه نیستند نیز، این ملازمه را به صورت قضیه تعلیقیه پذیرفته اند و می گویند اگر قبول کنیم که بچه حق چنین تصرفاتی را دارد، در این صورت اقرار او به آنها نیز نافذ خواهد بود.

شرایع، علامه حلی در عده ای از کتاب های خود از جمله در تذکره(2) و تحریر و قواعد، شهید اول در دروس، شهید ثانی در لمعه و مسالک و حاشیه ارشاد(3) ، صاحب مدارک(4) ، و کفایه سبزواری به صورت قضیه تعلیقیه اقرار بچه را نافذ دانسته اند.

بنابراین، قاعده «من ملک» با مسئله اقرار بچه به تصرفاتی مانند وصیت نقض نمی شود و کلّیت آن از این جهت مورد خدشه واقع نمی شود. اما کلام شیخ و کلیت

1- (1) بنا بر مطلبی که از فخر المحققین نقل شده علامه در ارشاد به صورت تنجیز اقرار بچه به وصیت را نافذ می داند. علامه در ارشاد «علی رأی» تعبیر نموده است که فخر المحققین این تعبیر را بیانگر مختار و فتوای پدرش، علامه، ذکر کرده است.
2- (2) علامه در تذکره هم به ملازمه تعلیقی قائل است و قانون را در رابطه با اقرار بچه به صورت قضیه تعلیقیه قبول دارد و آنچه شیخ درباره نظر علامه در تذکره فرموده که علامه در این کتاب قانون را قبول نکرده درست نیست.
3- (3) حاشیه ارشاد با کتاب حاشیه غایه المراد چاپ شده است.
4- (4) استاد دام ظله صاحب مدارک را با تردید ذکر نمودند.