نکاح : تقریرات درس آیت الله شبیری زنجانی جلد 12 صفحه 104

به عبارت دیگر: تفاهم عرفی از این عبارت این است که عقد پدر مقتضی صحت بوده و عقد - متقدم یا مقارن - جد مانع صحت آن است پس چنانچه عقد پدر متقدم بود از آن جهت که با مانعی روبرو نشده صحیح است.

نظر استاد مد ظله در حکم صورتهای ثلاثه:

حکم صورت سوم: مجهولی التاریخ:

بر اساس مطلبی که گفته شد در صورتی که تاریخ هر دو عقد مجهول باشد، می توانیم استصحاب عدم صدور عقد جد - متقدماً و مقارناً بعقد الأب - جاری کرده صحت عقد پدر را اثبات نماییم و اشکال مثبت بودن در کار نیست. ولی چون این استصحاب - معارض دارد یعنی از آنجا که استصحاب عدم صدور عقد پدر - متقدماً لعقد الجدّ - نیز صحت عقد جد را اثبات می نماید. هر دو استصحاب متعارض خواهند بود و از طرف دیگر در جریان قاعدۀ مقتضی و مانع یا تمسک به عام در شبهه مصداقیه هم مناقشه کردیم نتیجه آن که، با اصول لفظیه یا عملیه نمی توانیم صحت هیچ کدام از دو عقد را اثبات کنیم ولی چون می دانیم بالاخره یکی از دو عقد صحیح و دیگری باطل است حکم معلوم بالاجمال را باید جاری کنیم که تفصیل آن در مسئله کسی که دو خواهر را عقد کرده و تقدم و تأخر عقد آنها مشکوک است گذشت.

حکم صورت اول: که تنها تاریخ عقد جدّ معلوم باشد

در این صورت باید حکم به صحت عقد جد بنماییم. زیرا استصحاب عدم صدور عقدی از پدر در زمان قبل از عقد جد حکم می کند که عقد جدّ بلامانع بوده پس صحیحاً واقع شده است.

ان قلت: با بیانی که در توجیه کلام سید (توجیه چهارم) بیان شد نسبت به